Download
1 / 15
E N D
Autorska prava • Autorsko pravo je pravo koje uživaju stvaraoci (autori) književnih, naučnih i umetničkih dela (autorska dela), a koje im daje isključivo pravo korišćenja ili odobravanja drugima korišćenja svog dela, a uključuje i sistem zaštite tih prava. U objektivnom smislu, to je sistem pravnih pravila i načela koje regulišu prava koje zakon daje autoru dela.
Autorska prava • Autoru pripada autorsko pravo na njegovo autorsko delo činom samog ostvarenja dela i, za razliku od većine drugih oblika intelektualnog vlasništva, ne podleže nikakvom administrativnom ili registracionom postupku. Njime se ne štiti ideja nego delo koje je izražaj ideje ljudskog uma, bez obzira na vrstu ili kvalitet izražaja.
Pojam autorskog dela • Autorsko delo je originalna intelektualna tvorevina iz književnog, naučnog i umetničkog područja koja ima individualni karakter, bez obzira na način i oblik izražavanja, vrstu, vrednost ili namenu.
Karakteristike autorskog dela • originalnost intelektualnog (kreativnog) ostvarenja, odnosno ostvarenja ljudskog duhovnog stvaralaštva - originalnost u smislu autorskog prava ne zahteva apsolutnu novost, već se traži tzv. subjektivna originalnost, odnosno novost u subjektivnom smislu. Delo se smatra subjektivno originalnim ako autor ne oponaša drugo njemu poznato delo.
Karakteristike autorskog dela • književno, naučno ili umetničkopodručje dela - navedena sintagma ima u autorskom pravu značajno šire značenje, nego što u teoriji književnosti znače književna dela, a u istoriji umetnosti umetnička dela.
U autorska dela spadaju: • pisana dela (knjige, brošure, članci, prevodi, računarski programi itd.) • govorna dela (govori, besede, predavanja itd.) • dramska, koreografska i dela pozorišne režije, pantomimska dela i dela koja potiču iz folklora, muzička dela • filmska dela (kinematografija i televizija) • dela likovne umetnosti (skice, crteži, slike, grafike, skulpture itd.) • dela arhitekture i primenjene umetnosti i industrijskog dizajna • geografske i topografske karte, planovi, skice, makete i fotografije itd.
Srodna prava • Srodna prava se odnose na prava i obim pravne zaštite umetničkog izražaja, te zaštite organizacionih, poslovnih i finansijskih ulaganja u izvođenje, proizvodnju, distribuciju i radiodifuziju autorskih dela.
Nosioci autorskih i srodnih prava • Nosilac autorskog prava je autor - koji je stvorio originalnu intelektualnu tvorevinu (autorsko delo), koji ima individualni karakter i koji je na neki način izražen. Autoru pripada autorsko pravo na njegovo delo činom stvaranja dela bez ispunjavanja bilo kakvih formalnosti, kao što su registracija ili depozit dela.
Srodna prava obuhvataju: • prava umetnika izvođača na njihovim izvedbama; • prava proizvođača fonograma na njihovim fonogramima; • prava filmskih producenata (proizvođača videograma) na njihovim videogramima; • prava organizacija za radiodifuziju na njihovim emitovanjima; • prava izdavača na njihovim izdanjima; • prava proizvođača baza podataka na njihovim bazama podataka.
Sadržaj autorskog prava • moralna prava autora - štite lične i duhovne veze autora s njegovim delom; • imovinska prava autora - štite imovinske interese autora u pogledu korišćenja njegovih dela; • druga prava autora - štite ostale interese autora u pogledu njegovog dela.
Vremensko ograničenje autorskog prava Autorsko pravo traje tokom celog života autora kao isedamdeset godinanakon njegovesmrti, bez obzira kada je autorsko delo zakonito objavljeno.Prestankom autorskog prava, autorsko delo postaje javno dobro, te može slobodno da se koristi uz obavezu priznanja autorstva, poštovanja autorskog dela,časti ili ugleda autora.
Do povrede dolazi ako se delo, čija su autorska prava zaštićena, reprodukuje, prevodi, adaptira, javno izvodi ili prenosi javnosti bez dozvole nosioca tih prava odnosno autora. Posledica povrede autorskih prava onemogućuje autora da ostvari prihode od svojih dela i obeshrabruje autore da stvaraju nova dela u kojima svi mogu da uživaju. Povreda autorskih prava
Plagijat • Plagijat podrazumeva delimično ili potpuno kopiranje nekog dela koje se potom predstavlja kao originalan rad. Zaštita autorskih prava se ne odnosi na ideje, tako da nije pogrešno pisati o nekoj ideji iz drugog dela. Međutim, ako želimo da izbegnemo plagijat tu ideju moramo da predstavimo na svoj način.
Piraterija • Termin piraterija obično se odnosi na međunarodnu i nelegalnu trgovinu delima čija su autorska prava zašticena. Muzika najčesće podleže pirateriji kao i filmovi, video igrice i kompjuterski softveri.
