1 / 143

SOCJOLOGIA

SOCJOLOGIA. mgr Olga Kurek e-mail: okurek@wsiz.rzeszow.pl konsultacje: AFD + środa 11:00-13:00 w p. 245. Tematyka zajęć.

waldo
Download Presentation

SOCJOLOGIA

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. SOCJOLOGIA mgr Olga Kurek e-mail: okurek@wsiz.rzeszow.pl konsultacje: AFD + środa 11:00-13:00 w p. 245

  2. Tematyka zajęć • Wprowadzenie do socjologii. Przedsocjologiczna wiedza o społeczeństwie. Człowiek jako istota społeczna. Wiedza potoczna versus wiedza naukowa. Powstanie oraz rozwój socjologii jako samodzielnej dyscypliny naukowej. Definicje pojęcia socjologii. Społeczeństwo – przedmiot zainteresowania socjologii. Główne „szkoły” i nurty teoretyczne. Socjologia jako nauka pożyteczna praktycznie. • Grupa społeczna. Pojęcie grupy społecznej. Konstytutywne cechy grupy społecznej. Rodzaje grup społecznych. Struktury wewnątrzgrupowe. Spójność grupy. Wybrane rodzaje grup. • Socjalizacja. Pojęcie socjalizacji, rodzaje (socjalizacja pierwotna, wtórna, resocjalizacja) funkcje. Role społeczne. Teorie ról. Konflikt ról oraz konflikt w roli. • Kontrola społeczna. Kontrola społeczna i porządek społeczny.Konformizm – pojęcie, analiza eksperymentu Asha, Milgrama oraz Zimbardo. Dewiacja jako przedmiot zainteresowania socjologii. • Socjologiczne metody badawcze. Metoda, technika a narzędzie badawcze. Etapy procesu badawczego. Pojęcia: hipoteza, pytanie badawcze, problem badawczy, próba, populacja, dobór próby, analiza jakościowa, analiza ilościowa. Metody i techniki: sondaż, obserwacja, eksperyment, wywiad, badania fokusowe, analiza dokumentów.

  3. Literatura • Goodman N., „Wstęp do socjologii”, Zysk i S-ka, Poznań 2001 • Szacka B., „Wprowadzenie do socjologii”, Oficyna Naukowa, Warszawa 2008 • Sztompka P., „Socjologia”, Wydawnictwo Znak, Kraków 2004 • Babbie E., „Badania społeczne w praktyce”, PWN, Kraków 2004 • Giddens A., „Socjologia”, PWN, Warszawa 2008 • Sztompka P., Kucia M., „Socjologia. Lektury”, Wydawnictwo Znak, Kraków 2007

  4. Kryteria zaliczenia ĆWICZEŃ • W skład oceny końcowej wchodzą następujące kryteria: Obecność – 10 p. Aktywność – 40p. Kolokwium zaliczeniowe – 50p. • Ocena końcowa wynika z następujących przedziałów punktowych: 91 p. -100 p. – bdb (5,0) 81 p. – 90 p. - +db (4,5) 71 p. - 80 p. – db (4,0) 61 p. – 70 p. - +dst (3,5) 51 p. – 60 p. – dst (3,0) 0 p. – 50 p. – ndst (2,0)

  5. Warunki zaliczenia – do 15 stycznia 2010 E-learning: Aby uzyskać zaliczenie z kursu Distance Learning, należy: 1. wybrać trzy dowolne ćwiczenia z kursu DL i ich rozwiązania wysłać w trzech odrębnych postach na AFD 3. Wziąć udział 1 godzinie CZATU.

  6. 1. CZYM ZAJMUJĄ SIĘ SOCJOLOGOWIE?

