สื่อการเรียนรู้ ( Learning Media)

สื่อการเรียนรู้ (Learning Media) 27 – 29 มีนาคม 2555 กลุ่มงานสื่อเทคโนโลยีการศึกษา โรงเรียนนาเชือกพิทยาสรรค์

สื่อการเรียนรู้ หมายถึง ทุกสิ่งทุกอย่างรอบตัวผู้เรียนที่จะช่วยให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ เน้นสื่อที่ใช้สำหรับการศึกษาค้นคว้าด้วยตนเองทั้งผู้เรียนและผู้สอน ผู้เรียนและผู้สอนสามารถจัดทำ พัฒนาสื่อการเรียนรู้ขึ้นเอง หรือนำสื่อต่าง ๆ ที่มีอยู่รอบตัวมาใช้ในการเรียนรู้ (ตามหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน กรมวิชาการ 2544 หน้า 178)

ประเด็นเกี่ยวกับสื่อการเรียนรู้ สิ่งที่พิจารณาประกอบการจัดหา จัดเตรียม เลือกใช้สื่อการเรียนรู้ คือ • จุดประสงค์ (Objective) • ลักษณะผู้เรียน (Learner) • รูปแบบการเรียนการสอน (Type) • ธรรมชาติเนื้อหา (Content) • วิธีการนำเสนอ (Method) • ทรัพยากร (Resource)

ประเภทของสื่อการเรียนรู้ จำแนกได้ 6 ประเภท คือ • สื่อสิ่งพิมพ์ • สื่อเทคโนโลยี • สื่อที่เป็นกิจกรรม/กระบวนการ • สื่อบุคคล/ภูมิปัญญาท้องถิ่น สื่อธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม • สื่อวัสดุอุปกรณ์

วิธีการจัดหาสื่อการเรียนรู้ ออกแบบสื่อการเรียนรู้ที่ต้องการ ให้สอดคล้องกับวิธีการเรียนรู้ การจัดหาสื่อให้ตรงกับความต้องการ มีวิธีการ และขั้นตอน ดังนี้ 1. สร้าง / ผลิตขึ้นเอง 2. จัดทำเพิ่มเติมหรือเปลี่ยนแปลงบางส่วน 3. การเลือกซื้อสื่อการเรียนรู้ที่จัดจำหน่าย

บทเรียนสำเร็จรูป หรือบทเรียนโปรแกรม บทเรียนสำเร็จรูป คือ สื่อการเรียนรู้ถูกใช้สำหรับ การจัดการเนื้อหาเป็นบทเรียนให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ตามลำดับขั้นตอน แล้วสามารถเรียนรู้ได้ด้วยตนเอง แต่ละเนื้อหาจะมีคำถาม เพื่อประเมินความเข้าใจ และมีเฉลยให้ผู้เรียนอ่านทำความเข้าใจ แล้วตอบคำถามอีกครั้งหนึ่ง เมื่อตอบถูกก็จะเรียนต่อในหัวข้อต่อไป เช่น ถามว่าคำศัพท์ในตัวเลือกใดแปลว่าแมว ถ้าตอบผิดก็จะบอกว่า คำที่ผิดแต่ละคำแปลว่าอะไร และคำที่แปลว่าแมวคือคำใด

อีเลินนิ่ง (e-Learning = Electronic Learning) อีเลิร์นนิ่ง (e-Learning = Electronic Learning) ถูกตีความต่างกันไปตามประสบการณ์ของแต่ละคน แต่มีส่วนที่เหมือนกัน คือ ใช้เทคโนโลยีเป็นเครื่องมือในการเรียนรู้ โดยมีการพัฒนา และความก้าวหน้าของเทคโนโลยีตลอดเวลา #1 อีเลิร์นนิ่งคือ การเรียนรู้ผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์ #2 อีเลิร์นนิ่งคือ การใช้เทคโนโลยี โดยเฉพาะอินเทอร์เน็ตเข้ามาส่งเสริมการเรียน การสอน ให้เกิดประสิทธิผล คำที่มีความหมายใกล้เคียงกับอีเลิร์นนิ่ง เช่น คอมพิวเตอร์ช่วยสอน (CAI = Computer Assisted Instruction) หรือ การสอนโดยใช้เว็บเป็นฐาน (WBI = Web-based Instruction) หรือ การเรียนรู้โดยใช้เว็บเป็นฐาน (Web-based Learning)

