De inhoud van dit thema:

De inhoud van dit thema: 1.2 Visie op de zorg en de uitgangspunten van ondersteuning 1.3 Kwaliteitsdomeinen van de gehandicaptenzorg 1.4 Kwaliteitsthema’s in de gehandicaptenzorg 1.5 Het ondersteuningsplan 1.6 Bouwstenen van het ondersteuningsplan 1.7 Ondersteuningsplan: een voorbeeld 1.8 In de praktijk 1-1

Visie op de zorg en uitgangspunten van het ondersteuningsplan: • visie • uitgangspunten van ondersteuning 1-2

Twee uitgangspunten op basis van de visie: • kwaliteit van bestaan: zorg en ondersteuning zijn gericht op het bevorderen dan wel in stand houden van de kwaliteit van bestaan van mensen met een beperking • regie over eigen leven: eigen regie van mensen met een beperking is een centrale waarde in zorg en ondersteuning 1-3

Acht domeinen kwaliteit van het bestaan: • emotioneel welbevinden • interpersoonlijke relaties • materieel welbevinden • persoonlijke ontplooiing • lichamelijk welbevinden • zelfbepaling • sociale inclusie (deelname aan de samenleving) • rechten 1-4

Kwaliteit van de zorgorganisatie: • zorgafspraken en ondersteuningsplan • waarborging veiligheid cliënten • kwaliteit medewerkers en organisatie • samenhang in zorg en ondersteuning • tevredenheid van de cliënt 1-5

Het ondersteuningsplan: • het begrip ondersteuningsplan • uitgangspunten van het ondersteuningsplan 1-6

Bouwstenen van het ondersteuningsplan: • de cirkel van Deming • informatiedeel • beeld • ondersteuningsbehoefte en perspectief • doelen • actieplan • rapportage en evaluatie 1-7

Beeld: • levensgeschiedenis en levensverhaal • anamnese en diagnose • persoonsbeeld 1-8

De inhoud van dit thema: 2.2 Taken en positie persoonlijk begeleider gehandicaptenzorg 2.3 De waarden van de ondersteuning voor mensen met een beperking 2.4 De complexiteit van de ondersteuning 2.4 De competenties van de professional 2.5 De coördinatie van de ondersteuning 2.6 Communiceren 2.7 Keuzes en dilemma’s 2.8 Kwaliteit 2.9 In de praktijk 2-1

De competenties van de professional: • cliëntgericht handelen • doelgericht handelen • ontwikkelingsgericht handelen • netwerkgericht handelen • samenwerkingsgericht handelen 2-2

Cliëntgericht handelen: • cliëntgerichte houding • cliëntgerichte kennis • cliëntgerichte vaardigheden 2-3

Samenwerkingsrelaties: • samenwerken met de cliënt • samenwerken met de ouders van de cliënt • samenwerken met je collega’s 2-4

De coördinatie van de ondersteuning: • procesbeschrijving werken met ondersteuningsplannen • coördineren van ondersteuning in het team 2-5

Aandachtspunten ondersteuningsplancyclus: • coördinatie • dialoog met de cliënt • sociaal netwerk • interdisciplinaire aanpak • aansluiting op indicatie en zorgzwaarteprofiel • tijdslimieten • toetsing ondersteuningsplan 2-6

De SOSO-methodiek: • S = sluit aan • O = open staan • S = structuur aanbrengen • O = open kaart spelen 2-7

De inhoud van dit thema: 3.2 Gedragsleer en psychologie 3.3 Motivatie en gedrag 3.4 Socialisatie 3.5 Groepsdynamica 3.6 Leiderschap 3.7 In de praktijk 3-1

Gedragsleer en psychologie: • wat is psychologie? • hoofdgebieden van de psychologie • bestudering van gedrag 3-2

Vijf hoofdgebieden van de psychologie: • methodenleer • persoonlijkheidsleer • functieleer • ontwikkelingsleer • gedragsleer 3-3

Groepsdynamica: • wat is groepsdynamica? • systemen • systeemgericht werken • contextuele therapie 3-4

Systemen: • systeemtheorie • cliëntsysteem • parentificatie • de zondebok 3-5

De inhoud van dit thema: 4.2 Wat verstaan we onder gedragsproblemen 4.3 De oorzaken van probleemgedrag 4.4 Omgaan met probleemgedrag 4.5 Agressie 4.6 Omgaan met agressie 4.7 In de praktijk 4-1

Oorzaken van gedragsproblemen: • in iemand zelf • in zijn sociale omgeving • in de fysieke ruimte en andere omstandigheden • in de maatschappij 4-2

Omgaan met probleemgedrag: • de oorzaak achterhalen en symptoombestrijding vermijden • het gedrag serieus nemen en het de persoon niet aanrekenen • de persoon en zijn omgeving beschermen • handel naar de Wet BOPZ • je het probleemgedrag niet persoonlijk aantrekken • willen beheersen van probleemgedrag leidt vaak tot méér probleemgedrag • omgaan met specifiek gedrag door stoornissen 4-3

Uitingen van agressie: • automutilatie • destructief en gewelddadig gedrag • onderlinge irritaties en ruzie 4-4

Omgaan met agressie: • probeer de reden voor de agressie te achterhalen • bouw kennis op • vertaal het agressieve gedrag naar een hulpvraag • stem je aanpak af op het gedrag • benader het gedrag methodisch • maak een signaleringsplan • wees congruent (gelijkvormig) • meld agressief gedrag 4-5

