Europese regelgeving en rijvaardigheid: gevolgen voor het zorgproces

1. Europese regelgeving en rijvaardigheid:gevolgen voor het zorgproces Dr Paul Van CrombruggeO.L.Vrouwziekenhuis, AalstSociale Commissie VDV

2. waarom is rijbewijs zo belangrijk ? persoonlijk vervoer: woon - werk verkeer familiaal recreationeel �� tewerkstelling: beroep �bezoldigd vervoer�

3. DUALITEIT veiligheid van maatschappij mobiliteit individu

4. Medical examinations : proposal of 3rd Directive Proposal for a 3rd Driving licence directive Limited administrative validity: Motorcycle and car licences: every 10 years up till 65, thereafter every 5 years Truck and bus licences: every 5 years up till 65, thereafter every year Medical checks For both groups, only on the moment of the renewal, but Group 1 : optional (choice of MS) Group 2 : mandatory at every renewal of the document Shorter validity periods due to medical situation should be possible

5. Aandoeningen (zie �bijlage 6�)

6. Aandoeningen (zie �bijlage 6�) Neurological disease Psychiatric disease Epilepsy Locomotoric disease Cardiovascular disease Pathological somnolence Cardiovascular disease Diabetes Ear disease Liver and kidney insufficiency Visual acuity Alcohol-psychotropics-drugs Implants- transplants

7. Eye disease, orthopedic problems, �:evaluation of today=evaluation of tomorrow Epilepsy, diabetes, �: most of the time: no problem at allunfrequently: serious event? can we delineate subgroups with higher risk? Epilepsy: statistical approach (a hazard) based on diagnosesHypoglycemia: complex interaction of food intake, exercise, insulin dosage and absorption, symptoms recognition, etcPreventive actions are possible

11. Prevalence of diabetes (%)

12. Diabetes en verkeer mogelijke problemen:

15. Veroorzaken personen met diabetes meer ongevallen?

17. Groep 1: ongevallen Literatuur overzicht (Medline): 70 studies Swedish National Road Administration: review:www.monash.edu.au/muarc//reports/muarc213.pdfSee summary of most important studies on Acrobat p 178 (table 16 p 161) IMMORTAL data

18. Groep 1: ongevallen Aanvaardbaar (extra) risico: RR 0.8- 2.0

19. Groep 1: samenvatting DM complicaties zijn belangrijk, speciaal het zicht �aanvaardbaar� extra risico voor personen met diabetes Geen duidelijke invloed van antidiabetische behandelingschema of van de intensiteit van de behandeling Recente ernstige hypoglycemia, hypoglycemic unawareness of recente voorbije ongevallen zijn voorspellend Noodzaak van frequente ZBGM bij insulinetherapie, hypo unawareness , en lange ritten

20. Group 1: samenvatting Onderrapportering/onderdiscussie is een probleem(niet enkel bij diabetes!) Pati�nten educatie = noodzakelijk! Motivatie van pts: eg leaflets, brochures, etc Geef aan artsen klare, toegankelijke richtlijnen! Motiveer artsen/verpleegkundigen en pts om deze topic te bespreken gedurende de consultatie

22. groep 2: verschil tov groep 1 !!! Rijden langer perioden (meer uren per dag), Rijden langere afstanden Ernst van de ongevallen Moeilijke tijdsprofielen Fysische activiteiten Vervoer van personen!!!

23. groep 2: samenvatting Beperkte gegevens (weinig studies): enkel USA-Canadaeen gemiste kans voor Europa? Risico is aanvaardbaar als: case by case aanvaarding klare (maar strenge) richtlijnen voor personen met diabetes Verder onderzoek is dringend nodig voor groep 2!!!

25. Hypoglycemia

27. Main bulk of our knowledge about SH and risk factors comes from type 1 diabetes, This fig that shows distribution of SH in 1076 patients with type 1 diabetes is taken from a multi centre study observing incidence of SH. Severe hypoglycaemia count indicate the number of episodes occurred in a defined of period of time- observed with such a pattern that there are high number of zero observations and a few individuals making major contribution to these counts. This makes distribution of SH very skewed. Main bulk of our knowledge about SH and risk factors comes from type 1 diabetes, This fig that shows distribution of SH in 1076 patients with type 1 diabetes is taken from a multi centre study observing incidence of SH. Severe hypoglycaemia count indicate the number of episodes occurred in a defined of period of time- observed with such a pattern that there are high number of zero observations and a few individuals making major contribution to these counts. This makes distribution of SH very skewed.

