Σίνδος, Οκτώβριος 2009

1. ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΧΗΜΑΤΩΝ Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Η ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΚΑΥΣΗΣ ΣΤΙΣ Μ.Ε.Κ. Μερκούριος Γώγος Εργαστηριακός Συνεργάτης Σίνδος, Οκτώβριος 2009

2. Ορισμοί • Καύση ονομάζεται η εξώθερμη χημική αντίδραση κάθε καυσίμου υλικού με το οξυγόνο, που συντελείται με μεγάλη ταχύτητα και με μεγάλη απόδοση θερμότητας έτσι ώστε αυτή να είναι τεχνικά εκμεταλλεύσιμη. • Μετατροπή της χημικής ενέργειας που περικλείεται στο καύσιμο σε θερμική. • Στις Μ.Ε.Κ. μέρος της παραγόμενης θερμότητας μετατρέπεται στη συνέχεια σε μηχανικό έργο. • Διαφορά με την οξείδωση; Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

3. Μετατροπές ενέργειας ΧΗΜΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΥΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ Μ.Ε.Κ. ΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΡΓΟ Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

4. Η διεργασία της καύσης ΚΑΥΣΙΜΟ ΚΑΥΣΑΕΡΙΑ ΟΞΥΓΟΝΟ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

5. Η μελέτη της διεργασίας της καύσης Κατά τη διεργασία της καύσης λαμβάνουν ταυτόχρονα χώρα πολύπλοκα φαινόμενα • Μεταφοράς μάζας • Μεταφοράς θερμότητας • Μεταφοράς ορμής • Χημικής κινητικής Η μελέτη της διεργασίας είναι σύνθετη και προϋποθέτει γνώσεις Θερμοδυναμικής, Αεροδυναμικής και Χημείας Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

6. Καύσιμα • Τα καύσιμα υλικά μπορεί να είναι στερεά, υγρά ή αέρια. • Τα στοιχεία του καυσίμου που καίγονται είναι κυρίως ο άνθρακας, το υδρογόνο και κατά δεύτερο λόγο το θείο. • Γιατί τα αέρια καύσιμα υπερτερούν των υγρών; • Τέλεια καύση ονομάζεται αυτή που τα προϊόντα της δεν μπορούν να καούν περαιτέρω. C  CO2, H H20, S  SO2 • Η παρουσία CO στα καυσαέρια υποδηλώνει ότι η καύση είναι ατελής Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

7. Αντιδράσεις καύσης 2 Η2 + Ο2 2 Η2Ο C + O2 CO2 2 CO + O2 2 CO2 S + O2 SO2 CmHn + (m+n/4) O2 m CO2 + n/2 H2O CH4 + 2 O2 CO2 + 2 H2O C8H18 + 25/2 O28 CO2 + 9 H2O Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

8. Παράγοντες που επιδρούν στην καύση • Διαμόρφωση θαλάμου καύσης και κεφαλής του κυλίνδρου • Είδος ροής του καυσίμου μίγματος στο θάλαμο καύσης - σπειροειδής ροή (στροβιλισμός) & τυρβώδης ροή - πλήθος, σχήμα, μέγεθος, θέση & χρονισμός βαλβίδων • Χρόνος ανάφλεξης ή έγχυσης, θέση αναφλεκτήρα ή εγχυτήρα • Λόγος συμπίεσης • Λόγος αέρα/καυσίμου • Ιδιότητες καυσίμου • Προετοιμασία του μίγματος • Ανακυκλοφορία καυσαερίων (EGR) • Βαθμός ψύξης τοιχωμάτων θαλάμου και εμβόλου Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

9. Προετοιμασία του μίγματος (βενζινοκινητήρες) • Στόχος είναι η παρασκευή ομογενούς μίγματος αέρα-καυσίμου στην επιθυμητή αναλογία. • Για τη δημιουργία ομογενούς μίγματος τα συστατικά πρέπει να βρίσκονται στην ίδια φάση. Το καύσιμο δηλαδή πρέπει να έχει εξατμιστεί πριν την ανάφλεξη. • Τι συμβαίνει στην κρύα εκκίνηση; • Ρύθμιση της ροπής του κινητήρα μέσω του συστήματος προετοιμασίας με στραγγαλισμό του ρεύματος εισαγωγής. • Ομοιόμορφη διανομή στους κυλίνδρους. • Υπεροχή συστημάτων ψεκασμού πολλαπλών σημείων. • Σημαντικός είναι ο σχεδιασμός της πολλαπλής εισαγωγής. Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

