TÜRMOB TTK EĞİTİMİ Doç. Dr. Korkut ÖZKORKUT Yard. Doç. Dr. Halil Ali DURAL Dr. Sıtkı Anlam ALTAY

1. TÜRMOBTTK EĞİTİMİDoç. Dr. Korkut ÖZKORKUTYard. Doç. Dr. Halil Ali DURALDr. Sıtkı Anlam ALTAY

2. Plan • Giriş • Ticari İşletme Hukuku’ndaki Yenilikler • Şirketler Hukuku’nda Genel Hükümler • Anonim Şirketler • Limited Şirketler

3. GirişTTK’nın İçeriği • 1535 maddeden oluşan TTK’nın başlangıç (m.1-10) ve son hükümleri (m.1521-1535) haricinde altı kitabı bulunmaktadır. Bunlar sırasıyla; • ticari işletme (m.11-123), • ticaret şirketleri (m.124-644), • kıymetli evrak (645-849), • taşıma işleri (m.850-930), • deniz ticareti (m.931-1400) ve • sigorta hukukudur (m.1401-1520).

4. GirişTTK’yı Etkileyen Dinamikler • Uygulamada çözümsüz kalan hukuki sorunlara çözüm getirmek • Çağdaşlaşmayı ve evrenselleşmeyi sağlamak • Modern hukuki kurumların (şirketler topluluğu, tek kişilik ortaklık vb.) hukuki altyapısını oluşturmak • Ticaret Hukuku sistemini Avrupa Birliği Hukuku’na uyumlu hale getirmek • Ticaret ve Ekonomi Hukuku’nun temel prensiplerini düzenlemek

5. GirişTTK’nın Hazırlık Süreci • Türk Ticaret Komisyonu’nun görevlendirilmesi ve çalışmaları Aralık 1999) • TTK Tasarısı’nın Kamuoyuna Duyurulması (Şubat 2005) • TTK Tasarısı’nın TBMM’ye Sunulması (2006) • TTK Tasarısı’na İlişkin İlk Yasama Çalışması (2008) • TTK Tasarısı’nın Bütünüyle Yasalaşması (2011)

6. GirişYürürlük • TTK, 01/07/2012 tarihinde yürürlüğe girecektir. • Bu kuralın istisnaları şöyledir: • Geçici 2. madde, Kanunun yayımlanmasıyla (14.02.2011) tarihinde yürürlüğe girmiştir. • Geçici 3. madde, Kanunun yayımlanmasıyla (14.02.2011 tarihinde) yürürlüğe girmiştir. • TTK.m. 1524 hükmü uyarınca internet sitesi oluşturma, internet sitesine TTK’nın öngördüğü içeriği yükleme ve bu içeriği sürekli olarak güncelleme yükümlülüğü, 01/07/2013 tarihinden itibaren başlayacaktır. • Türkiye Muhasebe Standartları, 01/01/2013 tarihinden itibaren uygulama alanı bulacaktır. • Bağımsız denetim, 01/01/2013 tarihinden itibaren uygulanacaktır.

7. GirişTTK’ya Egemen Olan İlkeler • Kurumsal Yönetim • Eşitlik • Şeffaflık • Hesap Verebilirlik • Sorumluluk • Bağımsız Denetim • Malvarlığının Korunması • Paysahipliği Değerinin Korunması • İşlem Güvenliği

8. GirişTTK’nın Öngördüğü Zorunlu Hedefler • Birinci zorunlu hedef, Türk işletmelerinin uluslararası ticaret, endüstri, hizmet, sermaye ve finans piyasalarının, sürdürülebilir rekabet gücünü haiz güvenilir aktörleri olmalarıdır. • Bu hedef açısından, sermaye şirketlerinde özellikle de anonim şirketlerde kökten değişikliğe gidilerek, teknik bir kavram olan finansal raporlama esas alınmaktadır.

9. GirişTTK’nın Öngördüğü Zorunlu Hedefler • İkinci zorunlu hedef, şeffaflıktır. • Kanun, uluslararası muhasebe standartlarının getirilmesiyle şirketin yönetsel ve finansal durumunun izlenebilir ve denetlenebilir hale getirilmesini sağlamakta, ticari yazışmalara (TTK.m. 39/2), ticari defterlere (TTK.m. 64 ), finansal tablolara ve yıllık faaliyet raporuna (TTK.m. 514) ve internet sitesine ilişkin hükümleriyle(TTK.m. 1524 ), şeffaflığı hayata geçirmektedir.

10. GirişTTK’nın Öngördüğü Zorunlu Hedefler • Şeffaflık kavramı, “bilgi toplumu” içinde, bilgi almak isteyenin, bilgiye bulunduğu yerden kolayca ulaşabilmesini sağlayan, bilgiyi devamlı olarak önünde bulan; geçmiş ve geleceğe bakılmasını sağlayan, dili açık bir bilgi verme anlayışını ifade etmektedir. Bunu sağlamak amacıyla da sermaye şirketlerinin birer internet sitesi sahibi olması ve sitesinin belli bir bölümünü bilgi toplumu hizmetlerine ayırması zorunlu kılınmaktadır (bkz. m.1524).