29. Huidige regelgeving in Belgi�

30. Groep 1 dieet OHM hypo OHM gn hypo insuline evaluatie door arts diabetoloog geen DM compl ? ? regelm med FU ? ? goed inzicht DM ? ? therapietrouw ? ? stabiele DM ? ? geen abn risico hypo ? DM educatie ? maximum duur 3/5 jaar 3/5 jaar

31. Groep 2 dieet OHM hypo OHM gn hypo insuline evaluatie door arbeidsgeneesheer arbeidsgeneesheer geen DM compl ? ? regelm med FU ? ? goed inzicht DM ? ? therapietrouw ? ? stabiele DM ? ? geen abn risico hypo ? DM educatie ? freq ZBGM ? verkeersperformantie OK ? maximum duur 3 jaar 3 jaar

32. Administratieve stap pati�nt Naar gemeentedienst Rijgeschiktheidsattest Vooraf enkele kopies nemen!!! 2 pasfoto�s (soms 3) � � takszegels (vernieuwing rijbewijs via attest) Duurt 4-tal werkdagen Evaluatieformulier NIET indienen in gemeente!

33. ZORGPROCES?

34. 1. Educatie van de pati�nt Informatie geven over regelgeving Educatie: Rij veilig met je aandoening Hypoglycemie herkennen/voorkomen

38. diabetes en verkeer:educatie punten understand influence food-insulin-activity rapid absorbable CHO available (only 87% do) BG meter available in car (only 62% do) measure BG before /during long trips (only 40% do) eat and inject at regular times do not skip meals anticipate on abnormal physical activities do not drive between injection and meal if HYPO: stop ASAP, take CHO (89% do)  wait 30 min (only 14% do) + OAD: interaction with other drugs+ OAD: interaction with other drugs

39. 2. Keuze van medicatie Geen hypo met: Levensstijlmaatregelen Metformine Glitazones Exenatide Acarbose

40. 3. Bloedglucose zelfmonitoring Wanneer? Frequentie Speciale situaties Groep 2

41. 4. Evaluatie en nodige attesten Conflict: keurend arts = behandelend arts

44. �e�Health !!!!

45. Electronisch rijbewijs

46. Vervaldatum herinnering Huidig systeem leidt vaak tot �ter goeder trouw� vervallen rijbewijzen ? databank, en automatische waarschuwing zou zeer handig zijn

47. Informatie voor het publiek Folders TV en radio spotjes www !

48. Informatie voor zorgverstrekkers Folders www !

49. Epidemiologische informatie verzamelen Aantal personen groep 2 met medisch probleem? Distributie van de medische problemen? Frequentie van overtredingen Frequentie van ongevallen Ernst van ongevallen

50. �e�Health !!!!

53. Reserve dia�s

54. �Total� crash risk Hoger? Hypoglycemie Oog Andere complicaties � Lager? Minder alcohol gebruik Kortere afstanden �Voorzichtige� mensen �

57. Frequentie hypoglycemia lichte hypoglycemie: zeer frequent! zware hypoglycemie (external hulp nodig):30% van de pati�nten/j; emergency treatment (= ambulance, doctor, hospital, ER):7% van de pati�nten /j; 12 fenomenen /jDM1=DM2 hypo tijdens rijden: 13% /jniet noodzakelijk ongeval!

58. Severe hypoglycemic event Last year: 32/215 pts = 15% 25 pts (78%): 1x (20: first severe hypo!) (2 pts IHA) 1 pt (3%): 2x 5 pts (16%): 4x 1 pt (3%): 13x Impaired Hypoglycemic awareness risk for severe hypoglycemia: x 9 ? 69%/y frequency: 8% in this study (DM2) 25% in DM 1 higher with longer duration DM is treatable in some pts

59. Glucowatch

61. Voor een goed begrip � Diagnose diabetes = rijbewijs laten aanpassen binnen 4 werkdagen ongeacht vorm van diabetes ongeacht aard van behandeling Groep 1 = privaat vervoerGroep 2 = professioneel vervoer

62. Belgische rijbewijswetgeving Groep 1: rijgeschikt tenzijproblematiek van ernstige en frequente hypo�s of complicaties die rijvaardigheid be�nvloeden rijgeschiktheid: maximum 5 jaar tot 50 jaar maximum 3 jaar boven 50 jaar

63. Belgische rijbewijswetgeving Groep 2 onder bepaalde voorwaarden mogelijk: overleg tussen behandelende en keurende arts rijgeschiktheid: maximum 3 jaar