460 likes | 1.34k Views
Interne communicatie. Annick Vanhove Memori – KH Mechelen (015 369 301 of annick.vanhove@khm.be). Inhoud van de presentatie. Geen interne communicatie zonder organisatie Interne communicatie: doelen & functies, informatiesoorten, informatierichtingen,… Kanalen voor IC de focus
E N D
Interne communicatie Annick Vanhove Memori – KH Mechelen (015 369 301 of annick.vanhove@khm.be)
Inhoud van de presentatie • Geen interne communicatie zonder organisatie • Interne communicatie: doelen & functies, informatiesoorten, informatierichtingen,… • Kanalen voor IC de focus • Interne communicatiebeleid • Aandachtspunt: de cruciale rol van het middenmanagement OBAC - Communicatiecursus 8/05/2007
Bronnen • Reijnders, E. (2006). Basisboek Interne Communicatie. Assen, Van Gorcum. • Koeleman, H. (1997). Interne communicatie als managementinstrument. Alphen aan den Rijn/Diegem, Kluwer. • Bulting, E. (2000). Interne communicatie. Een handreiking ter verbetering. Houten/Diegem, Bohn Stafleu Van Loghum. • Koeleman, H. (2002). Interne communicatie bij verandering. Van middelen- naar interventiedenken. Alphen aan den Rijn, Kluwer. OBAC - Communicatiecursus 8/05/2007
Geen interne communicatie zonder organisatie Doorgrond je bestuur en werk dan de gepaste interne communicatie uit
Een organisatie is een doelrealiserend samenwerkingsverband tussen mensen. - De mensen in het samenwerkingsverband geven in onderlinge interactie vorm aan de organisatie. - Interactie = communicatie - Communiceren = organiseren.
‘Leidse octaëder’ van Van der Vlist 6 variabelen: • Organisatiedoelen • Organisatiestrategie • Organisatiestructuur • Organisatiecultuur • Technologie • Mensen in de organisatie Bron: Reijnders, p. 15 OBAC - Communicatiecursus 8/05/2007
De relatie tussen organisatie en communicatie Bron: Reijnders, p. 41. OBAC - Communicatiecursus 8/05/2007
Kenmerkend voor hedendaagse lokale besturen…de kanteling van de organisatie Van een piramide-organisatie naar een frontlijnorganisatie
Kanteling van een piramide-organisatie naar… Bron: Reijnders, p. 31. OBAC - Communicatiecursus 8/05/2007
… organisatie met een frontlijnperspectief Bron: Reijnders, p. 31. OBAC - Communicatiecursus 8/05/2007
Interne communicatie Doelen & functies Soorten informatie Richting van de informatie
“Interne communicatie is het aanbieden van boodschappen van zenders aan ontvangers die deel uitmaken van dezelfde organisatie, met het oogmerk organisatorische doelen en/of individuele doelen te verwezenlijken. Hierbij kunnen zender en ontvanger van rol wisselen.”(Koeleman, 2002)
Doelen van interne communicatie Bron: Reijnders, p. 124. OBAC - Communicatiecursus 8/05/2007
Functies van interne communicatie • Smeerfunctie: IC zorgt ervoor dat taken efficiënt en doelgericht uitgevoerd worden • Bindfunctie: IC wil medewerkers binden aan de organisatie (trots, wij-gevoel, identiteit) • Interpretatiefunctie: via IC kunnen we betekenissen construeren en delen (begrip leidt tot een gedeeld handelingsperspectief) OBAC - Communicatiecursus 8/05/2007
Soorten informatie • Taakinformatie(werkinstructies, procesinformatie, commerciële informatie, beheersinformatie) • Beleidsinformatie(beleidsdoelen en –strategieën) • Personeels - & Organisatie-informatie (=beheersinformatie) (huishoudelijke zaken, faciliteiten en regelingen, arbeidsvoorwaarden) • Motiverende informatie(hygiënefactoren, motiverende factoren, metaniveau) OBAC - Communicatiecursus 8/05/2007
Richting van de informatie • Verticaal: langs de hiërarchische lijn (top-down en bottom-up) • Horizontaal:tussen mensen binnen één dienst, tussen diensten of afdelingen • Diagonaal Informeel vs formele communicatie Verbale vs non-verbale communicatie OBAC - Communicatiecursus 8/05/2007
Ruis op de communicatie Bron: Reijnders, p. 115. OBAC - Communicatiecursus 8/05/2007
Kanalen voor interne communicatie in de focus (Zie ook overzicht communicatiekanalen)
Werkoverleg Management by walking around Tweegesprek Beoordelings- en functioneringsgesprekken Personeelsbijeenkomst (toespraken) Groepsdiscussies Brainstormsessies Interne lezingen Ombudsman/vrouw … Wandelgangen Roddelcircuit Persoonlijke communicatie OBAC - Communicatiecursus 8/05/2007
Personeelsblad Mededelingen van het management Nieuwsbrieven (per dienst / per thema) Memo & informatienota Mededelingenbord Informatie op de loonbrief Knipselkrant Instructienota’s Ideeënbus Personeelsgids Wie-is-wie-gids Jaarverslag Posters en affiches Interne folders Informatie in externe kanalen (vb. vakbonds-informatie) … Schriftelijke communicatie OBAC - Communicatiecursus 8/05/2007
Interne TV-uitzendingen Interne radio-uitzendingen Interne infolijn Mobiele telefoons / SMS Intranet E-mail E-zine Vodcast / Podcast Weblog / videoblog Bedrijfswiki Internet Elektronisch mededelingenbord Audiovisuele en digitale communicatie OBAC - Communicatiecursus 8/05/2007