11. GirişTTK’nın Öngördüğü Zorunlu Hedefler • Üçüncü zorunlu hedef, “sürdürülebilir pay sahipleri demokrasisi”nin sağlanması açısından şirketlerdeki güç boşluğunu önleyecek tedbirlerin alınmasıdır. • Dördüncü zorunlu hedef, AB müktesebatı (acquis communautaire) ile uyum sağlanmasıdır. • Beşinci zorunlu hedef, Türkiye’nin uluslararası toplumun bir parçası haline gelmesi, sözkonusu toplumun kurallarına uyan ve onun dilini konuşan bir hukuk sistemine sahip olmasıdır.

12. GirişTTK’ya Uyum Süreci • Ticari işletmeler ve şirketler, şeffaflaşmaya hazırlanmalıdır. Bu hazırlık, özellikle evrak ve kayıt düzeninin ve ticari defterlerin denetime elverişli bir biçimde saklanmasını ve gerektiğinde ibrazını ilgilendirmektedir. • Ticari muhasebe altyapısı tamamen değişmelidir.Yeni dönemde hesaplar, UFRS’yle uyumlu TMS’ye göre tutulacaktır. Bu amaçla çok genel olarak, muhasebe altyapısının değiştirilmesinin zorunlu olduğu ve muhasebe kadrolarının eğitimden geçirilmesi gerektiği belirtilebilir. • Bilgi toplumu hizmetleri, eksiksiz olarak yerine getirilmelidir. Şirketin internet sitesinin oluşturulması, bu internet sitesinde bir bölümün bilgi toplumu hizmetlerine özgülenmesi zorunludur. Bilgi toplumu hizmetlerinin yerine getirilmesi, şirket ve işletme içi süreçlerde sağlıklı ve doğru bilgi akışını zorunlu kılmaktadır.

13. GirişTTK’ya Uyum Süreci • Şirketler ve ticari işletmeler haksız rekabete ilişkin kurallar konusunda bilinç geliştirmelidir. • Sermaye şirketlerinde, pay sahibinin ve ortağın haklarının korunması ve hayata geçirilmesi için gereken önlemler alınmalıdır. • Sermaye şirketleri, TTK’nın getirdiği zorunlulukları ve fırsatları gözeterek anasözleşmelerini ve ortaklık sözleşmelerini yenilemelidir.

14. TTK İKİNCİL MEVZUAT ALANLARI [Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (640 sayılı KHK) Sorumluluğunda olan] TEBLİĞLER 1- Kâr Payı Avansı Tebliği (m.509) 2- İzin Alacak Anonim Şirketler Tebliği (m.333) 3- Kayıtlı Sermaye Tebliği (m.332, 210) 4-Eski Türe Dönüş Tebliği (Geçici m.4, 210,) 5-Şirketler Topluluğu Tebliğleri (m.210) 6- Birikimli Oy Tebliği (m.434) 7-Defterlerin Onayına İlişkin Tebliğ (m.64) (Yevmiye defteri, defteri kebir ve envanter defteri dışında tutulacak defterlere ilişkin TMSK Tebliği – m.64) 8- Finansal Tabloların İlanı Tebliği (m.524, 210) 9- Uygulama Tebliğleri (m.210) 10- Kaçınma Görüş esasları Tebliği (m.403) 11- Unvanda İltibas Tebliği (m. 210) 12- Anonim Şirketlerde Toplantı Başkanlığı İç Yönerge Esaslarının Belirlenmesi Hakkında Tebliğ (m.419) 13- Ticaret Şirketleri İçin İlgili Siciller Uyum Tebliği (Tatbikat Kanunu m.17) YÖNETMELİKLER 1- Elektronik Ortamda Genel Kurul ve Yönetim Kurulu Yönetmeliği (m.1527) 2- Bağımsız Denetleme Yönetmeliği (m.400)* 3- Denetçinin Gözetimi Yönetmeliği (Geçici m.3)* 4-Genel Kurullarda Bulunacak Bakanlık temsilcisi Yönetmeliği (m.407) 5- Tevdi Eden Temsilcisi Yönetmeliği (m.429) 6- KOBİ Tanımı Yönetmeliği (m.1522) 7-İnternet Sitesi Yönetmeliği (m.1524) 8- Ticaret Sicili Müdürlüklerinde Aranan Şartlar ve Odalar Arası İşbirliği Yönetmeliği (m.24) 9- Faaliyet Raporu Yönetmeliği (m.516) TÜZÜKLER 1- Denetleme Tüzüğü (m.210) 2- Ticaret Sicili Tüzüğü (m.26) 3- Elektronik Ortamda Genel Kurul Tüzüğü (m.1527)

15. 660 Sayılı KHK’nın Getirdikleri • Kamu Gözetimi, Muhasebe Ve Denetim Standartları Kurumunun Teşkilat Ve Görevleri Hakkında 660 sayılı Kanun Hükmünde Kararname, 02.11.2011 tarihli, 28103 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmış ve yayımlandığı tarih itibariyle yürürlüğe girmiştir. • Kısaca «Kamu Gözetimi Kurumu»nun ilişkili olduğu bakan, Maliye Bakanı’dır. • Böylelikle, TTK’nın ilişkili olduğu Bakanlık, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı iken, TTK’nın şeffaflığa ve kurumsallaşmaya dair birçok hükmünün ilgili olduğu bakanlık, Maliye Bakanlığı olarak tayin edilmiştir.

16. 660 Sayılı KHK’nın Getirdikleri • Kamu Gözetimi Kurumu’nun kurulacağı hususu, Yeni TTK. Geçici m. 3 hükmünde düzenlenmiştir. Hükümde, Kurum’un «denetçinin denetlenmesi» işlevini üstleneceği öngörülmüştü. • 660 sayılı KHK ise, Kurum’u • Uluslararası standartlarla uyumlu Türkiye Muhasebe Standartlarını oluşturmak ve yayımlamak, • Bağımsız denetimde uygulama birliğini, gerekli güveni ve kaliteyi sağlamak, • Denetim standartlarını belirlemek, • Bağımsız denetçi ve bağımsız denetim kuruluşlarını yetkilendirmek ve bunların faaliyetlerini denetlemek ve • Bağımsız denetim alanında kamu gözetimi yapmak yetkileriyle donatmıştır.

17. 660 Sayılı KHK’nın Getirdikleri • Sayılan görev ve yetkilerin kullanılması açısından Kurum, düzenlemek ve denetlemekle görevli olduğu alanla ilgili ikincil düzenlemeleri yapmak ve bu konularda gerekli kararları almak(KHK.m. 9/h) yetkisiyle de donatılmıştır. • Kurum’a verilen bu yetkilerin ilgili olduğu alanda, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın TTK hükümleri tahtında sahip olduğu yetkiler sona ermiştir.

18. 660 Sayılı KHK’nın Getirdikleri • Şeffaflığın sağlanmasını sağlayan temel ilke, uluslararası muhasebe ve denetim standartlarına uyumlu Türkiye muhasebe ve denetim standartlarının yürürlüğe konulmasıdır. • Bu adımın en belirleyici etkisi, ticari muhasebe ile vergi muhasebesi arasındaki ayrımın kaldırılmasıdır. • Bu amaca ulaşılması için TTK ve 660 sayılı KHK ile ilişkili Bakanlık’ın, sözkonusu standartlardan ayrılmaması elzemdir.

19. TİCARİ İŞLETME HUKUKU’NDAKİ YENİLİKLER

20. Ticari İşletme HukukuTicari İşletme Tanımı • TTK’nın da temel ekseni, ticari işletmedir. Kanun ticari işletmeyi; • esnaf işletmesi için öngörülen sınırı aşan düzeyde olan • gelir sağlamayı hedef tutan • faaliyetlerin devamlı ve  • bağımsız şekilde yürütüldüğü işletme şeklinde tanımlamaktadır (TTK.m. 11/1). • Ticari işletmenin, diğer kavramlar (tacir/ticari iş/ticari hükümler/ticari davalar) eksen kavram olma özelliği sürüyor.

21. Ticari İşletme HukukuTicari İşletmenin Devri • Ticari işletmenin konu olabileceği işlemler arasında, ticari işletmenin devri, kanunda düzenlenmiştir. Ticari işletmenin devri, hem BK.m. 202 hem de TTK.m. 11/3 hükümlerinde yeniden düzenlendi. • Ticari işletmenin devrine ilişkin hukuki sonuçlar, açıklıkla düzenlendi.Devir sözleşmesi yazılı yapılacak, sicile tescil edilecek ve Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilan edilecek. • Devir nedeniyle devredenin ve devralanın müteselsil sorumlulukları açıkça düzenlendi.

22. Ticari İşletme Hukuku - Ticari İşletmenin Devri • Ticari işletmenin devri, tasarrufi işlem olarak nitelendirildi. Sözkonusu sözleşme ticaret siciline tescil edildiği anda, ticari işletmeye tahsis edilen malvarlığı unsurları, devralana geçecektir. Taşınmazlar için tescilsiz iktisap sistemini öngören bu düzenleme, tartışmalara yol açabilir. • Kiracılık hakkı, mal sahibinin izni olmadan kendiliğinden devralana geçecek. • Yeniden yapılanma kapsamında ticari işletmelerin birleşmesi; ticari işletmenin ticaret şirketine, ticaret şirketinin ticari işletmeye dönüşmesi düzenlendi (TTK.m. 194). • Bu yenilik, kanunun yeniden yapılandırmaları kolaylaştırmayı hedeflediğini gösteriyor. Özellikle ticaret şirketinin ticari işletmeye dönüşebilmesi, • Faaliyetini sermaye şirketi olarak sürdürmek istemeyenlere imkan sağlıyor. • (Hazlı tasfiyeye ilişkin ikincil düzenlemeler saklı kalmak kaydıyla), şirketlerin daha hızlı bir biçimde tasfiye edilmesine hizmet edebilir.

