420 likes | 659 Views
WYKŁAD 1 Teorie kształcenia, kształcenie informatyczne. PODRĘCZNIKI. Polecane:. Stanisław Juszczyk, Dydaktyka informatyki i technologii informacyjnej , Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, 2003.
E N D
Polecane: Stanisław Juszczyk, Dydaktyka informatyki i technologii informacyjnej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, 2003. Andrzej Walat, Zarys dydaktyki informatyki, Ośrodek Edukacji Informatycznej i Zastosowań Komputerów, Warszawa, 2007. Seymour Papert, Burze mózgów – dzieci i komputery, Warszawa 1996. Eric S. Roberts, ThinkingRecursively, John Willey & Sons, INC., New York, 1986.
Zasadnicze pytania nauczyciela: • W jaki sposób ucząca się osoba jest w stanie nauczyć się czegoś nowego? • Co to znaczy, że ktoś się czegoś nauczył? • Co to znaczy, że kogoś uczę?
Teorie klasyczne (1) PLATON: wiedza jest czymś wrodzonym, znajduje się w umyśle już w chwili narodzin Nauczanie to pomaganie w procesie przypominania sobie
Teorie klasyczne (2) JOHN LOCKE • Człowiek rodzi się z pewnymi zdolnościami umysłowymi, które umożliwiają uczenie się. • Od początku życia człowiek zbiera idee pierwotne (kolory, kształty, dźwięki itp.). • Mając odpowiednią liczbę zapamiętanych idei pierwotnych człowiek powoli buduje idee złożone używając idei pierwotnych i wrodzonych umiejętności zapamiętywania, łączenia, myślenia abstrakcyjnego itp.
Behawioryzm Założenie: ludzie mają pewne wyposażenie biologiczne, dzięki któremu mogą wchodzić w reakcje z otoczeniem i odnosić z tego korzyści. Behawioryzm nie zwraca uwagi na to jak wiedza została zdobyta ale na to w jaki sposób człowiek opanowuje nowe zachowania.
Behawioryzm (1) IWAN PAWŁOW Warunkowanie klasyczne • bodziec naturalny reakcja • bodziec naturalny + bodziec uwarunkowany reakcja • bodziec uwarunkowany reakcja
Behawioryzm (2) JOHN B. WATSON Każde wyuczone zachowanie jest efektem warunkowania klasycznego. Aby warunkowanie klasyczne mogło działać musi istnieć odruch pierwotny (reakcja na jakiś bodziec), a warunkowanie klasyczne zastępuje ten bodziec innym bodźcem uwarunkowanym.
Behawioryzm (3) EDWARD L. THORNDIKE Warunkowanie instrumentalne • W mózgu uczącego się tworzy się połączenie nerwowe • Kiedy zmysły rejestrują określony bodziec to zostaje on przekazany przez to połączenie do organów wywołujących reakcję. • Połączenie to ulega wzmocnieniu w miarę ćwiczenia danego zachowania. • Każda reakcja na każdy bodziec może zostać uwarunkowana przez bezpośrednie nagradzanie
Behawioryzm (4) BURRHUS F. SKINNER • Nie trzeba wzmacniać (nagradzać) za każdym razem. • Wystarczy nagroda częsta ale przypadkowa. • Nagradzanie za każdym razem zmniejsza skłonność do wyuczonego zachowania gdy tylko nagroda zniknie.
Teoria Gestalt WOLFGANG KÖHLER • uczenie się przez wgląd, polegający na nagłym znalezieniu rozwiązania problemu • fizyka układu nerwowego umożliwia uzyskanie wglądu, a więc uczenie się. • reagujemy na znaczenia tego co obserwujemy i dokonujemy ich syntezy w umyśle.
Konstruktywizm (1) JEAN PIAGET • Człowiek ucząc się tworzy struktury poznawcze. Dla każdej czynności w umyśle człowieka jest odpowiedni schemat • Otrzymane informacje są • albo asymilowane w ramach istniejących struktur – jeżeli nie są sprzeczne z poprzednimi doświadczeniami, • albo równowaga zostaje zakłócona i zmianie ulega struktura poznawcza – następuje akomodacja.
Konstruktywizm (2) Etapy rozwojowe Piageta: 0-2 lata faza sensomotoryczna budowanie w umyśle schematów prostych operacji i pojęć podstawowych, 2-7 lat faza przedoperacyjna nie ma jeszcze zdolności do myślenia abstrakcyjnego, musi mieć konkretne przedmioty, 7-11 lat faza operacji konkretnych konstruowanie struktur logicznych, 11-15 faza operacji formalnych osiągnięcie zdolności do rozumowania abstrakcyjnego.
