1 / 40

PHAÂN TÍCH CAÙC XEÙT NGHIEÄM SINH HOÙA GAN MAÄT

PHAÂN TÍCH CAÙC XEÙT NGHIEÄM SINH HOÙA GAN MAÄT. Ths BS TRAÀN T KHAÙNH TÖÔØNG BOÄ MOÂN NOÄI ÑHYK PHAÏM NGOÏC THAÏCH. NOÄI DUNG. 1- Caùc XN ñaùnh giaù tình traïng hoaïi töû 2 - Caùc XN ñaùnh giaù tình traïng öù maät 3- Bilirubin 4- Caùc XN ñaùnh giaù chöùc naêng gan

edda
Download Presentation

PHAÂN TÍCH CAÙC XEÙT NGHIEÄM SINH HOÙA GAN MAÄT

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. PHAÂN TÍCH CAÙC XEÙT NGHIEÄM SINH HOÙA GAN MAÄT Ths BS TRAÀN T KHAÙNH TÖÔØNG BOÄ MOÂN NOÄI ÑHYK PHAÏM NGOÏC THAÏCH

  2. NOÄI DUNG 1- Caùc XN ñaùnh giaù tình traïng hoaïi töû 2- Caùc XN ñaùnh giaù tình traïng öù maät 3- Bilirubin 4- Caùc XN ñaùnh giaù chöùc naêng gan 5- Moät soá tình huoáng laâm saøng

  3. TOÅN THÖÔNG ÖÙ MAÄT Cholestasic injury Phosphatase kieàm (ALP) Gama glutamyltranspeptidase ( GGT) TOÅN THÖÔNG TEÁ BAØO GAN Hepatocellular injury Hepatocellular necrosis ALT (SGPT) AST (SGOT) XEÙT NGHIEÄM SINH HOÙA GAN MAÄT

  4. XEÙT NGHIEÄM SINH HOÙA GAN MAÄT • BILIRUBIN • ÑAÙNH GIAÙ CHÖÙC NAÊNG GAN • Albumine, Globulin, A/G. •  Prothrobin time, INR.

  5. TÌNH TRAÏNG HOAÏI TÖÛ ALT, AST coù trong TB gan, taêng khi toån thöông TB gan (hoaïi töû) laø XN cô baûn ñeå chaån ñoaùn vaø theo doõi thöông toån TB gan. AST coù trong cô tim, cô vaân, naõo, phoåi, tuïy, thaän, HC…. ALT chuû yeáu ôû gan.  Tyû leä AST/ALT (De Ritis Ratio) Bình thöôøng : ALT > AST AST/ALT <1 AST/ALT < 1 : vieâm caáp, vieâm gan maïn do SV vaø caùc nguyeân nhaân khaùc. > 1 : xô gan, gan röôïu, VG do 1 soá thuoác, VG do thieáu maùu (ischemic hepatitis).

  6. TÌNH TRAÏNG HOAÏI TÖÛ  Thôøi gian baùn huûy AST 17h, ALT 47h.  Giôùi haïn bình thöôøng cuûa ALT, AST Nam ≤ 30U/l, nöõ ≤ 19U/l

  7. TÌNH TRAÏNG HOAÏI TÖÛ • ALT, AST taêng ? • Taêng nhieàu hay ít ? • AST/ ALT > 1 ?

  8. TÌNH TRAÏNG HOAÏI TÖÛ • VG röôïu : • AST taêng 2 10 laàn ( thöôøng < 300 UI/l) ALT taêng nheï hay khoâng taêng) • AST > ALT . GGT taêng cao  GGT > AST > 2 laàn ALT.  VG caáp : ALT, AST taêng raát cao thöôøng ≥ 10laàn. • VG maïn : • ALT, AST taêng < 10 laàn (thöôøng < 300 UI/l) • Trong ñôït kòch phaùt (hepatitis flare ) : men gan seõ taêng cao… • Xô gan : • ALT, AST bình thöôøng hay taêng thöôøng < 5 laàn (< 300 UI/l), • AST > ALT.  Möùc ñoä taêng men gan khoâng coù yù nghóa tieân löôïng.