  7. Z czym kojarzy Ci się SOCJOLOGIA?

  8. Socjolog jest w [pewnym] sensie szpiegiem. Jego zadanie stanowi jak najściślejsze meldowanie o pewnym społecznym terenie. To inni – bądź on sam, lecz już nie w roli socjologa – będą musieli decydować, jakich posunięć należy na tym terenie dokonać. [Berger 1997: 15]

  9. SOCJOLOGOWIE O SOCJOLOGII • Jan Szczepański: „socjologia poszukuje praw zjawisk zachodzących między ludźmi, zajmuje się badaniem struktur, czyli wzajemnego przyporządkowania sobie ludzi w zbiorowościach”. • Ludwik Gumplowicz: „socjologia to nauka o grupach społecznych”.

  10. SOCJOLOGOWIE O SOCJOLOGII… • Zygmunt Bauman „socjologia to zazwyczaj spoglądanie na ludzkie czynności, jak na fragmenty większych całości. Owymi całościami są nieprzypadkowe grupy ludzi, które są powiązane siecią wzajemnych zależności”. • Piotr Sztompka „socjologia zrodziła się, jako naukowe badanie historii”.

  11. Socjologia - definicja – PRZEDMIOT SOCJOLOGII Socjologia: • bada ludzkie zachowania społeczne, • związki między ludźmi, • rezultaty działalności społecznej, • tworzy teorie wyjaśniające życie społeczne. • Wykorzystując badania empiryczne wypracowuje teorie i pewne uogólnienia, które faktom dającym się zbadać nadaje sens. Jednakże z uwagi na skomplikowaną ludzką naturę badania socjologiczne różnią się od przyrodniczych.

  12. 2. CO BYŁO PRZED SOCJOLOGIĄ?

  13. Jak wyjaśniano procesy zachodzące w życiu społecznym przed powstaniem socjologii?

  14. Przedsocjologiczna wiedza o społeczeństwie - Źródła • Wiedza potoczna (człowiek od zarania dziejów żył w gromadzie i posiadał jakąś wiedzę praktyczną o zjawiskach i procesach zachodzących w zbiorowościach ludzkich) • Artystyczna wrażliwość (np. „socjologiczne” powieści Balzaka, Zoli, Faulknera ) • Myśl filozoficzna (Platon, Arystoteles, Kant, itd.)

  15. Cechy przedsocjologicznej myśli teoretycznej • Normatywny i finalistyczny punkt widzenia; filozofów interesowało bardziej to, jak być powinno, niż to jak jest (np. projekt idealnego państwa według Platona) • Woluntaryzmwiara we wszechmoc władcy, uważano, że panujący władca może w dowolny sposób kształtować formę państwa i społeczeństwa; uważano, że rzeczywistość społeczna jest całkowicie nieprzewidywalna i można dokonywać jej oceny tylko ex post; wierzono, że Opatrzność może zmieniać bieg ludzkich spraw • Koncentracja uwagi na państwie i władzy; społeczeństwo było utożsamiane z państwem

  16. 3. SOCJOLOGICZNA WIEDZA NAUKOWA, A SPOŁECZNA WIEDZA POTOCZNA

  17. Czym charakteryzuje się myślenie potoczne?

  18. CECHY MYŚLENIA POTOCZNEGO • służy celom doraźnym • opiera się na stereotypach • dychotomizuje świat społeczny • bywa błędne, zawodne • opiera się na pochopnych uogólnieniach • bywa zabobonne • opiera się często na naukowych pseudoautorytetach • pozbawione bywa samokrytycyzmu • nie prowadzi do wiedzy teoretycznej • nie służy ogólnemu poznaniu świata

  19. jakie znasz przysłowia wyrażające „mądrość ludową”?

  20. WIEDZA POTOCZNA CZĘSTO „UKRYTA” JEST W PRZYSŁOWIACH, NP.: • „Jeśli wejdziesz między wrony, musisz krakać tak jak one” • „Kruk krukowi oka nie wykole” • „Gdy kota nie ma myszy tańcują”, itd.

