PROGRAMY EUROPEJSKIE DOSTĘPNE DLA SZKÓŁ I PLACÓWEK OŚWIATOWYCH OD ROKU 2007

1. PROGRAMY EUROPEJSKIE DOSTĘPNE DLA SZKÓŁ I PLACÓWEK OŚWIATOWYCH OD ROKU 2007

2. LIFELONG LEARNING PROGRAMME „Uczenie się przez całe życie”

3. Podstawy prawne wspólnej polityki w zakresie kształcenia i doskonalenia zawodowego Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską Artykuł 149 Wspieranie rozwoju jakości edukacji przez zachęcanie do współpracy pomiędzy Państwami członkowskimi i jeśli konieczne wspieranie uzupełnianie działań. Artykuł 150 Wdrażanie polityki kształcenia zawodowego, która wspiera i uzupełnia działania Państw członkowskich Traktatu UE.

4. Dokumenty ustanawiające Program „Uczenie się przez całe życie” (Lifelong Learning Programme): - Decyzja nr 1720/2006/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 listopada 2006 ustanawiająca program działań w zakresie uczenia się przez całe życie - Zaproszenie do składania wniosków (Cz. I Priorytety, Cz. II Informacje administracyjne i finansowe) - Przewodnik dla wnioskodawców http://ec.europa.eu/education/programmes/llp/index_en.html

5. Budżet programu LLP w okresie 2007–2013:6,9 mld EUR, w tym: Comenius ≥ 13% Erasmus ≥ 40% Leonardo da Vinci ≥ 25% Grundtvig ≥ 4%

6. Cele programu: Jest to program Unii Europejskiej, przewidziany do realizacji w latach 2007-2013 będący kontynuacją Programu Socrates w dziedzinie edukacji i doskonalenia zawodowego, mający na celu wzmocnienia współpracy pomiędzy krajami Unii Europejskiej oraz wspieranie mobilności uczniów i nauczycieli z krajów członkowskich.

8. Comenius AKCJE SCENTRALIZOWANE (konkursy wniosków) (zarządzane przez Komisję Europejską): • Projekty Współpracy Wielostronnej(ex-Comenius akcja 2.1) czyli rozwój i transfer innowacji w: • Przykładach najlepszej praktyki pedagogicznej • Przewodnikach metodycznych dla uczących się i nauczycieli • Nowych kursach doskonalenia zawodowego nauczycieli • Sieci Tematyczne Comeniusa (ex-Comenius akcja 3)

9. Uczestnicy • Uczestnicy Akcji Scentralizowanych:ośrodki doskonalenia nauczycieli, uniwersytety, stowarzyszenia i organizacje pozarządowe • Czas trwania projektu: 2 lata • Budżet: do 300.000 EUR, maks. 75% współfinansowania własnego

10. Akcje zdecentralizowane(zarządzane przez Agencje Narodowe) • 1. Partnerskie Projekty Szkół Comenius (ex-Comenius akcja 1: ex-Szkolne Projekty Comeniusa, ex-Projekty Rozwoju Szkoły Comeniusa, ex-Językowe Projekty Comeniusa) • 2. Mobilność:Doskonalenie Zawodowe Kadry (ex-Comenius akcja 2.2c) • 3. Mobilność:Asystentura Comeniusa (ex-Comenius akcja 2.2b) • 4. Comenius Regio – nowa akcja (bilateralna współpraca instytucji i organizacji edukacyjnych odpowiedzialnymi za regionalną politykę oświatową z regionów przygranicznych lub regionów o tej samej charakterystyce czy współpracy regionalnej np. miasta bliźniacze itp., związane ściśle z charakterem współpracy regionalnej) • 5. Mobilność:Indywidualne Wyjazdy Uczniów – nowa akcja (będzie dostępna dla uczniów ze szkół, które realizowały lub realizują partnerskie projekty szkół Comenius)

11. Działania programu sektorowego Comenius mają wspierać wdrażanie w obszarze europejskim idei uczenia się przez całe życie poprzez: 1.Podnoszenie jakości, atrakcyjnościi dostępności ofert w zakresie wykorzystania programu sektorowego Comenius w programie „Uczenie się przez całe życie” w Polsce. 2. Wzmacnianie wkładu programu sektorowego Comenius w programie „Uczenie się przez całe życie” w obszarach takich jak: spójność społeczna, aktywne obywatelstwo, dialog interkulturowy i samorealizacja 3. Promocję kreatywności, konkurencyjności, szans na zatrudnienieoraz rozwoju przedsiębiorczości.