23. Ticari İşletme HukukuTacir Sıfatı • Tacir sıfatı açısından temel bir değişiklik söz konusu değildir : Ticari işletmeyi kısmen veya tamamen kendisi lehine işleten kişi tacirdir (TTK.m. 12/1). Tacir sıfatını kazanma, tacir sayılma (TTK.m. 12/2), tacir gibi sorumlu olma (TTK.m. 12/3), küçük ve kısıtlıların tacir sıfatı (TTK.m. 13) ve ticaret yapmaktan men edilenlere ilişkin kural (TTK.m. 14), muhafaza edilmiştir. • Bununla birlikte, tüzel kişilerin tacir sıfatına ilişkin kuralda bir değişiklik yapılarak vakıfların tacir sıfatı düzenlenmiştir. (TTK.m. 16). Bu hüküm uyarınca, bir ticari işletmeyi işletseler dahi, Devlet, il özel idaresi, belediye köy ile diğer kamu tüzel kişileri, kamuya yararlı dernekler ve gelirinin yarısından fazlasını kamu görevi niteliğindeki işlere harcayan vakıflar, tacir sıfatını kazanmaz.

24. Ticari İşletme HukukuTacirler Arası Bildirimler • Tacirler arasında diğer tarafı temerrüde düşürmeye, sözleşmeyi feshetmeye ve sözleşmeden dönmeye ilişkin ihbarlar veya ihtarların, klasik yöntemler olan noter, taahhütlü mektup ve telgraf yoluyla yapılabileceği gibi, KEP (kayıtlı elektronik posta sistemi) üzerinden güvenli elektronik imza marifetiyle de yapabilecektir (TTK.m. 18/3). • Güvenli elektronik imza ile KEP üzerinden yapılan bildirimler, güçlü bir delil vasfını kazanmaktadır.

25. Ticari İşletme HukukuTacirler Arası Bildirimler • TTK.m. 1525/1 : Tarafların açıkça anlaşmaları ve 18 inci maddenin üçüncü fıkrası saklı kalmak şartıyla, ihbarlar, ihtarlar, itirazlar ve benzeri beyanlar; fatura, teyit mektubu, iştirak taahhütnamesi, toplantı çağrıları ve bu hüküm uyarınca yapılan elektronik gönderme ve elektronik saklama sözleşmesi, elektronik ortamda düzenlenebilir, yollanabilir, itiraza uğrayabilir ve kabul edilmişse hüküm ifade eder. • TTK.m. 1525/2 Kayıtlı elektronik posta sistemine, bu sistemle yapılacak işlemler ile bunların sonuçlarına, kayıtlı posta adresine sahip gerçek kişilere, işletmelere ve şirketlere, kayıtlı elektronik posta hizmet sağlayıcılarının hak ve yükümlülüklerine, yetkilendirilmelerine ve denetlenmelerine ilişkin usul ve esaslar Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından bir yönetmelikle düzenlenir. Yönetmelik bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren beş ay içinde yayımlanır.

26. Ticari İşletme HukukuTacirler Arası Bildirimler • TTK.m. 1526/3 Ticaret şirketleri ile gerçek ve tüzel kişi diğer tacirlere ilişkin olarak, bu Kanunun zorunlu tuttuğu bütün işlemler elektronik ortamda güvenli elektronik imza ile de yapılabilir. Bu işlemlerin dayanağı olan belgeler de aynı usulle elektronik ortamda düzenlenebilir. Zaman unsurunun belirlenmesi gereken ve tüzükte düzenlenen hâllerde güvenli elektronik imzaya eklenen zaman damgasının tarihi, diğer hâllerde merkezî veri tabanı sistemindeki tarih esas alınır. • TTK.m. 1526/4 Şirket adına imza yetkisini haiz kişiler şirket namına kendi adlarına üretilen güvenli elektronik imzayla imza atabilirler. Bu durumda, kullanılacak nitelikli elektronik sertifikalarda sertifika sahibi alanı içerisine, sertifika sahibinin ismiyle birlikte temsil ettiği tüzel kişinin de ismi yazılır. Bu husus tescil ve ilan edilir. • TTK.m. 1526/5 Bu maddenin üçüncü ve dördüncü fıkralarının uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar 26 ncı maddede düzenlenen tüzükte gösterilir. • TTK.m. 1525 hükmünde belirtilen KEP Yönetmeliği, 25.08.2011 tarihli Resmî Gazete’de yayımlandı.

27. Ticari İşletme HukukuAdi Faiz • Faiz, hem Yeni Borçlar Kanunu’nda hem de TTK’da yeniden düzenlendi. • Ticari iş olmayan işlerde (TTK.m. 3,19) faiz, YBK.m. 88 hükmüne göre belirlenecek. Buna göre, • sözleşmeden kaynaklanmayan işlerde 3095 sayılı Kanun m. 1 hükmünde belirlenen faiz oranı (% 9) • Sözleşmelerde taraflar kararlaştırmamışsa % 9 • Taraflar sözleşmede faiz oranını belirleme yoluna giderlerse, azami % 13.5 (kanuni faiz oranının birbuçuk katı) düzeyinde faiz oranı uygulama alanı bulacaktır.

