Przedsiębiorczość działalność gospodarcza jako szansa rozwoju organizacji

1. KRAJOWA RADA SPÓŁDZIELCZA, Warszawa, ul. Jasna 1Ewa Ochocka – główny specjalista, Spółdzielczy Instytut Badawczy Przedsiębiorczość działalność gospodarcza jako szansa rozwoju organizacji Ostrowiec Świętokrzyski, 10.02.2011 r.

2. Spółdzielnia socjalna jako nowa formuła gospodarowania • łączy cechy spółdzielni pracy oraz organizacji pozarządowej Spółdzielnia socjalna działa na rzecz społecznej i zawodowej reintegracji jej członków, prowadzi działalność gospodarczą, może prowadzić działalność społeczną i oświatowo-kulturalną, działalność społecznie użyteczną w sferze zadań publicznych określonych w ustawie z dn. 24.04.2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

3. Podstawy prawne funkcjonowania spółdzielni socjalnych w Polsce • Ustawa z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych • Ustawa z dnia 7 maja 2009 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach socjalnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw

4. Inne akty prawne regulujące działalność spółdzielni socjalnych • ustawa z 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. z 2003r., Nr 122, poz. 1143 z późn. zm.); • ustawa z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych; • ustawa z 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2003r., Nr 96, poz. 873 z późn; zm.)‏ • ustawa z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2004r., Nr 173, poz. 1807 z późn. zm.); • ustawa z 16 września 1982 r. Prawo Spółdzielcze (tekst. jedn. Dz.U. z 2003r., Nr 188 poz. 1848, z późn. zm.)‏

5. Założyciele spółdzielni socjalnej Możliwość tworzenia spółdzielni socjalnych przez osoby prawne. Było: Samorządy i organizacje pozarządowe mogą wspierać spółdzielnie socjalne, a nawet przystępować do nich, ale nie mogą ich tworzyć. Jest: Spółdzielnie będą mogły być tworzone przez organizacje pozarządowe, kościelne osoby prawne i jednostki samorządu terytorialnego. Spółdzielnię socjalną może założyć: • Co najmniej 5 osób w przypadku osób fizycznych; • Co najmniej 2 w przypadku osób prawnych.

6. Proporcje założycieli i członków spółdzielni socjalnych - osób fizycznych

7. Założyciele i członkowie • W przypadku gdy założycielami spółdzielni socjalnej są organizacje pozarządowe lub jednostki samorządu terytorialnego, są one zobowiązane do zatrudnienia w spółdzielni co najmniej pięciu osób spośród osób wymienionych w art. 4 ust. 1, w terminie 6 m-cy od dnia zarejestrowania się tej spółdzielni socjalnej. • Osoby zatrudnione w spółdzielni socjalnej nieprzerwanie przez okres 12 m-cy mają prawo do uzyskania statusu członka spółdzielni socjalnej.

8. Dla kogo spółdzielnia? Kto może zostać jej członkiem ? Osoba bezrobotna w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, tj. obywatel polski lub cudzoziemiec, bądź, jeśli jest osobą niepełnosprawną, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia co najmniej w połowie tego wymiaru czasu pracy, nieuczący się w szkole, z wyjątkiem szkół dla dorosłych lub szkół wyższych w systemie wieczorowym albo zaocznym, zarejestrowany we właściwym dla miejsca zameldowania stałego lub czasowego powiatowym urzędzie pracy oraz poszukującą zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej.

9. Osoby, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1-4, 6 i 7 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym, tj. • bezdomni realizujący indywidualny program wychodzenia z bezdomności, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, • uzależnieni od alkoholu, po zakończeniu programu psychoterapii, uzależnieni od narkotyków lub innych środków odurzających, po zakończeniu programu terapeutycznego, • chorzy psychicznie, • zwolnieni z zakładów karnych, mające trudności w integracji ze środowiskiem, • uchodźcy realizujący indywidualny program integracji, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej.

10. Liczba spółdzielni socjalnych w Polsce

11. Zakres działalności spółdzielni socjalnej

12. Przedmiotem działalności spółdzielni socjalnej jest prowadzenie wspólnego przedsiębiorstwa w oparciu o osobistą pracę swoich członków, która służy ich społecznej i zawodowej reintegracji. Spółdzielnia socjalna może prowadzić działalność gospodarczą, społeczną i oświatowo – kulturalną na rzecz swoich członków oraz ich środowiska lokalnego, a także działalność społecznie użyteczną w sferze zadań publicznych określonych w ustawie z dnia 23 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2003 r. Nr 96, poz. 873 z późniejszymi zmianami), np. w zakresie pomocy społecznej, usług socjalnych, sportu, turystyki i rekreacji.

