Η διά βίου μάθηση στην Ευρώπη με ορίζοντα το 2020. Το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων

1. Η διά βίου μάθηση στην Ευρώπη με ορίζοντα το 2020. ΤοΕυρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων Βόλος 03 Μαρτίου 2011 ΛουκάςΖαχείλας, Cedefop, Ανώτεροςεμπειρογνώμων, σεθέματαπροσόντωνκαιμαθησιακώναποτελεσμάτων loukas.zahilas@cedefop.europa.eu

2. H Ευρώπη στα χρόνια της κρίσης Η Ευρώπη, εν μέσω κρίσης, αντιμετωπίζει τεράστιες κοινωνικοοικονομικές και δημογραφικές προκλήσεις που συνδέονται με τη γήρανση του πληθυσμού, το μεγάλο αριθμό ενηλίκων με χαμηλή ειδίκευση και τα υψηλά ποσοστά ανεργίας των νέων. Η ενίσχυση της μάθησης αποτελεί μέρος της λύσης για τα εν λόγω προβλήματα προκειμένου να βελτιωθεί η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των κοινωνικών συστημάτων της Ευρώπης. 2 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

3. Δομικέςπροκλήσεις Στροφή προς μια κοινωνία στην οποία οι ηλικιωμένοι θα αποτελούν την πλειοψηφία Ανάγκη για επαγγέλματα με αυξημένες απαιτήσεις σε γνώσεις και δεξιότητες Ευρωπαίοι πολίτες με καλύτερο επίπεδο εκπαίδευσης αλλά ακόμα με υψηλά ποσοστά ατόμων με πολύ χαμηλές δεξιότητες Προβληματική αντιστοίχηση ανάμεσα στις ανάγκες της αγοράς και τις δεξιότητες και ικανότητες που προσφέρονται 3 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

4. Μια κοινωνία που γερνάει Επίδραση σε δουλειές και δεξιότητες Τοεργατικόδυναμικόθαακολουθήσειφθίνουσαπορείαήδηαπότο 2013.Ημοναδικήαναμενόμενηαύξησηαφοράτουςάνωτων 50 ετών. Οαριθμόςτωνατόμωνηλικίαςάνωτων 65,σεσχέσημεεκείνουςηλικίας 15-64,θααυξηθείαπό 26% το 2008 σε 38% το 2030. Αλλαγές στον πληθυσμό και στο εργατικό δυναμικό για την περίοδο 2010-2020 ανά ηλικιακή κατηγορία(EU 27 + NO + CH) • Source: Cedefop, 2010 4 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

5. Αποτελέσματα της ύφεσης στην απασχόληση και ζήτηση δεξιοτήτων Η επίδραση της ύφεσης Αντίκτυπος της ύφεσης στην απασχόληση ΕΕ-27+, Cedefop 2011 5 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

6. Μεταβολές στην απασχόληση Παρελθούσες και μελλοντικές μεταβολές στην απασχόληση ανά οικονομικό κλάδο EU-27+, Cedefop 2011 6 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

7. Αλλαγές στα επαγγέλματα Μελλοντικές ευκαιρίες απασχόλησης ανά επάγγελμα, EU-27+, Cedefop 2011 7 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

8. Αντίκτυπος της ύφεσης στην προσφορά δεξιοτήτων Τάσεις προσφοράς ανάλογα με τα προσόντα (εργατικό δυναμικό ηλικίας 15-64) EU-27+, Cedefop 2011 8 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

9. Ευρώπη 2020 Εμβληματική πρωτοβουλία: «Ατζέντα για νέες δεξιότητες και θέσεις εργασίας» …παροχή δυνατότητας στους πολίτες να αποκτήσουν νέες δεξιότητες, ώστε να μπορέσει το σημερινό και μελλοντικό εργατικό μας δυναμικό να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες και στις ενδεχόμενες αλλαγές σταδιοδρομίας, να μειωθεί η ανεργία και να αυξηθεί η παραγωγικότητα της εργασίας 9 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