12. 4. Przyczynienie się do zwiększonego uczestnictwa w programie sektorowym Comenius przez dzieci, młodzież, nauczycieli i kadrę edukacyjną oraz osoby ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi igrupy defaworyzowane ze względów socjalno – ekonomicznych 5. Promowanie nauki języków obcych i różnorodności językowej na wszystkich poziomach nauczania. 6. Wspieranie rozwoju innowacyjności korzystania z nowoczesnych technologii komunikacyjnych (ICT) w oparciu o treści, usługi,podejścia dydaktyczne i praktykę w programie sektorowym Comenius

13. 7. Wzmacnianie roli programu sektorowego Comenius w oparciu ozrozumienie i szacunek dla praw człowieka, demokracji orazzachęcanie do tolerancji i szacunku do innych ludzi i kultur 8. Zachęcanie do podnoszenia jakości pracy szkół irozwojudoskonaleniazawodowego nauczycieli wykorzystując przykładydobrej praktyki w obszarze edukacji objętym programemsektorowym Comenius

14. PARTNERSKIE PROJEKTY SZKÓŁ COMENIUSA w programie LLP(COMENIUS SCHOOL PARTNERSHIP) • W programie mogą uczestniczyć szkoły publiczne i niepubliczne funkcjonujące w systemie oświaty (art. 2 ustawy o systemie oświaty), gdzie realizowany jest obowiązek przedszkolny, szkolny oraz obowiązek nauki • Przedszkola – w tym z oddziałami integracyjnymi oraz przedszkola specjalne • Szkoły podstawowe – w tym: specjalne, integracyjne, z oddziałami integracyjnymi i sportowymi, sportowe i mistrzostwa sportowego

15. Gimnazja – w tym: specjalne, integracyjne, z oddziałami integracyjnymi, dwujęzycznymi, sportowymi i przysposabiającymi do pracy, sportowe i mistrzostwa sportowego,• Szkoły ponadgimnazjalne dla młodzieży – zasadnicze szkoły zawodowe, licea ogólnokształcące, licea profilowane, technika – w tym: specjalne, integracyjne, z oddziałami integracyjnymi, dwujęzycznymi i sportowymi, sportowe i mistrzostwa sportowego• Artystyczne I i II stopnia, realizujące kształcenie ogólnokształcące łącznie z kształceniem artystycznym.

16. Partnerskich Projektów Szkół Comenius • Podnoszenie wśród młodych ludzi i kadry pedagogicznej poziomu wiedzy i zrozumienia dotyczących różnorodności europejskiej kultury, języków i uświadamiania wartości tego zróżnicowania • Pomaganie młodym ludziom w zdobyciu podstawowych umiejętności potrzebnych w dorosłym życiu i kompetencji niezbędnych dla ich osobistego rozwoju oraz potrzebnych dla przyszłego zatrudnienia i aktywnego uczestnictwa w obywatelstwie europejskim • Podnoszenie jakości kształcenia i wzmocnienie europejskiego wymiaru edukacji szkolnej poprzez wspieranie międzynarodowej współpracy i wymian między szkołami

17. Promowanie wprowadzania edukacji interkulturowej w szkołach, nauki języków obcych, zastosowań nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych w edukacji szkolnej • Przeciwdziałanie marginalizacji w edukacji i niepowodzeniom w nauce szkolnej • Integrację uczniów mających specjalne potrzeby edukacyjne

