Exitheffingen bij ondernemingen: de visie van de Europese Commissie

1. Exitheffingen bij ondernemingen: de visie van de Europese Commissie Bert ZUIJDENDORP DG Belastingen en douane unie Europese Commissie EFS-seminar exitheffingen

2. Waarom exitheffingen? • Er zijn verschillende redenen: • Tegengaan van (tijdelijke) fiscaal geïndiceerde emigratie • Veiligstellen/effectueren van belastingclaim over (latente) inkomsten/winsten die zijn gegenereerd in de vertrekstaat • LS staan kostenaftrek toe in de verwachting later de corresponderende inkomsten te kunnen belasten • In binnenlandse situaties vindt belastingheffing plaats op moment van realisatie van de inkomsten (bijv. bij verkoop) • Maar belastingplichtigen kunnen gebruik maken van de verdragsvrijheden en verhuizen naar een andere LS voor het moment van realisatie • Vaak wijzen belastingverdragen het exclusieve heffingsrecht bij verkoop toe aan de nieuwe woonstaat. • Vertrekstaat kan belastingclaim over (latente) inkomsten/winsten niet effectueren EFS-seminar exitheffingen

3. Waarom exitheffingen? (2) • LS trachtten dit probleem te ondervangen door de verschuldigde belasting vast te stellen én te innen op het moment (onmiddellijk voorafgaand aan) emigratie • Standpunt van sommige LS: aangezien het belastbare feit ‘plaatsvindt’ voor de emigratie, valt dit buiten de reikwijdte van het belastingverdrag • Maar in De Lasteyrie heeft het HvJ t.a.v. natuurlijke personen bepaald dat de vertrekstaat latente vermogenswinsten niet mag belasten bij emigratie, als deze niet worden belast in vergelijkbare binnenlandse situaties • Conclusie: Volgens het EG recht kan de LS zijn heffingsrecht niet effectueren bij emigratie en volgens de meeste belastingverdragen heeft de vertrekstaat niet langer het heffingsrecht bij de latere vervreemding van activa EFS-seminar exitheffingen

4. C-09/02 De Lasteyrie • ‘Een belastingplichtige die zijn woonplaats (..) naar het buitenland wenst te verplaatsen (..) wordt immers minder gunstig behandeld dan een persoon die zijn woonplaats in Frankrijk behoudt’ • ‘Op de enkele grond van een dergelijke verplaatsing ontstaat voor de belastingplichtige een belastingschuld op inkomsten die nog niet zijn gerealiseerd en waarover hij bijgevolg niet beschikt, zulks terwijl, indien hij in Frankrijk zou blijven, de waardevermeerderingen enkel belastbaar zouden zijn wanneer en voorzover zij daadwerkelijk zouden worden gerealiseerd.’ ‘Dit verschil in behandeling (…) kan een belastingplichtige afschrikken om die stap te zetten.’ • Hoewel het mogelijk is uitstel van betaling te genieten, is dit uitstel niet automatisch en is het verbonden aan strikte voorwaarden (...) waaronder het verstrekken van een waarborg. Deze waarborg heeft uit zichzelf een belemmerende werking, daar hij de belastingplichtige het genot van het als waarborg verstrekte vermogen onthoudt.’ EFS-seminar exitheffingen

5. C-09/02 De Lasteyrie HvJ – Voorkomen van belastingontwijking alsmogelijke rechtvaardingsgrond: • ‘de maatregel heeft niet specifiek tot doel louter kunstmatige constructies die bedoeld zijn om de Franse belastingwetgeving te omzeilen, van een belastingvoordeel uit te sluiten, maar heeft in het algemeen betrekking op elke situatie waarin een belastingplichtige die een aanzienlijke participatie in een aan de vennootschapsbelasting onderworpen vennootschap aanhoudt om gelijk welke reden zijn fiscale woonplaats van Frankrijk naar het buitenland verplaatst’ • ‘Een algemeen vermoeden van belastingfraude of -ontwijking kan niet worden gebaseerd op het feit dat de woonplaats van een natuurlijke persoon naar een andere lidstaat is verplaatst’ • ‘Bovendien kan het beoogde doel (…) worden bereikt worden bereikt met maatregelen die de vrijheid van vestiging minder belemmeren of beperken, en specifiek betrekking hebben op het risico van een dergelijke tijdelijke verplaatsing (…)’ EFS-seminar exitheffingen