10. Ανάφλεξη Επίδραση του λ και της ταχύτητας ροής του μίγματος στην απαιτούμενη ενέργεια έναυσης σε μίγμα προπανίου-αέρα σε πίεση 0.17 atm Heywood, 1988  = 1/ Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

11. Προπορεία ανάφλεξης - Κρουστική καύση Heywood, 1988 Η μεγαλύτερη δυνατή προπορεία της ανάφλεξης καθορίζεται από το σημείο που αρχίζει η κρουστική καύση, ενώ η ελάχιστη από το όριο καύσης ή από τη μέγιστη επιτρεπόμενη θερμοκρασία των καυσαερίων Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

12. Ανακυκλοφορία καυσαερίων • EGR: Exhaust Gas Recirculation • Αποσκοπεί στη μείωση των εκπομπών NOx. • Στους βενζινοκινητήρες μειώνεται η θερμοκρασία της καύσης ενώ στους πετρελαιοκινητήρες μειώνεται η περίσσεια οξυγόνου. • Ποσοστό ανακυκλοφορίας • Βενζινοκινητήρες: 5% - 15% • Πετρελαιοκινητήρες: έως 50% Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

13. Λόγος αέρα/καυσίμου • Ο λόγος αέρα/καυσίμου είναι ο λόγος της μάζας του αέρα προς τη μάζα του καυσίμου (AFR ή A/F) • περίσσεια οξυγόνου  φτωχό μίγμα • περίσσεια καυσίμου  πλούσιο μίγμα Στοιχειομετρικός λόγος αέρα/καυσίμου είναι αυτός που η ποσότητα του περιεχομένου στον αέρα οξυγόνου είναι όση ακριβώς χρειάζεται για την πλήρη καύση του καυσίμου (τέλεια ή στοιχειομετρική καύση). Στοιχειομετρικός λόγος βενζίνης: 14.7:1 περίπου Στοιχειομετρικός λόγος αιθανόλης: 9:1 Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

14. Λάμδα ( ) Ορίζεται ως ο λόγος της αναλογίας αέρα/καυσίμου που λειτουργεί η μηχανή προς τον στοιχειομετρικό λόγο. •  < 1  πλούσιο μίγμα •  = 1 στοιχειομετρικό μίγμα •  > 1  φτωχό μίγμα Στους βενζινοκινητήρες: 0.6 <  < 1.6 Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

15. Επίδραση του  σε βενζινοκινητήρα Καμπύλη αγκίστρου a φτωχότερο μείγμα λειτουργίαςμηχανής b καλύτερος θερμικός βαθμός απόδοσης c στοιχειομετρικός λόγος ( =1) d μέγιστη ισχύς e πλουσιότερο μείγμα λειτουργίας μηχανής Plint & Martyr, 1999 Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

16. Μέση πίεση και ειδική κατανάλωση Plint & Martyr, 1999 Επίδραση του λόγου αέρα/καυσίμου στη μέση πίεση και την ειδική κατανάλωση σε βενζινοκινητήρα Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

17. Λόγος αέρα καυσίμου σε κινητήρες Diesel Bosch, 2007 Στα ετερογενή μείγματα, ο λόγος αέρα καυσίμου εκτείνεται από καθαρό αέρα στην περιφέρεια των σταγονιδίων () έως καθαρό καύσιμο στον πυρήνα των σταγονιδίων(= 0) Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

18. Καύση σε βενζινοκινητήρες & πετρελαιοκινητήρες • Η βασική διαφορά μεταξύ των βενζινοκινητήρων (ανάφλεξη με σπινθήρα) και των πετρελαιοκινητήρων (αυτανάφλεξη με συμπίεση) έγκειται περισσότερο στο είδος της καύσης και λιγότερο στον θεωρητικό κύκλο λειτουργίας (Otto ή Diesel). • Στην πραγματικότητα η διεργασία της καύσης στις Μ.Ε.Κ. δεν γίνεται ούτε υπό σταθερό όγκο (κύκλος Otto) ούτε υπό σταθερή πίεση (κύκλος Diesel). Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

