Fiscale aspecten van een autonoom gemeentebedrijf

1. Fiscale aspecten van een autonoom gemeentebedrijf Rony Wuytjens, Vennoot Deloitte Belastingconsulenten Geert Vercruysse, Director Deloitte Belastingconsulenten 08 juni 2006

2. Fiscale aspecten van AGB’s: inhoud 1. Algemeen 2. BTW 3. Directe Belastingen 4. Registratierechten 5. Onroerende voorheffing

3. 1. Algemeen (1) • AGB: • afzonderlijke rechtspersoonlijkheid; • onderscheiden van de gemeente • Traditionele gemeentebedrijven (regiën): • behoren tot de rechtspersoon van de gemeente • Afzonderlijke rechtpersoonlijkheid laat toe juridische handelingen te stellen tussen gemeente en AGB

4. 1. Algemeen (2) • Fiscaal regime van AGB verschilt van fiscaal regime van gemeente (incl. regiën) • Aandachtspunten zijn: • Belasting over de toegevoegde waarde (BTW); • Directe belastingen; • Registratierechten; • Onroerende voorheffing.

5. 2. BTW (1) • Centraal: • concept “BTW-belastingplichtige” • Een autonoom gemeentebedrijf (“AGB”): • BTW-belastingplichtige; • artikel 4 BTW-Wetboek • Gemeente: • in principe niet BTW-belastingplichtige; • artikel 6 BTW-Wetboek

6. 2. BTW (2) • BTW-belastingplichtige (artikel 4 BTW-Wetboek): • Elke persoon (natuurlijke of rechtspersoon) • Leveringen van goederen of diensten • Regelmatig • Zelfstandig • In de uitoefening van economische activiteit • Ongeacht: • Met of zonder winstoogmerk • Hoofdactiviteit of aanvullende activiteit

7. 2. BTW (3) • Gemeenten en openbare instellingen: Principe: niet-BTW belastingplichtige (art. 6 WBTW) Uitzondering: wel BTW-belastingplichtige (art. 6 WBTW) - om concurrentieverstoring te voorkomen en - niet onbeduidend of - niet optredend als overheid K.B. nr. 26 (limitatieve lijst)

8. 2. BTW (4) • Gemeenten BTW-belastingplichtige (KB 26): • Levering van water, gas, electriciteit en stoom; • Exploitatie horeca vrij toegankelijk of het toekennen van het recht op exploitatie horeca; • Exploitatie van parkeergelegenheid, …, een kampeerterrein, …, een slachthuis alsmede het verlenen van het recht om …; • Overdracht van “nieuwe gebouwen” of vestiging van zakelijke rechten op “nieuwe gebouwen” mits bepaalde voorwaarde vervuld zijn (optie); • Toekennen van een onroerende leasing onder de voorwaarden van K.B. nr. 30.

9. 2. BTW (5) • Art. 6 derde lid en K.B. nr. 26: • Ongrondwettelijk; • Arbitragehof, arrest nr. 57/2005 van 16 maart 2005 • Wetswijziging is aangekondigd: • niet limitatieve lijst; • Cfr Bijlage D Zesde Richtlijn

10. 2. BTW (6) • Overdracht of vestiging zakelijk recht op gebouw door gemeente onderworpen aan BTW indien: • “nieuw” gebouw voor BTW-doeleinden: • Nieuwbouw; • Grondige renovatie: • Wijziging aard, structuur, bestemming; • 60% regel; • ten laatste op 31 december van het tweede jaar volgend op de eerste ingebruikname of inbezitname van het gebouw; • optie.

11. 2. BTW (7) • onroerende lease is aan BTW onderworpen indien: • “Nieuwe” gebouwen, opgericht of verkregen met BTW op aanwijzingen van leasingnemer gebruikt in kader werkzaamheid BP; • Leasecontract is niet-opzegbaar/niet-eigendoms-overdragend; • Aankoopoptie voor leasingnemer bij einde contract, tegen een prijs (criteria in contract bepaald); • Leasevergoedingen eerste 15 jaar, moeten het de leasinggever mogelijk maken het geïnvesteerde kapitaal integraal weder samen te stellen.

12. 2. BTW (8) Fictief voorbeeld: bibliotheek Bouw nieuwe bibliotheek via een onroerende lease (K.B. nr. 30) tussen AGB (“beheers-AGB”) en de gemeente Onroerende financieringshuur / 15 jaar: Periodieke vergoeding: 28.063,44 € / jaar BTW (21%): 5.893,32 € / jaar Aankoopoptie op einde contract (zonder BTW) Onroerende lease onderworpen aan BTW 21% AGB Gemeente BTW niet aftrekbaar Oprichtingskosten 420.000 € BTW 21% (88.200 €) onmiddellijk en voor 100% aftrekbaar BTW-kost in hoofde van de gemeente: 15 x 5.893,32 € = 88.399,83 € gespreid over 15 jaar i.p.v. 88.200 € bij oprichting.

13. 2. BTW (9) Fictief voorbeeld: zwembad Gemeente / VZW zal nieuw te bouwen zwembad exploiteren Toegangsgeld zonder BTW Gemeente / VZW* Bezoeker Oprichtingskosten 420.000 € BTW 21% (88.200 €) niet aftrekbaar en dus een kost * Op de diensten van de VZW is een BTW-vrijstelling van toepassing die geen recht verleent op aftrek van BTW. Dit betreft zowel de oprichtingskosten als de exploitatiekosten.