28. Ticari İşletme Hukuku - Ticari Faiz • Ticari faizde (TTK.m. 8-10) temel prensipler korunuyor. TTK, faizin başlangıcı ve oranı konusunda bir düzenleme getirmiyor, ancak ticari faizin serbestçe kararlaştırılabileceği kuralını koruyor. • Bileşik faizin uygulama alanı daraltılıyor: Eskisi gibi ancak cari hesap sözleşmelerinde ve ticari ödünç sözleşmelerinde uygulanabilecektir. Buna karşın sadece borçlu açısından ticari iş olması koşulu yerine, her iki tarafın da tacir olması koşulu getirilmiştir. • Bileşik faize ilişkin hükümlerine aykırı işletilen faiz yok hükmündedir. Tüketicinin korunması hakkındaki hükümler saklıdır.

29. Ticari İşletme HukukuTicaret Sicili • Ticaret sicili kayıtlarının elektronik ortamda tutulmasına ilişkin usul ve esaslar tüzükle gösterilir. Bu kayıtlar ile tescil ve ilan edilmesi gereken içeriklerin düzenli olarak depolandığı ve elektronik ortamda sunulabilen merkezi ortak veri tabanı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği nezdinde oluşturulacaktır (TTK.m. 24/2). • Ticaret sicilinin tutulmasından doğan bütün zararlardan Devlet ve ilgili oda müteselsilen sorumlu tutulmuştur (TTK.m. 25/2).

30. Ticari İşletme HukukuTicaret Sicili • Tescil yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi, daha etkin cezalara bağlanmıştır (TTK.m. 33). • Görünüşe güven ilkesi daha da güçlendirilmiştir : Tescil kaydı ile ilan edilen durum arasında aykırılık bulunması hâlinde, tescil edilmiş olan gerçek durumu bildikleri ispat edilmediği sürece, üçüncü kişilerin ilan edilen duruma güvenleri korunur (TTK.m. 37). • Harca tabi işlerde tescil anı, harç makbuzunun düzenlendiği andır (TTK.m. 27). • Tescili isteme süresi, yine 15 gündür (TTK.m. 30).

31. Ticari İşletme Hukuku- Ticaret Unvanı • Şeffaflık ilkesi, yazışmalarla ilgili önemli bir kuralı beraberinde getirmiştir : Tacirin işletmesiyle ilgili olarak kullandığı her türlü kâğıt ve belgede, tacirin sicil numarası, ticaret unvanı, işletmesinin merkezi, tacir sermaye şirketi ise taahhüt edilen ve ödenen sermaye, internet sitesinin adresi ve numarası gösterilir. Anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde, sırasıyla yönetim kurulu başkan ve üyelerinin; müdürlerin ve yöneticilerin adları ile soyadları gösterilir. Tüm bu bilgiler şirketin internet sitesinde de yayımlanır (TTK.m. 39/2).  • Bu hükme aykırı uygulamalar, TTK.m. 51 uyarınca, TTK.m. 38/1 hükmündeki cezai yaptırımlara yol açacaktır.

32. Ticari İşletme HukukuTicari Defterler • Ticari muhasebe - vergi muhasebesi ayrımının kaldırılması yönünde adımlar atılıyor. • Her tacir ticari defterlerini UFRS’ye uyarlanmış Türkiye Muhasebe Standartları’na (TMS) uygun biçimde tutmakla yükümlüdür. Yeni düzenlemenin hedefi, ayrı bir vergi muhasebesi tutulmasına ilişkin uygulamayı sona erdirmek; ticari işletmelerin şeffaflaştırılmasını temin etmek, tacirin aldığı mali kararların sağlam bir dayanağa kavuşmasını temin etmektir. • Lağvedilen Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu yerine Kamu Gözetim Kurumu ihdas edilmiştir. TTK’nın amacına uygun bir biçimde tatbik edilmesi için, TTK’nın ve 660 sayılı KHK’nın uyum içinde uygulanması, uluslararası muhasebe ve denetim standartlarından ayrılınmaması zorunludur.

33. Ticari İşletme HukukuTicari Defterler • TTK, finansal tabloların bilanço ve gelir tablosundan oluşacağını ortaya koymakta (TTK.m. 68/son); finansal tablolara ve yıllık faaliyet raporuna yönelik ayrıntılı kuralları, TTK.m. 514-518 hükümlerinde sevk edilmektedir. • Dürüst resim ilkesi, kanunda yer bulmuştur (TTK.m. 515). • TMS’yi ölçü olarak kabul eden TTK, düzenleme ilkelerine (TTK.m. 69), kalemlere ilişkin ilkelere (TTK.m. 72 vd.) ve değerleme ilkelerine (TTK.m. 78 vd.) yer vermektedir.