  21. Jakimi cechami charakteryzuje się myślenie naukowe?

  22. Cechy socjologicznej wiedzy naukowej • oparta jest na wnioskowaniu; • oparta jest na doświadczeniu (obserwacji); • naukowcy stosują kryteria logiczne i empiryczne do weryfikacji twierdzeń nauki; • nie zadowala się samym opisem; • uczonych obowiązuje przestrzeganie trzech podstawowych reguł: • wyraźne określenie problematyki badawczej w kontekście dotychczasowej wiedzy i istniejących teorii; • staranne zbieranie danych, umożliwiające kontrolę ich rzetelności; • odróżnianie twierdzeń opartych na faktach, od tych, które są domysłami; • wyróżnikiem nauki jest neutralność i powstrzymanie się od wartościowania.

  23. 4. SOCJOLOGIA JAKO NAUKA

  24. SOCJOLOGIA JAKO DYSCYPLINA NAUKOWA • Aby jakaś dziedzina stała się dyscypliną naukową musi spełnić co najmniej trzy warunki: • musi posiadać przedmiot swoich dociekań, badań, opisu; • do badania tego przedmiotu musi wypracować adekwatne, właściwe jej narzędzia i metody; • powinna być przedmiotem akademickim, wykładanym na uczelniach.

  25. A TAK TO SIĘ ZACZĘŁO… • Termin „socjologia” (od łac. socius - zbiorowość, społeczeństwo i gr. logos mądrość, wiedza) wprowadził w 1838 r. Auguste Comte (nazwany ojcem socjologii). • Jako samodzielna dyscyplina naukowa socjologia wyodrębniła się pod koniec XIX wieku, pierwszy wydział socjologii powstał w 1892 r. na Uniwersytecie w Chicago, w Polsce pierwsza katedra socjologii powstała na Wydziale Prawa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego w 1919 r. • Narodziny socjologii wiążą się z zachodzącymi w XIX wieku gwałtownymi zmianami społecznymi, stąd wielu teoretyków uważa, że głównym przedmiotem badań socjologii jest nowoczesność i społeczeństwo przemysłowe.

  26. W jakich okolicznościach historycznych powstawała socjologia?

  27. HISTORYCZNE WARUNKI NARODZIN SOCJOLOGII • odkrycia geograficzne • rewolucja francuska • rewolucja przemysłowa (industrializacja) • migracje ludności z wsi do miast (urbanizacja) • wyróżnienie czasu pracy i czasu wolnego • narodziny kwestii socjalnej • pojawianie się pierwszych partii politycznych • zmiana trybu i rytmu życia – zegar zamiast słońca • zanik wspólnot lokalnych sprawujących kontrolę i określających tożsamość jednostki • pojawienie się patologii społecznych

  28. Z jakich dziedzin nauki korzysta socjologia?

  29. Socjologia jako nauka interdyscyplinarna Socjologia jako jedna z nauk społecznych, interdyscyplinarnie łączy się z : • ekonomią, np. badanie skutków bezrobocia, procesy globalizującej się gospodarki, racjonalne podejmowanie decyzji ekonomicznych • politologią, np. sondaże przedwyborcze, zachowania wyborcze ludzi • psychologią społeczną, np. badanie zachowań konformistycznych, wpływ osobowości człowieka na pełnione przez niego role społeczne • historią, np. wyjaśnianie współczesnych zjawisk poprzez analogie do przeszłości • demografią, np. wyjaśnianie zjawisk poprze cechy demograficzno-społeczne typu wiek, płeć, wykształcenie • antropologią, np. badanie odmienności i różnorodności kultur

  30. DZIAŁY SOCJOLOGII • Socjologia kultury • Zmiana społeczna • Socjologia prawa • Socjologia medycyny • Socjologia miasta (wsi) • Socjologia gospodarki • Socjologia Internetu • Socjologia konfliktu • Socjologia czasu wolnego • Socjologia polityki • Socjologia wychowania • Socjologia organizacji • Socjologia turystyki • Socjologia wiedzy • Socjologia pracy • Metodologia badań społecznych • Socjologia małych i wielkich struktur społecznych