18. Cechy Partnerskich Projektów Szkół Comenius • Praca w grupie partnerów z różnych krajów europejskich • Włączenie w program dydaktyczny i wychowawczy szkoły • Interdyscyplinarność • Zaangażowanie dużej grupy uczniów i nauczycieli • Osiągnięcie konkretnych efektów współpracy np. wydawnictwo, CD, film, pomoce dydaktyczne, innowacje pedagogiczne

19. Korzyści płynące z uczestnictwa w Partnerskich Projektach Szkół Comenius Dla uczniów: • Aktywizacja uczniów • Atrakcyjna forma zdobywania wiedzy i umiejętności • Zwiększona motywacja do nauki języków obcych • Zmiana stereotypowych wyobrażeń o partnerach i samym sobie • Pogłębianie świadomości własnej odrębności regionalnej, narodowej, ale również przynależności do rodziny europejskiej

20. Dla szkoły:- Wzbogacenie i uatrakcyjnienie oferty edukacyjnej szkoły - Realizacja ścieżek międzyprzedmiotowych, w szczególności: edukacja regionalna, edukacja europejska, edukacja medialna

21. Dla nauczycieli: - Doskonalenie warsztatu zawodowego nauczyciela - Wymiana doświadczeń z nauczycielami z innych krajów europejskich

22. Przykłady działań, jakie mogą być podejmowane w ramach Partnerskich Projektów Szkół Comenius • Spotkania i wizyty uczestników projektu • Wymiana uczniów i nauczycieli zaangażowanych w realizację projektu • Wymiana doświadczeń i przykładów dobrej praktyki pomiędzy uczestnikami projektów • Badania terenowe • Publikowanie i rozpowszechnianie wyników prac powstałych podczas realizacji projektu • Wytwarzanie produktów i materiałów technicznych, artystycznych i innych

23. • Osiągnięcia w dziedzinie sztuki, np. wystawy, przedstawienia teatralne, musicale • Organizacja wystaw, produkcja i rozpowszechnianie materiałów informacyjnych • Przygotowanie językowe uczniów i nauczycieli• Współpraca z instytucjami realizującymi projekty o zbliżonej tematyce, wymiana doświadczeń z innymi instytucjami w regionie• Autoewaluacja• Rozpowszechnianie doświadczeń z prac nad projektem i wyników projektu

24. Kraje uczestniczące 27 krajów członkowskich Unii Europejskiej: Austria, Belgia, Bułgaria, Czechy, Cypr, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry, Włochy, Wielka Brytania kraje EFTA/EOG: Islandia, Lichtenstein, Norwegia kraj kandydujący do członkostwa w Unii Europejskiej: Turcja inne kraje (Chorwacja, Szwajcaria): w roku 2007 udział tych krajów nie jest możliwy

25. Struktura projektów w roku 2007 WIELOSTRONNE I DWUSTRONNE

26. Projekty wielostronne (multilateralne) Udział minimum 3 szkół z 3 różnych krajów uprawnionych do udziału w programie, w tym minimum jedna szkoła pochodząca z kraju członkowskiego Unii Europejskiej

27. 1.Partnerskie Projekty Szkół Comeniuszorientowane na udział uczniów (ex-Szkolne Projekty Comeniusa): Zadaniem Partnerskich Projektów Szkół zorientowanych na udział uczniów jest współpraca zaangażowanych w projekt szkół poprzez realizację wspólnie opracowanych zagadnień z takich dziedzin jak: sztuka, badania i nauka, języki obce i język ojczysty, edukacja środowiskowa, dziedzictwo kulturowe, obywatelstwo europejskie, wykorzystanie nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych lub walka z rasizmem i ksenofobią. Współpracujące szkoły poprzez wspólną pracę nad określonym zagadnieniem zwiększają motywację uczniów i nauczycieli w danym obszarze zainteresowań. Działania związane z realizacją projektu powinny być włączone w program dydaktyczny i wychowawczy szkoły. Uczniowie powinni być zaangażowani w prace nad projektem na każdym jego etapie (planowania, organizacji, powstawania produktów, ewaluacji i rozpowszechniania wyników projektu)

