1 / 38

HİPOTALAMUS FONKSİYONLARI

HİPOTALAMUS FONKSİYONLARI. Prof.Dr.Ümmühan İşoğlu-Alkaç İ.Ü. İst. Tıp Fak. Fizyoloji AD alkac@istanbul.edu.tr Mart 2010. Sinir Sistemi. Beyin. Merkezi Sinir Sistemi B eyin Omurilik. MS. Peri ferik Sinir Sistemi Somati k somatik duyu, özel duyular iskelet kaslarının istemli kontrolü

jonah-saunders
Download Presentation

HİPOTALAMUS FONKSİYONLARI

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. HİPOTALAMUS FONKSİYONLARI Prof.Dr.Ümmühan İşoğlu-Alkaç İ.Ü. İst. Tıp Fak. Fizyoloji AD alkac@istanbul.edu.tr Mart 2010

  2. Sinir Sistemi Beyin • Merkezi Sinir Sistemi • Beyin • Omurilik MS • Periferik Sinir Sistemi • Somatik • somatik duyu, özel duyular • iskelet kaslarının istemli kontrolü • Otonom • visseral duyu • viseral organların istem dışı kontrolü • a. Sempatik sinir sistemi • b. Parasempatik sinir sistemi Sinirler

  3. Sinir Sistemi Beyin • Merkezi Sinir Sistemi • Duysal İşlev • İntegratif İşlev • Motor İşlev • Medulla Spinalis Düzeyi • Beyin Korteksi Düzeyi • Asosiyasyon Alanları MS Sinirler

  4. Sinir Sistemi Beyin • Merkezi Sinir Sistemi • Medulla Spinalis • Medulla Oblangata • Pons • Serebellum • Diensefalon (Talamus-Hipotalamus) • Beyin Hemisferleri MS Sinirler

  5. Hipotalamus iç ortamın sabit tutulması ile ilgili en önemli beyin bölümüdür.

  6. Hipotalamus, Limbik Sistemin Temel Kontrol Merkezi Hipotalamus, limbik sistemin ortasında yerleşik küçük bir yapı olup limbik sistemde anahtar rolündedir ve limbik sistemle tüm düzeylerde iki yönlü iletişime sahiptir.Hipotalamus ve komşu yapılar uyarıları üç yöne yollar:1- Arka-aşağıya beyin sapı, mezensefalon retiküler formasyonu, pons ve medulla, oradan da OSSnin periferik sinirlerine2- Yukarı beyin, diensefalonun yüksek alanları, ön talamus ve limbik kortekse3- Hipofiz bezinin ön ve arka loblarının salgı işlevini kontrol etmek üzere infindubuluma

  7. Singulat girus Bazal gangliyonlar bölümü Talamus ön çekirdekleri Subkallozal girus Septum Alanı Paraolfaktor Alan Hipotalamus Orbitofrontal korteks Hipokampus Unkus Amigdala Parahipokampal girus Limbik sistem; Hipotalamus anahtar rolde gösterilmiştir. (Guyton & Hall)

  8. Talamus Mezensefalon Limbik Sistem Lateral Hipotalamus Mediyal Hipotalamus SSS Kan Hipofiz

  9. Hipotalamusİç ortamın kontrol merkezidir.Sinir ve endokrin sistemi 3 mekanizma ile kontrol eder:1. OSS nin en üst merkezi olarak adrenal medullanın kontrolü2. Hipofizin sinirsel kontrolü; ADH ve Oksitosin salınımı3. Düzenleyici hormonların salınımı (RH ve IH)Hipofiz bezi ön lobunu, salgıladığı hormonlarla doğrudan, hipofizden salınan hormonlar aracılığı ile de diğer endokrin bezleri dolaylı yoldan kontrol eder.

