اخلاق و آئین رفتار حرفه ای در حسابداری

اخلاق و آئین رفتار حرفه ای در حسابداری ارائه : ملکه جمالی استاد مربوطه : دکتر نونهال

*دهخدا درلغتنامه،اخلاق را به جمع خلق وخوها و علم اخلاق را بد ونیک خوئی ها تعریف کرده است. *دکتر حسن انوری در فرهنگ بزرگ سخن،اخلاق را مجموعه ی عادتها و رفتارهای فرهنگی پذیرفته میان مردم یک جامعه تعریف کرده و در ادامه به رفتارهای شایسته وپسندیده عطف می دهد. *دائره المعارف مصاحب،علم اخلاق را ”بررسی وتعیین ارزش اعمال انسانی بر حسب اصول اخلاقی“ تعریف کرده است.و اضافه می کند اصحاب فلسفه های مختلف،عوامل گوناگونی چون دین،فطرت و تجربه را اساس اخلاق دانسته اند. تعریف اخلاق:

-اخلاق حرفه ای دانشی است که به نحوی روش مند،رفتار مناسب ودرست را در هر حرفه تبیین و رهنمودهای علمی و کاربردی به منظور تعیین حد و مرز مسئولیت ها نشان می دهد. *در دائره المعارف بریتانیکا گفته شده است:اخلاق در موردتئوریها وسیستمهای ارزشهای اخلاقی نیز کاربرد دارد. در این دائره المعارف اخلاق به سه شاخه یا رشته تقسیم شده است: 1.اخلاق نظری 2.اخلاق هنجاری 3.اخلاق کاربردی *اخلاق درآئین رفتار حرفه ای قاعدتا درشاخه اخلاق کاربردی قرار می گیرد.و حاوی یک نظام ارزشی است که بر اساس آن خوب و بد و درست و نادرست رفتار صاحبان یک حرفه تعریف و بیان می شود. اخلاق حرفه ای

*هدف اساسی از تدوین استانداردهای رفتاری این است که مسئولیتهای اخلاقی درقبال جامعه با دیگران و محیط مشخص شود. هدف از تدوین استانداردهای رفتاری

*وبر محدوده اخلاق را به سه بخش تقسیم نمودهاست: 1.اخلاق در خانواده و زندگی خصوصی 2.اخلاق در زندگی اقتصادی 3.اخلاق در سیاست و روابط اجتماعی *بر این اساس اخلاق حرفه ای در حسابداری و حسابرسی زیر مجموعه اخلاق کسب وکار و اخلاق کسب و کار زیر مجموعه اخلاق در زندگی اقتصادی محسوب می شود. تقسیم بندی محدوده اخلاق از دیدگاه ماکس وبر

از آنجائیکه فعالیتهای مالی برای بقاء دنیای فعلی،ضروری هستند و حسابداری این فعالیتها را تسهیل می کند از اینرو حسابداری به عنوان یک حرفه سودمند تعریف شده و به خاطر نقش اساسی اش در ردیابی شبکه بزرگ و مبهم و پیچیده در دنیای اقتصادی امروزبه یک حرفه خدماتی حساس تبدیل شده که همچون دیگر حرفه ها دارای فرمانهای اخلاقی می باشد. در حرفه حسابداری وحسابرسی،اخلاق حرفه ای شاخص اندازه گیری رفتار مناسب وابزاری جهت تعیین روابط درست از نادرست است. در حقیقت اصول واحکام اخلاقی در این حرفه مسئولیت حسابدار حرفه ای را در قبال جامعه،صاحبکار و دیگر ذینفعان تبیین مینماید. اخلاق در حسابداری

*برجستگی متمایز کننده حرفه حسابداری پذیرش مسئولیت نسبت به عموم است. ازاینرو اطلاعات ارائه شده توسط حسابداران باید به طور قابل توجهی کارآمد،قابل اتکا،واقعی و بی غرضانه باشد،پس حسابداران نه تنها باید واجد شرایط و صلاحیت حرفه ای باشند بلکه باید ا ز درجه بالائی از صداقت و درستکاری حرفه ای نیز برخوردار باشند. *رسوائی های ناشی از تقلب مالی و فروپاشی شرکتهای بزرگی همچون انرون،ورلدکام و پارمالات نشان داد که رعایت استانداردها و ضوابط فنی درانجام مسئولیت های حرفه ای کافی نیست. حسابداران حرفه ای علاوه بر رعایت استانداردها و ضوابط فنی به رعایت اخلاق حرفه ای نیز متعهد می باشند.

