Mitosa og meiosa

1. Mitosaogmeiosa Mitosa Kyknanbýtirseg í tværkyknur, iðerueins. Hesarhavasamatalavkromosomum sum móðurkyknan.

2. Mitosa: Kyknubýtiðevnarsamatalavkromosomum sum móðurkyknan. Kromosominisíggjastbara, táiðkyknubýtier. A og Á: Kromosominisíggjastbert sum fínirdupultirtræðrir, iðgeraststyttriogtjúkkari. B: Kromosominiflytasegímótimiðjuni í kyknuni. Harverðateysamanbundinviðfínumtægrum, iðverakallaðspinlar. D: Kromosominibýtaseg í tvey, ogflytasegsíðan í hvørsínkyknuenda. Hettahendiravtíspinnilstægrirnirrykkjasegsaman. Ð og E: Kyknanbýtirseg, kromosombólkarnirbýtasegsundurogverðakjarni í hvørsínaridótturkyknu.

3. Táiðeinkyknaikkibýtirseg, erukromosomini í miðjuniogósjónlig. Táiðkyknanskalbýtaseg (mitosa), gerastkromosominiaftursjónlig. Teygeraststyttriogtjúkkari, verðabýttsundur í helvteftirlongdini, tiltveir DNA streingir, teiravritasegsjálvar, faraburturfráhvørjumøðrumtilhvørsínasíðu. At endabýtirkyknuslímiðseg, ognýggirkyknuveggirverðagjørdirrundan um tværnýggjarkyknur. Einkromosomeindtroðkarseg inn í hvørsínadótturkyknu. Dótturkyknurnarkunnu so eisinibýtasegviðmitosu. Tíverðafleirikyknur, iðdugataðsama sum móðurkyknurnar, gjørdar. Táeittmitosukyknubýtiferfram, hendirtað, at 46 kromosomiriðerueittsamlíktavritavgitnaegginum (zygotuni), verðamóttiknar í tíeinstøkukyknuni, so hvørt sum likamiðveksur. Meðanfostriðveksur, ansaarbeiðssetningarnar í ílegunumeftir, at kyknurnargerasttilvevnaðog at vevnaðurinverðurtilgøgn. Í seinastutilgongdinifáavitserstakaútsjónd, t.d. eygnalit, hárlit o.s.fr.

4. Mitosansteðgarikki, hóastvitgerastvaksin. Mitosan: Evnarkyknur í húðini. Tærkomaístaðinfyritærkyknur, iðharverðaslitnar. Hevurframleiðsluábyrgdinaavreyðumoghvítumblóðkroppum. Bøtir um, skaddanvevnað. Tóertaðikkialtíð, at mitosanendurbyggiroyðilagdarkyknur. Summarkyknurverðagjørdarviðmeiosuni, sum honverðurnevnd.

5. Meiosan Vitmenniskjuhava 46 kromosomir í hvørjarivevnaðarkyknu. Høvdueggkyknanogsáðkyknanhavt 46 kromosomirhvør, hevðizygotanhavt 92 kromosomir. Tíkunnuvitsiga, at eggkyknanhevur 23 kromosomir sáðkyknanhevur 23 kromosomir Nú vita vit, at hettahendirikki, tátaðsnýrseg um meiosu. Kyknurnargerakyknurviðhelvtinaavkromosomtalinum. Hettakyknubýtiðer í kynsgøgnunum. Her verðabert 4 dótturkyknurtil, oghevurhvørteirra 23 kromosomir .

6. Meiosa

7. Kyknubýtiðvanligakallaðmeiosa, gerkyknurvið 23 kromosomum, iðeruarvaðarfrámóðurkyknuni. Meiosanhendir í kynsgøgnunum. A: Kromosominigerasttjúkkariogstyttri. Á: Kromosominigerapør, iðsamsvarahvørtannað. (homologe) (eittkromosom í hvørjumparierteknaðviðsvørtum, so tilber at skiljataðfrámakanum.) B: Kromosominigeraeinnýggjan strong. Makapørinifaraútímóti kyknuvegginum., harteyerusamanbundinviðspinnilstægrum. D: Makapøriniskiljasegsundurogfara í hvørsínasíðu. Kyknanbýtirseg sundur í helvt. Ð: Hvørtkromosomiðbýtirseg í tveirpartar, sum fara í hvørsínaætt. E: Kyknanbýtirsegsundur í 4 partar, og í hvørjikyknuerhelvtinavkromosomunum í upprunakyknuni. Í eistrunumverðatærfýrakyknurnartilsáðkyknur. Í eggjastokkunumverðureinteirratileitt egg. Restinfer í upploysing.

8. Mitosanogmeiosanerumeinlíkar í støðum, t.d. harkromosominigeraststytttri, tjúkkariogbýtasegsundur í tvey. Síðanparastkromosomini, so at helvtinfrámammuniogpápanumleggjasegviðliðina á hvørjumøðrum. Síðanibuktakromosominisegtættsaman, fara so sundur, og í hvørjumnýggjumdupultumkromosomumeruílegurbæðifrámammuniogpápanum. Síðanbýtahesarbáðarkyknurnarsegaftur, so at bert 23 kromosomirkoma inn í hvørjaavteimumfýradótturkyknunum. Hettaíleguskiftimillumkyknurnar í meiosunilærirokkum, hvívitikkiannahvørtlíkjastmammuniellapápanum 100%. Av hesumsæsteisini, hvívithava so ymiskanpersónleika. Taðmestvanligakromosomtaliðverðurendurskapt, táiðsáðkyknanogeggkyknanrennasaman. Hesi 46 kromosominieru 23 pør. Hesieitahomologe, iðmerkir at teysamsvara.

9. At samsvaramerkir, at skapogstødd í hvørjumkromosomparierueins.