6. Mededeling COM(2006)825 – 19.12.2006 • Exitheffingen op natuurlijke personen en rechtspersonen • Doel: schetsen van een algemeen kader voor een gecoördineerde aanpak die LS in staat stelt om : • hun exitheffingen in overeenstemming te brengen met de beginselen van het EG recht en de jurisprudentie van het HvJ, • Verdeling van heffingsrechten veilig te stellen, en • bestaande dispariteiten tussen verschillende nationale bepalingen die kunnen leiden tot dubbele belasting of vrijstelling op te lossen • Commissie betwist niet het heffingsrecht van LS maar mogelijke discriminatoire uitoefening daarvan EFS-seminar exitheffingen

7. Geen onmiddellijke heffing • Het belasten van binnenlandse belastingplichtigen op het moment van realisatie en van vertrekkende belastingplichtigen over nog niet gerealiseerde waardevermeerderingen is een verschil in behandeling dat een belemmering vormt voor het vrije verkeer • Belastingplichtigen die zich verplaatsen naar een andere LS mogen door vertrekstaat niet eerder of zwaarder worden belast dan belastingplichtigen binnen dezelfde LS • Onmiddellijke inning van belasting over nog niet gerealiseerde waardevermeerderingen op het moment van verplaatsing is uitgesloten (tenzij als optie) EFS-seminar exitheffingen

8. Mogelijke oplossing: uitstel • LS stellen het bedrag van de latente vermogenswinsten vast op het moment van emigratie • Maar de belasting wordt pas geïnd op het moment van daadwerkelijke realisatie (bijv. bij vervreemding) • Uitstel van betaling moet automatisch zijn en mag niet afhankelijk zijn van restrictieve voorwaarden (bankgaranties, fiscaal vertegenwoordiger etc.) • LS moeten rekening houden met een eventuele vermindering in waarde tussen het moment van emigratie en het moment van daadwerkelijke vervreemding (zie ‘N’) • Administratieve samenwerking van belang om te verzekeren dat de vertrekstaat de belasting kan innen op het moment van realisatie EFS-seminar exitheffingen

9. Uitdagingen • Wellicht noodzaak tot aanpassing van belastingverdragen om heffingsrecht vertrekstaat op moment van realisatie in ontvangststaat te verzekeren • Voorkoming van dubbele belasting/dubbele vrijstelling (credit, step-up) • Mismatches door verschil in waarderingsmethodes (marktwaarde vs. boekwaarde) • LS I MW LS II BW : dubbele belasting • LS I BW LS II MW: dubbele vrijstelling • Administratieve samenwerking van belang om te zorgen dat vertrekstaat belastingclaim daadwerkelijk kan innen op moment van realisatie EFS-seminar exitheffingen

10. Mogelijke gecoördineerde oplossingen (1)Overdracht tegen marktwaarde • Vertrekstaat stelt belastingclaim vast op moment van overdracht, maar stelt inning uit tot moment van realisatie • Ontvangststaat neemt door vertrekstaat vastgestelde marktwaarde over als beginwaarde (verleent step-up) • Ontvangststaat informeert vertrekstaat over vervreemding van activa en verleent indien nodig bijstand bij invordering EFS-seminar exitheffingen