10. Ευρώπη 2020 Στο επίπεδο της ΕΕ Εφαρμογή των αρχών της ΔΒΜ χρησιμοποιώντας και ευέλικτες οδούς μάθησης που συνδυάζουν διάφορους τομείς και επίπεδα εκπαίδευσης και κατάρτισης και ενισχύοντας την ελκυστικότητα της ΕΕΚ. Να διασφαλίσει ότι όλα τα προσόντα αναγνωρίζονται Να αναπτύξει μια κοινή γλώσσα και ένα επιχειρησιακό εργαλείο για την εκπαίδευση και την εργασία (ESCO). 10 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

11. Ευρώπη 2020 Σε εθνικό επίπεδο τα κράτη μέλη θα πρέπει …Να δώσουν ισχυρή ώθηση στην εφαρμογή του EQF μέσω της θέσπισης Εθνικών Πλαισίων Προσόντων Να διασφαλίσουν ότι αναγνωρίζονται οι ικανότητες που αποκτώνται από κάθε είδους μάθηση Να αναπτυχθούν σχέσεις ανάμεσα στην εκπαίδευση/κατάρτιση και την εργασία, ιδίως με τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων 11 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

12. Οι προκλήσεις του μέλλοντος Ανάγκη για μια κοινή γλώσσα Συστήματα ISCO88/ ISCO08 ISCED Πρότυπα, κατηγοριοποιήσεις Καθηκόντων, δραστηριοτήτων, Εργασιών, επαγγελμάτων Και κλάδων EQF/ NQFs Μαθησιακά αποτελέσματα Εκπαίδευση & κατάρτιση Αγορά εργασίας ESCO Ατομικά Προσόντα (πτυχία, διπλώματα) Ατομικές γνώσεις, δεξιότητες και Ικανότητες για εργασία και διά βίου μάθηση ISCED Άτομα 12 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

13. Τα Ευρωπαϊκά εργαλεία δια βίου μάθησης 13 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

14. ECVET – μεταφορά πιστωτικών μονάδων 14 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop Επιτρέπει την επικύρωση, την αναγνώριση και τη συσσώρευση εργασιακών δεξιοτήτων και γνώσεωνπου αποκτώνται στη διάρκεια παραμονής σε μια διαφορετική χώρα ή σε διαφορετικές περιστάσεις,ούτως ώστε η αποκτηθείσα εμπειρία να συνυπολογίζεται στα προσόντα επαγγελματικής κατάρτισης.

15. EQAVET 15 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop Επιτρέπει στις χώρες να αναπτύξουν, να βελτιώσουν, να κατευθύνουν και να αξιολογήσουν τηνποιότητα των συστημάτων ΕΕΚ που διαθέτουν και να εκπονήσουν ποιοτικές πρακτικές διαχείρισης.

16. Europass 16 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop Φάκελος εγγράφων (CV, διαβατήριο γλωσσών, δελτίο κινητικότητας,συμπλήρωμαδιπλώματος και συμπλήρωμα πιστοποιητικού) που διευκολύνει την εργασιακή και γεωγραφικήκινητικότητα επιτρέποντας στους κατόχους του να παρουσιάσουν τα προσόντα και τιςδεξιότητές τουςμε τυποποιημένο τρόπο, κατανοητό σε εργοδότες, σε όλη την Ευρώπη

17. Προσόντα: μια παλιά έννοια, ένας νέος ρόλος Ο τρόπος που βλέπουμε τα προσόντα έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια. Βρίσκονται στο επίκεντρο των πολιτικών και η αντίληψή μας αλλά και ο τρόπος που τα χρησιμοποιούμε έχει μεταβληθεί. Ορισμός (EQF): το επίσημο αποτέλεσμα μιας διαδικασίας αξιολόγησης και επικύρωσης, το οποίο επιτυγχάνεται όταν ο αρμόδιος φορέας διαπιστώνει ότι ένα άτομο έχει επιτύχει μαθησιακά αποτελέσματα που ανταποκρίνονται σε συγκεκριμένες προδιαγραφές 17 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

