Welkom

1. Welkom Seminar 100e Fokveedag Boerenlandfeest

2. Programma - Opening door de dagvoorzitter José Buijs - Jubileumrede door voorzitter Jan de Groot Jan Franssen, Commissaris van de Koningin in Zuid-Holland: “Boeren, burgers en buitenlui. Hoelang nog samen in de Alblasserwaard?” Ruud Huirne , Directeur Food & Agri Rabobank Nederland : “De plaats, rol en taak van de ondernemende Alblasserwaardse boer in de coöperatieve agrarische wereld.” Leo den Hartog, o.a. deeltijd hoogleraar Wageningen Universiteit: “Hoe ziet een koe er in 2030 uit is er dan nog wel een Fokveedag Boerenlandfeest?” Pauze Forumdiscussie onder leiding van José Buijs Onthulling Sluiting door de dagvoorzitter aansluitend borrel

3. Jubileumrede Jan de Groot Seminar 100e Fokveedag Boerenlandfeest

4. Boeren, burgers en buitenlui. Hoelang nog samen in de Alblasserwaard? JanFranssen

5. De plaats, rol en taak van de ondernemende Alblasserwaardse boer in de coöperatieve agrarische wereld. Ruud Huirne

6. 100ste fokveedag: hoe ziet de toekomst er uit Ruud Huirne, Directeur Food&Agri, Rabobank NL

7. Vader van de Fokveedag • Dirk IV in 1910 geboren, opgegroeid in Hoornaar, symbool van de fokkerij • Zwartbonte koeien: het visitekaartje van Nederland • Gedenkboek 1992: 80-jarig bestaan • Enorme ontwikkeling: melkgift, aantal koeien, mechanisatie

8. Ontwikkelingen na 1992 heftig doorgezetFinancieringsvolume 1996-2011 Bron: CBS en Rabobank

9. Ontwikkelingen land- en tuinbouw (’00 – ’11) • Schaalvergroting zet door • Aantal land- en tuinbouwbedrijven met 28% afgenomen • Hoe intensiever en minder grondgebonden, des te sterker de afname de laatste 10 jaar: • Glastuinbouw: 48% • Intensieve veehouderij: 34% • Melkveehouderij: 25% • Akkerbouw: 19%

10. Ontwikkelingen in de melkveehouderij Bron: CBS/LEI; bewerking Rabobank

11. Kritische succesfactoren: Ondernemer Afdekken risico’s Flexibiliteit omgeving Maatschappelijk draag-vlak van de omgeving Bezinning op de positie in de keten Voldoende / meer rendement “Do whatyoucan do best, outsource the rest”

12. MelkveehouderijHet nieuwe melken • Schaalvergroting zet beheerst door • Mineralenvraagstuk zal opgelost moeten worden • Ammoniakemissie reduceren • Dierwelzijn, diergezondheid en weidegang • Volatiliteit en krappe marges zetten rem op groei vreemd vermogen. • Arbeidsproductiviteit wordt overschat • Nieuwe kansen in automatisering, robotisering èn uitbesteding

13. Coöperatief samenwerken • Geheim van de coöperatie: samenwerken met behoud van zelfstandigheid • Alle boeren zijn eigenwijs: kenmerk van zelfstandige ondernemers • Boeren werken niet graag structureel samen: zou ondernemingszin beknotten • Uitdaging: wel coalities sluiten, wel krachten bundelen, waar het bedrijf het niet alleen kan • Uitdaging: wel de blik naar buiten: veranderende samenleving

14. Spronginvesteringen zijn riskant • Waarschuwen voor verdere schaalvergroting? • Ander risico profiel, enorm hoge grondprijs, volatiele prijs grondstoffen en eindproduct, smalle marges, groot deel eigen vermogen rendeert niet • Andere samenleving: wat is daar de prijs van en wat is daar het antwoord op • Zonder ondernemerschap geen toekomst