  9. TÌNH TRAÏNG HOAÏI TÖÛ • NGUYEÂN NHAÂN • Vieâm gan do virus • ALT > AST khi AST > ALT ± Xô gan hay do thuoác röôïu choàng leân. •  Thuoác, ñoäc toá, röôïu •  VG töï mieãn •  NAFLD, NASH ( gan nhieãm môõ khoâng do röôïu) •  Wilson, Hemocromatosis •  Thieáu alpha 1 antitrypsin •  Celiac sprue • ÑAËC ÑIEÅM : ALT, AST taêng laø chuû yeáu ± Bilirubin taêng • ALP thöôøng taêng < 3 laàn bình thöôøng

  10. TÌNH TRAÏNG ÖÙ MAÄT(CHOLESTASIS) HEÄ THOÁNG ÑÖÔØNG MAÄT Tieåu quaûn maät (bile canaliculus) : taïo thaønh bôûi khoaûng gian baøo cuûa tb gan OÁng maät trong gan (bile duct) OÁng gan T, P ; oáng gan chung; oáng maät chuû ÖÙ MAÄT : baát cöù vò trí naøo töø tieåu quaûn maät ñeán oáng maät chuû coù theå do taéc hay khoâng taéc.

  11. TÌNH TRAÏNG ÖÙ MAÄT(CHOLESTASIS) ALP, GGT taêng ALP taêng > 3 laàn ÖÙ maät Ngoaïi khoa Noäi khoa coù coù

  12. TÌNH TRAÏNG ÖÙ MAÄT (CHOLESTASIS) NGOAÏI Taéc oáng maät ngoaøi gan, trong gan (soûi, u..) • Beänh lyù ñöôøng maät töï mieãn: Heïp oáng maät trong gan ( vd PSC : vieâm ñöôøng maät xô hoùa nguyeân phaùt) Toån thöông oáng maät ( vd PBC : xô gan öù maät nguyeân phaùt, vieâm ñöôøng maät töï mieãn) • Thuoác  Roái loaïn vaän chuyeån maät ôû ngöôõng tieåu quaûn maät ( vd do Chlopromazine, Thiabendazole, Estrogen…) • Vieâm gan theå öù maät (sieâu vi, röôïu…) raát hieám (< 5%) ÑAËC ÑIEÅM: ALP thöôøng taêng > 3 laàn bình thöôøng • ± Bilirubin taêng ± ALT, AST taêng (< 500U/l) NOÄI

  13. TÌNH TRAÏNG ÖÙ MAÄT (CHOLESTASIS) PHOSPHATASE KIEÀM (ALP) : Test nhaïy caûm 1 trong phaùt hieän öù maät ALP toång hôïp bôûi TB gan  tieåu quaûn maät. • ÖÙ maät  noàng ñoä acid maät taêng  kích thích tb gan taêng toång hôïp ALP. • ALP > 3 - 4 laàn  öù maät ( baát cöù vò trí naøo töø tieåu quaûn maät ñeán OMC) • Khoâng phaân bieät ñöôïc öù maät trong gan hay ngoaøi gan • Trong toån thöông teá baøo gan, ALP taêng < 3 laàn do söï phoùng thích ALP coù saün, khoâng phaûi do taêng toång hôïp . • Coù theå taêng trong beänh xöông hay coù thai, ruoät… (GGT khoâg taêng)  TG baùn huûy : 17 ngaøy

  14. TÌNH TRAÏNG ÖÙ MAÄT GGT  Taêng: öù maät, toån thöông gan vaø caùc beäânh khaùc : Suy thaäân, NMCT, tuïy, ÑTÑ raát nhaïy , ít chuyeân trong beänh gan maät. ALP, GGT ñeàu taêng taïi gan maät • GGT laø XN nhaïy caûm trong phaùt hieän beänh gan do röôïu. GGT coù theå taêng sau uoáng röôïu maø chöa coù toån thöông gan.  Thôøi gian baùn huûy 26 ngaøy.

  15. BILIRUBIN • Bilirubin coù taêng ? • Bilirubin taêng kieåu gì ? • Giaùn tieáp ( Indirect ) öu theá • Tröïc tieáp ( Direct ) öu theá • Hoãn hôïp

  16. BILIRUBIN Tyû soá Bilirubin TT/ Bili TP • < 20% taêng bili GT öu theá taùn huyeát, thieáu men Glucuronyl transferase (hoäi chöùng Gilbert, Crigler- Najjar), moät soá thuoác gaây roái loaïn vaän chuyeån Bili GT vaøo teá baøo gan nhö rifampin… • 20-50 % taêng Bili hoãn hôïp thöôøng vaøng da taïi gan. • > 50 % taêng Bili TT öu theá coù theå taïi gan hay sau gan. • Vaøng da sau gan thöôøng > 50%