18. Προσόντα – το μαύρο κουτί Τα προσόντα μεταφέρουν πληροφορίες για τους πολίτες (προσωπικό, κοινωνικό και επαγγελματικό επίπεδο), τους εργοδότες (για προσλήψεις προσωπικού), τους φορείς εκπαίδευσης και κατάρτισης (δηλώσεις ποιότητας). Αλλάζουν τον τρόπο θεώρησης των σχέσεων εκπαίδευσης και κατάρτισης με την αγορά εργασίας, τα πρότυπα, την πιστοποίση, την αναγνώριση. Φέρνουν στο επίκεντρο τα μαθησιακά αποτελέσματα. 18 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

19. Διαδρομές απόκτησης προσόντων Ακαδημαϊκό πλαίσιο «στη δουλειά» Αξιολόγηση & επικύρωση μαθησιακών αποτελεσμάτων Από εμπειρία Ή: από ένα μίγμα όλων Προσόν 19 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

20. Μαθησιακά αποτελέσματα Όλες οι πρωτοβουλίες στο χώρο της ΔΒΜ βασίζονται στην αρχή των μαθησιακών αποτελεσμάτων, δηλαδή στο τι γνωρίζει και μπορεί να κάνει ο ενδιαφερόμενος μετά την ολοκλήρωση μιας οποιασδήποτε μαθησιακής διαδικασίας. Αυτή η αρχή είναι στον πυρήνα όλων των Ευρωπαϊκών εργαλείων δηλαδή στο EQF, το ECVET, το EQARF και το Europass. Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

21. Μαθησιακά αποτελέσματα: Γνώσεις, δεξιότητες, ικανότητες Γνώση: αν χτυπήσω πλάγια την μπάλα παίρνει φάλτσο Δεξιότητα: μπορώ να δώσω φάλτσο στη μπάλα Ικανότητα: μπορώ να δώσω φάλτσο στη μπάλα και να τη στέλνω στο σωστό σημείο παρότι μπορεί να έχω μπροστά μου 3 αμυντικούς 21 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

22. Ευρωπαϊκά πλαίσια προσόντων Κυρίαρχη θέση στο χώρο της δια βίου μάθησης έχουν το τα πλαίσια προσόντων. Το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων (EQF), το Πλαίσιο Προσόντων του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης (QF EHEA) και τα Εθνικά Πλαίσια Προσόντων που προσφέρουν ένα κοινό σημείο αναφοράς τόσο για εθνικές αλλά όσο και Ευρωπαϊκές συνεργασίες. Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop 22

23. Το EQF • Είναι ένας ευρωπαϊκός πίνακας«μετάφρασης» των προσόντων. • Είναι ένα εργαλείο ταξινόμησης των πτυχίων, διπλωμάτων, πιστοποιητικών σύμφωνα με ένα σύνολο περιγραφικών δεικτών και επιπέδων • Στόχος του EQF είναι να διευκολύνει : • τη δια βίου μάθηση • την κινητικότητα • Έχει ήδη μια επιτυχημένη πορεία. Πολλά έγιναν μέσα σε μόλις 6 χρόνια. Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

24. Μια σκάλα με 8 σκαλοπάτια EQF8 EQF 7 • Η «καρδιά» του EQF είναι 8 επίπεδα οι περιγραφικοί δείκτες των οποίων βασίζονται στα μαθησιακά αποτελέσματα (γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες). • Όλες οι μορφές μάθησης (τυπική, μη τυπική, άτυπη) αναγνωρίζονται. EQF 6 EQF 5 EQF 4 EQF 3 EQF 2 EQF 1 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