  31. PRZEDMIOTY SOCJOLOGII • Interakcje społeczne • Socjalizacja • Kontrola społeczna • Grupy społeczne • Organizacje • Naród • Podziały społeczne • Ruchliwość społeczna • Instytucje • Kultura, • Kultura masowa • Mass media • Religia • Edukacja • Globalizacja • Rodzina • Dewiacje, przestępczość • Praca socjalna, ubóstwo, patologie • Demografia

  32. PRAKTYCZNA ROLA SOCJOLOGII • Edukacyjna i instrumentalna rola w rozwiązywaniu problemów społecznych • Rozpoznawanie problemów • Proponowane sposoby rozwiązania • Pomoc w realizacji • Badania opinii społecznej i rynku • Sondaże przedwyborcze • Diagnoza nastrojów społecznych • Monitorowanie klimatu opinii publicznej

  33. 5. KLASYCZNE TEORIE SOCJOLOGICZNE

  34. Naturalizm w socjologii • kierunek w socjologii w drugiej połowie XIX wieku powstały na podłożu ewolucjonizmu; • naturaliści zakładali, że zjawiska społeczne można opisywać analogicznie do zjawisk w świecie przyrody i należy je badać tymi samymi metodami; • np. porównanie organizmu i społeczeństwa u Herberta Spencera.

  35. Socjologia humanistyczna = antynaturalizm • nurt w socjologii na początku XX wieku, ukształtowany w opozycji do pozytywizmu, głoszący, że nauki o człowieku są zasadniczo inne od przyrodniczych i że wymagają odmiennych metod badania; • przedstawiciele: Max Weber, Ferdinand Tönnies, Georg Simmel, Florian Znaniecki, Stanisław Ossowski; • poza Polską określana jako socjologia rozumiejąca (Verstehen); • antynaturalizm (nadaje podmiotowość badaczowi i uczestnikom procesów społecznych; • socjologia jest nauką o interakcji społecznej (społeczeństwo nie jest ani zewnętrzną w stosunku do jednostek całością, ani też sumą jednostek); • postulat „rozumienia” – należy dotrzeć do przyczyn działania i umieć je interpretować.

  36. Współczynnik humanistyczny • twórca tzw. polskiej socjologii akademickiej, Florian Znaniecki, sformułowałzasadę współczynnika humanistycznego, wedle której zjawiska społeczne należy traktować jako przedmiot czyichś czynności i doświadczeń; • socjolog powinien patrzeć na rzeczywistość oczyma jej uczestników, nie zaś obserwatora.; • naturalną konsekwencją takiego podejściabyło stosowanie metody badania dokumentów osobistych, takich jak autobiografie, listy czy pamiętniki, w ten sposób analizował polskich emigrantów, przebywających w Stanach Zjednoczonych („Chłop polski w Europie i Ameryce”)

  37. teoria wymiany społecznej GEORGE C. HOMANS PETER BLAU • Całokształt życia społecznego uważany jest za swego rodzaju rynek ekonomiczny, gdzie dokonują się transakcje, ludzie wymieniają wartości nagradzające i karzące. • Świat społeczny to układ wymian dóbr (materialnych i niematerialnych) pomiędzy jednostkami i grupami społecznymi; każda interakcja ma charakter transakcji – "coś za coś". Jeżeli człowiek podejmuje jakiekolwiek działanie, to robi to z perspektywą korzyści dla siebie. Często jest to pożytek niematerialny, w postaci np. szacunku od innych, posłuszeństwa, satysfakcji itd.

  38. Teoria wymiany cd. • Pięć podstawowych praw, analogicznych do praw instrumentalnego, bezwarunkowego uczenia się: • „Jeśli jakieś działanie jest często nagradzane, jednostka częściej podejmie takie działanie” • „Jeśli jakiejś sytuacji bodźcowej towarzyszyło w przeszłości doświadczenie gratyfikujące, to jednostka będzie dążyć do takiej sytuacji” • „Im większą wartość dla jednostki ma nagroda, tym chętniej będzie podejmować działanie aby ą zdobyć” • „Im jednostka częściej otrzymuje daną nagrodę, ty mniej wartościowa staje się dla niej” • „Gdy jednostka dostanie niespodziewanie nagrodę albo uniknie kary, reaguje zadowoleniem i sympatia wobec innych”