34. Ticari İşletme HukukuTicari Defterler • TTK.m. 82 ve 86. hükümleri, ticari defterlerin ve ticari kayıtların sadece elektronik ortamda tutulmasına imkan tanıyor. • 6215 sayılı Kanun ile, mevcut TTK. m. 66 hükmüne aşağıdaki hüküm eklenmiştir: “Bu defterler elektronik ortamda veya dosyalama suretiyle tutulabilir. Bu defterlerin açılış ve kapanış onaylarının şekli ve esasları ile bu defterlerin nasıl tutulacağı Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığınca çıkarılacak müşterek bir tebliğle belirlenir.” “Tacir, işletmesiyle ilgili olarak gönderilmiş bulunan her türlü belgenin, fotokopi, karbonlu kopya, mikrofiş, bilgisayar kaydı veya benzer şekildeki bir kopyasını, yazılı, görsel veya elektronik ortamda saklamakla yükümlüdür.”

35. Ticari İşletme HukukuTicari Defterler • Ticari defterlerin ispat işlevi, TTK’da yer almadı. Buna karşın 6100 sayılı HMK, ticari defterlerin ispat fonksiyonunu 222. maddesinde aşağıdaki şekiilde düzenlemiştir. «(1) Mahkeme, ticari davalarda tarafların ticari defterlerinin ibrazına kendiliğinden veya taraflardan birinin talebi üzerine karar verebilir. (2) Ticari defterlerin, ticari davalarda delil olarak kabul edilebilmesi için, kanuna göre eksiksiz ve usulüne uygun olarak tutulmuş, açılış ve kapanış onayları yaptırılmış ve defter kayıtlarının birbirini doğrulamış olması şarttır. (3) İkinci fıkrada belirtilen şartlara uygun olarak tutulan ticari defter kayıtlarının sahibi ve halefleri lehine delil olarak kabul edilebilmesi için, diğer tarafın aynı şartlara uygun olarak tutulmuş ticari defterlerindeki kayıtların bunlara aykırı olmaması veya ilgili hususta hiç bir kayıt içermemesi yahut defter kayıtlarının aksinin senet veya diğer kesin delillerle ispatlanmamış olması gerekir. Bu şartlara uygun olarak tutulan defterlerdeki sahibi lehine ve aleyhine olan kayıtlar birbirinden ayrılamaz. (4) Açılış veya kapanış onayları bulunmayan ve içerdiği kayıtlar birbirini doğrulamayan ticari defter kayıtları, sahibi aleyhine delil olur. (5) Taraflardan biri tacir olmasa dahi, tacir olan diğer tarafın ticari defterlerindeki kayıtları kabul edeceğini belirtir; ancak, karşı taraf defterlerini ibrazdan kaçınırsa, ibrazı talep eden taraf iddiasını ispat etmiş sayılır».

36. Ticari İşletmeÖlçeklerine Göre Ticari İşletmeler • Ölçeklerine göre ticari işletmeleri, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında 635 sayılı KHK uyarınca, bu Bakanlık belirleyecek (635 sayılı KHK.m. 28). • «Küçük ve orta büyüklükteki işletmeler kısaca "KOBİ" olarak adlandırılır. KOBİ'lerin tanımlanmasına, niteliklerine, sınıflandırılmasına ve uygulamalarına ilişkin esaslar; net satış hasılatları, malî bilanço tutarları ve çalışan sayıları dikkate alınarak Bakanlıkça hazırlanan ve Bakanlar Kurulunca yürürlüğe konulan yönetmelikle belirlenir. Kurum ve kuruluşların KOBİ'lere ilişkin uygulamalarında bu yönetmelik hükümleri esas alınır.»

37. Ticari İşletmeMal ve Hizmet Tedariki • Mal ve Hizmet Tedariki TTK m.1530 • Bu hüküm, TTK’ya, Tasarı’nın kanunlaşma sürecinde, TBMM’de eklendi. • İlk olarak, sözleşmede belirlenen vade veya ödeme süresi dolduğunda, temerrüt ihtara luzum kalmaksızın gerçekleşecektir. • İkinci olarak, mal veya hizmetin teslim edildiği durumlarda, mal veya hizmet bedeli, teslimden itibaren belirli sürelerde ödenmelidir. • Sözleşmede kararlaştırılmamışsa, bu süre 30 gündür. Sözleşmede ise azami 60 günlük ödeme süresi kararlaştırılabilir. • Malın veya hizmetin muayenesi kararlaştırılıyorsa, 30 ve 60 günlük bu sürelere, en çok 30 gün eklenebilir.