28. 2.Partnerskie Projekty Szkół Comenius zorientowane na udział kadry pedagogicznej i zarządzającej szkołą/placówką oświatową(ex-Projekty Rozwoju Szkoły Comeniusa) Zadaniem Partnerskich Projektów Szkół zorientowanych na udział kadry pedagogicznej i zarządzającej szkołą/placówką oświatową jest wymiana doświadczeń i informacji w celu wspólnego opracowania i rozwoju metod nauczania i podejścia pedagogicznego, które będą odpowiedzią na nowe wyzwania w szkole i pozwolą na testowanie i wprowadzenie do praktyki szkolnej nowych rozwiązań organizacyjnych w sferze zarządzania szkołą i nowych rozwiązań pedagogicznych. W tym przypadku konieczna będzie współpraca zaangażowanych w projekt szkół z instytucjami lokalnymi, współpracującymi ze szkołą, np. z ośrodkami administracji samorządowej, instytucjami edukacyjnymi, stowarzyszeniami lub lokalnym biznesem.

29. Projekty DWUSTRONNE (bilateralne) udział maksymalnie 2 szkół z 2 różnych krajów uprawnionych do udziału w programie, w tym minimum jedna szkoła pochodząca z kraju członkowskiego Unii Europejskiej

30. 3.Partnerskie Projekty Szkół Comenius zorientowane na udział uczniów zawierające wymianę uczniów/klas (ex-Językowe Projekty Comeniusa) Zadaniem Partnerskich Projektów Szkół zorientowanych na udziałuczniów zawierających wymianę uczniów/klas jest promocja językowego zróżnicowania Europy w celu nauczania i pogłębiania znajomości języków europejskich, w szczególności języków rzadziej nauczanych. Dzięki tym projektom uczniowie będą mieli możliwość poznania języka nie będącego w ich szkolnym programie nauczania. W projektach obowiązkowa jest wymiana uczniów/klas realizujących projekt, dzięki której uczniowie każdej ze szkół będą mogli doskonalić swoje kompetencje językowe podczas pobytu za granicą w szkole partnerskiej. Minimalny okres wymiany uczniów wynosi 10 dni.

31. Okres realizacji projektów(sytuacja dotyczy wyłącznie wniosków składanych w roku 2007 W roku 2007, będącym rokiem przejściowym pomiędzy II edycją programu Socrates-Comenius (2000-2006) a nowym programem Lifelong Learning Programme (2007-2013) obowiązywać będą poniższe okresy realizacji dla projektów nowych i projektów kontynuowanych, których pierwszy lub drugi rok realizacji rozpoczął się w roku 2006.

32. NOWE Projekty WIELOSTRONNE i DWUSTRONNE: 2 lata (realizacja projektu w okresie 2007-2009) • KONTYNUOWANE Projekty WIELOSTRONNE: składane na dwa ostatnie lata realizacji projektu (ex-Szkolny Projekt Comeniusa i ex-Projekt Rozwoju Szkoły), tzn. projekty zaakceptowane do realizacji w roku 2006 na pierwszy rok współpracy: 2 lata (realizacja dwóch ostatnich lat projektu w okresie 2007-2009) • KONTYNUOWANE Projekty WIELOSTRONNE: składane na jeden ostatni rok realizacji projektu (ex-Szkolny Projekt Comeniusa i ex-Projekt Rozwoju Szkoły), tzn. projekty zaakceptowane do realizacji w roku 2006 na drugi rok współpracy: 1 rok (realizacja ostatniego, trzeciego roku projektu w okresie 2007-2008)

33. Mobilność uczniów i nauczycieli w ramach projektów wielostronnych i dwustronnych Projekty WIELOSTRONNE: • wizyta robocza koordynatora szkolnego projektu (udział uczniów i nauczycieli) • wizyta studyjna dyrektora szkoły (kadra zarządzająca szkołą/placówką) • wymiana nauczycieli (teacher exchange) • staż nauczycielski (teacher placement)

34. Projekty DWUSTRONNE: • wizyta robocza koordynatora szkolnego projektu (udział uczniów i nauczycieli) • wizyta studyjna dyrektora szkoły (kadra zarządzająca szkołą/placówką) • wymiana nauczycieli (teacher exchange) • staż nauczycielski (teacher placement) • wymiana uczniów/klas • wyjazd nauczycieli towarzyszących wymianie uczniów/klas

