AKTUALIZACJA STRATEGII ROZWOJU WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO 2007 - 2020

1. AKTUALIZACJA STRATEGII ROZWOJU WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO 2007 - 2020 Konsultacje społeczne ZAŁOŻEŃ aktualizacji Strategii Jerzy Rodzeń – Dyrektor Departamentu Strategii i Planowania Przestrzennego Marzec 2012 r.

2. Podstawa aktualizacji Strategii • (uwarunkowania prawne) I. Ustawy: • o samorządzie województwa (Dz. U. z 2001 r. nr 142, poz. 1590 z późn. zm.), • o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2009 r. nr 84, poz. 712 i nr 157, poz. 1241) • nakazują dostosowanie strategii regionalnych do krajowych dokumentów strategicznych • (uwarunkowania programowe) II. Opracowanie dokumentów nowej generacji (DSRR, SSRK, KSRR, KPZK), III. Zmiana koncepcji polityki rozwoju na poziomie UE (Strategia Europa 2020, projekty nowych rozporządzeń KE)

3. Kontekst europejski aktualizacji Strategii Strategia rozwoju województwa podkarpackiego na lata 2007-2020 została opracowana w 2006 r., w okresie, gdy kierunki rozwoju Unii Europejskiej i jej państw członkowskich wyznaczała Strategia Lizbońska na rzecz wzrostu i zatrudnienia. Strategia Lizbońskaprzyjęta przez UE w 2000 r. miała na celu uczynienie z Unii Europejskiej w ciągu 10 lat: • najbardziej dynamicznej i konkurencyjnej i opartej na wiedzy gospodarki na świecie, • zdolnej do zapewnienia zrównoważonego wzrostu, • oferującej więcej lepszych miejsc pracy, większą spójność społeczną, i poszanowanie środowiska naturalnego.

4. Kontekst europejski aktualizacji Strategii Krytyczne wnioski z jej realizacji doprowadziły jednak do jej rewizji w 2004 r., zawężono jej priorytety, zreorganizowano sposób wdrażania i skierowano środki polityki spójności na realizację jej celów. Przeprowadzona w 2010 r. ewaluacja Strategii Lizbońskiejwykazała jednak, że osiąganie celów Strategii nadal nie było zadowalające.

5. Kontekst europejski aktualizacji Strategii W 2010 r. Komisja Europejska przyjęła nową strategię średniookresową: Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu. Strategia obejmuje następujące priorytety:

6. Kontekst europejski aktualizacji Strategii Strategia Europa 2020 1. Rozwój inteligentny 2. Rozwój zrównoważony 3. Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu zmniejszenie o 20 mln osób zagrożonych ubóstwem 20/20/20% w zakresie klimatu i energii 75% zatrudnienie osób 20-64 (z 69%) 3% PKB UE na badania i rozwój 10% przedwcześnie kończących naukę (z 15%)

7. Kontekst europejski aktualizacji Strategii Zasady dla polityki spójności w nowej perspektywie finansowej

8. Kontekst europejski aktualizacji Strategii Architektura rozporządzeń KE na lata 2014-2020 Rozporządzenie Ogólnewspólne przepisy dla funduszy (część I)wspólne przepisy dla polityki spójności (część II) Rozporządzenie dla Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Rozporządzenie dla Europejskiego Funduszu Społecznego Rozporządzenie dla Funduszu Spójności Rozporządzenie dla Europejskiej Współpracy Terytorialnej ERDF

9. Rozporządzenie Ogólne: treść • Wspólne przepisy (część I) • Ogólne zasady • Cele tematyczne • Wspólne Ramy Strategiczne (Common Strategic Framework), umowa partnerska, programy operacyjne • Warunkowość i wykonanie (performance) • Rozwój lokalny • Instrumenty finansowe • Monitoring, raportowanie, ewaluacja • Kwalifikowalność wydatków • Systemy zarządzania i kontroli • Przepisy dla polityki spójności (część II) • Zadania i cele • Kwalifikowalność geograficzna • Środki finansowe • Duże projekty • Wspólny plan działań (joint action plan) • Informacja i komunikacja • Stopydofinansowania • Uszczegółowienie przepisów wspólnych, zwłaszcza w zakresie systemów zarządzania i kontroli

10. Jakie cele? • 2007-2013 • Konwergencja(ERDF, ESF, CF) • Regionalna konkurencyjność i zatrudnienie(ERDF, ESF) • Europejska współpraca terytorialna(ERDF) • 2014-2020 • Inwestowanie dla wzrostu i zatrudnienia [Investment for growth and jobs ](ERDF, ESF, CF) • Europejska współpraca terytorialna(ERDF)