38. Ticari İşletmeMal ve Hizmet Tedariki • Mal ve Hizmet Tedariki TTK m.1530 • Bu süreler için teslim veya fatura/benzeri belgenin tebliği esas alınmaktadır. Ancak temel kıstas, malın veya hizmetin teslimidir. • 30 ila 60 günlük süreler (muayenenin kararlaştırılması halinde azami 60 ila 90 günlük süreler), bedel alacaklısı açısından hakkaniyete aykırı düşmüyorsa, uzatılabilir. • Ancak kanun, iki olasılıkta, bu sürenin uzatılmasını yasaklamıştır. • İlk olasılık, alacaklının KOBİ, tarım veya hayvan mamülleri üreticisi olmasıdır (Borçlu kim olursa olsun) • İkinci olasılık, borçlunun büyük işletme olmasıdır (alacaklı kim olursa olsun) • Taksitle ödemelerde, bu kurallar ilk taksit için uygulanacak. • Ancak borçlunun büyük işletme, alacaklının KOBİ, tarım/hayvan üreticisi olduğu durumlarda, taksitle ödeme kararlaştırılamayacak. • Ticari işler için uygulanan faiz oranından en az %8 oranında fazla olarak temerrüt faizi uygulanacak.

39. Ticari İşletmeMal ve Hizmet Tedariki • Mal ve Hizmet Tedariki TTK m.1530 • Taksitle ödemelerde, bu kurallar ilk taksit için uygulanacak. • Ancak borçlunun büyük işletme, alacaklının KOBİ, tarım/hayvan üreticisi olduğu durumlarda, taksitle ödeme kararlaştırılamayacak. • Yukarıda sayılan kurallar ihlal edilirse, son ödeme tarihinden itibaren ticari işler için uygulanan faiz oranından en az %8 oranında fazla olarak temerrüt faizi uygulanacak.

40. ŞİRKETLER HUKUKU GENEL HÜKÜMLER

41. ŞİRKETLER HUKUKU GENEL HÜKÜMLER I. Ticaret Şirketlerinin Türleri, Ehliyeti ve ticaret şirketlerine uygulanacak hükümler: Ticaret şirketleri; kollektif, komandit, anonim, limited ve kooperatif şirketlerden ibarettir.Kollektif ile komandit şirket şahıs; anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket sermaye şirketi sayılır. Şirketlerin hak ehliyetlerini esas sözleşmelerinde yazılı olan işletme konusu ile sınırlayan «Ultra Vires» yasağı kaldırılmıştır. Böylece Medeni Kanunun tüzel kişilerin hak ehliyetlerine ilişkin düzenlemesi ile uyumlu bir yapı oluşturulmuştur. Ancak TTK.m. 371/2, bu kurala anonim ortaklıklar bakımından önemli bir istisna getirmektedir : Temsile yetkili olanların, üçüncü kişilerle, işletme konusu dışında yaptığı işlemler de şirketi bağlar; meğerki, üçüncü kişinin, işlemin işletme konusu dışında bulunduğunu bildiği veya durumun gereğinden, bilebilecek durumda bulunduğu ispat edilsin. Şirket esas sözleşmesinin ilan edilmiş olması, bu hususun ispatı açısından, tek başına yeterli delil değildir.

42. ŞİRKETLER HUKUKU GENEL HÜKÜMLER II. Sermaye Koyma Borcu ve Sonuçları: TTK, teknolojik gelişmeleri de dikkate alarak, sermaye olarak konulabilecek unsurları genişletmiştir (TTK.m. 127). Mülkiyet ve diğer ayni hakların tapu siciline tescili istemi ile diğer sicillere yapılacak tescillerle ilgili bildirimler, ticaret sicili müdürü tarafından, ilgili sicile resen ve hemen yapılır. Şirketin tek taraflı istemde bulunabilme hakkı saklıdır. Şirket, her ortağın sermaye koyma borcunu yerine getirmesini isteyebileceği ve dava edebileceği gibi, yerine getirmede gecikme sebebiyle uğradığı zararın tazminini de isteyebilir. Tazminat istemi için ihtar şarttır. Şahıs şirketlerinde bu davayı ortaklar da açabilir (m. 128/7).

43. ŞİRKETLER HUKUKU GENEL HÜKÜMLER Sermaye şirketine ortak olan kimselerin kişisel alacaklıları, alacaklarını o ortağa düşen kar ve tasfiye paylarından alabilirler. Bunun yanısıra, ortağın kişisel alacaklılarına borçlu ortağın senede bağlanmış veya bağlanmamış paylarını, İcra ve İflas Kanununun taşınırlara ilişkin hükümleri uyarınca haczettirmek ve paraya çevrilmesini talep etmek olanağı da sağlanmıştır. Haciz, istek üzerine, pay defterine işlenir.

44. ŞİRKETLER HUKUKU GENEL HÜKÜMLER III.Birleşme Mevcut TTK’da olduğu gibi, birleşme “devralma yoluyla” ve “yeni kuruluş şeklinde” olmak üzere iki şekilde gerçekleştirilebilir. Bir şirketin diğerini devralması “devralma şeklinde birleşme” , yeni bir şirket içinde bir araya gelmeleri, “yeni kuruluş şeklinde birleşme” olarak adlandırılmıştır (m. 136). TTK, birleşmeye egemen olan “külli halefiyet” ve “tasfiyesiz infisah” ilkelerini muhafaza etmiştir .

