ZABURZENIA TERMOREGULACJI

1. ZABURZENIA TERMOREGULACJI PATOFIZJOLOGIA

2. ZABURZENIA TERMOREGULACJI Homeostaza termiczna jest uwarunkowana równowagą między kumulacją i oddawaniem ciepła.

3. ZABURZENIA TERMOREGULACJI Każde zakłócenie równowagi cieplnej wpływa na zmianę temperatury ciała.

4. HIPERTERMIA HIPERTERMIA jest to przegrzanie w wyniku zatrzymania ciepła w ustroju.

5. HIPERTERMIA Przyczyny: wzmożenie przemiany materii, niesprawność mechanizmów termoregulacji fizycznej lub ograniczona wydolność ich rezerwy czynnościowej w wysokiej temperaturze otoczenia, dużej wilgotności i małym ruchu powietrza.

6. HIPERTERMIA • Po podwyższeniu temperatury zewnętrznej ponad 39 °C ustrój nie potrafi utrzymać równowagi między wytwarzaniem, pobieraniem i oddawaniem ciepła. NASTĘPSTWO: stałe podwyższanie temperatury.

7. HIPERTERMIA • Szczególnie narażeni na przegrzanie są ludzie z niedostateczną sprawnością tkanek i układów biorących udział w regulacji termicznej np.: chorzy z niewydolnością krążenia, starcy, niemowlęta, osoby niedożywione, chore na niedokrwistość, po urazach OUN, chorzy na SM oraz ludzie pozbawieni możliwości pocenia się, znajdujący się w wysokiej temperaturze otoczenia, podczas wykonywanej pracy fizycznej.

8. HIPERTERMIA • Zwiększenie się temperatury ciała przez zaburzenie sprawności mechanizmów termoregulacji mogą powodować niektóre ustrojowe substancje biologicznie czynne np.: aminy katecholowe, hormony gruczołu tarczowego, środki farmakologiczne oraz związki chemiczne.

9. HIPERTERMIA • Adrenalina i noradrenalinapodwyższają temperaturę ciała przez aktywacje przemiany materii oraz przez ograniczenie strat ciepła w następstwie skurczu naczyń krwionośnych skóry.

10. HIPERTERMIA • Podobnie do amin katecholowych działają AMFETAMINA I EFEDRYNA. Hipertermiczne działanie leków antymuskarynowych polega na hamowaniu pocenia. Duże dawki kofeiny i kokainy podnoszą temperaturę ciała przez powiększenie aktywności mięśniowej.

11. HIPERTERMIA • T3 i T4 wzmagają przemianęmaterii.Osoby z nadczynnością tarczycy mają temperaturę ciała o 0,5-1,0°C wyższą niż ludzie zdrowi!

12. KLINICZNE ZESPOŁY HIPERTERMII • OMDLENIE CIEPLNE:występuje u osób narażonych na działanie wysokiej temperatury otoczenia.Rozwija się zwykle przy poziomym ułożeniu ciała. PRZYCZYNA:rozszerzenie obwodowego łożyska naczyniowego przy braku równowagi między objętością krwi krążącej a powiększoną przestrzenią naczyniową.

13. KLINICZNE ZESPOŁY HIPERTERMII • WYCZERPANIE CIEPLNE: występuje u ludzi niezaadoptowanych do wysokiej temperatury otoczenia (35-45°C), zwłaszcza podczas wysiłku fizycznego i przy niedostatecznym uzupełnianiu traconej z potem wody.

14. KLINICZNE ZESPOŁY HIPERTERMII • Objawy wyczerpania cieplnego: dominują objawy zaburzenia w krążeniu krwi. Intensywne pocenie powoduje hipowolemię i poszerzenie łożyska naczyniowego w skórze co w połączeniu z przekrwieniem pracujących mięśni powoduje obniżenie RR tętniczego krwi, przyśpieszoną czynność serca. Towarzyszy temu niedokrwienie poszczególnych narządów.

