Alergie

1. Alergie

2. Alergia - uczulenie • To nabyte nieprawidłowe lub nadmiernie nasilone reakcja ustroju na zetknięcie się z czynnikami (alergenami). U osób niealergicznych nie powodują one żadnych reakcji. • Alergenami są najczęściej substancje białkowe.

3. Odczyny alergiczne • Reakcje alergiczne mogą mieć dwojaki przebieg: • Bezpośrednie – występują nagle od kilku do kilkunastu minut od kontaktu organizmu z alergenem. Najbardziej gwałtownym tego typu odczynem jest wstrząs anafilaktyczny. • Opóźnione pojawiające się stopniowo w dłuższym odstępie czasu po kontakcie z alergenam

4. Histamina w alergiach • Jest to związek odpowiedzialny za większość odczynów alergicznych (objawów alergii). Produkowany przez nasz organizm w odpowiedzi na kontakt z alergenem. • Do objawów uwalniania histaminy (w zależności od miejsca uwalniania) można zliczyć: • Katar sienny • Pokrzywka • Skurcz oskrzeli

5. Leki p-histaminowe • Leki te blokują receptor H1. Nie powodują one zatrzymanie produkcji histaminy, a jedynie nie pozwalają na łączenie się jej z odpowiednimi receptorami i wywołanie efektu (objawów alergii) • Leki te są skuteczne gdy histamina napływa z krwią do miejsca działania np. do skóry. Natomiast gdy histamina wydziela się blisko miejsca działania np. w oskrzelach ich skuteczność jest słaba.

6. Leki p-histaminowe - podział • Ogólnie dzieli się je na dwie grupy: • Leki p-histaminowe I generacji • Leki p-histaminowe II generacji

7. Leki p-histaminowe I generacji • Oprócz blokowania wspomnianego wcześniej receptora H1, łacza się one z innymi receptorami (np. cholinergicznymi), stąd oprócz działania p-alergicznego wykazują wiele działań niepożądanych. Z tego względu są stosowane w silniejszych reakcjach alergicznych oraz gdy leki II generacji są nieskuteczne.

8. Leki p-histaminowe I generacji • Wskazania: • Pokrzywka pokarmowa i polekowa • Uczuleniowe zapalenie skóry • Zmiany spowodowane ukąszeniem owadów • Katar sienny • Skurcz oskrzeli spowodowany wdychaniem pyłków roślinnych • Choroba lokomocyjna

9. Leki p-histaminowe I generacji • Działania niepożądane: • Zawroty głowy • Senność, otępienie • Zaburzenia koordynacji ruchowej – zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych • Suchość błon śluzowych • Zaparcia

10. Leki p-histaminowe I generacji • Przykłady • Klemastyna i difenhydramina – dziłanie uspokajające • Antazolina • Prometazyna – dziłanie uspokajające i p-wymiotne

11. Leki p-histaminowe II generacji • Leki te nie wywołują typowych działań niepożądanych charakterystycznych dla leków I generacji lub są one znacznie mniej zaznaczone (senność). Mogą być stosowane u kierowców pojazdów mechanicznych. • Działanie Leków p-histaminowych II generacji rozpoczyna się później i trwa dłużej niż I generacji. Nie są one podawane pozajelitowo.

12. Leki p-histaminowe II generacji • Wskazania: • Katar sienny i alergiczny nieżyt nosa • Alergiczne zapalenie spojówek • Przewlekłe pokrzywki

13. Leki p-histaminowe II generacji • Przykłady: • Loratadyna (np. Claritin) • Cetyryzyna (np. Zyrtec) • Astemizol (np. Hismanal) • Dimentinden (np. Fenistil)

14. Sole wapnia w alergiach • Sole wapnia hamją przepuszczalność błon komórkowych, zwłaszcza naczyń • Dzięki temu hamują przenikanie płynu na zewnątrz naczyń (obrzęki, nieżyty) i hamują powstawanie wykwitów na skórze • Są stosowane w zapaleniach uczuleniowych skóry, nieżycie nosa, pokrzywkach. • Stosowane doustnie (tabletki, proszki, syropy) • W nagłych przypadkach (np. Obrzęk Quinkiego) - dożylnie