19. Καύση σε βενζινοκινητήρες & πετρελαιοκινητήρες Βενζινοκινητήρες • Ομογενές καύσιμο μίγμα - Φλόγα προανάμειξης • Στοιχειομετρική αναλογία για αξιόπιστη ανάφλεξη και καλή καύση • Έλεγχος της αποδιδόμενης ισχύος μέσω στραγγαλισμού της ροής του μίγματος αέρα-καυσίμου (μείωση απόδοσης) Πετρελαιοκινητήρες • Ετερογενές καύσιμο μίγμα - Φλόγα διάχυσης • Στοιχειομετρική αναλογία μόνο στο μέτωπο της φλόγας • Έλεγχος της αποδιδόμενης ισχύος με τον έλεγχο της ποσότητας του εγχυομένου καυσίμου (οικονομία καυσίμου) Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

20. Φλόγα προανάμειξης Όταν τα αντιδρώντα (καύσιμο και αέρας) έχουν αναμειχθεί εκ των προτέρων, το μέτωπο της φλόγας κινείται διαχωρίζοντας τα αντιδρώντα (καύσιμο μίγμα) από τα προϊόντα (καυσαέρια). Stone, 1999 Η φλόγα προανάμειξης μπορεί να είναι στρωτή ή τυρβώδης Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

21. Φλόγα προανάμειξης Οξυγονοκόλληση Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

22. Φλόγα διάχυσης Η φλόγα εκδηλώνεται στη διεπιφάνεια μεταξύ καυσίμου και οξειδωτικού. Τα προϊόντα της καύσης (καυσαέρια) διαχέονται στο οξειδωτικό και αντίστροφα το οξειδωτικό διαχέεται στα καυσαέρια. Το ίδιο συμβαίνει και στην πλευρά του καυσίμου. Stone, 1999 Η φλόγα διάχυσης μπορεί να είναι στρωτή ή τυρβώδης Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

23. Φλόγα διάχυσης Κερί Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

24. Φλόγα λύχνου Bunsen Το είδος της φλόγας εξαρτάται από την παροχή οξυγόνου 1. Πλούσιο μίγμα χωρίς προανάμειξη: Ατελής καύση και παραγωγή αιθάλης στην οποία οφείλεται το κίτρινο χρώμα. 4. Φτωχό μίγμα με πλήρη προανάμειξη: Τέλεια καύση χωρίς παραγωγή αιθάλης. Το γαλάζιο χρώμα οφείλεται στη διέγερση μοριακών ριζών. Διάφοροι τύποι φλόγας ενός λύχνου Bunsen Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

25. Καύση σε βενζινοκινητήρα Stone, 1999 Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

26. Καύση σε βενζινοκινητήρα Stone, 1999 Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

27. Καύση σε βενζινοκινητήρα Stone, 1999 Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

28. Καύση σε βενζινοκινητήρα Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

29. 1a 1b 1c 2 Καύση σε πετρελαιοκινητήρα (άμεσου ψεκασμού) Σειρά 1: Μέτριο φορτίο 1a 0° - 2° ATDC έγχυση καυσίμου 1b 41/2°- 61/2° ATDC έναρξη καύσης 1c 10° - 12° ATDC εξελιγμένη καύση Σειρά 2: Υψηλό φορτίο 2 10° - 12° ATDC εξελιγμένη καύση Stone, 1999 Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

30. Ποιότητα καυσίμου – Φυσικοχημικές ιδιότητες Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

31. Ποιότητα καυσίμου – Φυσικοχημικές ιδιότητες Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

32. Θερμογόνος δύναμη Θερμογόνος δύναμη ονομάζεται η θερμότητα που εκλύεται κατά την καύση συγκεκριμένης ποσότητας στερεών, υγρών και αερίων καυσίμων. Κατώτερη θερμογόνος δύναμη Ηu Ανώτερη θερμογόνος δύναμηHo Hu = Ho - mH2O· c Στα στερεά & υγρά δίδεται ανά μονάδα βάρους kJ/kg Στα αέρια δίδεται ανά μονάδα όγκου υπό Κ.Σ.kJ/m3(n) Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