45. ŞİRKETLER HUKUKU GENEL HÜKÜMLER Mevcut TTK’da, aynı tür şirketlerin birleşebileceklerini düzenleyen sınırlayıcı kural kısmen kaldırılmıştır. Buna göre, sermaye şirketleri birbirleriyle ve kooperatiflerle ve şahıs şirketleri birbirleriyle ve devralınan şirket olmaları koşuluyla sermaye şirketleri ve kooperatiflerle birleşebilirler. TTK, birleşmeye katılan şirketlerin, birleşme sözleşmesinde, ortaklara, devralan şirkette, pay ve ortaklık haklarının iktisabı ile iktisap olunacak şirket paylarının gerçek değerine denk gelen bir ayrılma akçesi arasında seçim yapma hakkı tanıyabilecekleri gibi, sadece ayrılma akçesinin verilmesini de öngörebileceklerini bir yenilik olarak düzenlemiştir (m. 141).

46. ŞİRKETLER HUKUKU GENEL HÜKÜMLER Tasfiye halindeki bir şirketin birleşmeye katılması ile sermayesini kaybetmiş veya borca batık durumda bulunan bir şirketin birleşmeye katılmasına olanak sağlanmıştır. TTK’da, birleşme sözleşmesinin şekli, yapılması, içeriği ve genel kurul tarafından onaylanması , hazırlanacak birleşme raporu ayrıntısıyla düzenlenmiştir (145,146,147). TTK’da, ayrıca birleşmenin bir işlem denetçisi tarafından denetlenmesi öngörülmüştür (m. 148). İşlem denetçisinin birleşmedeki sorumluluğu bir kusur sorumluluğu olarak kanunda düzenlenmiştir (m. 193/2). Birleşmeye ilişkin bazı işlemlerin devre dışı bırakılması yoluyla kolaylaştırılmış birleşmeye olanak tanınmaktadır. Birleşmeye katılan şirketlerin alacaklarının ve çalışanların korunması m. 157 ve 158’de ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir.

47. ŞİRKETLER HUKUKU GENEL HÜKÜMLER IV. Bölünme: Türk Hukukunda, vergi mevzuatında düzenlenen bölünme, özel hukuk mevzuatında ilk defa olarak TTK’da düzenleme altına alınmıştır. Bölünme tam veya kısmi olmak üzere iki şekilde gerçekleştirilebilir. Tam bölünmede, şirketin tüm malvarlığı bölümlere ayrılır ve diğer şirketlere devrolunur. Bölünen şirketin ortakları, devralan şirketlerin paylarını ve haklarını iktisap ederler. Tam bölünüp devrolunan şirket sona erer ve unvanı ticaret sicilinden silinir. Kısmi bölünmede, bir şirketin malvarlığının bir veya birden fazla bölümü diğer şirketlere devrolunur. Bölünen şirketin ortakları, devralan şirketlerin paylarını ve haklarını iktisap ederler veya bölünen şirket, devredilen malvarlığı bölümlerinin karşılığında devralan şirketlerdeki payları ve hakları elde ederek yavru şirketini oluşturur (m. 159).

48. ŞİRKETLER HUKUKU GENEL HÜKÜMLER Sermaye şirketleri ve kooperatifler, sermaye şirketlerine ve kooperatifler bölünebilirler. Devreden şirketin ortaklarına; bölünmeye katılan tüm şirketlerde, mevcut payları oranında şirket payları (oranların korunduğu bölünme) veya bölünmeye katılan bazı veya tüm şirketlerde, mevcut paylarının oranına göre değişik oranda şirket payları (oranların korunmadığı bölünme) tahsis edilebilir (m. 161). TTK’da, bölünme sözleşmesinin şekli, yapılması, içeriği sermayenin arttırılması ve azaltılması ve genel kurul tarafından onaylanması içeriği, hazırlanacak birleşme raporu ayrıntısıyla düzenlenmiştir ( m. 163, 164,165, 166,167 vd.). Birleşmede olduğu gibi, bölünme işlemi de bir işlem denetçisi tarafından denetlenir. Denetlemede, birleşmenin denetlenmesine ilişkin 148. madde kıyas yoluyla uygulanır (m. 170).

49. ŞİRKETLER HUKUKU GENEL HÜKÜMLER TTK, bölünmeden dolayı borç altına giren şirketin sorumluluğunu 176. maddede düzenlemiştir. Kanun, birleşmede olduğu gibi alacaklarının ve çalışanların korunmasını ayrıca düzenlemiştir (m. 174,175,178).

50. ŞİRKETLER HUKUKU GENEL HÜKÜMLER V. Tür Değiştirme: TTK, ticaret şirketlerinin tür değiştirmesini de mevcut TTK’dan çok daha ayrıntılı düzenlemeye tabi tutmuştur. Ticaret şirketi hukuki şeklini değiştirerek tür değiştirebilir. Yeni türe dönüştürülen şirket eskisinin devamı niteliğindedir (m. 180). Sermaye şirketleri ancak bir başka sermaye şirketine ve kooperatife dönüştürülürken, kişi şirketleri her türe çevrilebilir. Kooperatif ise sadece bir sermaye şirketine dönüştürülebilir. Buna göre, sermaye şirketleri kişi şirketlerine dönüştürülemez (m. 181).