13. Spółdzielnia socjalna jest wyodrębnionym organizacyjnie i finansowo podmiotem funkcjonującym na rynku. Tworzy alternatywne miejsca pracy dla grup defaworyzowanych na otwartym rynku pracy. Działa ona na rzecz: • społecznej reintegracji jej członków rozumianej jako działania mające na celu odbudowanie i podtrzymanie umiejętności uczestniczenia w życiu społeczności lokalnej i pełnienia ról społecznych w miejscu pracy, zamieszkania lub pobytu • zawodowej reintegracji jej członków oznaczającej działania mające na celu odbudowanie i podtrzymanie zdolności do samodzielnego świadczenia pracy na rynku pracy W obu przypadkach te przedsięwzięcia nie są podejmowane w ramach prowadzonej przez spółdzielnię socjalną działalności gospodarczej.

14. W celu zdobywania nowych doświadczeń, umacniania swej pozycji ekonomicznej i tworzenia wizerunku, spółdzielnia socjalna powinna starać się tworzyć partnerstwa na rzecz realizowania różnych zadań wspólnie z innymi podmiotami gospodarczymi. Spółdzielnia socjalna może prowadzić działalność społeczną i oświatowo-kulturalną na rzecz swoich członków oraz ich środowiska lokalnego, a także działalność społecznie użyteczną w sferze zadań publicznych obejmujących między innymi: • pomoc rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej; • ochronę i promocję zdrowia; naukę; rynek pracy; • kulturę i sztukę; • ekologię; • ratownictwo; • rozwijanie kontaktów i współpracy między społeczeństwami; • wspomaganie rozwoju gospodarczego, w tym przedsiębiorczości; • upowszechnianie równych praw kobiet i mężczyzn; ochronę konsumentów; rozwój wspólnot i społeczności lokalnych

15. Wsparcie tworzenia i funkcjonowania spółdzielni socjalnych

16. Instrumenty finansowe wspierające rozwój spółdzielczości socjalnej: • jednorazowe wsparcie z Funduszu Pracy lubz Państwowego Funduszu Osób Niepełnosprawnych, • zwolnienie z opłat za wniosek o wpis do KRS oraz od wniosków o zmiany wpisu, • zwolnienie z opłat za ogłoszenie wpisów w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, • możliwość sfinansowania składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe w pełnej wysokości przez 24 m-ce oraz w połowie przez kolejne 12 m-cy, • możliwość ubiegania się o wsparcie ze strony JST, w szczególności dotacje, pożyczki, poręczenia, zrefundowanie kosztów lustracji, • zwolnienie z podatku dochodowego od dochodów wydatkowanych w danym roku podatkowym na cele związane z reintegracją społeczno-zawodową członków spółdzielni.

17. Możliwość preferencyjnego traktowania w ramach postępowań z zakresu zamówień publicznych dzięki tzw. KLAUZULOM SPOŁECZNYM Zmiany w Ustawie Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655 z późn. zm.): Zamawiający może określić wymagania związane z realizacją zamówienia dotyczące: • Zatrudniania osób bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego; • Zatrudniania osób niepełnosprawnych; • Innych osób, o których mowa w Ustawie o zatrudnieniu socjalnym; • Utworzenia przez pracodawcę funduszu szkoleniowego; • Zwiększenia wpłat pracodawców na fundusz szkoleniowy.

18. Program Operacyjny Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2009-2013 (PO FIO) został przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 4 listopada 2008 r. Priorytet IV. Rozwój przedsiębiorczości społecznej - 9 mln. zł rocznie Przedsiębiorczość społeczna i upowszechnianie idei partnerstwa trójsektorowego – szkoleniowo-doradcze wsparcie rozwoju różnych form przedsiębiorczości społecznej inicjowanej i prowadzonej przez organizacje pozarządowe, promowanie i upowszechnianie idei przedsiębiorczości społecznej oraz dobrych praktyk w tym obszarze, promowanie i upowszechnianie idei społecznego zaangażowania przedsiębiorców oraz współpracy organizacji pozarządowych, biznesu i administracji publicznej, promowanie nowych form gospodarowania i tworzenia własnych miejsc pracy – spółdzielczość socjalna.

19. W 2009 roku do PO FIO wnioski zgłosiło 16 spółdzielni socjalnych, z czego w: • Priorytecie III – 6 spółdzielni socjalnych; • Priorytecie IV – 10 spółdzielni socjalnych; Na łączną kwotę: 968.247,1 zł. Dotację otrzymało 10 spółdzielni (w tym 1 w Priorytecie III) na łączną kwotę: 652.110 zł. (jeden projekt dwuletni i dziewięć jednorocznych)

20. Partnerstwo na rzecz ekonomii społecznej – projekt realizowany przez KRS w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet VII, Poddziałanie 7.2.2

21. Cel ogólny projektu: wypracowanie modelu współpracy Spółdzielni Mieszkaniowych z OPS, PUP, samorządami i lokalnymi przedsiębiorstwami celem utworzenia Osiedlowych Spółdzielni Socjalnych

22. Cele szczegółowe projektu: • utworzenie ok. 10 spółdzielni socjalnych • zwiększanie zatrudnienia bezrobotnych mieszkańców spółdzielczych osiedli mieszkaniowych • podnoszenie kwalifikacji członków spółdzielni umożliwiających wykonywanie prac zleconych przez SM • wyeliminowanie/zminimalizowanie jednego z największych problemów SM – zalegania z opłatami i eksmisji • wdrażanie dobrych praktyk włoskiego sektora spółdzielczości socjalnej • poprawa relacji członków spółdzielni z najbliższym otoczeniem