15. KLINICZNE ZESPOŁY HIPERTERMII • Objawy wyczerpania cieplnego: duszność, bóle i zawroty głowy, ogólne osłabienie, uczucie gorąca.Oddechy są przyśpieszone,skóra zaczerwieniona, spocona, błony śluzowe suche. Oliguria oraz zmniejszona ilość chlorków w moczu.

16. KLINICZNE ZESPOŁY HIPERTERMII • WYCZERPANIE CIEPLNE USTĘPUJE W SPOCZYNKU< PO UZUPEŁNIENIU PŁYNÓW I OCHŁODZENIU USTROJU.

17. KLINICZNE ZESPOŁY HIPERTERMII • UDAR CIEPLNY:duże pochłanianie ciepła i niedostateczne pozbywanie się go powoduje podwyższenie temperatury ciała oraz rozwój objawów udaru cieplnego.

18. KLINICZNE ZESPOŁY HIPERTERMII • Przyczyny udaru cieplnego:nieodpowiednie ubranie, duża wilgotność, mały ruch powietrza, pochmurna pogoda, duży wysiłek fizyczny, zakażenia, procesy zapalne oraz zahamowanie pocenia.

19. KLINICZNE ZESPOŁY HIPERTERMII • Objawy UDARU CIEPLNEGO: przegrzanie ciała do 43-44°C z zahamowaniem wydzielania potu i utratą świadomości, która występuje już przy 40-41,5°C. Pojawia się niewydolność serca i obniżenie RR krwi oraz obrzęk płuc.W krańcowym stadium udaru skóra wskutek niedokrwienia staje się szara.

20. KLNICZNE ZESPOŁY HIPERTERMII • Objawy udaru cieplnego: przeważają objawy mózgowe tj.objawy oponowe, drgawki,zamroczenie, utrata świadomości, skurcze kloniczne. Następują ciężkie zmiany w neuronach mózgu oraz w komórkach wątroby i nerek. W następstwie uszkodzenia naczyń włosowatych w skórze i oponach mózgu występują wybroczyny, Rozwija się oliguria i anuria.W sercu naczynia są poszerzone i występują małe punkty martwicze z naciekami zapalnymi. Chory zapada w śpiączkę z oddechem Cheyne,a i Stokesa i zanikającym tętnem.

21. OBJAWY OPONOWE Objaw Brudzińskiego –karkowy: podczas badania sztywności karku występuje zgięcie kończyn dolnych w stawach biodrowych i kolanach. Objaw Brudzińskiego-łonowy, jw.podczas ucisku na kość łonową. Objaw Keringa, w czasie biernego zginania kończyny dolnej w stawie biodrowym występuje przymusowe zgięcie w stawie kolanowym.

22. KLINICZNE ZESPOŁY HIPERTERMII • UDAR CIEPLNY CZĘSTO KOŃCZY SIĘ ŚMIERCIĄ!

23. KLINICZNE ZESPOŁY HIPERTERMII • Porażenie słonecznejest następstwem oddziaływania na odkrytą głowę człowieka bardzo przenikliwego promieniowania cieplnego (700-1500nm). Promieniowanie to powoduje podwyższenie temperatury mózgu o 1,5-2,5°C i wystąpienie objawów mózgowych.

24. KLINICZNE OBJAWY HIPERTERMII • Charakterystyczną cechą porażenia słonecznego jest nagłość występowania objawów. Są to min.:wzmożona przepuszczalność naczyń krwionośnych, obrzęk , krwawienia w oponach mózgu, podwyższenie ciśnienia płynu mózgowo – rdzeniowego i zwiększenie w nim stężenia białka. Następstwem może być krwotoczne zapalenie mózgu i opon mózgowych.

25. KLINICZNE ZESPOŁY HIPERTERMII • Skurcze mięśniowe występują przede wszystkim u ludzi wykonujących ciężką pracę fizyczną w wysokiej temperaturze otoczenia. • Objawy: zmęczenie, bóle, zawroty głowy, nudności, oliguria. Objawy są efektem odwodnienia, utraty NaCl, przemieszczania wody z przestrzeni zewnątrzkomórkowej do wnętrza komórek.

