یافته های آزمایشگاهی بررسی وضعیت تغذیه

1. ح.حمایلی مهربانی یافته های آزمایشگاهیبررسی وضعیت تغذیه

2. Haemoglobin is the most important test and useful index of the overall state of nutrition. Beside anaemia it also gives idea about protein and trace element nutrition • Urine examination for albumin, sugar and blood • RBC vs WBC: gives idea about long/short term nutrient status • Analysais of hair nails and skin for micronutrients (Cu, Se, Zn, Hg,etc) • Detection of abnormal amount of metabolites in the urine (creatinine/hydroxyproline ratio)

3. انالیز ادراری • وزن مخصوص: 1/025-1/010 برای ارزیابی توانایی تغلیظ و رقیق سازی کلیه و وضع هیدراسیون • در دیابت بی مزه، گلومرولونفریت یا پیلونفریت کاهش دارد • در اسهال و استفراغ، تعریق، تب و نارسایی ادرنال و بیماری کبدی افزایش

4. انالیز ادراری • 8-4/6PH= • در رژیم پرپروتئین یا اسیدوز مثل دیابت کنترل نشده، گرسنگی و در ارتباط با اسیداوریک و سنگهای اگزالات کلسیم ادراری اسیدی است • در رژیمهای غذایی غنی از گیاهان یا لبنیات، عفونت مجاری ادراری، در فواصل زمانی بلافاصله پس از غذاها و در سنگهای کربنات و فسفات کلسیم قلیایی است.

5. انالیز ادراری • پروتئین: 8-2 میلی گرم در دسی لیتر • دفع قابل توجه پروتئین در سندرم نفروتیک، گلومرولونفریت شدید یا بیماری احتقانی قلبی • در پره اکلامپسی، بیماریهای کلیوی، التهاب مجاری ادراری به مقدار متوسط دفع دارد. • بیماریهای بخشهای تحتانی مجاری ادراری و بیماریهای شدید کلیوی مقدار خیلی کم دفع می شود.

6. انالیز ادراری • نسبت اوره به کراتینین در ادرار( هر دو برحسب mg/dl) • مقادیر بیش از 12 شدت کم، 12-6 متوسط و کمتر از 6 بالا است • تحت تاثیر دریافت اخیر پروتئین قرار دارد • پس در طولانی مدت و برای وضعیتهای کاتابولیک پروتئین کاربردی نیست

7. انالیز ادراری • گلوکز : در دیابت 10-2 گرم در دسی لیتر • کتونها : در حالت نرمال منفی است و معمولا در دیابت نوع یک کنترل نشده مثبت است و اغلب در تب، انورکسی، اختلالات جدی دستگاه گوارش مثل استفراغهای مقاوم یا کاشکسی مثبت است.

8. انالیز ادراری • خون در ادرار: منفی • وجود خون نشان دهنده عفونت مجاری ادراری- نئوپلاسم و انمی همولیتیک • بیلی روبین: غیرقابل تعیین • که در بیماریهای کبدی و صفراوی اندازه گیری می شود. • نیتریت: منفی • نشانه وجود باکتریوری

9. املاح و الکترولیتهای سرم • Na=135-145 mEq/L • K=3.6-5 mEq/L • CL= 101-111 • HCO3= 21-31 • در TPN، بیماری کلیه، انسداد ریوی، دیابت کنترل نشده، بیماریهای غدد درون ریز، اسیت، شرایط الکالوز و اسیدوز بیشتر استفاده می شود. • کمتر تحت تاثیر دریافتهای خوراکی

10. تعادل نیتروژنی • نیاز به ثبت دریافت پروتئین 24 ساعته و جمع اوری ادرار دارد. • 48 ساعت پس از تغذیه درمانی قابل اجراست • اگر شرایط اتلاف شدید پروتئین مثل سوختگی و فیستولها باشد نتایج قابل استنادی ندارد • N balance = protein intake(gr)/6.25 – (urinary urea N + 3 or 4(

11. کراتینین ادراری • برای ارزیابی پروتئینهای سوماتیک مناسب است • اگر رژیم غذایی محدود در پروتئین باشد میزان حوضچه ای پروتئینهای سوماتیک (عضله) به نسبت مستقیم میزان کراتینین دفعی است. • به نسبت وزن کلی ربطی ندارد ولی با توده عضلانی کاملا همبستگی دارد

12. اندیس کراتینین- قد • اندیس کراتینین- قد: میزان دفع کراتینین در 24 ساعت(میلی گرم) تقسیم بر مقادیر مورد انتظار کراتینین در ادرار 24 ساعته به ازای سانتی متر قد • بیش از 80% نرمال، 80-60% تخلیه خفیف عضلات اسکلتی، 60-40% متوسط و کمتر از 40% شدید

