Water in bestaand stedelijk gebied Omgaan met klimaat als ongetemd proces

1. Water in bestaand stedelijk gebiedOmgaan met klimaat als ongetemd proces Govert D. Geldof Geldof c.s., Bathmen (NL) & DTU Lyngby (DK) “Van stedelijke wateropgave naar robuust systeem” Wageningen, 27 januari 2009

2. “De kwaliteit van de samenleving weerspiegelt zich in de wijze waarop deze omgaat met water” Mahatma Ghandi

3. Presentatie • Het “nieuwe” waterbeheer in de stedelijke omgeving • Getemde en ongetemde vraagstukken • Nieuw = integraler = ongetemd = andere werkwijze • Theatermodel • Voorbeeld onderhoud waterlopen in ‘s-Hertogenbosch • Andere werkwijze = complexiteit vergroten en zoeken naar tactieken op mesoniveau • Conclusies

4. Het proces van verstedelijking

5. Problemen stedelijk waterbeheer • Verdroging én grondwateroverlast • Overstortingen riolering (waterkwaliteit) • Piekafvoeren

6. Verdroging

7. Overstortingen riolering

8. Piekafvoeren

11. Oplossingsrichting • Gezonde nierwerking • Vuil water en schoon water gescheiden houden • Schoon regenwater: vasthouden, bergen en dan pas afvoeren (WB21) • Een brongerichte benadering

12. Brongerichte benadering

14. verontreiniging bodeminfiltratie Oppervlakte-infiltratie Infiltratie van regenwater

17. Infiltratiegreppel (swale)

18. De Wadi

19. Nieuwe technieken

20. Regenwaterbenutting

22. vegetatiedak

24. De Vliert, Den Bosch

25. Malmö (Augustenborg)

26. Tussentijdse conclusies • Brongerichte benadering – gericht op de kwaliteit van leven – is een goede benadering, mits geen dogma! • Combineer waterdoelen met andere doelen (De Vliert, Augustenborg (Malmö), lucht, etc.). • Let wel: complexer!

27. Basiswaterbeheer

28. Functioneel waterbeheer

29. Adaptief waterbeheer

30. En nu de praktijk …. • Stagnatie in uitvoering van beleid • “Het lijkt wel alsof de werkelijkheid om ons beleid heen stroomt” (medewerker V&W)

31. Klimaatverandering is een ongetemd vraagstuk

32. Baggeren in ‘s-Hertogenbosch?

33. Baggeren (2)

34. Bagger (3)

35. Ongetemde vraagstukken • Geen consensus over doelen • Verschillende opvattingen over oplossingen • Vele onzekerheden

36. Percepties • Verschillende mensen hebben verschillende percepties • Onderwerpen: problemen, doelen, rollen, verantwoordelijkheden, verwachtingen, etc. • Vaak gaan we ervan uit dat anderen dezelfde perceptie hebben als wijzelf

37. Het Theatermodel Functionele complexiteit Relationele complexiteit

38. Regiemodellen Ongetemde vraagstukken

39. Baggeren in Den Bosch Functionele complexiteit Relationele complexiteit

40. Ongetemd vraagstuk Getemd vraagstuk

41. Drie fasen • Rode gebieden: communicatief regiemodel (bijv. convenant), zeer complex → complex; percepties expliciet maken • Collaboratief regiemodel (ongetemd), inhoud en proces verweven • Daarna deelgebieden afhechten via functioneel regiemodel

42. informatie actie Beleid Generieke informatie, geldig in bijna elke context Macro Locale strategieën Patronen, structuren, geleerde lessen – context gevoelig Meso Projecten Narratieven – micro verhalen binnen een context Micro

43. Aanpak baggeren • Vul samen met anderen het theatermodel in • Publiek: maak percepties expliciet (rood → geel) met kans op blauw • Verzamel verhalen (narratieven) • Maak de problematiek breder, samen met gemeente en sluit aan op de verhalen: zorg voor wederzijdse afhankelijkheid • Werk niet aan normen, maar aan water als spiegel voor de kwaliteit van de woonwijk

44. “De kwaliteit van de samenleving weerspiegelt zich in de wijze waarop deze omgaat met water” Mahatma Ghandi

45. Conclusies • Brongerichte benadering – gericht op de kwaliteit van leven – is een goede benadering, mits geen dogma! • Combineer waterdoelen met andere doelen (De Vliert, Augustenborg (Malmö), lucht, etc.). • Van functioneel waterbeheer tot adaptief waterbeheer • Gebruik theatermodel om na te gaan of een vraagstuk getemd is of ongetemd • Indien ongetemd: mesoniveau is belangrijk