Społeczne uczenie się (1) JOHN DAVEY • Myślenie zawsze zaczyna się wtedy, gdy dana osoba naprawdę zdaje sobie sprawę z faktu, że pojawił się problem. • Gdy problem zostaje rozwiązany osoba się czegoś nauczyła: związku miedzy swoim działaniem a rozwiązaniem problemu. • Kluczem prawdziwej nauki jest ukierunkowana aktywność w grupie społecznej.
Uczenie się społeczne (2) LEW WYGOTSKI • Strefa najbliższego rozwoju – to co bezpośrednio wpływa na rozwój struktur poznawczych. Struktury te rozwijają się dzięki innym na skutek wymiany wiadomości dzięki narzędziom, takim jak język, logika, przekształcenia symboliczne, pismo itp. • To czego uczeń się nauczy nie zależy tylko od jego możliwości ale także od strefy najbliższego rozwoju. • Kluczowym czynnikiem w społecznym przyswajaniu wiedzy jest zdolność do uczenia się dzięki naśladownictwu.
Wnioski dla nauczyciela • Istnieją dwa aspekty uczenia się, które nauczyciel powinien brać pod uwagę: • wydarzenia zachodzące w indywidualnym „aparacie poznawczym” ucznia, gdy usiłuje on zrozumieć i zapamiętać materiał danego przedmiotu • efektywne uczenie się dokonuje się w środowisku społecznym, gdy uczniowie porozumiewają się ze sobą lub współdziałają z innymi członkami grupy • Nauczyciel powinien budować sytuacje naturalne, w których następuje „zdziwienie” uczniów – zjawiska nie powinny pasować do istniejącej wiedzy – aby pobudzić akomodację, a nie tylko asymilację nowych wiadomości
Konstrukcjonizm S. Paperta • Rozszerzenie konstruktywizmu • Aspekt mentalny (proces konstruowania wiedzy w głowie ucznia) • Aspekt społeczny (uczenie się przez współpracę) • Aspekt materialny (konstruowanie materialnych reprezentacji abstrakcyjnych idei)
Kognitywizm • Człowiek jako system przetwarzania informacji. • Wiedza jest konstrukcją umysłu ludzkiego powstającą w wyniku aktywności podmiotu. • Podstawą jest informacja, a pomijamy afektywność i wolicjonalność.
Osiem wielkich idei konstrukcjonizmu Seymour Papert (sformułowane w eksperymencie przeprowadzanym w więzieniu dla młodocianych)
1. Uczenie się przez tworzenie (learning by doing)
8. Najważniejszym celem uczenia się technologii cyfrowej jest używanie jej TERAZ do uczenia się innych rzeczy
Nauczanie czynnościowe • Oparte na umiejętnościach • Mniejszy nacisk na treści • Opanowanie czynności uznaje się za treści • Skupia się na ćwiczeniu aktywnego posługiwania się poznawanymi wiadomościami
Nauczanie bezpośrednie • Uczenie podstawowych umiejętności i wiadomości „krok po kroku” • Stosowane do • wiedzy proceduralnej • wiedzy deklaratywnej o silnej strukturze
Uczenie przez modelowanie • Podstawowa metoda: pokaz • Pokaz jest skuteczny gdy • wszystkie elementy zostają przedstawione dokładnie i poprawnie • warunki umożliwiają uczniowi uświadomienie sobie tego co się dzieje • są objaśnienia i jest możliwość dyskusji
Uczenie grupowe • Uczniowie tworzą zespół • Zespół jest heterogeniczny (są w nim uczniowie dobrzy, przeciętni i słabi) • W składzie zespołu są uczniowie obu płci (różnych ras i wyznań) • System nagród ma charakter grupowy
Uczenie problemowe • Sytuacja problemowa • Problem • Generowanie pomysłów i hipotez • Weryfikacja pomysłów i hipotez • Formułowanie wniosków końcowych
Uczenie problemowe Sprzężenie zwrotne • Sytuacja problemowa • Problem • Generowanie pomysłów i hipotez • Weryfikacja pomysłów i hipotez • Formułowanie wniosków końcowych
Metoda sześciu kapeluszy myślowych (E. de Bono) biały: myślenie obiektywne oparte na faktach zielony: myślenie twórcze żółty: myślenie logiczne, racjonalne (optymistyczne) czarny: myślenie krytyczne (pesymistyczne) czerwony: emocje, odczucia, intuicja niebieski: analiza, kontrola i sterowanie procesem myślenia