13. اندیس کراتینین به قد • Estimates LBM • = actual creat excretion (24 hour urine collection) expected creat excretion • Males: IBW  23 mg/kg • Females: IBW  18 mg/kg • >80% normal • 60-80% moderately depleted • <60% severely depleted

14. پروتئین(visceral protein) Assessment of visceral protein depletion • Serum albumin <3.5 g/dL • Serum transferrin <200 mg/dL • Serum prealbumin <15 mg/mL • Creatinine Height Index (CHI) <75%

15. پروتئین های سرم • البومین- پرالبومین و ترانسفرین نشان دهنده پروسه های التهابی و شدت جراحت به بافتها است • ارتباطی با تغذیه اخیر فرد یا وضعیت پروتئینها ندارد. • بهبودی این متغیرها بیشتر تغییر در وضعیت هیدراسیون را نشان می دهد تا دریافت انرژی و پروتئین

16. البومین • نیمه عمر 14 تا 21 روز ---مقادیر نرمال 5-3/5 g/dl • بیش از همه اندیکاتورهای دیگر برای بررسی وضعیت تغذیه استفاده می شود • در پاسخ به فاز حاد استرس: عفونت و جراحی کاهش دارد • تحت تاثیر حجم مایعات بدن: در دهیدراسیون افزایش و در ادم کاهش

17. Prealbumin • با توجه به نیمه عمر کوتاه تر که حدود 2 روز است اندازه بهتری برای وضعیت تغذیه دارد • مقادیر نرمال: 40-18 میلی گرم در دسی لیتر • در پاسخ به جبرانهای تغذیه ای طی چند روز تغییر می کند • شدیدا حساس به استرسهای مینور و التهاب • تحت تاثیر بیماری کبدی، کلیوی، عفونت حاد و تراما

18. ترانسفرین • نیمه عمر 8 روز • کارکرد اصلی:انتقال اهن به مغز استخوان در سنتز هموگلوبین • و کنترل میزان ذخایر اهن • سنتز ترانسفرین در کمبود اهن افزایش دارد • در التهاب حاد، بیماریهای بدخیمی، بیماری های کلاژن عروق و کلیوی کاهش دارد • به تغذیه خیلی خوب پاسخ نمی دهد

19. ترکیبات نیتروژنی سرم • کراتینین سرم: 1/2-0/6میلی گرم در دسی لیتر در مردان و 1/1-0/5 در زنان • در بیماری کلیوی افزایش و در سوتغذیه پروتئین کاهش دارد. • BUNorUrea: 20-5میلی گرم در دسی لیتر • در بیماری کلیوی و کاتابولیسم شدید پروتئین افزایش می یابد و در نارسایی کبدی و زنان باردار کاهش دارد

20. تستهای تیروئیدی • T4 توتال که در هیپرتیروئیدی افزایش و در سوتغذیه و هیپوتیروئیدی کاهش می یابد • رنج نرمال مردان: 12-4 میکروگرم در دسی لیتر • رنج نرمال در زنان: 12-5 میکروگرم در دسی لیتر • T3 در 20 تا 50 سال: 205-70 نانوگرم در دسی لیتر و بالای 50 سال: 180-40 نانوگرم • اغلب در هیپرتیروئیدی افزایش و اگر T4 نرمال یا بالا و T3 پایین باشد ناشی از کمبود انزیم تبدیلی

21. تستهای تیروئیدی • TSH در هیپرتیروئیدی کاهش و در هیپوتیروئیدی افزایش دارد • مقدار هدف: 3-0/3 میکرو واحد در میلی لیتر • در افتراق هیپو و هیپرتیروئیدی و ائوتیروئیدی • Antithyroglobulin hormone(anti-TG) مقدار تیتر نرمال کمتر از 4 واحد در میلی لیتر • این اتوانتی بادی به تیروگلوبولین متصل شده و سنتز هورمونها را تحت تاثیر می گذارد. و در تیروئیدیت اتوایمون استفاده دارد.

22. ید • میزان ید موجود در ادرار 24 ساعته بهترین اندیکاتور وضعیت ید

23. کم خونی • آنمی کاهش تعداد گلبول قرمز در واحد حجم خون و یا کاهش هموگلوبین به کمتر از مقادیر فیزیولوژیک • آنمی های نرموسیت با آنمی بیماریهای مزمن یا بیماری التهابی مثل روماتیسم، نارسایی قلبی مزمن، عفونتهای مزمن، سرطان، شکستگی ها که به مکمل آهن جواب نمی دهد

24. تستهای کم خونی • 1064/7-6/1 RBC= در میکرولیتر در مردان • 1064/2-5/4 RBC= در میکرولیتر در زنان • علاوه بر کمبود تغذیه ای در هموراژی، همولیز، اختلال مغز استخوان یا بیماری بیماری کلیوی کاهش می یابد. • اگر همراه RBC، رتیکولوسیتها- لکوسیتها و تعداد پلاکت پایین باشد: نارسایی مغز استخوان • در کمبود فولات- کوبالامین و اهن حساس نیستند.