11. Kto się kwalifikuje? • Inwestowanie dla wzrostu i zatrudnienia • Wszystkie regiony europejskie, podzielone na trzy kategorie uwzględniające ich PKB w porównaniu do średniej wspólnotowej • Mniej rozwinięte regiony: <75% • Regiony przejściowe: >75% and <90% • Bardziej rozwinięte regiony: >90% • Państwa członkowskie z PNB poniżej 90% średniej wspólnotowej • Europejska współpraca terytorialna • Regiony przygraniczne, obszary ponadnarodowe

12. Symulacja uprawnień do pomocy w latach 2014-2020 PKB/mieszkańca (SSN), indeks EU27=100

13. Jaki budżet na lata 2014 - 2020 ?

14. Regiony przejściowe Bardziej rozwinięte regiony Mniej rozwinięte regiony Jak budżet będzie podzielony? Środki budżetowe (w %) Liczba ludności objęta (w mln)

15. Na co pieniądze? • Cele: • Zmniejszanie różnic w poziomie rozwoju (Traktat) • Wsparcie realizacji strategii Europa 2020 • Koncentracja tematyczna: • 11 celów tematycznych [thematic objectives] powiązanych bezpośrednio ze strategią Europa 2020 • Minimalny poziom Europejskiego Funduszu Społecznego (25% dla regionów objętych celem „Konwergencja” - mniej rozwiniętych • Obowiązek skoncentrowania środków na ograniczonej liczbie celów lub priorytetów • Stopa współfinansowania: 85% (lub 80 %i 75%) – regiony słabiej rozwinięte, 75% (EWT), 60% - regiony w okresie przejściowym, 50% - regiony lepiej rozwinięte

16. Tematyczne‘menu’ • Wspieranie B+R oraz innowacyjności • Poprawa dostępności oraz użytkowania technologii informacyjnych oraz komunikacyjnych [ICT] • Poprawa konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw • Wsparcie przechodzenia do gospodarki niskowęglowej • Promowanie dostosowania do zmian klimatycznych i zapobieganie zagrożeniom • Ochrona środowiska i promowanie zrównoważonego wykorzystania zasobów naturalnych • Promowanie zrównoważonego transportu oraz eliminowanie wąskich gardeł w ramach podstawowej sieci infrastrukturalnej • Promowanie zatrudnienia oraz wspieranie mobilności na rynku pracy • Promowanie włączenia społecznego oraz przeciwdziałanie ubóstwu • Inwestowanie w edukacje, kompetencje oraz uczenie się przez całe życie • Podnoszenie zdolności instytucjonalnej oraz administracyjnej

17. Jak będzie funkcjonować system koncentracji?na przykładzie ERDF Bardziej rozwinięte regiony i regiony przejściowe Regiony mniej rozwinięte • Koncentracja inwestycjina: • efektywności energetycznej i odnawialnych źródłach energii, • B+R i innowacyjności • wspieraniu konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw

18. Kontekst krajowy aktualizacji Strategii rozwoju województwa podkarpackiego na lata 2007 - 2020

19. PROGRAMOWANIE ROZWOJU SCHEMAT POWIĄZAŃ I KOORDYNACJI DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH DSRK KPZK Program konwergencji ŚSRK - (wymiar gospodarczy, społeczny i przestrzenny Plan Zagospodarowania Przestrzennego Kraju Wieloletni Plan Finansowy Państwa Inne strategie NSS (NSRO) (kontrakt partnerski -PKRiI) Zintegrowane strategie rozwoju (9) (plan uporz. strategii) Strategie odnoszące się do rozwoju regionów Krajowy Program Reform KSRR Strategie ponadregionalne SRW PZPW SUiKZPG Lokalne strategie rozwoju (gmin, miast inne) Programy rozwoju Krajowe programy operacyjne MPZP Regionalne programy operacyjne Regionalne programy i plany rozwoju • Spójność programowania pionowa i pozioma

20. NOWY SYSTEM KRAJOWYCH DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH

21. Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju

22. Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju DSRR wyznacza 25 kluczowych decyzji (tj. potrzebnych zmian). Część z nich leży wyłącznie w gestii państwa. W następujących obszarach znaczący udział może mieć jednak województwo: • realokacja w wydatkach publicznych na rzecz rozwoju, • aktywizacja rezerw na rynku pracy, • łączenie ambicji zawodowych i aspiracji życiowych (dostęp do opieki i promocja elastycznego zatrudnienia), • przygotowanie do przyjęcia imigracji, • efektywny model usług publicznych, • unowocześnienie i poprawa jakości edukacji oraz uczenia się przez całe życie, • dopasowanie edukacji do potrzeb zmieniającej się gospodarki.

23. Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 Cel strategiczny: Efektywne wykorzystanie przestrzeni kraju i jej terytorialnie zróżnicowanych potencjałów rozwojowych dla osiągania ogólnych celów rozwojowych: • konkurencyjności, • zatrudnienia, • sprawności funkcjonowania państwa • oraz spójności w wymiarze społecznym, gospodarczym i terytorialnym Dla województwa podkarpackiego Koncepcja zakłada rozwijanie powiązań funkcjonalnych z Krakowem, Lublinem, Lwowem i Koszycami, oraz wspieranie procesów urbanizacyjnych w Rzeszowie i dyfuzji rozwoju w jego najbliższym otoczeniu.

24. Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju do roku 2020(ŚSRK lub SRK) jest strategią o węższym zakresie bezpośrednio warunkującą kształt strategii regionalnych. Celem głównym SRK jest: wzmocnienie gospodarczych, społecznych i instytucjonalnych potencjałów zapewniających szybszy i zrównoważony rozwój kraju oraz poprawę życia ludności. Wskazane w SRK obszary, cele i zasady są zasadniczym uwarunkowaniem dla zaprojektowania i aktualizacji strategii rozwoju województwa.

25. Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju Zasady polityki rozwoju kraju: • koncentracja tematyczna (realizacja przedsięwziąć, które przynoszą największą wartość dodaną dla osiągnięcia celów);, • koncentracja środków finansowych (stosownie do koncentracji tematycznej), • podejście terytorialne (dostosowanie interwencji do specyfiki terytorium, np. regionu, zaangażowanie aktorów wszystkich szczebli, wykorzystanie regionalnych potencjałów, wiedzy i powiązań), • podejście horyzontalne i zintegrowane (integracja pionowa szczebli zarządzania i pozioma – polityk sektorowych), • oparcie na dowodach (decyzje na podstawie analiz i ewaluacji) • warunkowość (wsparcie przyznawane zależnie od rodzaju interwencji, podmiotów realizujących i celów, wykorzystania mechanizmu partnerstwa PP, zaangażowania społeczności lokalnych)

26. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010 – 2020: Regiony, miasta, obszary wiejskie KSSR jest jedną z dziewięciu zintegrowanych strategii szczegółowych. Uszczegóławia Długookresową i Średniookresową Strategię Rozwoju Kraju, Celem strategiczny polityki regionalnej: efektywne wykorzystywanie specyficznych regionalnych oraz terytorialnych potencjałów rozwojowych dla osiągania 3 celów rozwoju kraju.

27. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010 – 2020: Regiony, miasta, obszary wiejskie Nowe zasady wprowadzane przez KSRR: • wzmacnianie współpracy poziomej – ponadsektorowej i pionowej – władz różnego szczebla • stosowanie zasady konkurencji i warunkowości w dostępie do środków publicznych • określenie najbardziej efektywnego poziomu dostarczania usług publicznych. • wielopoziomowy system zarządzania • kontrakt terytorialny

28. Aktualizacja Strategii – wymogi MRR Strategia ma zawierać następujące elementy: • diagnozę sytuacji, w tym charakterystykę specyfiki terytoriów i identyfikację potencjałów rozwojowych, szans i zagrożeń, • prognozę trendów, • określenie tematycznych i geograficznych obszarów strategicznej interwencji (OSI) oraz określenie kierunków wsparcia zgodnie z KSRR • cele w ujęciu terytorialnym i priorytety wsparcia dla zróżnicowanych obszarów, • określenie zakresu interwencji rządu w ramach kontraktu terytorialnego, • system realizacji, w tym instytucje, mechanizmy koordynacyjne z uwzględnieniem kontraktu terytorialnego i wskaźniki, • ramy finansowe.