  10. ARKA ÖN Dorso mediyal çekirdek-GİS Uyarılması Paraventriküler çekirdek-Oksitosin salgılanması-Suyun tutulması Posteriyor Hipotalamus-Kan basıncının artması-Pupilla dilatasyonu-Titreme Mediyal preoptik alan-Mesanenin kasılması-Kalp hızının azalması-Kan basıncının düşmesi HİPOTALAMUS Posteriyor preoptik ve anteriyor hipotalamik alan-Vücut sıcaklığının düzenlenmesi-Dili dışarda soluma-Terleme-Tirotropin baskılanması Perifornikal çekirdek-Acıkma-Kan basıncının artması-Öfke Ventromediyal çekirdek-Doyma-Nöroendokrin kontrol Optik Kiyazma (Optik Sinir) Mamiller cisim-Beslenme refleksleri Supraoptik çekirdek-Vazopressin salgılanması Arkuat çekirdek ve periventriküler alan-Nöroendokrin kontrol Infundibulum Lateral Hipotalamik alan (Gösterilmemiştir)-Susama-Acıkma HİPOTALAMUSUN KONTROL MERKEZLERİ (GUYTON & HALL)

  11. Hipotalamusun posteriyor ve lateral çekirdeklerinin uyarılması arter basıncı ve kalp hızını artırır, preoptik alanın uyarılması arter basıncı ve kalp hızını azaltır. Hipotalamus: 1-Kardiyovasküler Düzenleme

  12. Sempatik sistem ve vagus ile kalbe gelen uyarılar (duygusal durumlar, stres) hipotalamusa iletilerek kardiyovasküler düzenleme sağlanır.Heyecan, korku gibi ruhsal olaylar hipotalamustan beyin sapındaki vazomotor ve kardiyak merkezlere uyarıların iletilmesine neden olur. Hipotalamus: 1-Kardiyovasküler Düzenleme

  13. Hipotalamusun lateral bölümünde susama merkezi bulunmaktadır.- Hücre hacmi veya osmotik basınç- Hücredışı sıvı hacmi veya basıncı- Salya sekresyonunda azalma ve sonucunda ağız kuruluğu su dengesindeki mekanizmaları aktifler. Hipotalamus: 2-Vücut Suyunun Düzenlenmesi

  14. Hipotalamus: 2-Vücut Suyunun Düzenlenmesi Vücut suyu iki şekilde düzenlenir:1- Susama duygusu yaratarak su içilmesi sağlanır2- İdrarla su atımı kontrol edilir.

  15. İdrarla su atımının kontrolü supraoptik çekirdekler tarafından yapılır; Vücut sıvıları yoğunlaşınca (idrar, ter ve solunumla atılan su buharı sonucu oluşan su kaybı) supraoptik çekirdekler uyarılır, uyarı arka hipofize gider ADH (vazopresin) salgılanır.Böbrek toplayıcı kanallarından su geri emilimi artar, idrarla su atılımı azalırken elektrolit atılımı devam ettiğinden vücut sıvılarının yoğunluğu normale döner. Hipotalamus: 2-Vücut Suyunun Düzenlenmesi

  16. Su eksikliği Ekstraselüler osmolarite Osmoreseptörler ADH salınımı(Arka hipofiz) Plazma ADH Distal tubüller, toplayıcı kanallarda suya geçirgenlik Su geri emilimi Su atılımı

  17. Supraoptik çekirdek Uyaran KanamaKan V ve P düşme ADH İnhibisyon Böbrek Arteriyol Suyun geri emiliminde artma Damar düz kaslarında kasılma Kan V ve P artma

  18. Hipotalamusun paraventriküler çekirdeğinin uyarılması ile oksitosin salgılanır.Oksitosin;*Uterusun kasılabilirliğini artırır *Sütün meme başından atılmasını sağlar Hipotalamus: 3-Uterus Kasılması ve Memeden Süt Boşalmasının Düzenlenmesi

  19. Hipotalamus Refleks Dolaşım Oksitosin Aferent sinirler Uterus Gebelik son dönemProgesteron düşük Kas kasılmasıServiks dilatasyou Duysal sinir uçları Emme Meme ucu

