TÜTÜN KONTROLÜ

1. TÜTÜN KONTROLÜ Dr. OSMAN ELBEK (osmanelbek@yahoo.com) Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi

2. TARTIŞMA HEDEFLERİ • Tütün kontrolünde hekime düşen rolü vurgulamak • Tütün bağımlılığını etkileyen faktörleri saptamak • Ulusal ve küresel uygulamalar ışığında tütün kontrolünün bileşenlerini tanımlamak

3. SUNU AKIŞI • Taraf mıyız? • Tütün kullanımını etkileyen faktörler nelerdir? • Tütün kontrolünün hedefi kim(ler)dir? • Etkin kontrol politikaları nelerdir?

4. ÖNCE ZARAR VERME!

5. Dr. Elif Dağlı’nın izniyle

6. “SİGARA EĞİTİMİ” Ögüş C, Akciğer Arşivi, 2004.

7. DOKTORUN SORUMLULUĞU • Kişisel İmaj (Rol Model) • “sigara içmeyen” davranış, görünüm • “doktorlar da içiyor” • Politik Rol • Lobi Faaliyeti (Yasal düzenleme) • Sigara Mücadelesi Etkinlikleri • İl Tütün Kontrol Kurulu Faaliyetleri

8. ULUSAL & KÜRESEL MORTALİTE • Dünyada; • 1.1 milyar sigara içen • 4.5 milyon ölüm/yıl • 10 milyon ölüm /2025 • (günde 12 bin ölüm) • Türkiye’de; • 17 milyon sigara içen • 70-100 bin ölüm/yıl • (günde 200-250 ölüm) Ulusal Tütün Kontrol Programı Genelgesi, 7 Ekim 2006 26312 Sayılı Resmî Gazete.

9. TÜTÜN: ALTI TEMEL ÖLÜM NEDENİ WHO Report on the Global Tobacco Epidemic, 2008.

10. SİGARA & EKONOMİ & EĞİTİM & YAŞ CDC, Tobacco Use, Health People 2010.

11. KÜRESELLEŞME & SİGARA ASH, Tobacco: Global Trends, 2006.

12. TÜTÜN: 175 MİLYON ÖLÜM (2030) WHO Report on the Global Tobacco Epidemic, 2008.

13. “TOP TEN” WHO Report on the Global Tobacco Epidemic, 2008.

15. TÜTÜN & TR 2000 2001 2002 2003 1999 DPT, VIII. Beş Yıllık Kalkınma Planı, 2004 (yeniden dizayn edildi). WHO Report on the Global Tobacco Epidemic, 2008.

16. AZALAN KİŞİ BAŞI TÜKETİM DPT, Dokuzuncu Kalkınma Planı 2007-2013, 2007.

17. WHO Report on the Global Tobacco Epidemic, 2008.

18. TÜTÜN KONTROLÜ • Başlamanın önlenmesi • Bırakmaya yardım • Çevresel tütün dumanından koruma • İçenlerin daha az zarar görmesini sağlamak

19. KİMİ KONTROL (YOK) EDECEĞİZ? ASH, Tobacco: Global Trends, 2006.

20. ENDÜSTRİ TAKTİKLERİ Devlet Gücüne Sahip Olmak Hukuki Engelleme Cenevre’de Ticaret Ataşesi Kanun Yazmak Başkentte GR Kanunu Durdurmak Hükümet İle “Arkadaşlık” Kanunu Değiştirmek Tekel İle Ortaklık İhlal Etmek Medya İlişkileri Dezenformasyon Sağlık Bilgisini Sansür

21. “HİSSEDARLARIN MEMNUNİYETİ” • “Gelişen bir pazarı yok saymak aptallık olur. Ahlaki konuda cevap veremem. Biz, hissedarlarımızın memnuniyetiyle sorumluyuz.” M. Pavitt, Public Affairs Manager, Rothman’s Exports Ltd, “Selling Cigarettes to Africans” Independent Magazine, 29 October 1988.