15. Food & Agri – the World of Rabobank Rabobank Een bank met ideeën

16. Hoe ziet een koe er in 2030 uit;is er dan nog wel een Fokveedag Boerenlandfeest? Leo den Hartog

17. De koe in 2030 Is er dan nog een Fokveedag Boerenlandfeest? Leo den Hartog Wageningen UR & Nutreco

18. Verbazingwekkende groei van de wereldbevolkingvooral na de Tweede Wereldoorlog Voorspelling 2050 9,2 miljard mensen 9.000.000.000 8.000.000.000 Current population 6.6 billion 7.000.000.000 6.000.000.000 5.000.000.000 Bevolking 4.000.000.000 3.000.000.000 2.000.000.000 1.000.000.000 0 1 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1700 1800 1900 2007 2050 1300 -400 v C. -5000 v C. -1000 v C. - 8000 v C. - 3000 v C. Jaar Bron: UN World Population Prospects |18

19. Wereldbevolking over 40 jaar (mln.) 732 337 691 448 4054 5231 973 1998 577 729 | 19

20. Beperkte voorraden Effecten op de voorraden FAO food index: 2002-2004 = 100% Ongunstige weersomstandig-heden 300 250 Biobrandstof productie 200 Prijs-fluctuaties door grote veranderingen in vraag en aanbod 150 Kleine voorraden 100 Lage investeringen in landbouw 50 0 Prijsspeculaties Meat Dairy Cereals Food | 20

21. Top 5 productiegebieden (%) Source: OECD en FAO 2011 |21

22. Per kg melk: 10% land 21% dieren 23% voer 35% water Emissies per kg melk: 24% mest 37% CO2 43% methaan Huidige melkveehouderij tegenover 1960 (%) Bron: WUR, 2011 | 22

23. Ontwikkelingen • Hoogste productie ter wereld • Resources en emissies worden steeds belangrijker • Technische voorsprong is te behouden door verhoging gezondheidsstatus • Als de gemiddelde melkproductie zo hoog was als in Nederland, dan zou de melkproductie wereldwijd verdriedubbelen • Kennis is de vierde productiefactor |23

24. Ontwikkelingen • Aanscherpen van eisen stimuleert schaalvergroting • Ruimte voor bedrijfsontwikkeling (o.a. locaties) is cruciaal • Omvang bedrijven niet strijdig met milieu en welzijn • Arbeidsproductiviteit neemt toe door bedrijfsoptimalisatie • Mechanisering • Automatisering • Logistiek |24

25. SWOT Nederlandse melkveehouderij • Sterktes • Ondernemerschap en kennis • Productiviteit • Infrastructuur en afzet (internationaal imago) • Zwaktes • Mestafzet • Levensduur koeien • Kansen • Inspelen op duurzaamheid • Meer vraag naar kwaliteit en diversiteit • Klimaat en positie Nederland • Bedreigingen • Maatschappelijke acceptatie • Gezondheidsstatus • Toename volatiliteit |25

26. Richtingen voor bedrijfsontwikkeling Ondernemen is: Inzet Inzicht Initiatief Productie voor grote markten Productie voor niche markten Nevenactiviteiten Beëindiging |26

27. Ontwikkelingen in de melkveehouderij |27

28. De toekomst van de melkveehouderij Volatiliteit neemt toe Precisiemanagement Consumentgestuurde, kolomgerichte productie Samenwerking in de keten Onderscheidend vermogen en toegevoegde waarde benutten Van licence to produce naar vermarkting |28

29. De toekomst van melkveehouderij:Een verandering van business model is noodzakelijk • Oude model • Maximaliseren productiviteit • Voedselzekerheid • Huidige model • Optimalisatie rendabiliteit • Efficiëntie • Nieuwe model • Optimalisatie duurzame rendabiliteit • Balans: Economie, Ecologie & Maatschappij Duurzame Precisie Landbouw |29

30. Tot 6 oktober! Seminar 100e Fokveedag Boerenlandfeest