15. Glikokortykosteroidy • Są to leki stosowane w uogólnionych i ciężkich odczynach alergicznych (obrzęk Quinkiego, wstrząs anafilaktyczny) oraz przewlekłych i przedłużających się stanach skurczu oskrzeli (np. dychawicy oskrzelowej). • Można je stosować doustnie i pozajelitowo oraz w formie wziewnej.

16. Glikokortykosterydy • Stosowanie ogólnie, przewlekle powodują wiele działań nieporządanych. • Można je podzielić na krótko, średnio i długodziałające. • W gabinecie stomatologicznym najczęściej stosuje się hydrokortyzon (w przypadkach nagłych, silnych reakcji alergiznych). • Deksametazon (długo działający) jest składnikem preparatów stomatologicznych np. Endomethason N, Dexadent, Cresophen

17. Wstrząs anafilaktyczny • Wstrząs anafilaktyczny (anafilaksja) jest to szybko rozpoczynająca się i zagrażająca życiu reakcja nadwrażliwości organizmu w odpowiedzi na jakiś czynnik uczulający. • Objawy wstrząsu: • Bladość powłok • Niepokój • Wysypka • Uczucie braku powietrza • Kołatanie serca • Obniżenie ciśnienia • Zapaść

18. Zestaw przeciwstrząsowy • W skład takich zestawów wchodzą zarówno leki jak i sprzęt oraz materiały. • Leki: • Adrenalina • Glikokortykosterydy np. Prednizolon • Leki p-histaminowe I gen. • Sól fizjologiczna, glukoza 5% - do uzupełniania płynów • Wziewne leki rozkurczające oskrzela • Leki uspakajające

19. Zestaw p-wstrząsowy • Sprzęt: • Zestaw do intubacji, rurki ustno-gardłowe, maski twarzowe, worek samorozprężalny • Zestaw do tlenoterapii • Materiały • Strzykawki i igły • Wenflony, aparat do przetoczeń

20. Postępowanie przeciwwstrząsowe • Jak najszybsze usunięcie zródła alergenu • Podawanie adrenaliny, glikokortykosteroidów i leków p-uczuleniowych • Wypełnienie łożyska naczyniowego w celu utrzymania odpowiedniego ciśnienia krwi • W razie potrzeby inne leki: rozkurczające oskrzela, uspokajające • Wezwanie pomocy specjalistycznej

21. Dziękuje

22. Bibliografia • Mutschler E., Geisslinger G, Kroemer HK . Farmakologia i toksykologia Mutschlera. MedPharm 2010. • Bobkiewicz-Kozłowska T.: Podstawy farmakologii ogólnej z elementami receptury dla studentów medycyny. Wydawnictwo AMiKM, Poznań 2001. • Janiec W.: Kompendium farmakologii. PZWL, Warszawa, 2010 • Cenajek-Musiał D, Okulicz-Kozaryn I.: Stany zagrożenia życia – postępowanie lecznicze i leki stosowane w ratownictwie medycznym. Wydawnictwo AMiKM, Poznań 2004. • Katzung B.G.: Basic & Clinical Pharmacology, The McGraw-Hill Companies, 2011. • Kryst L. (red)  Chirurgia Szczkowo twarzowa.  PZWL., Warszawa 2007 • Arabska-Przedpełska B., Pawlicka H.: Współczesna endodoncja w praktyce, wydanie I, Bestom Łódź 2011 • Jańczuk Z.: Stomatologia zachowawcza. Zarys kliniczny. Podręcznik dla studentów Stomatologii. PZWL Warszawa 2008. Wydanie III (dodruk) • Piątowska D.: Kariologia Współczesna. Postępowanie kliniczne. Med. Tour Press, Warszawa 2009.