25. GREENLAND ALASKA (USA) SWEDEN ICELAND RUSSIA FINLAND NORWAY CANADA ESTONIA LATVIA DENMARK LITHUANIA BELARUS REPULIC OFIRELAND UNITEDKINGDOM NETHERLANDS GERMANY POLAND BELGIUM CZECHREPUBLIC UKRAINE KAZAKHSTAN SLOVAKIA AUSTRIA MONGOLIA HUNGARY SWITZ. FRANCE ROMANIA ITALY UZBEKISTAN BULGARIA GEORGIA KYRGYZSTAN SPAIN NORTHKOREA PORTUGAL UNITED STATES of AMERICA GREECE TURKEY TURKMENISTAN TAHKISTAN CHINA SOUTHKOREA JAPAN SYRIA AFGHANISTAN IRAN IRAQ TUNISIA MOROCCO PAKISTAN ALGERIA NEPAL LIBYA EGYPT WESTERN SAHARA SAUDIARABIA MEXICO TAIWAN UAE INDIA OMAN VIETNAM MYANMAR CUBA MAURITANIA LAOS MALI NIGER CHAD THAILAND SUDAN YEMEN GUATEMALA HONDURAS SENEGAL PHILIPPINES NICARAGUA CAMBODIA BURKINA GUINEA NIGERIA COSTA RICA ETHIOPIA VENEZUELA GHANA PANAMA SRILANKA COTED’IVOIRE CENTRALAFRICAN REPUBLIC LIBERIA GUYANA CAMEROON FRENCHGUIANA MALAYSIA COLOMBIA SURINAME SOMALIA UGANDA KENYA CONGO GABON ECUADOR DEMOCRATICREPUBLIC OFCONGO TANZANIA PAPUANEW GUINEA INDONESIA BRAZIL PERU Πλαίσια προσόντων – παγκόσμια εικόνα ANGOLA ZAMBIA BOLIVIA MOZAMBIQUE MADAGASCAR ZIMBABWE NAMIBIA BOTSWANA PARAGUAY AUSTRALIA REPUBLICOF SOUTHAFRICA URUGUAY CHILE ARGENTINA NEWZEALAND Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop 25

26. Ρόλος και λειτουργίες των ΕθΠΠ Τα ΕθΠΠ μπορούν να χωριστούν σε δύο ευρείες κατηγορίες, τα επικοινωνιακά και τα μεταρρυθμιστικά πλαίσια. Τα επικοινωνιακά πλαίσια στοχεύουν στο να καταστήσουν τα συστήματα εκπαίδευσης, κατάρτισης και προσόντων περισσότερο ευκρινή και κατανοητά σε όλους τους ενδιαφερόμενους όπως φοιτητές, εργοδότες, ιδρύματα μάθησης και εκπαιδευτικούς. 26 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

27. Ρόλος και λειτουργίες των ΕθΠΠ Τα μεταρρυθμιστικά πλαίσια χρησιμοποιούνται ως μοχλοί προώθησης αλλαγών στο χώρο της εκπαίδευσης και της κατάρτισης. Τα ΕθΠΠ αποκτούν ρυθμιστικό ρόλο που επηρεάζει άμεσα το σχεδιασμό, παροχή και απονομή προσόντων. Φαίνεται ότι οι συνεχείς εξελίξεις σε εθνικό επίπεδο καθιστούν όλο και λιγότερο διακριτές τις διαφορές μεταξύ αυτών των δύο βασικών τύπων πλαισίων. 27 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

28. Οι προοπτικές για τους απλούς πολίτες • Μια ευκαιρία ανάπτυξης συστημάτων προσόντων περισσότερο προσανατολισμένων στις ατομικές ανάγκες • Μέσω της αναγνώρισης της δια βίου μάθησης και το άνοιγμα προς την αναγνώριση της άτυπης μάθησης • Με τη ανάδειξη των διαφορετικών μαθησιακών διαδρομών και την παροχή διεθνώς αναγνωρίσιμων επιπέδων προσόντων 28 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop 28

29. Η περίπτωση των κλαδικών προσόντων Αγορά εργασίας Εθνικά συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης Εθνικά προσόντα/ πλαίσια Διεθνή κλαδικά προσόντα/ πλαίσια EQF 29 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

30. Οι προκλήσεις του μέλλοντος Το παγόβουνο της μάθησης – μη τυπική και άτυπη μάθηση 30 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop