Zarządzanie Wiedzą Chronioną

1. Zarządzanie Wiedzą Chronioną W2: WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA - WŁASNOŚĆ PRZEMYSŁOWA

2. Materiały: 1. Kotarba W., OCHRONA KAPITAŁU INTELEKTUALNEGO ORGANIZACJI,www.kotarba.pl 2. Red. Kotarba W. Ochrona wiedzy a kapitał intelektualny organizacji. PWE Warszawa 2006. 3. Kotarba W.: Ochrona wiedzy w Polsce. Instytut Organizacji i Zarządzania w Przemyśle "ORGMASZ". Warszawa 2005. 4. Kotarba W.: Zarządzanie wiedzą chronioną w przedsiębiorstwie. Instytut Organizacji i Zarządzania w Przemyśle "ORGMASZ". Warszawa 2001. 5. Ustawa z dnia 30 czerwca 2000r. Prawo własności przemysłowej. Dz. U. Nr 119 z 2003r., poz. 1117 oraz z 2004 r. Dz. U. Nr 33, poz. 286. 6. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 904, z 2001 r. Nr 128, poz. 1402, z 2002 r. Nr 126, poz. 1068, Nr 197, poz. 1662, z 2004 r. Nr 91, poz. 869., z 2004 r. Nr 96, poz. 959. 7. Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503, z 2004 r. Nr 96, poz. 959, 2004 r. Nr 162, poz. 1693.

3. Własność intelektualna odpowiada całokształtowi twórczejdziałalności człowiekai jest zbiorem praw dotyczących wszystkich wytworów ludzkiego umysłu. Od końca XIX w. obejmuje ona dwa nurty: • Własność literacką, artystyczną oraz • Własnoość przemysłową

4. Przedmiotem ochrony własności intelektualnej są: • Wynalazki • Wzory użytkowe i przemysłowe • Znaki towarowe i usługowe, nazwy i ozn. handlowe • Utwory literackie, artystyczne, naukowe, audiowizualne • Interpretacje oraz wykonania artystów, fonogramy, wideogramy, programy radiowe, telewizyjne • Programy komputerowe • Oznaczenia geograficzne • Ochrona przed nieuczciwą konkurencją • Ochrona tzw. wiedzy "know-how".

5. Prawa wyłączne do własności intelektualnej powstają: • pośredniona mocy decyzji urzędów patentowych wydawanych w oparciu o normy prawne • bezpośredniona mocy ustaw krajowych, konwencji i porozumień międzynarodowych PRAWO WYŁĄCZNE TO PRAWO KORZYSTANIA W SPOSÓB ZAROBKOWY LUB ZAWODOWY

6. Własność przemysłowa stanowi część własności intelektualnej, obejmującą ochronę: - wynalazków, - wzorów użytkowych, - wzorów przemysłowych, - technologii i sekretówprzemysłowych, - znaków towarowych i usługowych, - nazw handlowych, - oznaczeń i nazw pochodzenia - topografii układów scalonych - projektów racjonalizatorskich - nowych odmian roślin oraz zwalczanie nieuczciwej konkurencji.

8. Źródło: W. Kotarba, www.kotarba.pl

9. Źródłem praw do własności przemysłowej na terytorium Polski są dla: • wynalazków • wzorów użytkowych • wzorów przemysłowych • znaków towarowych i usługowych • oznaczeń geograficznych • topografii układów scalonych decyzje Urzędu Patentowego RP

10. dla ochrony przed nieuczciwą konkurencją Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji • dla nazw handlowych, firmowych Krajowe normy prawa cywilnego, handlowego, ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, Konwencja Paryska oraz inne ratyfikowane porozumienia międzynarodowe (np. TRIPS)

11. Wynalazek • Nowe rozwiązanie o charakterze technicznym, które: • Posiada poziom wynalazczy • Nadaje się do przemysłowego stosowania

12. Nowość Wynalazek uważa się za nowy, jeśli nie jest częścią stanu techniki światowej, czyli: jeśli przed datą zgłoszenia, nie został udostępniony do wiadomości publicznej, w szczególności przez: • publikację, • jawne stosowanie lub • wystawienie na wystawie publicznej. Wyjątki: Priorytet konwencyjny Pierwszeństwo wynikające z wystawienia

13. możliwe jest: • opatentowanie wynalazku dotyczącego nowego zastosowania substancji stanowiącej część stanu techniki lub jej użycia do uzyskania wytworu o nowym zastosowaniu • patentowanie czegoś co jest znane, w szczególności uzyskanie ochrony na lekarstwo, którego skład chemiczny nie jest nowy, ale właściwości terapeutyczne dotąd nieznane.