  20. Hipotalamusun lateral bölgesi açlık, ventromediyal bölgesi doyma merkezidir. Hipotalamus: 4- GIS ve Beslenmenin Düzenlenmesi

  21. Hipotalamus Açlık ve Doyma Merkezlerini İçerir • Hipotalamusun lateral çekirdekleri açlık merkezi olarak görev yapar. • Uyarıldığında aşırı yemek yenir; hiperfaji • Harabiyetinde; besine istek ortadan kalkar, kilo kaybı, kas zayıflığı ve metabolizma azalması

  22. Hipotalamus Açlık ve Doyma Merkezlerini İçerir • Hipotalamusun ventromediyal çekirdekleri tokluk merkezi olarak görev yapar. • Uyarıldığında yemek reddedilir; afaji • Harabiyetinde; oburluk, şişmanlama

  23. Hipotalamus Açlık ve Doyma Merkezlerini İçerir • Hipotalamus nöronları yoğun kimyasal bağlantılarla yeme davranışını kontrol eder. • Hipotalamus çekirdekleri tiroid bezi, adrenal bezler ve pankreas adacık hücrelerinden salgılanan hormonlar dahil enerji dengesi ve metabolizmanın düzenlenmesinde etkili olan hormonları salgılar

  24. Hipotalamus Açlık ve Doyma Merkezlerini İçerir • GI kanaldan gelen duysal bilgileri (midenin dolu olması), kanda tokluk hissi veren besin maddeleri ile ilgili (glikoz, AA, yağasitleri) kimyasal sinyalleri, GI hormonlardan gelen sinyalleri ve korteks kaynaklı sinyalleri (görme, koku, tat) alır. • Hipotalamusun açlık ve tokluk merkezlerinde beslenmeyi uyaran 1-iştah açıcı (oreksijenik) maddeler 2-İştah kapayıcı (anoreksijenik) maddeler için reseptörler bulunur.

  25. Leptin Leptin, yağ hücrelerinden salınırLeptin hipotalamustaki reseptörler üzerinden yiyecek alımını azaltır, enerji harcanmasını artırır ve kilo kaybına neden olur

  26. Hipotalamus venleri ön hipofiz damar sinüslerinin kanlanmasını sağlarÖn hipofize gelmeden, hipotalamustan geçerken kana, çeşitli salgılatıcı ve baskılayıcı hormonlar salınır.Bu hormonlar ön hipofize ulaşarak ön hipofiz hormonlarının salgılanmasını kontrol eden bez hücrelerini etkiler. Hipotalamus: 5- Ön Hipofiz Bezinden Endokrin Hormon Salgılanmasının Düzenlenmesi

  27. Lateral hipotalamus uyarımı:Susama, açlık duygusu, genel aktivite düzeyini artırarak hiddet ve kavga davranışına yol açarVentromediyal çekirdeğin uyarımı:Doyma hissi, yemenin azalması ve sakinleşmePeriventriküler çekirdeğin uyarımı:Korku ve cezalanma yanıtıÖn ve arka hipotalamusun uyarımı:Cinsel dürtüleri uyarır 6- Hipotalamusun Davranışla İlgili İşlevleri

  28. Hipotalamusun preoptik alanından geçen kan sıcaklığındaki artma vücut sıcaklığını düşürür. Hipotalamus: 7- Vücut Sıcaklığının Düzenlenmesi

  29. Ateş:Beyindeki anormalliklereya da sıcaklığı düzenleyen merkezleri etkileyen toksik maddelere bağlı normalin üstüne çıkar.Pirojenler; birçok protein, prot. yıkım ürünleri, bakterilerin salgıladığı lipopolisakkarit toksinler hipotalamustaki termostat noktasının yükselmesine neden olur ve ateş yükselir. Hipotalamusun Isı Düzenlenmesi İlgili İşlevleri