Communicatiedoel Bereik (breedte) Diepgang Aanmaaktijd Kosten Vertrouwdheid met het kanaal Mate van vertrouwelijk-heid (privacy) Gebruikstijd Herhaling Gemak van encoderen en decoderen Aanpasbaarheid Toegankelijkheid Overzichtelijkheid Eenduidigheid … Criteria die de keuze voor een kanaal bepalen OBAC - Communicatiecursus 8/05/2007
Kanalen ifv doelen van interne communicatie Bron: Reijnders, p. 124. OBAC - Communicatiecursus 8/05/2007
Maar vooral: goede informatie is … • Tijdig verstrekt en ontvangen • Inhoudelijk correct • Relevant en bruikbaar (zie infobehoeften) • Helder en toegankelijk • Compleet OBAC - Communicatiecursus 8/05/2007
Verschillen in informatiebehoeften hangen af van • Het onderwerp en de betrokkenheid erbij • De waarden die iemand in zijn werk belangrijk vindt (bron: Reijnders, p. 134) • De hiërarchische positie in de organisatie Inhoud/doelgroepenmatrix opstellen vanuit oogpunt van de ontvanger (zie voorbeeld) OBAC - Communicatiecursus 8/05/2007
Medewerkerstypen en hun werkwaarden OBAC - Communicatiecursus 8/05/2007
De positie in de organisatie bepaalt mee de informatiebehoeften Bron: Reijnders, p. 136. OBAC - Communicatiecursus 8/05/2007
Stappenplan intern communicatiebeleid • SWOT-analyse van de huidige IC: • Sterktes en zwaktes van communicatie-kanalen en –momenten • Kansen en bedreigingen voor IC • Visie op communicatie (actie/interactie) • Strategische doelstellingen voor IC • Oplijsten concrete acties • Opstellen implementatieplan (timing, budget, verantwoordelijkheid,…) OBAC - Communicatiecursus 8/05/2007
Actie en interactie visie op communicatie Bron: Reijnders, p. 41. Zie ook tabel: Actie-visie vs interactie-visie op communicatie (Bron: Reijnders, p. 231-235) OBAC - Communicatiecursus 8/05/2007
Tools bij het uittekenen van een intern communicatiebeleid • Inhoud/doelgroepen matrix (wie moet welke informatie ontvangen met welke intensiteit?) • Inhoud/middelen matrix opstellen (welke informatie wordt via welke middelen gegeven?) • Doelgroepen/middelmatrix opstellen (wie ontvangt welke middelen?) OBAC - Communicatiecursus 8/05/2007
Bevraging over IC bij medewerkers • Informatie over eigen werk (taakinfo) • Informatie over beleid van de organisatie • Informatiebehoefte en informatielacunes • Informatie-uitwisseling • Tevredenheid over communicatiemedia • Kwaliteit van de onderlinge samenwerking en overleg • Communicatiecultuur • … OBAC - Communicatiecursus 8/05/2007
Aandachtspunt:de cruciale rol van het middenmanagement Middenmanagement is draaischijf voor top-down en bottom-up communicatie
Functies van top-down informatie (van management naar medewerkers) • Het stuurt orders en aanwijzingen langs de hiërarchische lijn • Het geeft medewerkers taakgerelateerde info • Het geeft medewerkers feedback over hun werk • Het ‘indoctrineert’ de medewerkers om de organisatiedoelen te (her)kennen OBAC - Communicatiecursus 8/05/2007
Problemen bij top-down informatie • Teveel informatie(informatie-overload) • (onbedoeld) gefilterde, tegenstrijdige, onduidelijke en vage informatie(leidt tot verwarring, onzekerheid en onrust) • Informatie is eenzijdig zendergericht(weinig belangstelling en respect voor medewerkers) • Psychische leiderschapsconflicten(het dilemma van aardig gevonden worden vs de waarheid zeggen) OBAC - Communicatiecursus 8/05/2007
Reactie op overload van informatie Bron: Reijnders, p. 174. OBAC - Communicatiecursus 8/05/2007
Communicatie = evenwicht zoeken tussen‘want tot know’ en ‘need to know’ Bron: Reijnders, p. 134. OBAC - Communicatiecursus 8/05/2007
Functies van bottom-up informatie (van medewerkers naar management) • Het geeft managers feedback over de stand van zaken en de reacties van de klanten • Het geeft managers feedback over de effectiviteit van de informatie die zij medewerkers geven • Het geeft medewerkers de kans hun informatie, zorgen, ideeën en meningen naar boven door te geven • Het verhoogt de betrokkenheid en participatie OBAC - Communicatiecursus 8/05/2007
Problemen bij bottom-up informatie • MUM-effect (Minimize unpleasant Messages) • Managers zijn niet ontvankelijk voor open feedback • Managers hebben te weinig tijd om te luisteren naar medewerkers • Filtering van informatie omdat details er niet toe doen op een hoger niveau • Er gebeurt niets met de info die medewerkers doorgeven • Taalproblemen (basis en top spreken andere taal) • Rapporteren aan het hoger niveau kost tijd die niet meer aan het echte werk kan besteed worden OBAC - Communicatiecursus 8/05/2007
Middenmanagement = bewaker informatiedoorstroming Op regelmatige basis checken of informatie: • ontvangen is • gelezen is • begrepen is • aanvaard is • omgezet wordt in handelen … en dit in beide richtingen (T/D en B/U) OBAC - Communicatiecursus 8/05/2007
Informatieverlies bij communicatie Bron: Reijnders, p. 174. OBAC - Communicatiecursus 8/05/2007