14. 2. BTW (10) Fictief voorbeeld: zwembad AGB zal nieuw te bouwen zwembad exploiteren (“exploitatie-AGB”) Toegangsgeld onderworpen aan BTW 6% AGB* Bezoeker Oprichtingskosten 420.000 € BTW 21% (88.200 €) in principe 100% aftrekbaar** • * Aandacht redactie statuten • ** De BTW op exploitatiekosten is in principe eveneens 100% aftrekbaar

15. 2. BTW (11) • Aandachtspunten: • Onroerende verhuur feiten en redactie contracten; • Betoelaging van het AGB vanuit de gemeente (feiten en redactie contracten); • BTW anti-misbuikbepalingen; • Impact op ontvangen subsidies; • Impact op personeelsstatuut.

16. 3. Directe Belastingen (1) • Gemeente onderworpen aan rechtspersonenbelasting • AGB onderworpen aan: • vennootschapsbelasting of rechtspersonenbelasting; • geval per geval te beoordelen; • mogelijkheid tot aanvraag van voorafgaandelijke beslissing in fiscale zaken; • In de regel: vennootschapsbelasting.

17. 3. Directe Belastingen (2) • Belangrijkste gevolgen van onderworpenheid aan de vennootschapsbelasting: • Belastbare grondslag: • Vennootschapsbelasting: iedere aangroei netto- actief; • Rechtspersonenbelasting: bepaalde onroerende en roerende inkomsten, bepaalde meerwaarden en bepaalde kosten. • Roerende voorheffing is verrekenbaar en terugbetaalbaar in de vennootschapbelasting.

18. 3. Directe Belastingen (3) • Belangrijkste gevolgen van onderworpenheid aan de vennootschapsbelasting: • Fiscale (overgedragen) verliezen afzetbaar tegen latere winsten, mits niet uit abnormale of goedgunstige voordelen verkregen van een verbonden onderneming; • De transacties moeten tegen marktconforme voorwaarden (at arm’s length beginsel), zoniet fiscale correcties belastbare grondslag (cfr. abnormale en goedgunstige voordelen); • De bijzondere aanslag geheime commissielonen (309%) is aftrekbaar.

19. 4. Registratierechten (1) • Kosteloze registratie voor overdracht van onroerende goederen aan AGB of gemeente: • Drie voorwaarden (artikel 161, 2° W.Reg.): • Overdracht in der minne; • Overdracht ten algemene nutte; • Overdracht aan de staat, provinciën, gemeenten, openbare instellingen en alle andere tot onteigening gerechtigde organismen of personen.

20. 4. Registratierechten (2) • Overdracht in der minne van onroerende goederen: • Overdracht ruim geïnterpreteerd: • Onderhands; • Openbaar; • om niet of ten bezwarende titel; • zelfs erfpacht en verhuringen. • Overdracht ten algemene nutte: • Verklaring in de verkrijgingsakte • Overdracht aan … en alle andere tot onteigening gerechtigde organismen of personen: • AGB onteigeningsbevoegdheid (middels decreet)

21. 5. Onroerende voorheffing (1) • Vrijstellingen voorzien in WIB: • Vrijstellingen afhankelijk van bestemming onroerend goed (bv. onderwijs, rusthuizen, vakantiehuizen voor kinderen of gepensioneerden,…..) (artikel 253, 1° WIB) • Voorwaarden (artikel 253, 3° WIB): • De aard hebben van nationale domeingoederen; • Op zichzelf niets opbrengen; • Gebruikt voor een openbare dienst of een dienst van algemeen nut

22. 5. Onroerende voorheffing (2) • Nationale domeingoederen: • De eigendommen van de gemeenten en instellingen die ervan afhangen zijn nationale domeingoederen • Op zichzelf niets opbrengen (onproductief zijn): • Onroerend goed ongeschikt om het voorwerp te zijn van een privatief genot vanwege de openbare dienst die er eigenaar van is; • Deze dienst moet niet noodzakelijk kosteloos werken. Zij mag evenwel niet in huur worden gegeven. • Opmerking: Volgens de geest van de fiscale wet blijft goed onproductief indien aangewend voor een dienst van algemeen nut, binnen wettelijke opdracht van de openbare instelling

23. 5. Onroerende voorheffing (3) • Gebruik voor openbare dienst of dienst van algemeen nut: • diensten tot nut van het algemeen werden ingericht en die de sociale gemeenschap, met uitsluiting van de afzonderlijke personen, ten goede komen; • Van zodra het publiek de voordelen kan genieten is voorwaarde vervuld; De Com. IB vereist dat de openbare dienst of dienst van algemeen nut, waarvoor het onroerend goed wordt gebruikt, in het kader valt van de wettelijke opdracht van de openbare instelling waartoe het behoort

24. Wuytjens Rony Vennoot Tel. 03 / 800 86 89 rwuytjens@deloitte.com Geert Vercruysse Director Tel. 056/ 59 45 09 gvercruysse@deloitte.com De informatie vervat in dit document is algemeen van aard. De toepassing ervan in een concreet geval vereist deskundig advies en een grondig onderzoek van de feiten.Hoewel er naar gestreefd werd correcte en actuele informatie te verschaffen, houdt dit geen garantie in dat deze informatie correct is en/of correctzal blijven naar de toekomst toe.