Thema 6: Voorplanting

1. Thema 6: Voorplanting Basisstof 8: Seksueel overdraagbare aandoeningen

2. Seksueel Overdraagbare Aandoeningen • Geslachtsziekten of SOA’s • Ziekten die je alleen kunt krijgen via intiem lichamelijk contact met een besmette persoon. • Hoeft niet alleen door geslachtsgemeenschap te komen:- contact tussen geslachtsorganen, mond of anus- ook overdraagbaar via bloed

3. Komt vaker voor dan je denkt… • Jaarlijks in Nederland zo’n 100000 nieuwe besmettingen.

4. Chlamydia • De meest voorkomende soa in Nederland • Door een bacterie • Ziekteverschijnselen:- vaak niets van te merken- soms (waterige) afscheiding uit urinebuis of vagina- soms pijn bij plassen- soms bloedverlies uit de vagina • Onbehandeld kan het leiden tot onvruchtbaarheid. • Genezing door antibiotica.

5. Genitale wratten • Wratten op de geslachtsdelen en/of rondom de anus • Veroorzaakt door het HPV virus • HPV virus kan ook baarmoederhalskanker veroorzaken. • Wratjes kunnen na behandeling terugkomen.

6. Herpes genitalis • Wordt veroorzaakt door een Herpes virus. • Ziekteverschijnselen:- Jeuk en een geïrriteerd, branderig of pijnlijk gevoel- Rode plekjes op de huid of slijmvliezen- Blaasjes of zweertjes op of rond de penis of vagina- Blaasjes of zweertjes op moeilijk zichtbare plekken zoals op de baarmoedermond of rond de anus- Pijn bij het plassen. • Geen behandeling- De blaasjes drogen in en vormen een korstje- Je draagt het virus altijd bij je.- Ze kunnen terugkomen als je weerstand laag is.

7. Gonorroe • “Druiper” • Wordt veroorzaakt door een bacterie. • Heel besmettelijk. • Ziekteverschijnselen:- Vrouwen merken vaak niets.- Mannen groengele afscheiding. - Pijn of een branderig gevoel bij het plassen. • Zonder behandeling kunnen de gevolgen ernstig zijn.- De infectie kan verder het lichaam in gaan- Vrouwen kunnen een eileideronstekingkrijgen- Mannen kunnen een bijbalonstekingkrijgen- Zwangere vrouwen kunnen de infectie overbrengen op hun baby

8. Hepatitis B • Wordt veroorzaakt door een virus. • Veroorzaakt een leverontsteking. • Ziekteverschijnselen: • De meeste mensen hebben geen klachten • Vermoeidheid, (lichte) koorts, lusteloosheid, misselijkheid • Spier- en gewrichtspijn, gewrichtsontstekingen • Huidafwijkingen • Pijn in de onderbuik • Geelzucht: geel oogwit, gele huid, donkere (theekleurige) urine, soms ontkleurde ontlasting • Zonder behandeling kan er blijvende schade aan de lever of leverkanker optreden • Wordt ook overgedragen via bijv. vieze injectienaalden, gedeelde scheermesjes of tandenborstels.

9. Syfilis • Wordt veroorzaakt door een bacterie. • Ziekteverschijnselen:- Zweertjes of wratjes in of op de geslachtsdelen, anus of mond- Vlekjes op de huid over het hele lichaam, vooral op de handpalmen en voetzolen- Opgezette lymfeklieren- Griep, hoofdpijn, keelpijn, vermoeidheid- Haaruitval, kale plekken op de hoofdhuid- Oogklachten, oogbolontsteking, gezichtsverlies- Na jaren: beschadigingen aan het hart, hersenen, ruggenmerg en botten

10. AIDS • De meeste bekende SOA • Wordt veroorzaakt door het HIV virus • Tast het afweersysteem aan. Hierdoor wordt hij/zij vatbaar voor allerlei infecties. • Geen specifieke ziekteverschijnselen. • Besmetting via bloed, sperma, vaginaal vocht, voorvocht of moedermelk.- Niet door niezen, zoenen, wc-bril, enz. • Seropositief: besmet met het aidsvirus, maar nog niet ziek. • Behandeling: aidsremmers.- Ziekte kan worden vertraagd, maar niet genezen.

11. Voorkomen • Niet alle soa’s hebben duidelijke verschijnselen- Soms merk je het niet, of te laat.- Jij of je partner kunnen besmet zijn zonder het te weten.- Hoe weet je zeker of jouw partner te vertrouwen is? • Vrij altijd veilig • Vaste relatie? Laat je allebei testen voordat je het condoom wegdoet. • Testen:- Anoniem: thuistest of bij GGD- Huisarts