22. ETKİN KONTROL POLİTİKALARI • Yüksek Fiyat (30 puan) • Sigara Yasağı ve Kısıtlama (22 puan) • Tütün Kontrolüne Kaynak (15 puan) • Reklam Yasağı (13 puan) • Belirgin Uyarı Yazıları (10 puan) • Sigara Bıraktırma Desteği (10 puan) ENSP, 2004.

23. ETKİN KONTROL POLİTİKALARI • Yüksek Fiyat • Sigara Yasağı ve Kısıtlama • Tütün Kontrolüne Kaynak • Reklam Yasağı • Belirgin Uyarı Yazıları • Sigara Bıraktırma Desteği ENSP, 2004.

24. ÜCRET & TÜKETİM FRANSA DSÖ, Avrupa Tütün Kontrol Raporu 2007, 2008.

25. FİYAT DEĞİŞİMİ %10 Gelişmiş Ülke Gelişmekte Olan Ülke %-4 %-8 TÜTÜN TÜKETİMİ

26. UCUZLAYAN SİGARA

27. DÜŞÜK ÜCRET / YÜKSEK TÜKETİM 2-4 € Aspect Consortium, Tobacco or Health in the European Union, 2004.

28. TÜRKİYE & BENZİN Aspect Consortium, Tobacco or Health in the European Union, 2004.

29. KAÇAKÇILIKLA ETKİN MÜCADELE İSPANYA Aspect Consortium, Tobacco or Health in the European Union, 2004.

30. ÇÖZÜM? • Bütün paketler uygun etiketler sayesinde izlenmeli • Cezalar ve denetimler arttırılmalı • Üretim kontrol edilmeli • Transit denetlenmeli

31. UCUZ SİGARA ÇÖZÜM DEĞİL Ülke Fiyat ( ABD Doları) Kaçakçılık Düzeyi İspanya 1.20 Yüksek Portekiz 1.75 Orta Yunanistan 2.06 Orta İtalya 2.07 Yüksek Lüksemburg 2.12 Orta Hollanda 2.43 Orta Avusturya 2.69 Yüksek Belçika 2.95 Orta Almanya 3.02 Yüksek Fransa 3.38 Düşük Finlandiya 4.26 Düşük İrlanda 4.27 Düşük İngiltere 4.35 Düşük Danimarka 4.55 Düşük İsveç 4.97 Düşük Norveç 6.27 Düşük Avrupa Komisyonu, 1997.

32. ETKİN KONTROL POLİTİKALARI • Yüksek Fiyat • Sigara Yasağı ve Kısıtlama • Tütün Kontrolüne Kaynak • Reklam Yasağı • Belirgin Uyarı Yazıları • Sigara Bıraktırma Desteği ENSP, 2004.

34. DUMANSIZ HAVA SAHASI Relative Change in Smoking (%) (consumption per smoker x prevalence) Fichtenberg CM, BMJ, 2002.

37. İRLANDA Dr. Toker Ergüder’in izniyle…

39. ETKİN KONTROL POLİTİKALARI • Yüksek Fiyat • Sigara Yasağı ve Kısıtlama • Tütün Kontrolüne Kaynak • Reklam Yasağı • Belirgin Uyarı Yazıları • Sigara Bıraktırma Desteği ENSP, 2004.

40. SİGARA VERGİLERİ VE TÜKETİM WHO Report on the Global Tobacco Epidemic, 2008.

41. ETKİN KONTROL POLİTİKALARI • Yüksek Fiyat • Sigara Yasağı ve Kısıtlama • Tütün Kontrolüne Kaynak • Reklam Yasağı • Belirgin Uyarı Yazıları • Sigara Bıraktırma Desteği ENSP, 2004.

42. SEMİYOLOJİ & MİTOLOJİ • “Şey”leri mi yoksa o şey’lere yüklenen “anlam”ları mı tüketiyoruz? • Coca Cola; gazlı bir içecek mi, sosyal kimlik mi? • Siyah bir çakıl taşı ölüm cezasının simgesi…

45. SİGARA “KARŞITI” MESAJ

47. SİGARA & ATAERKİLLİK

50. FİLMLERDE SİGARA REKLAMI Ng C, Tobacco at the Movies, www.masspirg.org/www.toughontobacco.org.