ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Atık Yönetimi Dairesi Başkanlığı

1. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞIÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜAtık Yönetimi Dairesi Başkanlığı “ Tehlikeli Atık Taşımacılığı, Tehlikeli Atık İthalatı ve İhracatı” Ülkü Füsun ERTÜRK Kimya Mühendisi

2. İÇİNDEKİLER • Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği • Atık İthalatı • Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Atıkların İthalatına İlişkin Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği DTS Tebliği(2010/3) • Serbest Bölgeler • Tehlikeli Atıkların Sınırlarötesi Taşınımı ve Bertarafının Kontrolüne İlişkin Basel Sözleşmesi - 20.09.1994 • 1013/2006/EC Sayılı Avrupa Atık Taşıma Tüzüğü

3. Türkiye içinde Atık Taşımacılığı Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğine göre; • Bakanlık • Mülki Amirler • Mahalli İdareler • Atık üreticileri • Bertarafçıların Sorumlulukları bulunmaktadır.

4. Bakanlığın Sorumlulukları • Atıkların sınırlar ötesi taşınımı ve bertarafına ilişkin uluslararası çalışmaları yürütmek, ilgili bildirim ve taşımacılık belgelerini değerlendirmek, atık ihracatına ilişkin faaliyetleri onaylamak, uluslararası bilgi değişimini sağlamak, herhangi bir kaza durumunda diğer ülkeleri haberdar etmekle,

5. Mülki Amirlerin Sorumlulukları • Atık taşıma formları ile ilgili olarak bu Yönetmelikle belirlenen işlemleri yerine getirmekle, • İl sınırları içinde atık taşınması ile ilgili faaliyet gösteren firmalara ve araçlara taşıma lisansı vermek, bu lisansı kontrol etmek, iptal etmek veya yenilemekle,

6. Mülki Amirlerin Sorumlulukları • İl sınırları içinde atık taşıması sırasında meydana gelebilecek kazalarda her türlü acil önlemi almak ve gerekli koordinasyonu sağlamak ve kaza raporlarını yıllık olarak değerlendirerek Bakanlığa bildirmekle,

7. Mahalli İdarelerin Sorumlulukları • Atıkların taşınması ve bertarafı konusunda izin almış kişi ve kuruluşlar ile yapacakları sözleşmelerde bulunduğu ilin valiliğinin uygun görüşünü almak, yapılan faaliyetin söz konusu sözleşmelere uygunluğunu denetlemek ve bu konuda Bakanlığa bilgi vermek üzere bağlı olduğu valiliğe rapor vermekle

8. Atık Üreticisinin Sorumlulukları • Ulusal ve Uluslararası Atık Taşıma Formunu doldurmak ve öngörülen prosedüre uymakla, • Atık taşımacılığında mevcut uluslararası standartlara uymakla, • Atığı bertaraf tesisinin kabul etmemesi durumunda taşıyıcıyı başka bir tesise göndermekle veya taşıyıcının atığı geri getirmesini ve bertarafını sağlamakla,

9. Bertarafçı • Kabul ettiği atığın taşıma formunu imzalamak ve otuz gün içinde üreticiye göndermekle, • Atık taşıma formu ile ilgili olarak üretici ile arasında uyuşmazlık çıkması halinde, bu uyuşmazlık giderilemezse on beş gün içinde, uyuşmazlığı Bakanlığa bildirmekle, • Taşıma formu olmaksızın atık kabul etmesi halinde (acil durumlar) Bakanlığa bilgi vermekle,

10. TAKY 3 NCÜ BÖLÜMTAŞIMA İLE İLGİLİ HÜKÜMLER • Atıkların Taşınması • Araçlarda taşıma formu bulundurma zorunluluğu • Atık taşıyıcılarının lisans alma zorunluluğu • Lisanslı araçla taşıma muafiyeti

11. Atık Taşıma Lisansı • Atıkların taşınması bu iş için lisans almış kişi ve kuruluşlarca taşınan atığın özelliğine uygun araçlarla yapılmalıdır (TAKY Ek-18)

12. ATIKLARIN ULUSAL TAŞINMASI C Bertarafçı Atık Üreticisi D A A Taşıyıcı B D Valilik A Bakanlık

13. Atık Taşıma Lisansı Muafiyeti • Kullanılmış lastikler ile Atık Kodu 09 01 Fotoğraf Endüstrisi Atıkları başlığı altında yer alan gümüş içeren sabitleştirme banyolarının ve bu Yönetmelik kapsamında olan ancak toplamı elli kilogramı geçmeyen atıklar

14. Atık İthalatı • Atıkların, serbest bölgeler dahil Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesine girişi yasaktır. • Ancak sektör itibari ile ekonomik değere haiz atıkların ithal izinleri Dış Ticarette Standardizasyon Tebliğleri Doğrultusunda verilmektedir.