33. Κατώτερη θερμογόνος δύναμη Bosch, 2007 Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

34. Κατώτερη θερμογόνος δύναμη Bosch, 2007 Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

35. Μαζικός αριθμός Α (p+&n0) Ατομικός αριθμός Ζ (p+) Χημεία της καύσης - Mole • Mole: Μονάδα ποσότητας ύλης • Το mole είναι η ποσότητα ύλης συστήματος που περιέχει τόσες στοιχειώδεις οντότητες όσα είναι τα άτομα που υπάρχουν σε 0,012 kg άνθρακος 12. • Εφ' όσον χρησιμοποιείται το mole, οι στοιχειώδεις οντότητες πρέπει να καθορίζονται και μπορεί να είναι άτομα, μόρια, ιόντα, ηλεκτρόνια, άλλα σωματίδια ή καθορισμένα συγκροτήματα τέτοιων σωματιδίων. • Στο Διεθνές Σύστημα η πρότυπη μονάδα είναι το kmol Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

36. Χημεία της καύσης - Mole 1 mol σιδήρου περιέχει τον ίδιο αριθμό ατόμων με 1 mol χρυσού 1 mol αιθανόλης περιέχει τον ίδιο αριθμό μορίων με 1 mol νερού Ο αριθμός ατόμων ενός mol σιδήρου είναι ίδιος με τον αριθμό μορίων ενός mol νερού Σταθερά Avogadro: ΝΑ= 6.022 x 1026kmol-1 Πόση ποσότητα είναι 1 mol σπόρων καλαμποκιού; Τόση, ώστε να καλύψει ομοιόμορφα όλη την έκταση των Η.Π.Α. ... σε ύψος 15 km Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

37. Χημεία της καύσης-Σχετική ατομική μάζα Το mol ατόμων έχει μάζα σε γραμμάρια όσο η σχετική ατομική μάζα Αr (ατομικό βάρος) του στοιχείου. Σχετική ατομική μάζα Ar στοιχείου είναι ο αριθμός που δείχνει πόσες φορές είναι μεγαλύτερη η μάζα του ατόμου του στοιχείου από το 1/12 της μάζας του 12C. Η σχετική ατομική μάζα ενός στοιχείου είναι καθαρός αριθμός και συμπίπτει πρακτικά με το μαζικό αριθμό του (A). Γιατί όμως οι σχετικές ατομικές μάζες των στοιχείων δεν είναι ακέραιοι αριθμοί; Το άτομο του C δεν είναι 12 φορές το 1/12του; Γιατί στον περιοδικό πίνακα η σχετική ατομική του μάζα αναγράφεται 12.0107; Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

38. Περιοδικός πίνακας στοιχείων http://go.hrw.com Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

39. Νόμοι διατήρησης φυσικών μεγεθών Τα φαινόμενα καύσης υπακούουν στην αρχή της διατήρησης των φυσικών μεγεθών. Οι σχετικοί νόμοι είναι: • Διατήρηση της συνολικής μάζας • Διατήρηση της μάζας ενός χημικού στοιχείου • Ισοζύγιο μάζας των χημικών συστατικών • Ισοζύγιο ενέργειας • Ισοζύγιο ορμής σε διάφορες κατευθύνσεις Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

40. Στοιχειομετρική καύση εCαHβOγNδ+ (0.21 Ο2 + 0.79 Ν2)  ν1CO2 + ν2H2O + ν3Ν2 CαHβOγNδ : Χημικός τύπος καυσίμου ε : λόγος μορίων καυσίμου/αέρα Προϊόντα της στοιχειομετρικής καύσης είναι μόνο το CO2και το H2O Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

41. Στοιχειομετρική καύση εCαHβOγNδ+ (0.21 Ο2 + 0.79 Ν2)  ν1CO2 + ν2H2O + ν3Ν2 Οι συντελεστές ε, ν1, ν2 και ν3 υπολογίζονται βάσει της αρχής διατήρησης της μάζας κάθε στοιχείου: Άτομα Cεα = ν1 Ηεβ = 2ν2 Οεγ + 2 (0.21) = 2ν1 +ν2 Νεδ + 2 (0.79) = 2ν3 Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