35. W roku 2007 dla wszystkich szkół pełniących rolę szkół koordynujących lub partnerskich w nowych lub kontynuowanych projektach wielostronnych lub nowych projektach dwustronnych we wszystkich krajach uczestniczących w programie będzie obowiązywał jeden termin składania wniosków: 30 marca 2007

36. UWAGA: • w związku z nowym terminem składania wniosków w roku 2007 (30 marcca) formalne rozpoczęcie wszystkich zaakceptowanych w wyniku konsultacji międzyagencyjnych projektów nastąpi w dniu • 01 października 2007, w związku z powyższym okresy realizacji projektów są następujące: • ·dwuletnich(nowe lub na kontynuację ostatnich 2 lat projektu rozpoczętego w roku 2006): • 01.10.2007 – 31.07.2009 • ·jednorocznych(na kontynuację ostatniego, jednego roku projektu rozpoczętego w roku 2005 lub 2006) • 01.10.2007 – 31.07.2008

37. W związku z nowym terminem składania wniosków w roku 2007 (30 marca) w przypadku realizowanych obecnie przez szkoły (rokszkolny 2006/2007) Projektów Szkolnych Comeniusa i Projektów Rozwoju Szkoły Comeniusa, których termin zakończenia pierwszego lub drugiego roku realizacji upływa w dniu 31.07.2007 roku – dojdzie do formalnejprzerwy w ich realizacji na okres 2 miesięcy (sierpień-wrzesień 2007 roku). Wznowienie współpracy na formalnych zasadach (akceptacja dwóch ostatnich lat lub jednego, ostatniego roku współpracy) nastąpi dopiero od 01.10.2007 roku.

38. Sposób i miejsce składania wniosków • Każda szkoła polska pełniąca funkcję koordynatora lub partnera w projekcie nowym lub kontynuowanym składa wnioski w polskiej Narodowej Agencji programu LLP - Comenius • Każda szkoła polska pełniąca funkcję koordynatora lub partnera w projekcie nowym lub kontynuowanym musi wypełnić i przesłać wniosek w systemie on-line oraz dodatkowo pocztą, wydruk wniosku (2 egzemplarze) z systemu on-line najpóźniej w dniu 30.03.2007 roku (decyduje data stempla pocztowego)

39. Każda szkoła polska pełniąca funkcjękoordynatora w projekcie nowym lub kontynuowanym składa ponadtoobowiązkowo wniosek (1 egzemplarz) wypełniony w języku komunikacji projektu najpóźniej w dniu 30.03.2007 roku (decyduje data stemplapocztowego•Każda szkoła polska pełniąca funkcję partnera w projekcie nowym lub kontynuowanym składa ponadto obowiązkowo rozdziały wniosku szkoły koordynującej (1 egzemplarz) wypełnione w języku komunikacji projektu najpóźniej w dniu 30.03.2007 roku (decyduje data stempla pocztowego)

40. •Wniosek całej grupy projektowej będzie zawierał wspólnie opracowane i wypełnione (jednakowa treść dla wszystkich uczestniczących szkół) rozdziały wniosku (dane o szkołachuczestniczących w projekcie, plan działań lokalnych i międzynarodowych wraz z mobilnością uczniów i nauczycieli, prośba o dofinansowanie/grant projektu) •Pozostałe rozdziały wniosku – będą wypełnione indywidualnie przez każdą uczestniczącą w projekcie szkołę i będą zawierały dane odnoszące się wyłącznie do szkoły wnioskującej, a nie do całości projektu (potwierdzenie otrzymania wniosku przez narodową Agencję, deklaracja reprezentanta prawnego szkoły, Plan Comeniusa)

41. Dofinansowanie - grant

43. Nowe akcje zdecentralizowane w programie LLP Comenius COMENIUS REGIO (współpraca regionalna) • Cel: wzmocnienie współpracy międzyregionalnej pomiędzy organizacjami odpowiedzialnymi za regionalną politykę oświatową • Działania pilotażowe: nie wcześniej niż w 2008 roku • Rozpoczęcie akcji: nie wcześniej niż w 2009 roku