15. MOŻLIWOŚĆ/GOTOWOŚĆ DO PRZEMYSŁOWEGO STOSOWANIA • wynalazek umożliwia uzyskanie określonego wytworu lub wskazuje sposób możliwy do zastosowania w działalności przemysłowej (także w rolnictwie) • gotowość do urzeczywistnienia rozwiązania w sposób powtarzalny • wynalazki muszą realizować konkretny praktyczny cel wskazany w zgłoszeniu, co nie oznacza, że muszą być użyteczne czy efektywne ekonomicznie.

16. Za wynalazki nie uważa się: • odkryć, teorii naukowych i metodmatematycznych • wytworów o charakterze jedynie estetycznym • planów, zasad i metod dotyczących działalności umysłowej lub gospodarczej oraz gier • wytworów, których niemożliwość wykorzystania może być wskazana w świetle powszechnie przyjętych i uznanych zasad nauki • programów do maszyn cyfrowych (tylko pośrednio jako element chronionej metody postępowania) • przedstawienia informacji

17. EUP dopuszcza patentowalność • Wynalazków wykorzystujących programy komputerowe oraz • Programów zdolnych do wywołania efektów technicznych

18. Wynalazki (w potocznym, szerokim rozumieniu) Wynalazki spełniające kryteria zdolności patentowej Wynalazki nie spełniające kryteriów zdolności patentowej Podlegające ochronie Wyłączone z ochrony Rodzaje wynalazków (z punktu widzenia możliwości ich ochrony). Źródło: W Kotarba, www.kotarba.pl

19. Patentów nie udziela się na: • wynalazki, których wykorzystywanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami (moralność, religijność) • odmiany roślin lub rasy zwierząt oraz czysto biologiczne sposoby hodowli • sposoby leczenia ludzi i zwierząt oraz sposoby diagnostyki • nie dotyczy produktów, substancji lub mieszanin stosowanych w diagnostyce lub leczeniu.

20. Do 1992 roku Urząd Patentowy odmawiał udzielania patentów na organizmy żywe jako takie. • Ustawa z 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności przemysłowej - objęła ochroną patentową wynalazki biotechnologiczne (w ograniczonym zakresie). • można uzyskać patent na sekwencje ludzkiego DNA oraz na żywe stworzenia, takie jak genetycznie zmodyfikowane mikroorganizmy. • Nie uznaje się za wynalazek i tym samym nie udziela się patentu na: • ciało ludzkie w różnych stadiach jego formowania się i rozwoju oraz zwykłe odkrycie jednego z jego elementów (z sekwencją genową lub częścią takiej sekwencji włącznie).

21. Wyłączone z patentowania są wynalazki biotechnologiczne, które obejmują m.in. • sposoby klonowania ludzi; • modyfikacje tożsamości genetycznej człowieka; • stosowanie embrionów ludzkich dla potrzeb przemysłowych lub handlowych; • sposoby modyfikacji genetycznej zwierząt, które mogą powodować u nich cierpienia, nie przynosząc istotnych korzyści medycznych, • oraz zwierzęta będące wynikiem zastosowania takich sposobów. • Od 1993 roku wprowadzono możliwość patentowania bezpośrednio: środków żywności, środków farmaceutycznych i związków chemicznych oraz produktów przemian jądrowych.

22. Podmioty praw wyłącznych: Prawa wyłączne do wynalazków, wzorów i topografii przysługują: • zasadniczo twórcom rozwiązań • wyjątkowo: • pracodawcy, gdy rozwiązanie zostało dokonane w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, • zamawiającemu, gdy rozwiązanie zostało dokonane w wyniku realizacji umowy • podmiotowi określonemu w umowie, gdy rozwiązanie powstało w związku z wykonywaniem tej umowy.

23. Maksymalny czas trwania praw wyłącznych w Polsce • patent na wynalazek: • 20 lat od daty zgłoszenia w Urzędzie Patentowym • prawo ochronne na wzór użytkowy: • 10 lat od daty zgłoszenia w Urzędzie Patentowym • prawo z rejestracji wzoru przemysłowego: • 25 lat od daty zgłoszenia w Urzędzie Patentowym

24. prawo z rejestracji topografii: • 10 lat od końca roku kalendarzowego, w którym dokonano zgłoszenia do UP RP lub w którym topografia bądź układ scalony ją zawierający był wprowadzony do obrotu • prawo ochronne na znak towarowy: • bez ograniczeń, przy czym ochrona udzielana jest na okresy 10-letnie i przedłużana na wniosek uprawnionego. • prawozrejestracji oznaczenia geograficznego: • bezterminowe, ochrona od dnia wpisu do rejestru

25. POSTĘPOWANIE PRZED UP RP www.uprp.pl Urząd Patentowy RP rozpatruje wnioski o udzielenie na terytorium Polski praw wyłącznych na: wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, znaki towarowe, oznaczenia geograficzne, topografie układów scalonych. Ze zgłoszeniem do UP RP może występować każda osoba z kraju i z zagranicy uprawniona do uzyskania praw wyłącznych lub ustanowiony przez tę osobę pełnomocnik (rzecznik patentowy)