25. Hematological Indices • RBC Distribution Width (RDW) • اندیکاتور خیلی حساس وضع اهن • در تالاسمی: MCV پایین و RDW نرمال • در انمی فقر اهن: MCV پایین و RDW بالا

26. تستهای کم خونی • هموگلوبین: بخش حمل کننده اهن در سلولهای قرمز خونی • هموگلوبین در مردان 18-14 میلی گرم در دسی لیتر • در زنان 16-12 میلی گرم در دسی لیتر و بیش از 11 در زنان باردار و 24-14 میلی گرم در نوزادان

27. تستهای کم خونی • هماتوکریت: درصد حجم RBC در حجم خون کامل است • معمولا هماتوکریت سه برابر هموگلوبین(گرم در دسی لیتر) • تحت تاثیر وضعیت هیدراسیون و تعداد گلبول سفید • 52-42% مردان و 47-35% زنان و بارداری 33% • در افراد بالای 50 سال کمتر از میانسال

28. تســـتهای کم خونی • MCHC: میزان یا غلظت هموگلوبین نسبت به سایز سلولهای قرمز خون • 36-32 گرم در دسی لیتر • در کمبود اهن، مس و تالاسمی کاهش می یابد • به دریافتهای غذایی حساس نیستند • به مواد مغذی حساس است • تعیین کننده کم خونی هیپوکروم- نرموکروم

29. تستهای کم خونی • MCV: 99-80 فمتولیتر (میانگین اندازه سلول خونی) • کاهش درانمی میکروسیتیک کمبود اهن، تالاسمی و نارسایی مزمن کلیه • افزایش در انمی ماکروسیتیک کمبود فولات و کوبالامین و به دریافتهای

30. تستهای کم خونی • MCH: میزان هموگلوبین در هر سلول خونی • 31-27 پیکوگرم • تغییرا ت مشابه به MCV • اهن سرم: درواقع میزان اهن متصل به ترانسفرین که در جریان خون گردش دارد را اندازه می گیرد. • تغییرات روز به روز دارد و اندیس ضعیفی است • منعکس کننده دریافت اخیر در مردان: 160-50 و زنان 150-40 mg/dl

31. Hematological Indices • ترانسفرینپروتئین ناقل آهن • TIBC: ظرفیت کلی اتصال آهن که در واقع تعیین کننده تعداد جایگاههای آزاد بر روی تراسفرین است • در کمبود آهن میزان ترانسفرین افزایش یافته و میزان اشباعیت کاهش دارد

32. Hematological Indices • تعیین میزان اشباع شدن ترانسفرین سرم با آهن • تا زمانی که ذخایر آهن بطور کامل تخلیه نشود افزایش ندارد • با افزایش ذخایر آهن میزان TIBC کاهش دارد. • TF-Sat(%)=serum iron level÷TIBC×100% • رنج: مردان=50-20% و زنان=50-15%

33. Hematological Indices • فریتین: پروتئین ذخایر داخل سلولی اهن • مقادیر نرمال مردان300-12 نانوگرم در میلی لیتر و 150-10 در زنان • میزان موجود در سرم به موازات ذخایر آهن پیش می رود • بهترین اندیس بیوشیمیایی فقرآهن یا مسمومیت آهن • در طی التهابها افزایش می یابد پس در آنمی بیماری مزمن و التهاب کاربرد ندارد.

34. تستهای کبدی • بیلی روبین توتال منعکس کننده بیلی کنژوگه و غیرکنژوگه • مقادیر نرمال بیلی توتال:1-0/3 میلی گرم در دسی لیتر • بیلی روبین غیرمستقیم یا کنژوگه: 0/8-0/2 میلی گرم • بیلی روبین مستقیم یا غیرکنژوگه: 0/3-0/1 میلی گرم • در سرطان پانکراس، کبد و انسداد صفراوی کنژوگه افزایش دارد و در هپاتیت میزان غیرکنژوگه افزایش دارد

35. آنزیمهای کبدی • آلانین آمینوترانسفراز: ALT که SGPT هم گفته می شود • رنج نرمال: 36-4 واحد در لیتر • در آسیبهای کبدی افزایش و در سوتغذیه کاهش دارد • آسپارتات آمینوترانسفراز: AST یا SGOT • در محدوده: 35-0 واحد در لیتر

36. یافته های استخوانی • کلسیم توتال: 10-8/6 میلی گرم • بسته به وضعیت ویتامین D,K، فسفات، هورمونهای پاراتیروئیدی، بدخیمی، مسمومیت ویتامین A، داروهای تیازیدی و لیتیوم • کلسیم یونیزه: mg/dl5/28-4/64 و وابسته به هورمونها • هیپرکلسمی با اختلال غدد درون ریز- بدخیمی و هیپرویتامینوزD • هیپوکلسمی با منیزیوم ناکافی- کمبودD- سندرم نفروتیک

37. یافته های استخوانی • استئوکلسین(OC) پروتئین غیرکلاژنی تشکیل استخوان • در محدوده 50-11 نانوگرم در میلی لیتر • ویتامین D:25OHD نرمال 100-30 نانوگرم در میلی لیتر و کمبود در سطوح کمتر از 20 نانوگرم • آلکالین فسفاتاز(ALP): اختصاصی نیست ولی حساس هست • در کودکان تا 12 سال کمتر از 350 واحد و در بزرگسال100-25 واحد • چون روی و کوبالامین کوفاکتور هستند در مقادیر کمتر از 40 واحد در لیتر این دو مد نظر باشند

38. یافته های استخوان • فسفر: 4/5-2/7 میلی گرم در دسی لیتر • وابسته به دریافت غذایی و عملکرد کلیه • هیپرفسفاتمی در ارتباط با هیپوپاراتیروئیدی • و هیپوفسفاتمی با هیپرپاراتیروئیدی و مصرف طولانی انتی اسیدها یا نارسایی کلیوی

39. گلبولهای سفید • مقدار نرمال: 1095-10 در لیتر • در عفونتها، نئوپلازی و استرس افزایش دارد (لکوسیتوز) • در بیماریهای اتوایمون، کسانی که رادیوتراپی یا شیمی درمانی می شوند و سوءتغذیه کاهش می یابد(لکوپنی)

40. گلبولهای سفید • diff: 70-55% نوتروفیل • 40-20% لنفوسیت • 8-2% منوسیت • 4-1% ائوزینوفیل • 1-0/5% بازوفیل

41. گلبولهای سفید • نوتروفیلیا: تروما- کتواسیدوز- استرس- لوکمی • نوتروپنی: انمی اپلاستیک- سوتغذیه پروتئین- انرژی و عفونت • لنفوسیتوز: عفونت- لوکمی- میلوما- منونوکلوئوز • لنفوسیتوپنیا: عفونت خونی- ایدز- کموتراپی- لوکمی • ائوزینوفیلیا: عفونت انگلی- اگزما- الرژی- بیماری اتوایمون • ائوزینوپنیا(eosinopenia): افزایش استروئید تولید شده • بازوفیلیا(basophilia): لوکمی • بازوپنیا(basopenia): الرژی

42. دیابت • تست تشخیصی: ناشتا پس از 16-8 ساعت عدم مصرف غذا که بیش از 126 میلی گرم در دسی لیتر باشد و یا اندازه گیری تصادفی که بیش از 200 باشد. • مقادیر نرمال در ناشتا کمتر از 110، در 30 دقیقه کمتر از 200 و یک ساعت کمتر از 200، 2 ساعت کمتر از 140 و قند 3 و 4 ساعته در محدوده 115-70 • تست تحمل گلوکز: 75 گرم گلوکز که 2 ساعت بعد از ان قند بالای 200 باشد

43. دیابت • تست های تشخیصی در دیابت بارداری: • ناشتا: بیش از 105 • قند یک ساعته: بیش از 190 • قند دو ساعته: بیش از 165 • قند سه ساعته: بیش از 145

44. دیابت • هموگلوبین گلیکوزیلهA1C • هر 1% تغییر در این ترکیب تقریبا mg/dl 35 تغییر در میانگین گلوکز پلاسما را نشان می دهد • در بارداری کاربرد ندارد چون تغییرات ترنوور گلبول قرمز زیاد است • مقادیر در افراد نرمال و کودکان: 5/9-4% و در دیابت کنترل شده 7-4%

45. تست سلیاک • انتی بادی اندومیزیال: EMA اختصاصیت بالایی دارد • ترانس گلوتامیناز بافتی: tTG-IgG, tTG-IgA در حالت نرمال منفی هستند. • انتی بادیهای انتی گلیادین: AGAIgA-AGAIgG مثبت شدن ناشی از واکنش گلیادین

46. استرس اکسیداتیو • Raman Spectroscopy • تاباندن نور لیزر به سمت پد چربی تابانده می شود • میزان نفوذ لیزر به پوست تعیین کننده میزان الفا،بتا و گاماکاروتن- لیکوپن- فیتوئن- لوتئین و.........در سطح سلولی اندازه گیری می شود. • مقادیر رامان ارتباط معکوسی با ایزوپروستان ادراری که فاکتور استرس اکسیداتیو است دارد