  17. BILIRUBIN • Chuû yeáu giuùp phaân bieät VD tröôùc gan vôùi taïi vaø sau gan, khoâng giuùp phaân bieät VD taïi gan vaø sau gan.  Bilirubin taêng trong caû 2 toåàn thöông TB gan vaø toån thöông öù maät. • Coù yù nghóa tieân löôïïng

  18. YEÁU TOÁ ÑOÂNG MAÙU  Haàu heát do gan toång hôïp (I,II,V,VII,IX,X), chæ coù V khoâng phuï thuoäc Vit K.  PT keùo daøi trong suy gan hay thieáu vit K ( nhö taét maät..)  Vit K1 10mg TDD, neáu PT caûi thieän toái thieåu 30% sau 24 giôø  thieáu Vit K1( test Kohler ) ALBUMIN Chieám 65%- 85% löôïng protid maùu bình thöôøng Alb/Glo >1. Suy gan : Albumin giaûm vaø A/G <1 Giaûm Albumine coù theå do taêng theå tích plasma, giaûm toång hôïp trong suy gan, maát qua thaän, ñöôøng tieâu hoùa hay suy DD. TG baùn huûy 14 - 21 ngaùy ÑAÙNH GIAÙ CHÖÙC NAÊNG GAN

  19. ÑAËC ÑIEÅM XN SINH HOÙA GAN MAÄT TRONG 1 SOÁ BEÄNH LYÙ

  20. TAÉC MAÄT (BILIARY TRACT OBSTRACTION) • TRÖÔØNG HÔÏP TAÉC OMC •  Vaøng da, Bilirubin taêng > 5mg/dl (soûi), > 20mg/dl (K). •  ALT, AST coù theå taêng thöôøng < 500UI/l, • > 1000U/l : taéc caáp do soûi ( ñang di chuyeån) nhöng sau ñoù giaûm nhanh.  ALP haàu nhö luoân luoân taêng > 3-4 laàn, coù theå taêng treã sau men gan . •  INR keùo daøi ñaùp öùng vôùi vit K1. •  Protein, Albumin : bình thöôøng • SOÛI NHOÛ TRONG OMC COÙ THEÅ GAÂY ÑAU, NTÑM HAY VTC NHÖNG • COÙ THEÅ KHOÂNG GAÂY TAÉC MAÄT, DO ÑOÙ : • AST, ALT coù theå taêng raát cao sau ñoù giaûm nhanh. • Bilirubin bình thöôøng • ALP bình thöôøng, GGT coù theåû taêng.

  21. TAÉC MAÄT (BILIARY TRACT OBSTRACTION) • TRÖÔØNG HÔÏP TAÉC 1 NHAÙNH OÁNG GAN, HAY • ÑÖÔØNG MAÄT TRONG GAN KHU TRUÙ DO SOÛI HAY • U…  ÖÙ MAÄT KHU TRUÙ : •  Khoâng vaøng da, Bilirubin seõ bình thöôøng. •  Men gan bình thöôøng hay taêng nheï. •  Nhöng coù öù maät khu truù •  Taêng saûn xuaát ALP, GGT ALP, GGT taêng laø XN • baát thöôøng duy nhaát.

  22. TOÅN THÖÔNG GAN DO THIEÁU MAÙU( ischemic hepatic injury) : choaùng tim hay suy tim caáp…  LDH > AST > 2 laàn ALT, khoâng coù yù nghóa tieân löôïng  Men gan taêng trong 24-48g suy tuaàn hoaøn, coù theå taêng raát cao >100 laàn, nhöng trôû veà bình thöôøng raát nhanh 3-11 ngaøy neáu phuïc hoài.  ALP coù theå taêng < 2 laàn  Bili coù theå taêng: daáu hieäu tieân löôïng  INR : 80% taêng vôùi suy tim sung huyeát, khoâng ñaùp öùng vôùi vit K  Albumin giaûm do suy gan vaø pha loaõng maùu trong STim  ÑIEÀU TRÒ : Ñieàu trò beänh cô baûn (tim, choaùng), tieân löôïng tuøy thuoäc vaøo beänh lyù cô baûn . töû vong thöôøng do suy tuaàn hoøan, roái loaïn veà gan thöôøng khoâng hay ít aûnh höôûng .