23. Rezultaty działań: • utworzenie i kompleksowe wsparcie kilkunastu spółdzielni socjalnych • utworzenie ponad 50 nowych miejsc pracy • zdobycie kwalifikacji niezbędnych do wykonywania prac zleconych przez SM (szkolenia i kursy zawodowe) • zawarcie porozumień między lokalnymi instytucjami oraz spółdzielniami celem wsparcia spółdzielni socjalnych • stworzenie warunków do integracji społeczno-zawodowej • zniesienie barier psychologicznych i społecznych w kontaktach członków spółdzielni z lokalną społecznością • poprawa sytuacji materialnej, psychicznej i społecznej członków spółdzielni • promocja spółdzielczości socjalnej jako formy przedsiębiorczości, zaradności i samowystarczalności ekonomicznej

24. Spółdzielnie socjalne, które powstały w ramach projektu: • Osiedlowa Spółdzielnia Socjalna „Pokolenie” • Osiedlowa Spółdzielnia Socjalna „PRAGA” • Ursynowska Spółdzielnia Socjalna „URSERWIS” • Spółdzielnia Socjalna „Kamionek” • Spółdzielnia Socjalna „Stary Mokotów” • Spółdzielnia Socjalna „Warszawa” • Spółdzielnia Socjalna „REM-TECH” (w organizacji) • Pedagogiczna Spółdzielnia Socjalna „Baby Boom” (w organizacji) • Spółdzielnia Socjalna „Astra” • Spółdzielnia Socjalna ”Pokój Sztuki” • oraz grupa inicjatywna „Przestrzeń Sztuki”

25. Zakres świadczonych usług przez OSS „Praga”: • remontowo-budowlane • porządkowo-sprzątające • odśnieżanie/utrzymanie zieleni • elektryczne i monitoring • hydrauliczne • ochrony • opiekuńcze • masaż klasyczny

26. Spółdzielnia Socjalna „Stary Mokotów” prowadzi sklep internetowy oferujący trzy segmenty artykułów: • Zdrowa żywność • bogaty wybór artykułów wegetariańskich • warzywa, owoce i nabiał z ekologicznych gospodarstwa • najlepsze chleby na Mazowszu według tradycyjnych receptur • Produkty Fair Trade • Artykuły spółdzielcze Spółdzielnia prowadzi również portal internetowy www.stary-mokotow.pl

27. Spółdzielnia Socjalna „Warszawa” prowadzi hostel. Hostel jest spokojnym, domowym miejscem, dla osób które chcą w kameralnej atmosferze spędzić czas, Śniadania i inne poczęstunki w hostelu są wegańskie, oparte na produktach rolnych i przetworach pochodzących z ekologicznego gospodarstwa agroturystycznego w Węgajtach na Warmii Do dyspozycji gości jest kawa i herbata pochodzące ze sprawiedliwego handlu (fair-trade)

28. Spółdzielnia Socjalna „Warszawa” Emma Hostel ul. Wilcza 25, Warszawa www.emmahostel.pl emmahostel@gmail.com tel.: 511 202 905 Małgorzata Gąsiorowska – Prezes Zarządu

29. Spółdzielnie socjalne osób prawnych Spółdzielnia Socjalna „OPOKA” została założona przez dwa podmioty prawne: • Stowarzyszenie na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju Społeczno-Gospodarczego „KLUCZ”, • Chrześcijańskie Stowarzyszenie Dobroczynne. Spółdzielnia działa w branży gastronomicznej i szkoleniowej. Kontakt: Spółdzielnia Socjalna „Opoka”32-310 Kluczeul. Rabsztyńska 3/4tel/fax 32 647 21 50e-mail: biuro@opokas.pl www.opokas.pl

30. Spółdzielnie socjalne osób prawnych Spółdzielnia Socjalna „Gród” została założona przez: • gminę Byczyna, • Opolskie Bractwo Rycerskie , • Stowarzyszenie Popierania Zaradności Życiowej i Rozwoju Przedsiębiorczości. Spółdzielnia zajmuje się obsługą atrakcji turystycznej miasta – zrekonstruowanego średniowiecznego grodu. Spółdzielcy wykonują różne prace – są snycerzami, garncarzami czy płatnerzami. Oczywiście zajmują się również obsługą organizacyjną grodu - hotelu z 50 miejscami noclegowymi i restauracji. Kontakt: Gród RycerskiBiskupice 5846-220 Byczyna tel. 602 613 386

31. Dziękuję za uwagę Ewa Monika Ochocka Główny specjalista Spółdzielczy Instytut Badawczy - Centrum Szkolenia Spółdzielczego Kierownik projektu Krajowa Rada Spółdzielcza ul. Jasna 1 00-013 Warszawa tel. (022) 827 15 29, (022) 596 45 55 ochockae@krs.com.pl