โมเดลออกแบบ CAI ของ Roblyerและ Hall ขั้นตอนที่ 1เป็นการกำหนดเป้าหมายการสอน วิเคราะห์รูปแบบการสอน ซึ่งประกอบด้วย การกำหนดวัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรม กำหนดวิธีการประเมินผล และการออกแบบกลวิธีการสอน ซึ่งกำหนดอย่างชัดเจนตั้งแต่เริ่มต้นวางแผนออกแบบบทเรียน ขั้นตอนที่ 2เป็นการออกแบบบทเรียนโดยเขียนเป็นผังงาน สร้างกรอบแสดงเรื่องราว ( Storyboard ) ของบทเรียนว่าประกอบด้วยอะไรบ้าง มีข้อความ การเสริมแรง ผลป้อนกลับ การดำเนินขั้นตอนของเนื้อหา ขั้นสุดท้ายของขั้นตอนคือ การทบทวนการออกแบบก่อนนำไปสร้างโปรแกรมบทเรียน และในขั้นนี้ควรจัดทำเอกสารหรือคู่มือประกอบสำหรับผู้เรียนและผู้สอนด้วย ขั้นตอนที่ 3เป็นการทดลองสร้างโปรแกรมบทเรียน มีการทดสอบการใช้ และแก้ไขปรับปรุงบทเรียนให้เป็นไปตามวัตถุประสงค์ของการออกแบบบทเรียน ในแต่ละขั้นตอนนั้น จะมีกระบวนการป้อนกลับ เพื่อทดสอบและปรับปรุงอยู่เสมอ

โปรแกรมที่เกี่ยวข้องกับการผลิตสื่อการสอนโปรแกรมที่เกี่ยวข้องกับการผลิตสื่อการสอน โปรแกรมที่เกี่ยวข้องกับการผลิตสื่อการสอนออกมาเป็น 4 หมวดด้วยกัน คือ 1.หมวด ตกแต่งภาพ 2. หมวด Animation 3. หมวด การตัดต่อ VDO 4. หมวด ผลิตสื่อการสอน

หมวด ตกแต่งภาพ 1. PhotoScapePhotoScapeโปรแกรมสำหรับตกแต่งภาพถ่ายอย่างง่าย มีเครื่องมือในการจัดการที่สะดวกรวดเร็ว การใช้งานไม่ซับซ้อน เหมาะสำหรับตกแต่งรูปครั้งละมากๆ มีความสามารถหลายอย่าง เช่น * Editor: เอาไว้แก้ไขรูป หรือ * Batch Editor: ไว้แก้ไขรูปพร้อมกันหลายรูป * Pages: จัดรูปหลายๆ รูปมาจัดใส่หน้าเดียวกันแบบช่องการ์ตูน * Combine: เอารูปหลายรูปมาเรียงต่อกัน ได้ทั้งแนวตั้งและแนวนอน หรือเป็นตาราง * AniGif: ทำภาพเคลื่อนไหว * Rename: นี่ก็เปลี่ยนชื่อธรรมดา แต่ได้ทีละหลายๆ รูป 2. PhotoShopCS2PhotoShopCS2 โปรแกรมแต่งภาพระดับมืออาชีพ ที่มีความสามารถหลากหลาย เช่น การแต่งสีภาพ, การใส่ตัวอักษรลงในภาพ และการใส่เอฟเฟ็กต์ การสร้างชิ้นงาน และแนะนำวิธีใช้เครื่องมือที่เหมาะสมกับชนิดของภาพ การตกต่างภาพ ลบริ้วรอยบนรูปภาพ และการวาดภาพเพื่อสร้างเป็นภาพเหมือนหรือ Wallpaper