26. Źródło: www.uprp.pl

27. Dokumentacja zgłoszeniowa musi zawierać: • dla wynalazków i wzorów użytkowych: • podanie (wniosek o udzielenie praw wyłącznych) • opis rozwiązania • zastrzeżenia (patentowe lub ochronne) • rysunki (dla wzorów - konieczne) • skrót opisu • inne dodatkowe dokumenty (np. pełnomocnictwo, dokument pierwszeństwa, dokument cesji praw)

28. dla wzorów przemysłowych • podanie (wniosek o rejestrację) • opis rozwiązania • rysunek • dodatkowe dokumenty (np. pełnomocnictwo) • dla znaków towarowych • podanie (wniosek o rejestrację znaku) z opisem znaku • fotografie (odbitki) znaku lub taśmy z nagraniem • wykaz towarów/usług, dla których znak jest przeznaczony, ze wskazaniem odpowiadających im klas wg Międzynarodowej Klasyfikacji Towarów i Usług • inne dodatkowe dokumenty (np. pełnomocnictwo, dokument pierwszeństwa, dokument cesji praw)

29. dla oznaczeń geograficznych • wniosek o rejestrację • określenie oznaczenia i elementów, z którymi będzie ono używane w obrocie • wskazanie towarów, dla których jest przeznaczone • określenie granic terenu, do którego się odnosi • warunki korzystania z oznaczenia • wskazanie przedsiębiorców • dla topografii układów scalonych • podanie o zarejestrowanie topografii • materiał identyfikujący topografię (rysunki, fotografie, produkt zawierający topografię) • inne dodatkowe dokumenty (np. pełnomocnictwo, oświadczenie o dacie wprowadzenia do obrotu, przeniesienie prawa)

30. Opis wynalazku, wzoru użytkowego • Opis wynalazku powinien: • przedstawiać wynalazek na tyle jasno i wyczerpująco, aby znawca mógł ten wynalazek urzeczywistnić, • zawierać tytuł odpowiadający przedmiotowi wynalazku, • określać dziedzinę techniki, której wynalazek dotyczy, • określać znany zgłaszającemu stan techniki, • przedstawiać w sposób szczegółowy przedmiot rozwiązania, • przedstawiać przykłady realizacji bądź stosowania wynalazku.

31. Opłaty:

32. Łącznie za 20 lat ochrony ok. 16 tys PLN

33. Jak uzyskać patent europejski • Zgłoszenie w UPRP, który w ciągu 6 mcy przekazuje je do EUP w Monachium. • Zgłoszenie jednocześnie w jęz. polskim i tłumaczenie na jeden z jęz. urzędowych (ang, niem, fr) • Po przyznaniu daty zgłoszenia, EUP sprawdza czy została uiszczona opłata za zgłoszenie (min 100 euro) oraz opłata za poszukiwanie europejskie (1550 euro)

34. Badanie formalne oraz poszukiwanie w stanie techniki – sprawozdanie z poszukiwań w ciągu 16 mcy • W 18 mcy od zgłoszenia następuje publikacja zgłoszenia - ochrona tymczasowa. • Jeśli wynalazek spełnia wymogi Konwencji – warunkowa decyzja o udzieleniu patentu – kolejne opłaty. • Patent europejski staje się wiązką patentów krajowych – (tylko) krajów wyznaczonych w zgłoszeniu (walidacja w krajach). • Sprzeciw: 9 mcy od publikacji decyzji o udzieleniu

35. Opłaty w procedurze EUP • Opłata krajowa za przekazanie (UPRP) • Zgłoszenie • Poszukiwanie • Badanie • Wyznaczenie 1 kraju • Wyznaczenie wszystkich krajów • Udzielenie patentu • 300 PLN • 180 EUR • 1050 EUR • 1405 EUR • 85 EUR • 500 EUR • 790 EUR Utrzymanie ochrony: 1-3 rok: 400, 4. – 500, 5. – 700 EUR

36. Przeciętny koszt ochrony patentowej uzyskanej w EUP w ośmiu krajach na 10 lat wynosi ok. 30 tys. euro. • 14% na rzecz EUP • 18% koszty pełnomocnictwa • 39% koszty tłumaczeń opisów patentowych • 29% na rzecz krajowych UP

37. ROZMIAR WIEDZY JAWNEJ CHRONIONEJ W ŚWIECIE • ROCZNA ILOŚĆ ZGŁOSZEŃ WYNALAZKÓW: 1,6 mln • CZYNNE PATENTY - 3,5 mln., z tego: • USA - 1,2 mln • Japonia - 0,7 mln. • Niemcy, Francja, W. Brytania, po ok. 0,3 mln. • Polska - 13 800 w roku 2002 a 12 450 na koniec 2003 • ROCZNA ILOŚĆ ZGŁOSZEŃ WZORÓW UŻYTKOWYCH: 150 000 • CZYNNYCH PRAW: 0, 7 mln. • ROCZNA ILOŚĆ ZGŁOSZEŃ WZORÓW PRZEMYSŁOWYCH: 200 000 • ROCZNA ILOŚĆ ZGŁOSZEŃ ZNAKÓW TOWAROWYCH I USŁUGOWYCH: 0, 8 mln. • CZYNNYCH PRAW: 15 mln.