29. ZAKRES AKTUALIZACJI STRAETGII WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO KLUCZOWE ELEMENTY DO UWZGLĘDNIENIA • Potencjały rozwojowe województwa z uwzględnieniem różnych cech, uwarunkowań wynikających z analizy występujących typów obszarów i ich poziomu rozwoju i powiązań funkcjonalnych (zarówno w warstwie diagnostycznej, jak i strategicznej) oraz mechanizmów wzmacniających rozprzestrzeniane się procesów rozwojowych z głównych ośrodków wzrostu, • Obszary strategicznej interwencji, zarówno tematycznych, jak i geograficznych, w tym delimitację obszarów problemowych, • Nowe cele w ujęciu terytorialnym, a w konsekwencji określenie takich priorytetów wsparcia, które uwzględniają zróżnicowane potrzeby różnych rodzajów terytoriów, np. obszarów wiejskich i miejskich,

30. ZAKRES AKTUALIZACJI STRAETGII WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO KLUCZOWE ELEMENTY DO UWZGLĘDNIENIA (cd.) • Nowy system finansowania polityki regionalnej, opierający się na Wieloletnim Planie Finansowym Państwa oraz kontraktach terytorialnych, jako nowych instrumentach koordynujących działania ukierunkowane terytorialnie, • konieczność powiązania z dokumentami rządowymi, tak aby strategie regionalne uwzględniały zakres interwencji rządu (jednocześnie przestrzennie i przedmiotowo) i uzasadniały potrzebę wsparcia ze strony rządowej w ramach kontraktu terytorialnego, • usprawnienie procesów monitorowania i ewaluacji strategii (system obserwatoriów regionalnych, tworzonych w każdym województwie – narzędzie informatyczne)

31. Założenia aktualizacji Strategii rozwoju województwa podkarpackiego na lata 2007 - 2020 Stanowią propozycję Zarządu Województwa dotyczącą strategicznych obszarów rozwoju województwa. Założenia do Strategii stanowią punkt wyjścia do społecznej dyskusji nt. kierunków rozwoju województwa uwzględnionych w zaktualizowanej Strategii.

32. Zawartość (spis treści) Założeń do aktualizacji Strategii • Województwo podkarpackie w Europie • Województwo podkarpackie na tle Polski • Zróżnicowanie wewnętrzne województwa podkarpackiego • Obszary Strategicznej Interwencji (OSI)

33. Schemat Obszarów Strategicznej Interwencji i Priorytetów Rozwojowych

34. Uzasadnienie wyboru Obszarów Strategicznej Interwencji • Uwarunkowania unijne i krajowe (prawne i programowe) • Analiza empiryczna (raporty IBS, WSIZ, ekspertyzy wykonane na potrzeby aktualizacji Strategii Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Polski Wschodniej do roku 2020, inne ekspertyzy)

35. Oczekiwania Zarządu Województwa wobec konsultacji społecznych Pytania: 1. Czy wyodrębnione obszary strategicznej interwencji (OSI) oraz priorytety rozwojowe są kluczowe z punktu widzenia efektów prorozwojowych oraz zapewnienia spójności regionu, a także nowego rozumienia polityki regionalnej? Jakie inne obszary należy uwzględnić? 2. Czy zastosowana hierarchia obszarów strategicznej interwencji jest właściwa? 3. Jakie wewnętrzne potencjały rozwojowe regionu oraz powiatów powinny być wspierane w ramach poszczególnych obszarów strategicznej interwencji oraz wykorzystywane do budowania przewag konkurencyjnych i specjalizacji regionu?

36. Oczekiwania Zarządu Województwa wobec konsultacji społecznych Pytania cd.: 4. Jakie bariery z punktu widzenia osiągania efektów prorozwojowych występują na terenie powiatu i jakiej wymagają interwencji? 5. Proponowane kierunki wsparcia (działań) w ramach zidentyfikowanych priorytetów rozwojowych. 6. Jakie najważniejsze przedsięwzięcia inwestycyjne należy wspierać w ramach obszarów strategicznej interwencji? 7. W jaki sposób należy wzmacniać powiązania funkcjonalne wewnątrz powiatów, pomiędzy powiatami sąsiednimi oraz ze stolicą regionu w ramach budowania sieci powiązań (komunikacja, dostępność do usług, rynek pracy, transfer wiedzy i technologii) ?

37. FORMULARZ ZGŁASZANIA PROPOZYCJI ZMIANdo dokumentu

38. TERMIN ZGŁASZANIA UWAG Wypełniony formularz prosimy przesłać do 12 kwietnia 2012 r. • w formie elektronicznej na adres: dpp@podkarpackie.pl z tytułem korespondencji „Konsultacje Założeń”, • lub w formie wydruku na adres: Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego, Departament Strategii i Planowania Przestrzennego, Al. Ł. Cieplińskiego 4, 35-010 Rzeszów.

39. Dziękuję Państwu za uwagę DEPARTAMENT STRATEGII I PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO Kontakt: tel. 17 747 67 78 e-mail:dpp@podkarpackie.pl