หมวด Animation 1. Adobe Flash เป็นโปรแกรมที่ใช้สร้างภาพเคลื่อนไหว ( Animation) การโต้ตอบ ( Interactive) โดยเป็นงานในรูปแบบมัลติมีเดีย หรือสามารถใส่ลูกเล่นต่างๆ ได้ นอกจากนี้ยังสามารถรองรับกับโค้ดภาษา HTML และ Java Script ได้ โดยเฉพาะไฟล์ที่สร้างขึ้นจะมีขนาดเล็กมาก เหมาะสำหรับการใช้งานในระบบอินเทอร์เน็ตที่ต้องการความรวดเร็วในการดาวน์โหลดข้อมูล 2. SwishMAXเป็นโปรแกรมที่ใช้สร้างภาพเคลื่อนไหว( Animation) โดยไม่จำเป็นจะต้องใช้ฟังก์ชั่น สามารถนำตัวอักษร รูปภาพ การวาด และเสียง มาสร้างงานได้อย่างง่าย โดยโปรแกรมได้รวบรวม Effects ต่างๆ ไว้ให้ใช้งานมากกว่า 230 แบบ นอกจากนี้โปรแกรม SwishMAXสามารถที่จะนำเสนองานในรูปแบบของไฟล์ Shock wave Flash (.swf) ซึ่งสามารถนำไปใช้ในการสร้างเว็บเพจได้ และ ยังสามารถแปลงเป็นไฟล์ aviซึ่งใช้ในการตัดต่อภาพยนตร์ได้อีกด้วย

หมวดการตัดต่อ VDO 1.Windows Movie Maker 2. Adobe Premiere Pro 3.Ulead studio

หมวด ผลิตสื่อการสอน 1.Macromedia Captivateเป็นโปรแกรมผลิตสื่อการสอนและการนำเสนอแบบมัลติมีเดียที่สามารถโต้ตอบกับผู้ใช้งานได้อย่างดีเยี่ยม และสามารถบันทึกการทำงานหน้าจอคอมพิวเตอร์ ซึ่งใช้สำหรับแสดงหรือสาธิตการใช้งานโปรแกรมต่างๆในแบบที่ตอบสนองได้ 2. Adobe Connect Presenter เป็นโปรแกรมใช้งานสำหรับผู้สอน ผู้เรียน สนับสนุนมาตรฐานการสร้างงาน e-Learning 3. Camtasia Studio Studioโปรแกรมเหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการสร้างสื่อการเรียนการสอน และการนำเสนอในรูปแบบของวีดีโอภาพเคลื่อนไหว แบบมัลติมีเดีย 4.Authorwareจัดเป็นโปรแกรมประเภท Authoring System ที่ใช้ในการเรียบเรียงงานนำเสนอลักษณะ Multimedia มีทั้งภาพนิ่ง ภาพเคลื่อนไหว เสียงเพลง เสียงอธิบาย Sound Effect และสามารถโต้ตอบกับผู้ใช้โปรแกรมได้หลายรูปแบบ

การใช้สื่อการเรียนการสอน ...หลักในการใช้สื่อในการพิจารณาเลือกใช้สื่อการสอนแต่ละครั้งครูควรพิจารณาถึงความเหมาะสมของสื่อการสอนแต่ละชนิด ดังนี้1. ความเหมาะสม สื่อที่จะใช้นั้นเหมาะสมกับเนื้อหาและ วัตถุประสงค์ของการสอนหรือไม่2. ความถูกต้อง สื่อที่จะใช้ช่วยให้นักเรียนได้ข้อสรุปที่ถูกต้องหรือไม่3. ความเข้าใจ สื่อที่จะใช้นั้นควรช่วยให้นักเรียนรู้จักคิดอย่างมีเหตุผลและให้ข้อมูลที่ถูกต้องแก่นักเรียน4. ประสบการณ์ที่ได้รับ สื่อที่ใช้นั้นช่วยเพิ่มพูนประสบการณ์ให้แก่นักเรียน

การใช้สื่อการเรียนการสอน 5. เหมาะสมกับวัย ระดับความยากง่ายของเนื้อหาที่บรรจุอยู่ในสื่อชนิดนั้น ๆ เหมาะสมกับระดับความสามารถ ความสนใจ และความต้องการ ของนักเรียนหรือไม่6. เที่ยงตรงในเนื้อหา สื่อนั้นช่วยให้นักเรียนได้เรียนรู้เนื้อหาที่ ถูกต้องหรือไม่7. ใช้การได้ดี สื่อที่นำมาใช้ควรทำให้เกิดประสิทธิภาพในการเรียนรู้ได้ดี8. คุ้มค่ากับราคา ผลที่ได้จะคุ้มค่ากับเวลา เงิน และการจัดเตรียมสื่อนั้นหรือไม่9. ตรงกับความต้องการ สื่อนั้นช่วยให้นักเรียนร่วมกิจกรรมตามที่ครูต้องการหรือไม่10. ช่วยเวลาความสนใจ สื่อนั้นช่วยกระตุ้นให้นักเรียนสนใจในช่วงเวลานานพอสมควรหรือไม่

สื่อการเรียนรู้ ( Learning Media)