26. KLINICZNE ZESPOŁY HIPERTERMII • Skurcze cieplne mogą pojawić się już w temperaturze otoczenia 36°C. • Skurcze cieplne utrzymują się dopóki nie zostanie przywrócona równowaga solna.

27. KLINICZNE ZESPOŁY HIPERTERMII • Przewlekłe działanie wysokiej temperatury otoczenia zwykle występuje u ludzi narażonych przewlekle na działanie gorąca np.:górnicy, hutnicy. • Dochodzi do zatkania przewodów potowych i zmniejszenia wydzielania potu co jest przyczyną przegrzania nawet po niewielkim podwyższeniu temperatury otoczenia.

28. KLINICZNE ZESPOŁY HIPERTERMII • Hipertermia pochodzenia mózgowego jest spowodowana podrażnieniem ośrodków termoregulacji przez choroby nowotworowe mózgu, zabiegi neurochirurgiczne, procesy zapalne, zaburzenia ukrwienia mózgu oraz inne procesy chorobowe powodujące podwyższenie ciśnienia śródczaszkowego. • Leki p/gorączkowe nie obniżają temperatury ciała.

29. KLINICZNE ZESPOŁY HIPERTERMII • Hipertermia rdzeniowa: złamania kręgosłupa szyjnego z poprzecznym przerwaniem rdzenia kręgowego mogą powodować znaczny wzrost temperatury ciała • Oddawanie ciepła jest bardzo upośledzone w następstwie zupełnego ustania wydzielania potu. • Zaczerwienienie skóry występuje jako następstwo rozszerzenia naczyń krwionośnych.

30. GORĄCZKA: • Gorączka jest to podwyższenie temperatury ciała przy zachowanej w pełni sprawności ośrodków i mechanizmów termoregulacji, które ulegają przestawieniu lub przystosowaniu się do utrzymania wyższej temperatury ciała.

31. GORĄCZKA • Decydujące znaczenie w powstawaniu gorączki mają pirogeny. Działają one na termoreceptory w podwzgórzu zmieniając ich pobudliwość. Mechanizm pirogenów nie został dokładnie poznany. Podnoszą poziom termiczny wzorca temperatury ciała. Powstająca różnica między poziomem termicznym wzorca biologicznego i temperaturą krwi jest oceniana przez ośrodki termoregulacji w wyniku czego zostają wyzwolone reakcje kompensacyjne: oszczędzania i wytwarzania ciepła.

32. GORĄCZKA W zależności od wielkości temperatury ciała wyróżnia się: • Stan podgorączkowy do 38°C • Gorączkę małą 38-38,5°C • Gorączkę umiarkowaną 38,5-39°C • Gorączkę wysoką 39-40°C • Hiperpireksja ponad 41°C

33. RODZAJE GORĄCZKI • Gorączka stale wzrastająca (febris continua ascendens): temperatura ciała po osiągnięciu pewnej wielkości z małymi wahaniami dobowymi powoli się zwiększa.

34. RODZAJE GORĄCZKI • Gorączka stale opadająca ( febris continua descendens ): temperatura po osiągnięciu odpowiedniej wielkości, z małymi wahaniami dobowymi powoli się obniża.

35. RODZAJE GORĄCZKI • Gorączka prawie stała ( febris subcontinua ):dobowe wahania temperatury ciała są nieco większe niż w gorączce ciągłej.

36. RODZAJE GORĄCZKI • Gorączka zwalniająca ( febris remittens ): dobowe wahania temperatury przekraczają 1,0°C – temperatura jednak nie obniża się do prawidłowej wartości.

37. RODZAJE GORĄCZKI • Gorączka przepuszczająca ( febris intermittens ): charakteryzuje się krótkimi, trwającymi kilka godzin napadami znacznego podwyższenia temperatury ciała, po czym temperatura szybko się obniża do prawidłowej lub nieco niższej wartości- następuje krótki okres bezgorączkowy ( zimnica).

38. RODZAJE GORĄCZKI • Gorączka pierwotna (febris recurrens ):występuje w durze pierwotnym. Od gorączki przepuszczającej różni się tym, że zarówno napady gorączki jak i okresy zimnicy trwają dłużej, zazwyczaj kilka dni.

