Reflectie over vrije tijd voor personen met een beperking n.a.v. Demos-onderzoek

1. Reflectie over vrije tijd voor personen met een beperking n.a.v. Demos-onderzoek Joris Van Puyenbroeck Roeland Janssen Dirk Smits

2. Reflectie op basis van onderzoek PRAGODI (2010) • i.o.v. VGC rond georganiseerde vrijetijdbesteding van Brusselse kinderen met een handicap • Onderzoeker: Roeland Janssen • Focusgroepen met ouders en kinderen • Vragenlijst voor ouders én kinderen (N=165) • Beperkt tot Brusselse (stedelijke) context

3. Vergelijking studies • Zelfde uitgangspunten: kwaliteit van leven, participatie, inclusie als ideaal • Studie Demos heeft een sterk theoretisch kader • eigenheid begrip vrije tijd bij doelgroep • Belang van vrije tijd voor doelgroep • Studie Pragodi: meer pragmatische invulling van vrije tijd: het is geen-schooltijd, afgebakend tot formele vormen

4. Vergelijking studies • Doelgroep studie Demos is ruimer: ook volwassenen (Beleid moet onderscheid maken tussen kinderen, jongeren en volwassenen) • Demos studie vertrekt vanuit brede invulling vrije tijd ‘overbruggingstijd’, maar wel voornamelijk vanuit het perspectief vanuit zorgaanbieders! • PRAGODI studie vanuit ouder- en kind perspectief, maar beperkt qua regio • Demos heeft gefocust op de inclusie-vraag

5. Onderzoeksvragen PRAGODI- onderzoek • Hoe wordt de vrije tijd ingevuld? • Wat zijn drempels voor participatie en wat zijn mogelijke antwoorden? • Is er vraag naar een uitbreiding van het aanbod?

6. Methode • 7 focusgroepen (3 met ouders, 4 met kinderen) • 800 vragenlijsten verspreid • Respons : • Totaal: 165 (21%) • NL : 126 (76%) en FR : 39 (24%) • Betrokkenheid kinderen: 77%

7. Vragenlijst • Opgesteld vanuit input • Focusgroepen • Theoretisch kader • Op papier en online (surveymonkey), Nederlands en Frans • 800 vragenlijsten verspreid • Respons : • Totaal: 165 (21%) • NL : 126 (76%) en FR : 39 (24%) • Betrokkenheid kinderen: 77%

8. Steekproef : aard beperking

9. Huidige vrijetijdsbesteding

10. 3% 0 12% 1 2 16% 50% 3 4 of meer 19% Aantal activiteiten schooljaar • Tijd: 1u tot 1u15 per week, vraag 1,5u extra • Vooral jeugdbeweging (15%) en zwemmen (19%), = top 3 van kinderen (+gewenst : 1. ‘dans’) • = Vooral inclusieve organisaties, ouders willen meer organisatie voor kinderen met beperking

11. 7% 0 7% 1 12% 2 49% 3 4 of meer 25% Aantal activiteiten - vakantie • Tijd: 11 dagen, vraag naar 10 dagen extra • Vooral speelpleinwerking (31%) • Vooral inclusieve organisaties

12. Randvoorwaarden - drempels • Sociale: zich goed voelen, niet anders zijn • Zich competent kunnen tonen • Leuk zijn • Goede begeleiding • Kostprijs, vervoer, uren, aanbod • Te moeilijk, niet toegankelijk • Onvoldoende vertrouwen in begeleiding • Sociale: pesten, uitlachen, begrijp het niet

13. Belang van vriendschap (Anderlecht: type 1, 3 en 8) • I: Waarom is vrije tijd zo belangrijk, waarom heb je dat zo nodig? • 5: Pour un petit peu respirer… (de kinderen vervielen vaak in Franse uitspraken, of Franse woorden in een Nederlandse zin) • 4: en te leren sporten te doen, en sportief te zijn • I: Is het dan belangrijk om met andere vriendjes te kunnen spelen? • 7: Jaaa! En om vrienden te leren kennen

14. Gebrek aan gepaste begeleiding • “Ik vroeg wel altijd dat ze met hun drie in dezelfde groep mochten zitten, twee slechthorenden en gewoon broertje, dan konden ze elkaar helpen qua tolken enzo.”

15. Toegankelijkheid • L: als ge zo op een kamp gaat waar niet zoveel is aangepast dan is dat wel moeilijk. • M: ja bijvoorbeeld als ge op kamp gaat in het bos ofzo. Dan zij er gaten en wortels en kunt ge daar nie door ofzo. Voor zo van die trektochten in het bos ofzo. Dat is wel leuk om mee te doen, maar als ge nie doorkunt…

16. Financiële drempels • “Het moet financieel ook houdbaar blijven he. Zo’n kamp komt op 299 euro, voor zondag tot zaterdag, dan moet ge al niet meer gaan werken he.”

17. Aanbevelingen • Duidelijke vraag naar een ruimer betaalbaar aanbod van toegankelijke activiteiten • Ruimer inclusief • Uitbouwen meer gespecialiseerde initiatieven • Locatie: goed bereikbare plaatsen in Brussel • Stedelijke context: aandacht voor armoede, cultuur en gelijke kansen • Vorming van de begeleiders • Meer informatie én ook meer begeleiding bij het plannen van een vrijetijdsbesteding

18. Aanbevelingen • Informatie: • Proactief: vermijden dat men zelf lang en hard moet zoeken • Geïntegreerd: te vaak versnipperd over brochures, websites, etc. • Perspectief gebruiker: te vaak vanuit het oogpunt van de organisatie: “wat bieden wij aan”

19. Terugkoppeling naar studie Demos • DEMOS komt tot zeer gelijkaardige conclusies, zij het vanuit een ander perspectief • De PRAGODI studie ondersteunt niet zozeer het doelgroepspecifieke, maar wel het ‘maatwerk’ repertoire, op basis van verwachtingen ouders (en kinderen) • Een normatieve keuze voor inclusie repertoire is mogelijk onder welbepaalde randvoorwaarden (c.q. informatie, begeleiding) • De Demos studie is verhelderend omtrent specificiteit van overlap tussen dagbesteding en vrije tijd bij de doelgroep.