  39. Peter Blau i George Homans

  40. funkcjonalizm Robert K. Merton Talcott Parsons Kingsley Davis • Społeczeństwo, zarówno w makro jak i mikroskali stanowi system, który należy rozpatrywać jako całość bądź „funkcjonalną jedność”. Elementy systemu (instytucje, normy, struktura) przyczyniają się do integracji systemu i zachwianie którymś z nich może zdezintegrować system. • Wszystkie systemy w ramach społeczeństwa są ze sobą powiązane - zmiana któregokolwiek z elementów może prowadzić do dezintegracji. Mimo to każdy system posiada wiele podsystemów, które są wyspecjalizowane do pełnienia określonych funkcji. • System społeczny dzieli się na trzy podsystemy: ekonomiczny, polityczny i kulturowy.

  41. Funkcjonalizm cd. • Elementy systemu mają funkcje jawne (utrwalanie zachowań) i niejawne (integracja społeczna). • Analiza funkcjonalna usuwa z pola widzenia jednostkę. Jest to teoria antyindywidualistyczna. Jest również antyhistoryczna. • Podstawowymi pojęciami funkcjonalizmu są: system społeczny, rola społeczna, wzór kulturowy, status. • Prezentując społeczeństwo kładzie się nacisk na ład, równowagę i integrację.

  42. R. Merton, T. Parsons, K. davis

  43. Teoria konfliktu Karol Marks Ralf Dahrendorf Lewis Coser • Teoria ta opiera się na wizji świata opartej na przymusie, dominacji i konflikcie. Największy wpływ na współczesną teorię konfliktu miała teoria Karola Marksa zakładająca ustawiczną walkę klas na przestrzeni historii. • Teoria konfliktu za główny motyw działań jednostek przyjmuje interes. Konflikt jest następstwem antagonizmu interesów. Stosunki społeczne opierają się na dominacji i podporządkowaniu.

  44. K.Marks, R.Dahrendorf, L.Coser

  45. Teoria konfliktu cd. • Początkowo konflikt jest niejawny, a jego gwałtowność jest następstwem ujawnienia. • Konflikt jest powszechny i normalny, zarówno w dużych zbiorowościach jak i w małych. • Poza konfliktem występują oczywiście współpraca i porozumienie, jednak to konflikt jest motorem zmian społecznych i to źródeł konfliktu a nie czynników integrujących należy poszukiwać analizując daną społeczność.

  46. Symboliczny interakcjonizm George Herbert Mead Herbert Blumer • Społeczeństwo jest niczym innym jak siecią symbolicznych interakcji nieustannie zmieniających się. Nie normy regulują życie jednostek, ale normy kształtują się w toku interakcji. • Interakcja – jest to działanie polegające na komunikacji między osobami, na skutek którego ich zachowanie zmienia się.

  47. Symboliczny interakcjonizm cd. • W toku interakcji jednostka kształtuje jaźń, czyli świadomość samego siebie, zdolność uczynienia się przedmiotem dla własnej refleksji i oceny. • Taki szczególny rodzaj samooceny Mead nazywa jaźnią odzwierciedloną, która kształtowana jest przez interpretację reakcji innych ludzi w stosunku do jej osoby. Głównym rdzeniem kształtowania tej postawy jest środowisko. Dobrze rozwinięta jest źródłem zachowań konformistycznych. • Mead wyróżnił dwa rodzaje jaźni: • „me” czyli jaźń refleksyjna, tworząca się na podstawie sądów i opinii innych ludzi o nas • „I” czyli jaźń spontaniczna, to wyraz ludzkiej niepowtarzalnej indywidualności

  48. G.H.Mead, H.Blumer

  49. 6. SOCJALIZACJA –NAUCZYĆ SIĘ ŻYĆ W SPOŁECZEŃSTWIE

More Related