  23. NHIEÃM TRUØNG, NHIEÃM VR COÙ AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN GAN XN sinh hoaù gan maät töông töï VGVR, nhöng men seõ giaûm nhanh neáu kieåm soaùt ñöôïc tình traïng nhieãm truøng…

  24. SAU KHI PHAÂN TÍCH •  ÖÙ maät ? ALP > 3 laàn •  Hoaïi töû ? ALT, AST taêng, ALP < 3 laàn •  Bilirubin taêng kieåu naøo ? •  Suy gan ? Albumin, A/G, Prothrombin time

  25. SA buïng/ CT • ÖÙ MAÄT (ALP > 3 LAÀN, GGT TAÊNG) 1 - Taéc maät cô hoïc 2 - Thuoác 3 - Beänh lyù ñöôøng maät töï mieãn PBC ( AMA+) PSC ( ANCA, MRCP, MRCP) vieâm ñöôøng maät töï mieãn (ANA) 4 - Sarcoidois ( ACE serum) thaâm nhieãm, u Soûi maät CT/ MRI/ Sinh thieát Sang thöông khu truù MRCP/ ERCP Baát thöôøng ñöôøng maät THUOÁC AMA, ANA, ACE, ANCA. Aâm tính ANA, AMA, ANCA, SMA, anti LKM 1 thöû ñöôïc ôû Medic MRCP/ ERCP Bình thöôøng Aâm tính Sinh thieát gan

  26. Markers VGVR • TOÅN THÖÔNG TB GAN • ALT, AST taêng chuû yeáu, ALP < 3 laàn Aâm tính Wilson : Ceruloplasmin maùu, Cu nöôùc tieåu /24h, voøng KF. Hemochromatosis : Fe, ferritin, TIBC VG töï mieãn : ANA, SMA, anti LKM1 THUOÁC, RÖÔÏU Thieáu alpha 1 trypsin : AAT Celiac spru Aâm tính SA/CT  gan nhieãm môõ ( beùo phì, RLLipit, ÑTÑ) Xem xeùt sinh thieát gan neáu khoâg tìm ra NN Ceruloplasmin maùu, Cu nöôùc tieåu /24h thöû ôû BV Chôï Raãy

  27. HARRISON 2008

  28. MOÄT SOÁ VÍ DUÏ

  29. TÌNH HUOÁNG 1 Nöõ, 40 tuoåi, ñau quaën HSP XN : ALT 20U/l, AST 14 U/l  bình thöôøng ALP 1150U/l, GGT 865U/l ALP > 4 laàn Bili TP : 1,16mg/dl bình thöôøng Protein: 78g/l Albumin 49g/l  A/G > 1 bình thöôøng INR 1.25 (1.14-1.27)  ÖÙ maät SA : soûi oáng gan traùi

  30. TÌNH HUOÁNG 2 Nöõ, 32 tuoåi, vaøng da 1tuaàn, khoâng TC duøng thuoác XN : ALT 646 , AST 476 U/l ALT > AST > 10 laàn ALP 190 U/l, GGT 32U/l  bình thöôøng Bili TP 6,5mg/dl, TT 4,8mg/dl  Taêng Bili TT Protein 68g/l Albumin 40g/l  A/G > 1 bình thöôøng INR 1.24  HOAÏI TÖÛ SA : bình thöôøng XN : HBsAg (-), Anti HBc (-), Anti HCV(-), Anti HAV IgM(+), Anti HEV IgM(-) VIEÂM GAN SIEÂU VI A CAÁP

  31. TÌNH HUOÁNG 3 Nam, 58 tuoåi, vaøng da 5 ngaøy. ALP 1254U/l, GGT 659U/l ALP > 4 laàn öù maät ALT 225 U/l, AST 384 U/l  AST > ALT Bili TP 13,24 , TT 11,78mg/dl  Taêng bili TT chieám öu theá Protein: 76g/l, Albumin 45g/l, A/G >1 bình thöôøng INR : 1.22 • SA, CT scan buïng, MRCP bình thöôøng ANCA(-), ANA (-) Hoûi TC : Ñieàu trò giun löôn Abendazole 800mg/ng x 2 tuaàn VIEÂM GAN DO THUOÁC

  32. TÌNH HUOÁNG 4 Nöõ, 32 tuoåi, khoâng vaøng da , khoâng TC duøng thuoác, khaùm vì meät moûi XN : ALT 346 , AST 276 U/l ALT > AST. ALP 367 U/l, GGT: 135U/l  Khoâng öù maät Bili TP 2,4mg/dl, TT 1,28mg/dl  taïi gan hay sau gan Protein : 82g/l, Albumin 38g/l, Gama globulin taêng INR : 1.19 • SA : bình thöôøng XN : HBsAg (-), anti HBc (-), Anti HCV(-), Anti HAV IgM(-), Anti HEV IgM(-) ANA(+), SMA(+)  Sinh thieát gan VIEÂM GAN TÖÏ MIEÃN