  30. Vücut sıcaklığı sinirsel geri bildirim mekanizması ile düzenlenir.Bu mekanizma hipotalamustaki sıcaklık düzenleme merkezinden ayarlanır. Bu geri bildirim mekanizması için vücut sıcaklığındaki değişimleri bildirecek alıcıların bulunması gereklidir; derin dokulardaki özgün reseptörler ve derideki sıcaklık ve soğukluk reseptörleri. Hipotalamusun Isı Düzenlenmesi İlgili İşlevleri

  31. Derin sıcaklık reseptörleri; omurilik, karın organları, üst karın bölgesi ve toraksta yer alan büyük venlerin içinde veya çevresinde bulunur. Bunlar soğuğa duyarlıdırlar Termostatik vücut sıcaklık merkezi; Anteriyor Hipotalamus Preoptik Alan

  32. Derideki reseptörler; soğuğa duyarlı olanlar sıcaklık reseptörlerinden on kat fazladır. Deri üşüdüğü zaman; Titreme başlar, vücutta ısı oluşum hızı artar varsa terleme baskılanır deri damarlarında daralma ile ısının deriye transferi azaltılır Termostatik vücut sıcaklık merkezi; Anteriyor Hipotalamus Preoptik Alan

  33. Anteriyor hipotalamus-Preoptik alandan gelen uyarılar mamiller cisim düzeyinde posteriyor hipotalamusa iletilir. Burada periferden gelen sinyallerle birleştirilerek ısı oluşturan ya da kaybettiren reaksiyonlar düzenlenir. Posteriyor Hipotalamusta Merkezi ve Periferik Sıcaklık Duysal Uyarılarının Bütünleştirilmesi

  34. 1- Derideki kan damarlarının genişlemesi Posteriyor hipotalamustaki damar daraltan sempatik merkezler baskılanarak 2- Terleme Vücut iç sıcaklığı 37 ºC üstüne çıkınca ısı kaybı hızla artar 37 ºC nin üstünde her 1 ºC lik artış vücuttaki bazal ısı oluşum hızının 10 katını uzaklaştıracak kadar terlemeye yol açar. 3- Isı oluşumunun azalması Isı oluşturan titreme ve kimyasal ısı üretim mekanizmaları baskılanır Vücut Isısı Yükseldiğinde:

  35. 1- Derideki kan damarlarının daralması Posteriyor hipotalamustaki damar daraltan sempatik merkezler uyarılarak 2- Piloereksiyon Sempatik uyarı kıl foliküllerine tutunan, erektör pilinin kasılması ile tüyleri dikleştirir. Bazı hayvanlarda tüyler dikleşince aralarında deriye yakın kalın yalıtkan hava tabakası oluşturarak çevreye ısı yayılımını önemli oranda azaltır.3- Isı oluşumunun artması titreme, ısı oluşumunun sempatik uyarılması ve tiroksin salgısı ile artırılır Vücut Isısı Düştüğünde:

  36. Hipotalamus Otonom ve Endokrin Fonksiyonları DüzenlerHipotalamus 5 temel fizyolojik gereksinimi düzenleyerek integratif fonksiyonu yerine getirir.* Kan basıncı ve elektrolit bileşimini, kan osmolaritesi ve vazomotor tonusu düzenlemede su alımının ve tuz isteğini düzenleyerek kontrol eder* Metabolik termogenezi kontrol ederek vücut ısısını düzenler* Yemek yeme, sindirim ve metabolik hızı düzenleyerek enerji metabolizmasını kontrol eder.* Hamilelik, süt salımının hormonal kontrolü ile üremeyi düzenler* Kaslarda ve diğer dokularda kan akımını düzenleyerek strese karşı immunolojik ve fiziksel acil cevapları ve adrenalin stres hormonunun salımını kontrol eder

  37. Lateral hipotalamusun çift taraflı lezyonu:Yeme, içme dürtülerini azaltır; ölümcül açlıkAktivitede aşırı azalmaVentromediyal çekirdeğinin çift taraflı lezyonu:Aşırı yeme ve içme dürtüleriHiperaktivite, öfke nöbetleri, vahşi davranışlar Hipotalamus Lezyonları

More Related