11. Overdracht tegen marktwaarde LS I Belastingclaim van €250 mln - geïnd in termijnen van €50 mln in LS I gedurende 5 jr 250 M€ 5 4 1 2 3 J Reële waardedaling Afloop patent 250 M€ Boekwaarde €250 mln- jaarlijkse afschrijving van €50 mln in LS II gedurende 5 jr LS II EFS-seminar exitheffingen

12. Mogelijke gecoördineerde oplossingen (2)Overdracht tegen boekwaarde • Vertrekstaat stemt in met overdracht van activa naar ontvangsstaat tegen boekwaarde • Ontvangststaat neemt boekwaarde over en belast bij vervreemding verschil tussen verkoopprijs en boekwaarde • Vertrekstaat en ontvangststaat kunnen eventueel overeenkomen om heffingsrecht te delen ‘pro rata temporis’ EFS-seminar exitheffingen

13. Raadsresolutie van 2 december 2008 • Politiek engagement, implementatie aan LS overgelaten • Ziet uitsluitend op vpb-plichtigen en natuurlijke personen die een bedrijf voeren • Doelstelling: voorkomen van dubble belasting bij ‘overbrenging van economische activiteiten’ die onder twee of meer belastingjurisdicties vallen • ‘overbrenging van economische activiteiten’: • Overbrenging fiscale woonplaats van vertrekstaat naar ontvangststaat • Overbrenging van combinatie van activa en passiva van hoofdkantoor/v.i. in vertrekstaat naar v.i./hoofdkantoor in ontvangststaat EFS-seminar exitheffingen

14. Raadsresolutie • Wanneer vertrekstaat zich het recht voorbehoudt reserves te belasten en voorzieningen terug te nemen, kan ontvangststaat vergelijkbare reserves/voorzieningen vormen ten laste van belastbaar resultaat in jaar waarin zij zijn gevormd • Wanneer vertrekstaat zich het recht voorbehoudt ongerealiseerde waardevermeerderingen te belasten die overeenkomen met activa van belastingplichtige, hanteert ontvangststaat bij latere vervreemding verkoopwaarde op datum van overbrenging(step-up) EFS-seminar exitheffingen

15. Raadsresolutie • Resolutie erkent belang van informatieuitwisseling • Ontvangststaat kan eisen dat belastingplichtige bewijs levert dat vertrekstaat zijn heffingsrecht heeft uitgeoefend of zal uitoefenen en van de door vertrekstaat gehanteerde marktwaarde • Communautaire bepalingen inzake wederzijdse bijstand vormen kader voor bijstand van ontvangststaat aan vertrekstaat, met name bij het vaststellen van de vervreemdingsdatum EFS-seminar exitheffingen

16. Vervolg • Commissie verwelkomt Raadsresolutie • Maar resolutie zwijgt over de timing van de belasting inning door de exit staat (onderwerp van inbreukprocedures) • Mededeling: niet eerder dan in binnenlandse situaties • Commissie heeft lidstaten aangeschreven over interactie tussen coördinatie en inbreukprocedures • Verdere inspanningen nodig, met name om informatie-uitwisseling te verbeteren EFS-seminar exitheffingen

17. Inbreukprocedures • In totaal ± 20 inbreukprocedures (natuurlijke personen + rechtspersonen) • Gesloten na aanpassing wetgeving: • Duitsland (natuurlijke personen) • Oostenrijk (natuurlijke personen) • Estland (rechtspersonen) • Nederland (natuurlijke personen) • Zweden (rechtspersonen) • Finland (rechtspersonen + natuurlijke personen), • 7 procedures: met redenen omkleed advies: • Duitsland (natuurlijke personen) • Spanje (rechtspersonen) • Portugal (rechtspersonen + natuurlijke personen) • Zweden (rechtspersonen) • Denemarken (rechtspersonen) • België (rechtspersonen) • Nederland (rechtspersonen) • 3 procedures verwezen naar HvJ: • Spanje (natuurlijke personen) • [Spanje (rechtspersonen)] • Portugal (rechtspersonen) EFS-seminar exitheffingen