  33. Nam, 52 tuoåi, soát 5 ngaøy vaøng da TC : ÑTÑ type 2 (diamicron, glucophage) XN : BC : 18.800/mm3 N87%; CRP 230mg/dl ALT 367 , AST 129 U/l ALP 113,6 U/l, GGT: 135U/l Khoâng öù maät Bili TP 3,67mg/dl, TT 2,3mg/dl  Taêng bili TT öu theá Protein 62g/l, Albumin 38,5g/l , A/G > 1 INR : 1.23 SA : bình thöôøng CÑ: SEPSIS CHÖA ROÕ OÅ NHIEÃM- ÑTÑ type 2 ÑT : CIPRO, CEFTRIAXONE 3 ngaøy sau : ALT 51 , AST 80 U/l Bili TP 3.05mg/dl, TT 2.13mg/dl TÌNH HUOÁNG 5

  34. Nam, 53 tuoåi, haäu phaãu moå tim. N1: ALT 28 , AST 19 U/l N3 : Suy tuaàn hoaøn caáp  thuoác vaän maïch M.HA oån ñònh N5 : ALT 575U/l, AST 1254U/l LDH 1763U/l  LDH > AST> 2 ALT Bili TP 3.25mg/dl, TT 1.3mg/dl  TT/TP : 40% Protein 65.6g/l, Albumin 39.5g/l , A/G > 1 INR : 1.7 CÑ: Toån thöông gan do thieáu maùu N7 : ALT 209U/l, AST 125U/l Bili TP 2.14mg/dl, TT 0.87mg/dl N14 : ALT 45U/l, AST 38U/l Bili TP 1.84mg/dl, TT 0.67mg/dl TÌNH HUOÁNG 6

  35. TÌNH HUOÁNG 7 • BN nöõ 51 tuoåi nhaäp vieän vì ñau buïng ñoät ngoät thöôïng vò nhieàu keøm buoàn noân vaø noân. Tieàn caên ñaùi thaùo ñöôøng type 2 ñang ñieàu trò statin, aspirin, thuoác haï ñöôøng huyeát uoáng. Khaùm BN beùo phì, ñeà khaùng nheï thöôïng vò, khoâng soát. • Xeùt nghieäm : • Bilirubin toaøn phaàn 0.8mg/dl, ALP 120U/L (bình thöôøng) • AST 280U/L, ALT 385U/L • Amylase maùu 1250U/L • Triglycerit maùu 520mg/dl • Sau 12 giôø truyeàn dòch vaø chích thuoác giaûm ñau: • Bilirubin toaøn phaàn 0.9mg/dl • AST 150U/L, ALT 230U/L • Amylase maùu 580U/L

  36.  Chaån ñoaùn ? • VTC do soûi maät •  Sieâu aâm buïng : • Tuïy to, echo keùm • Ñöôøng maät trong vaø ngoaøi gan khoâng daõn • Khoâng phaùt hieän soûi OMC, coù vaøi soûi nhoû tuùi maät, thaønh tuùi maät khoâng daøy, khoâng öù dòch quanh tuùi maät •  EUS : VTC vaø soûi nhoû ñoaïn cuoái OMC •  Ñaây laø beänh caûnh ñieån hình cuûa soûi maät nhoû gaây VTC, nhöng khoâng gaây taéc maät

  37. TÌNH HUOÁNG 8 ☻ Nöõ 31 tuoåi, nhaäp vieän vì ñau haï söôøn T ☻ TC : xô gan, laùch to, daõn TMTQ ☻ XN : ALT 24U/l, AST 12U/l, GGT 16U/l , ALP 124U/l Bili TP 1,3 TT: 0,4 GT: 0,9mg% Protid 81g/l, Albumin 47g/l, A/G > 1 PT 82,8% ÖÙ MAÄT : KHOÂNG, HOAÏI TÖÛ : KHOÂNG, SUY GAN : KHOÂNG  ? Taát caû caùc XN tìn NN xô gan ñeàu bình thöôøng  SINH THIEÁT GAN

  38. TAÊNG AÙP CÖÛA NGHI NHIEÃM SCHISOTOMA

More Related