150 likes | 334 Views
So Sánh Các Mô Hình Dân Chủ : Mô Hình Đồng Thuận và Mô Hình Theo Đa Số. Nguyễn Huy Vũ Toulouse, Hè 2014. Các câu hỏi. Thể chế dân chủ có đem lại thịnh vượng hơn cho các quốc gia khi so với các mô hình toàn trị ? Giữa các thể chế dân chủ , thể chế nào là tốt nhất ?
E N D
So SánhCácMôHìnhDânChủ:MôHìnhĐồngThuậnvàMôHình Theo ĐaSố NguyễnHuyVũ Toulouse, Hè 2014
Cáccâuhỏi • Thểchếdânchủcóđemlạithịnhvượnghơnchocácquốcgiakhi so vớicácmôhìnhtoàntrị ? • Giữacácthểchếdânchủ, thểchếnàolàtốtnhất ? • So sánhkiểumôhìnhtổngthống, đạinghị: a) bỏ qua tươngtácgiữaviệchìnhthànhvàphânbổquyềnlực; b) thiếutriếtlý.
Theo ĐaSốvàĐồngThuận • Theo Đasố (majoritatianmodel): Anh • Đồngthuận (consensus model): ThụySỹvàBỉ • 10 điểm: quyềnlựchànhpháp, quyềnlựclậppháp, hệthốngđảngphái, phươngthứcbầucử, tươngtácgiữacácnhómlợiích, phânbổquyềnlựchànhpháp, phânbổquyềnlựclậppháp, đặctínhcủahiếnpháp, sựxétlạiluậtlệ, vịtrícủangânhàngtrungương.
1. QuyềnlựcHànhpháp • Theo Đasố: tập trung quyền hành pháp vào nội các chính phủ; nội các này chủ yếu từ một đảng và vừa đủ chiếm đa số.Còngọilàđộctàicóchọnlựa. • Đồngthuận: quyền hành pháp được chia sẻ trong các nội các liên minh.
2. QuyềnlựcLậppháp • Theo Đasố: nộicácchínhphủthốnglĩnhnghịviện. • Đồngthuận: sự cân bằng quyền lực giữa hành pháp và tư pháp.
3. HệthốngĐảngphái • Đasố: hệ thống chính trị bao gồm hai đảng chính. • Đồngthuận: hệ thống chính trị nhiều đảng phái.
4. PhươngthứcBầucử • Theo Đasố: hệ thống bầu cử theo đa số và không theo tỉ lệ. • Đồngthuận: đạidiệntheotỉlệ.
5. Tươngtácgiữacácnhómlợiích • Theo Đasố: mô thức đa nguyên của các nhóm lợi ích. • Đồngthuận: tínhhợptácgiữacácnhómlợiích.
6. Phânbổquyềnlựchànhpháp • Theo Đasố: Tập trung tất cả quyền lực duy nhất vào chính quyền trung ương. • Đồngthuận: hệthốngliên bang vàtảnquyền.
7. Phânbổquyềnlựclậppháp • Theo Đasố: quyềnlậppháptậptrungvàoduynhấtmộtviện. • Đồngthuận: lậpphápgồm hai việnđềucó vai tròmạnh.
8. Đặctínhcủahiếnpháp • Theo Đasố: hiếnphápuyểnchuyển. • Đồngthuận: khóthayđổihiếnpháp.
9. Sựxétlạiluậtlệ • Theo Đasố: Không có tòa án xét lại một cách chính thức tính hợp hiến của luật thông thường. • Đồngthuận: cótòaánhiếnphápxétlạitínhhợphiếncủacácluậtthôngthường.
10. Vịtrícủangânhàngtrungương • Theo Đasố: ngân hàng trung ương được điều phối bởi hành pháp. • Đồngthuận: ngânhàngtrungươngđộclập.
MôhìnhcủaĐức: liênminhcủacácđảnglớn • Liên bang, phânquyềnnhằmngănngừađộctàivàđảochính. • Chínhphủmạnhmẽtừpheđasốtrongquốchội. • Tòaánhiếnphápxéttínhhợpphápcácluật. • Nguyêntắc: bỏphiếubấttínnhiệmxâydựng. • Cáchbầucử: ½ theođasố, ½ theotỉlệ. • Đảngvàoquốchội khi tổngphiếubầu > 5%.
Thảoluận • Tảnquyềndẫnđếnkhuynhhướnghìnhthànhcácvùngkinhtếlớnkhácnhauvàcạnhtranhvớinhau. Nềnkinhtếquốcgianăngđộnghơn. • Phươngthứcbầucửđasốtươngđốivềlâudàihìnhthànhnênhệthống hai đảngchính. Trong ngắnhạn, đảnglớnnhấtcầmquyềncóthểtạoảnhhưởngbằngchínhsách ‘mịdân’.