42. Στοιχειομετρική καύση Ορίζεται ως ισοδύναμος λόγος (equivalence ratio) o πραγματικός λόγος καυσίμου/αέρα προς τον στοιχειομετρικό Το  έχει ήδη ορισθεί ως: Η γενική χημική αντίδραση της καύσης μπορεί να γραφεί εCαHβOγNδ+ (0.21 Ο2 + 0.79 Ν2)  ν1CO2 + ν2H2O + ν3Ν2 + ν4O2 + ν5CO +ν6H2 Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

43. Επίλυση προβλημάτων καύσης φτωχού μίγματος εCαHβOγNδ+ (0.21 Ο2 + 0.79 Ν2)  ν1CO2 + ν2H2O + ν3Ν2 + ν4O2 + ν5CO +ν6H2 Όταν το μίγμα είναι φτωχό (δίδεται  < 1 ή  > 1) μπορεί να γίνει η παραδοχή ότι τα καυσαέρια δεν περιλαμβάνουν CO και H2 . Είναι δηλαδήν5 = ν6 = 0. Το ε υπολογίζεται από την στοιχειομετρική αντίδραση καύσης. Επομένως οι 4 άγνωστοι συντελεστές ν1, ν2, ν3 και ν4 μπορούν να υπολογιστούν επιλύοντας το σύστημα των 4 ισοζυγίων των ατόμων C, H, O και N. Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

44. Επίλυση προβλημάτων καύσης πλουσίου μίγματος εCαHβOγNδ+ (0.21 Ο2 + 0.79 Ν2)  ν1CO2 + ν2H2O + ν3Ν2 + ν4O2 + ν5CO +ν6H2 Όταν το μίγμα είναι πλούσιο (δίδεται  > 1 ή < 1) μπορεί να γίνει η παραδοχή ότι τα καυσαέρια δεν περιλαμβάνουν O2 . Είναι δηλαδήν4 = 0. Το ε υπολογίζεται από την στοιχειομετρική αντίδραση καύσης. Για την εύρεση των 5 συντελεστών ν1, ν2, ν3 , ν5 και ν6 δεν αρκούν τα 4 ισοζύγια των ατόμων C, H, O και N. Θα χρησιμοποιηθεί η σταθερά ισορροπίας της αντίδρασης CO2 + H2 CO + H2O Τώρα έχουμε 5 εξισώσεις και 6 αγνώστους ... Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

45. Για πλούσιο μίγμα δίδεται όπου: a = 1 – K b=0.42- ε(2α-γ) + Κ [0.42(-1) + α ε] c=-0.42α ε(-1)Κ Οπότε έχουμε 9 εξισώσεις και 9 αγνώστους Επίλυση προβλημάτων καύσης πλουσίου μίγματος Αν όμως είναι γνωστή η θερμοκρασία των καυσαερίων Τ, υπάρχει συσχέτιση με τη σταθερά ισορροπίας Κ όταν 300 < Τ < 1000 K ln K = 2.743 – 1.761  t – 1.611  t2 + 0.2803  t3 και t = T  1000 Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009

46. Βιβλιογραφία Bosch (2007). Bosch Automotive Handbook, 7th Edition. Robert Bosch GmbH, Plochingen, Germany. Ferguson Colin (1986). Internal combustion engines, applied thermosciences. John Wiley & Sons, Inc., U.S.A. Heywood, John (1988). Internal Combustion Engine Fundamentals. McGraw-Hill Book Co., U.S.A. Plint Michael & Martyr Anthony (1999). Engine testing: Theory and Practice, 2nd Edition. Butterworth-Heinemann, Oxford, United Kingdom. Stone Richard (1999). Introduction to Internal Combustion Engines, 3rd Edition. Palgrave, New York, U.S.A. Τριανταφύλλης Ιωάννης (1998). Διδακτικές σημειώσεις εργαστηριακού μαθήματος Μ.Ε.Κ. ΙΙ. Τμήμα Οχημάτων, Σχολή Τεχνολογικών Εφαρμογών, Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης. Εργαστήριο Μ.Ε.Κ. ΙΙ Σίνδος, Οκτώβριος 2009