38. PATENTY NA WYNALAZKI

39. DEFINICJA PATENTU Potocznie PATENT to: • coś co nosi znamiona nowości, oryginalności • możliwe do uzyskania rozwiązanie dowolnego problemu Ściślej patent to: • prawo do wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na terytorium danego kraju = prawo do wyłączności = monopol korzystania z rozwiązania = ograniczona w czasie własność wynalazku

40. Prawo do patentu • trwa 20 lat od daty zgłoszenia wynalazku w UP. • Jego zakres przedmiotowy określają • zastrzeżenia patentowezawarte w opisie patentowym. • Prawo to jest zbywalne, • i dziedziczne.

41. Istota ochrony patentowej • Wyłączność korzystania z rozwiązania poprzez możliwość zakazania: • wytwarzania, używania, oferowania, wprowadzania do obrotu lub importowania dla tych celów produktu wg wynalazku • stosowania sposobu będącego przedmiotem wynalazku oraz wytwarzania, używania, oferowania, wprowadzania do obrotu lub importowania dla tych celów produktów otrzymanych tym sposobem

42. Po co jest patent? Dla producenta: • ochrona zysku, • zabezpieczenie przed naśladownictwem, • zwrot kosztów poniesionych na badania, rozwój, wdrożenie, • tworzenie nowych zasobów technologicznych, zapewniających trwałe istnienie przedsiębiorstwa na rynku.

43. W jakim celu przedsiębiorstwa chronią wiedzę patentem ?(wyniki badań EUP, www.epo.org): • 63% - utrzymanie wiodącej pozycji w technice, • 54% - chronienie zagranicznych rynków zbytu, • 45% - ochrona nowych inwestycji, • 43% - tworzenie podstaw dla udzielania licencji, • 34% - sprzyjanie sprzedaży produktów i marketingowi.

44. Po co jest patent? • Dla Uczelni: • publikacja rozpowszechniana w większości krajów świata, potwierdzająca poziom naukowy Uczelni, zdolności i potencjał twórczy; • wymierny wskaźnik oceny badań; • wspomaga uzyskiwanie grantów, zleceń, nawiązywanie kontaktów naukowych, • przy "trafieniu" w potrzeby rynku pozwala na sprzedaż (nawet wielokrotną) rozwiązania i uzyskanie wpływów z opłat licencyjnych • wspomaga finansowanie własnych prac badawczych.

45. Patenty: Politechnika Wrocławska Wydział Chemiczny 42% Wydział Elektroniki, 18% Wydział Mechaniczno-Energetyczny 9% Wydział Mechaniczny 11% Wydział Podst. Problemów Techniki 9% Łącznie: 47 zgłoszeń patentowych, 26 udzielonych patentów

46. Patenty: Politechnika Wrocławska Wydział Chemiczny 42% Wydział Mechaniczny 34% Łącznie: 38 zgłoszeń patentowych, 21 udzielonych patentów

47. Patenty: Politechnika Wrocławska Wydział Chemiczny 41% Wydział Elektroniki, 8% Wydział Elektryczny 11% Wydział Mechaniczno-Energetyczny 9% Wydział Mechaniczny 8% Wydział Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki 13% Łącznie: 53 zgłoszenia patentowe, 19 udzielonych patentów

48. Patenty: Politechnika Wrocławska Wydział Chemiczny 39% Wydział Elektroniki 11% Wydział Elektryczny 17% Wydział Inżynierii Środowiska 6% Wydział Mechaniczny 15% Łącznie: 66 zgłoszeń patentowych, 30 udzielonych patentów

49. Patenty: Politechnika Wrocławska Wydział Chemiczny 42% Wydział Elektroniki 11% Wydział Informatyki i Zarządzania 7% Wydział Mechaniczno-Energetyczny 11% Wydział Mechaniczny 16% Wydział Podst. Problemów Techniki 7% Łącznie: 83 zgłoszeń patentowych, 38 udzielonych patentów

50. Patenty: Politechnika Wrocławska Wydział Chemiczny 45% Wydział Elektroniki 15% Wydział Elektryczny 9% Wydział Mechaniczny 26% Łącznie: 82 zgłoszenia patentowe, 31 udzielonych patentów