*نقش،وظیفهو مسئولیت حرفه ای حسابداران در قبال جامعه،صاحبان سرمایه و دیگر ذیحق و ذینفع ایجاب می کند که آنان اصول عمومی اخلاق حسنه را در همه جا رعایت کنند و به آئین رفتار حرفه ای مدون و منسجمی پایبند باشند تا پذیرش و احترام اجتماعی را که لازمه فعالیت در هر حرفه تخصصی است را بدست بیاورند. نقش تاریخی حسابداری در رشد عادلانه اقتصادی و موفقیت و رفاه ملت هاست. نقش و مسئولیت حسابداران

-در سال1977 فدراسیون بین المللی حسابداران با 63 انجمن از 49 کشور فرایند هماهنگی در حسابداری حرفه ای را درحسابداری در دستور کار خودقرار داد و رویه ها و ضوابط حسابداری قواعدی جهانی پیدا کرد. -علیرغم تلاشهای صورت گرفته و پیشرفت های چشمگیر علمی و فنی،مسائل اخلاقی بنگاههای تجاری دردو دهه اخیر موجب شد تا اعتماد جامعه جهانی به توانائی حرفه حسابداری و حسابرسی در حفظ منافع سرمایه گذاران کاهش یافت. تاریخچه تدوین آئین رفتار حرفه ای در جهان و ایران:

*استمرار رفتارهای غیراخلاقی نشان داد که اصول اخلاق در حرفه حسابداری و حسابرسی فراتر از رعایت قوانین فنی است.بدین ترتیب ضرورت رعایت اخلاق بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت و فدراسیون بین المللی حسابداری به کمیته ای ماموریت داد نسبت به تهیه آئین رفتار حرفه ای اقدام نماید. این کمیته در سال1996 ،اولین آئین رفتار حسابداران حرفه ای را تدوین نمود تا به عنوان رهنمود اخلاقی مورد استفاده قرار گیرد. *در ایران در قانون تجارت مصوب اردیبهشت سال1311 در خصوص وظایف مفتش یا کمیسر شرکتها مقرراتی وضع شد و برای اولین بار انجمن حسابداران خبره ایران در سال 1364 اقدام به تدوین آئین نامه انضباطی و رفتاری شد.

1.تقلب -دستکاری،جعل یا تغییراسناد و مدارک -ثبت معاملات بدون اسناد مثبته -ثبت دفاتر ناقص دوگانه -ارائه نادرست آثار مالی معاملات یا حذف آنها از اسناد و مدارک -عدم رعایت قوانین مالی و مالیاتی و مقررات مربوط 2.سوءاستفاده از دارائیها 3.نادیده گرفتن کنترلهای داخلی به منظور سوءاستفاده 4.وادار کردن زیردستان به ثبت معاملات نادرست 5.بکارگیری نادرست رویه های حسابداری 6.تبانی با حسابرس به منظور عدم افشاء تخلفات مالی 7.افشاء اطلاعات محرمانه صاحبکار نزد رقبا و دیگران علل مسائل اخلاقی در حرفه حسابداری:

*رهنمودهای اخلاق حرفه ای شامل دو بخش 1.اصول بنیادی و2.احکام است. *اصول،مسئولیت حرفه ای را در مقابل جامعه،صاحبکار و اعضاء بیان می کند و احکام ،کاربرد عملی اصول است. *عمده ترین اصول مطرح شده دراخلاق حرفه حسابداری و حسابرسی عبارتند از: 1.توجه به منافع جامعه 2.مسئولیت پذیر 3.درستکاری 4.بیطرفی در داوری 5.حفظ استقلال 6.رازداری 7.رعایت دامنه و نوع خدمت 8.صلاحیت حرفه ای 9.رعایت اصول و ضوابط فنی 10.رعایت رفتار حرفه ای رهنمودهای اخلاقی در حسابداری و حسابرسی

*ازدیدگاه مبانی رفتار حرفه ای ،اهداف حرفه حسابداری عبارت از دستیابی به بهترین اصول و ضوابط حرفه ای،اجرای عملیات در بالاترین سطح ممکن بر اساس اصول و ضوابط مذکور و به طور کلی تامین منافع عمومی است. *تحقق این اهداف مستلزم تامین موارد زیر است: الف)اعتبار ب)حرفه ای بودن ج)کیفیت خدمات د)اطمینان اهداف حرفه حسابداری

*اصول اخلاق حرفه حسابداری که موجب تامین اهداف حسابداری می شوند عبارتند از: الف)درستکاری ب)بی طرفی ج)صلاحیت ومراقبت حرفه ای د)رازداری ه)رفتار حرفه ای و)اصول و ضوابط حرفه ای اصول اخلاق حرفه حسابداری

-تمرکز واحدهای تجاری برای به حداکثر رساندن سود -مقابله با چالشهای رقابتی -تاکید بر نتایج کوتاه مدت و ارائه خدمات متنوع حسابداری،حسابداران را در محیطی مملو از تضاد و فشار قرار داده است. مشکلات اخلاق حسابداری در اقتصاد امروز

-نقش دولت -انجمن های حرفه ای -موسسات حرفه ای و سایر استخدام کنندگان حسابداران -دانشگاهها و مراکز آموزشی راهکارهای برقراری اخلاق در حرفه حسابداری

1.آئین رفتار حرفه ای در حسابداری و حسابرسی.دکتر غلام رضا بیات 2.اخلاق حسابداری.دکتر نرگس سرلک 3.آئین رفتار حرفه ای منابع:

اخلاق و آئین رفتار حرفه ای در حسابداری