De inhoud van dit thema: 5.2 Syndroom van Down en het fragiele-X-syndroom 5.3 Minder vaak voorkomende syndromen 5.4 In de praktijk 5-1

Minder vaak voorkomende syndromen: 13 Fenylketonurie 14 Lesch-Nyhan syndroom 15 Noonan syndroom 16 Smith-Lemli-Opitz syndroom 17 Smith-Magenis syndroom 18 Sotos syndroom 19 syndroom van Sanfilippo 20 syndroom van Edwards 21 VCF syndroom 22 Williams-Beuren syndroom 23 Wolf-Hirnschorn syndroom 1 Klinefelter syndroom 2 Cri-du-Chat 3 syndroom van Turner 4 Patau syndroom 5 Rett syndroom 6 syndroom van Prader-Willi 7 Angelman syndroom 8 Rubinstein-Taybi syndroom 9 Cornelia-de-Lange syndroom 10 Foetaal Alcohol syndroom 11 Tubereuze sclerose 12 CHARGE syndroom 5-2

De inhoud van dit thema: 6.2 Wat is oud zijn en veroudering 6.3 Lichamelijke aspecten van veroudering 6.4 Psychische aspecten van veroudering 6.5 Sociale aspecten van veroudering 6.6 Wensen en behoeften van ouderen 6.7 Psychische problemen bij ouderen 6.8 Begeleiding van ouderen met een verstandelijke beperking 6.9 Tips voor de praktijk 6-1

Wat is oud zijn en veroudering? • kalenderleeftijd • psychologische leeftijd • sociologische leeftijd • continuümgedachte • sterke toename ouderen met een verstandelijke beperking 6-2

Lichamelijke aspecten van veroudering: • lichamelijke veranderingen • mensen met het syndroom van Down 6-3

Onderwerpenveroudering: • de zorgafhankelijkheid • de algemene dagelijkse levensverrichtingen • de motoriek • lichamelijke aandoeningen 6-4

Psychische aspecten van veroudering: • gedrag en gevoelens • het denken • de communicatie • syndroom van Down en de ziekte van Alzheimer 6-5

Sociale aspecten van veroudering: • dreigend verlies aan sociale contacten • verminderd activiteitenaanbod • samenhang tussen lichamelijke, psychische en sociale aspecten 6-6

Psychische problemen: • dementie • depressie • depressie bij mensen met het syndroom van Down • angststoornissen 6-7

Begeleiding van ouderen met een verstandelijke beperking: • stabiliserend en accepterend • begeleidingsmethodieken 6-8

De meest gehanteerde begeleidingsmethodieken: • basale strategie • warme zorg • realiteitsoriëntatie training • validation • snoezelen 6-9

Kenmerkensnoezelen: • activeren van zintuigwaarneming en motoriek • met name lichaamsgebonden gewaarwording • vooral gericht op prettige gewaarwordingen 6-10

De inhoud van dit thema: 7.2 Psychische problemen bij mensen met een verstandelijke beperking 7.3 Autistische stoornissen bij mensen met een verstandelijke beperking 7.4 Behandelings- en begeleidingsmethoden 7.5 Tips voor de praktijk 7-1

Psychische problemen bij mensen met een verstandelijke beperking: • meer of minder psychische problemen • oorzaken van verhoogde kwetsbaarheid voor psychische problemen 7-2

Oorzaken verhoogde kwetsbaarheid voor psychische problemen: • organische factoren • psychosociale factoren • omgevingsfactoren 7-3

Autistische stoornissen bij mensen met een verstandelijke beperking: • de relatie tussen een verstandelijke beperking en een autistische stoornis • diagnostische problemen • verschijningsvormen van autisme bij mensen met een verstandelijke beperking 7-4

Verschijningsvormen van autisme bij mensen met een verstandelijke beperking: • twee subtypen • veranderingen gedurende de ontwikkeling • primaire en secundaire contactstoornis 7-5

Behandelings- en begeleidingsmethoden: • voorspelbaarheid en structuur • de ontwikkelingsdynamische benadering • ontwikkelingsdynamische relatietherapie • de contacttherapie 7-6

De inhoud van dit thema: 8.2 Psychische problemen en gedragsproblemen 8.3 Sterk gedragsgestoord licht verstandelijk gehandicapt (SGLVG) 8.4 Tips voor de praktijk 8-1

Psychische problemen en gedragsproblemen: • oorzaken • aard van de problematiek 8-2

Sterk gedragsgestoord licht verstandelijk gehandicapt (SGLVG): • poging tot typering van de SGLVG-er • indeling in subgroepen • moeilijke en groeiende problematiek • behandelcentra en behandelingsmethodieken 8-3

SGLVG-behandelcentrum: • behandelcentra • behandelingsmethodieken 8-4

Behandelingsmethodieken: • gentle teaching • ontwikkelingsdynamische benadering • sociaal competentiemodel • psycho-sociale rehabilitatie • methode Heijkoop 8-5

De inhoud van dit thema: 9.2 De gezondheidstoestand van mensen met een verstandelijke beperking 9.3 Voedingsproblemen 9.4 Zintuiglijke beperkingen 9.5 Cerebrale parese 9.6 Epilepsie 9.7 Tips voor de praktijk 9-1

Voedingsproblemen: • obstipatie • slokdarmproblemen • kauw- en slikproblemen • ondergewicht en overgewicht 9-2

De inhoud van dit thema: