Togsang og Togsong

1. Togsang og Togsong Av Kari Bremnes og Frode Grytten

2. Kompetansemål • lese et representativt utvalg samtidstekster, skjønnlitteratur og sakprosa, på bokmål og nynorsk og i oversettelse fra samisk, og reflektere over innhold, form og formål • gjøre rede for et bredt register av språklige virkemidler og forklare hvilken funksjon de har • beskrive samspillet mellom estetiske virkemidler i sammensatte tekster og vise sammenhengen mellom innhold, form og formål

3. Toget som motiv • Det konkrete toget – kva for stemning skapar toget?: • Grytten: «Togskinnene glitrar i regnet. Som om alle passerande tog har gjort dei blanke. Eg kan framleis gå av. Eg blir sitjande. Frå vindauget ditt kan du sjå denne stasjonen. Eg hugsar kveldar med lyden av passerande tog. Lyden av togfløyta som blei tømt over senga der vi låg.»

4. Ei konkret reise – og ei metaforisk reise – kva for reise?: • Bremnes: • http://www.youtube.com/watch?v=1RkUUdGy_Bs&feature=player_detailpage «De møttes på en reise på en reise over land og jord og dette va for lenge lenge sia De skulle ikkje hjem, de skulle ut og følge fremmed spor til ukjent plass og hemmelige stia»

5. Toget som metafor – kvar endar «linja»?: • Grytten: «Eg har alltid gått av på denne stasjonen. Din stasjon. Ein søndag foreslo eg at vi skulle reise ut til endestasjonen. Vi går alltid av her, sa eg. Eg vil vite kvar linja endar. Det er ikkje noko å sjå der, svarte du. Eg må vite kvar linja endar, sa eg.»

6. Og hjå Bremnes: «De møttes på en reise på en reise over land og jord og ingen av dem trudde noensinne at reisen skulle ende, skulle ende, ved et banespor og bare reise videre i minnet»

7. Kvar går ferda vidare? • Grytten: «Toget stormar vidare, svir inn i natta. Eg elskar deg. Eg elskar deg. Eg elskar deg sånn. Det er over. Det er over. Det er over. Fingeren min fangar alt. Stasjonane, perrongane, strålekastarane. Dei regnvåte skinnene som ein gong tok meg fram til deg. Dei regnvåte skinnene som no fører meg bort frå deg.»

8. Og hjå Bremnes: «Det går en gammel skinnesangifra en rød kupé Den søng om det som va engang den bæres videre den bæres av et håp og langs ei skinne»

9. Novella er frå samlinga «Popsongar»: • «Dylan har plassert den venstre peikefingeren på togvindauget. Eg veit det er ein vane han har. Å presse ein finger mot glaset, som om han då kan ta inn det som skjer på utsida, som om han kan ta inn verda gjennom fingeren.» • http://www.arnaudmaisetti.net/spip/spip.php?article548 • Fotografi: Barry Feinstein, 1966

10. Stikkord til analyse og samanlikning: • Den grunnleggande metaforen: • Kva er ei reise? • Kva er skinnegangen? • Kvifor eit tog? Og ikkje ein motorveg? • Kvifor «togsong» • Kvifor «rød kupé» hjå Bremnes? • Kva er «den gamle skinnesangen» hjå Bremnes?

11. Miljøskildring hjå Grytten og Bremnes • Bremnes: «rød kupé», «strågul sommer/ ingen trur på høsten før den kommer» • Grytten: «Dei regnvåte skinene», «toget styrtar inn i natta»

12. Forskjellen på tema og motiv: • Ein faktisk togtur er motivet i novella, handlinga på notidsplanet går føre seg på toget. • Ei faktisk togreise er utgangspunktet også i Bremnes sin «Togsang». • Togturen blir etter kvart ein metafor meir enn eit konkret motiv. • Temaet er difor: ….?

13. Eit lite sidespor • Ein flott song om ein faktisk togtur, eller er det også her ein metafor? «Togsang» av Moddi: http://www.youtube.com/watch?v=7JZ6uibZAWs • Som er ein versjon av Vashti Bunyans Train song: http://www.youtube.com/watch?v=6EW4PbnikMs

14. Rytme • Grytten «Eg elskar deg. Eg elskar deg. Eg elskar deg sånn. Det er over. Det er over. Det er over». • Rytme og musikk i musikkversjonen til Bremnes

15. Verkemiddel • Gjentakingar • Oppramsingar • Kontrastar • Metaforar • Symbolikk