39. RODZAJE GORĄCZKI • Gorączka trwająca (febris haectica ):jest to gorączka z bardzo dużymi dobowymi wahaniami temperatury. Przy dużych wartościach temperatury występują dreszcze i bóle głowy.Obniżenie temperatury zachodzi szybko podczas obfitego pocenia się. U chorych obserwuje się znaczne wychudzenie. Gorączka trwająca występuje w zapaleniach ropnych, gruźlicy i ciężkich chorobach zapalnych.

40. RODZAJE GORĄCZKI • Gorączka o przebiegu nieregularnym ( febris irregularis) występuje w posocznicy, zapaleniach błon surowiczych, czerwonce i innych chorobach zakaźnych.

41. RODZJE GORĄCZKI Ze względu na przyczynę wyróżnia się gorączkę: • Zakaźną, • Z nadwrażliwości, • Z uszkodzenia tkanek, • Z odwodnienia, • W zapaleniu jałowym, • Steroidową, • W wyniku działania różnych substancji, w tym również leków.

42. FAZY GORĄCZKI • Okres wzrostu ( stadium incrementi ): trwa różnie długo. Krótki czas narastania gorączki występuje min. w stanach alergicznych. Długo ok. 24 godziny narasta gorączka w płatowym zapaleniu płuc, tyfusie plamistym, po zabiegach chirurgicznych, po urazach mechanicznych tkanek, po zawale. W durze brzusznym i reumatycznym zapaleniu stawów temperatura ciała podnosi się powoli przez kilka dni.

43. FAZY GORĄCZKI • Niejednakowy okres wzrostu gorączki wiąże się z powstawaniem w ustroju substancji gorączkotwórczych i czasowym przestawieniem ośrodków lub mechanizmów termoregulacji na wyższy patologiczny poziom utrzymania temperatury ciała.

44. FAZY GORĄCZKI • Bilans cieplny ustroju staje się dodatni o czym decyduje skurcz naczyń skórnych i przemieszczenie krwi do narządów wewnętrznych.

45. FAZY GORĄCZKI • Zmniejszenie skórnego przepływu krwi obniża przewodnictwo cieplne skóry i jej temperaturę. • Obniżenie temperatury skóry potęguje skurcz jej łożyska naczyniowego i ochłodzenie. • W miarę obniżania się temperatury skóry zwiększa się wytwarzanie ciepła.

46. FAZY GORĄCZKI • Substancje pirogenne, podobnie jak obniżenie temperatury podwzgórza, zmniejszają aktywność neuronów okolicy nadwzrokowej i przedniego podwzgórza czego następstwem jest działanie hamujące neurony tylnego podwzgórza co nasila procesy metaboliczne.

47. FAZY GORĄCZKI • Chorzy w fazie wzrostu gorączki mają złe samopoczucie, uczucie zimna, dreszczy,kładą się do łóżka, przyjmują skuloną pozycję i ciepło się okrywają. • Takie objawy trwają do ustalenia się gorączki.

48. FAZY GORĄCZKI • W powolnym narastaniu gorączki dreszcze nie występują. • Podwyższenie temperatury ciała powodują:skurcz naczyń skórnych, wzmożone napięcie mięśniowe oraz procesy związane z termoregulacją bezdrżeniową ( aktywacja przemiany materii na drodze humoralnej).

49. FAZY GORĄCZKI • Faza trwania gorączki ( stadium febrile ):bilans cieplny ustroju jest wyrównany.Wytwarzanie i oddawanie ciepła utrzymuje się na wysokim poziomie. Dobowe wahania temperatury dochodzą do 2°C.

50. FAZY GORĄCZKI • Wysokość gorączki oraz jej przebieg zależą od rodzaju czynnika chorobotwórczego oraz cech osobniczych chorego. • Niemowlęta reagują na substancje pirogenne znacznym podwyższeniem temperatury ze względu na nie w pełni wykształcony aparat termoregulacji. • Ludzie starzy oddziałują słabiej na pirogeny ze względu na zużycie mechanizmów termoregulacji.