44. INDYWIDUALNE WYJAZDU UCZNIÓW(w ramach realizowanych projektów wielostronnych Comenius)Czas trwania: do jednego roku szkolnegoUczestnicy: uczniowie szkół średnich (zakładany wiek uczniów uprawnionych do wymiany: minimum 14-16 lat – dokładne dane wiekowe będą dostępne w 2007 roku)Działania pilotażowe: nie wcześniej niż w 2007-2008 rokuSkładanie wniosków planowane nie wcześniej niż w 2008-2009 roku

45. GRUNDTVIG Główne cele: 1. Poprawę jakości edukacji dorosłych i rozwój oferty edukacyjnej dla dorosłych poprzez współpracę europejską, w tym mobilność kadry i złuchaczy. 2. Odpowiadanie na wyzwania edukacyjne związane ze starzeniem się populacji w Europie. 3. Zapewnianie alternatywnych możliwości dostępu do edukacji osobom dorosłym z defaworyzowanych grup społecznych oraz tym, które nie uzyskały podstawowego wykształcenia formalnego .

46. AKCJE ZDECENTRALIZOWANEDziałania zarządzane i obsługiwane na szczeblu krajowym przez Agencje Narodowe: - Projekty Partnerskie Grundtviga (dawny Grundtvig 2) - Learning PartnershipProjekty na małą skalę, łatwe w zarządzaniu. Nie wymagają wypracowania innowacyjnych efektów, ich najważniejszym celem jest międzynarodowa wymiana doświadczeń. Projekty Partnerskie powinny angażować słuchaczy i pracowników instytucji partnerskich. - Wizyty Przygotowawcze - Preparatory Visits Wizyty Przygotowawcze umożliwiają poznanie potencjalnych partnerów projektu i doprecyzowanie założeń przyszłej współpracy.

47. Indywidualne wyjazdy szkoleniowe (dawny Grundtvig3)Akcja przeznaczona dla osób zajmujących się edukacją dorosłych, umożliwiająca uczestniczenie w formach szkoleniowych za granicą. Szkoleniamogą trwać do 6 tygodni

48. AKCJE SCENTRALIZOWANEDziałania zarządzane przez Education, Audiovisual & Culture Executive Agency,przy merytorycznym wsparciu Komisji Europejskiej: • Projekty Wielostronne (dawny Grundtvig 1) - Multilateral Projects Projekty na dużą skalę, służące opracowaniu innowacyjnych "produktów" edukacyjnych. - Sieci Grundtviga (dawny Grundtvig 4) Projekty na dużą skalę. Służą m.in. promowaniu innowacji w dziedzinie edukacji dorosłych, rozpowszechnianiu wyników projektów i "dobrych praktyk".

49. Działania Uzupełniające - Accompanying MeasuresDziałania Uzupełniające wspierają różne inicjatywy,które nie mieszczą się (nie są uprawnione) w ramach poszczególnych akcji programu Grundtvig, ani innych programów sektorowych LLP, a jednocześnie wyraźnie przyczyniają się do realizacji głównych celów programu.

50. PODSTAWOWE INFORMACJE • Termin składania pierwszych wniosków w programie „Uczenie się przez całe życie” - 30 marca 2007, dotyczy Projektów Partnerskich Grundtviga, jak i Indywidualnych wyjazdów szkoleniowych • Nowe Projekty Partnerskie Grundtviga zawsze będą musiały być 2-letnie, aplikacja będzie składana raz na 2 lata; • Wnioski dotyczące projektów kontynuowanych będzie można składać jeszcze tylko w roku 2007, aby zakończyć projekty 2-, 3-letnie rozpoczęte w roku 2006 i 2005 (UWAGA – w przypadku projektów kontynuowanych, w roku 2007, nie będzie możliwe dołączanie się nowych partnerów do dotychczasowego składu partnerskiego, tak jak to było możliwe w latach ubiegłych)