15. Atık İthalatı • Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Atıkların İthalatına Dair Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği (DTS 2010/3) ve (DTS 2010/23)

16. DTS Tebliğleri • Bu Tebliğlerin amacı, Türkiye gümrük bölgesine girecek atıkların, çevrenin korunması yönünden uygunluk denetimine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

17. DTS 2010/3 Tebliği • Ek-1 sayılı listede yer alan atıkları; Bakanlıktan lisans veya geçici çalışma izni alan geri kazanım tesislerine sahip sanayiciler ithal edebilir. Bu atıklar (EK-1); • Galvanizli matlar • Başlıca muhtevası bakır olanlar • Başlıca muhtevası alüminyum olanlar (Atık alüminyum oksit) • İkincil kullanım amacıyla hurda plastiklerden geri kazanılmış granül ve çapaklar

18. Ek- 1 • Etilen polimerlerinden olanlar • Stiren polimerlerinden olanlar • Vinil klorür polimerlerinden olanlar • Propilen polimerlerinden olanlar • Döküntü ve kırpıntılar • Artıklar Toz ve granüller • Kullanılmış dış lastikler-Diğerleri • Sertleştirilmiş kauçuğun döküntü, artık ve tozları • Gazete ve dergilerin eski sayıları ve satılmayanları, telefon rehberleri, broşürler ve basılı yayınlar • Cam kırıkları ve diğer cam döküntü ve artıkları • Kurşun-asitli akümülatörler

19. DTS 2010/3 Tebliği • (Ek-1) sayılı listede yer alan metal hurdaları, • Metal Hurda İthalatçı Belgesi alınmış olması, • metal hurdaları ergiterek işlem yapan sanayiciler ile, • Bakanlıktan lisans veya geçici çalışma izni almış olan sanayiciler, ithal edebilirler. • Sabit ve portatif radyasyon ölçüm cihazlarına)ve radyasyon güvenliği konusunda eğitim almış personele sahip olunması gerekmektedir. • Metal Hurda İthalatçı Belgesini haiz sanayicilerin listesi Çevre ve Orman Bakanlığının web sitesinde ilan edilir.

20. DTS 2010/3 Tebliği • Ek2/A ve Ek-2/B Listelerinde ithalatı Yasak olan atıklar yer almaktadırlar.

21. Metal hurdalara ilişkin özel hususlar(DTS 2010/23) (Ek-1) sayılı listede yer alan metal hurdaların; • dağılmayan katı formda bulunmaları, ithali yasaklanmış tehlikeli madde ve atıklarla karıştırılmamaları ve kontamine olmamaları gerekmektedir. • içerisinde top, havan, roket mermileri ile diğer patlayıcı askeri mühimmat bulunması halinde gerekli tedbirler ithalatçı tarafından alınır. • Radyasyon kontrolü yapılan gümrük kapılarından, limanlardan geçişi.

22. Uygunluk Yazısı • İlgili İl Çevre ve Orman Müdürlükleri belgeleri inceler ve fiziki kontroller yapar

23. Serbest Bölgeler Komisyon; serbest bölge müdürlüğü başkanlığında • valilik, • gümrük, • gümrük muhafaza müdürlüğü işletici veya bölge kurucu ve işleticisi • atık üreticisi firma temsilcilerinden oluşmaktadır. ( TAKY Madde 41)

24. Komisyona Sunulacak Belgeler • Atıkların serbest bölge içindeki bir üretim ve/veya tüketim faaliyeti sonucu ortaya çıktığına ilişkin belge, • Atığı oluşturan faaliyetin türü, atık tür ve miktarı, • Atığın özelliğine göre Çevre ve Orman Bakanlığı’nca ilgili yönetmelikler gereğince verilmiş olan toplama, ayırma, geri dönüşüm, geri kazanım, ara depolama, bertaraf tesisi lisansı veya geçici çalışma izin belgesi, • Atıkların Bakanlıkça lisanslı ya da izinli tesislere gönderileceğine dair sözleşme, • Hurda metaller için metal hurdayı ergiterek işlem yapan sanayi tesisleri olduğuna dair veya hurdaların bu tür tesislere gönderileceğine dair sözleşme. SERBEST BÖLGEDEN ATIK ÇIKIŞINDA KONTROL BELGESİ YA DA UYGUNLUK BELGESİ ARANMAZ.

25. Tehlikeli Atıkların Sınırlarötesi Taşınımının Kontrolü ve Bertarafı konusunda Basel Sözleşmesi AMAÇ • -Tehlikeli ve diğer atıkların sınırötesi hareketlerini azaltmak • -Tehlikeli ve diğer atıkların oluştukları yerde bertaraf edilmesini sağlamak • -Atıkların oluşumunu minimize etmek

26. ATIK TANIMI • Basel Sözleşmesi Madde 2 - Tanımlar Bu Antlaşmanın amaçlarına göre: 1. “Atıklar" ulusal kanun hükümlerine göre bertaraf edilen veya bertaraf edilmek istenen veya bertaraf edilmesi planlanan madde veya nesnelerdir;

27. Basel Sözleşmesi • Ülkemiz 1994 yılından Beri Sözleşmeye taraftır. • Basel Sözleşmesinin kontrol sistemin Ön Yazılı Bildirim (Prior written Notification) dayanmaktadır.

28. Basel Sözleşmesi • Bu sözleşme kapsamında, tehlikeli atıkların taşınımı yanlızca İhracatçı devletin, ithalatçı ve transit ülkelerin yetkili otoritelerine Ön Yazılı Bildirim yapmasıyla gerçekleşir. • Tehlikeli atıkların taşıması sırasında, atığın sınırötesi taşınımının başladığı yerden bertaraf edildiği noktaya kadar Taşıma Formları eşlik etmelidir.

29. Basel Sözleşmesi • Tehlikeli atık ihracatında Basel Sözleşmesi Notifikasyon Sistemi kullanılmaktadır. Notifikasyon Formu TAKY Ek-10’da yer almaktadır. Formlar, atık ihracatçısı tarafından 2 nüsha doldurularak Bakanlığımıza gönderilmektedir.

30. Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğiİhracat (Sınırötesi Taşınım) • 8 nci bölüm atıkların sınırlar ötesi taşınımı ile ilgili hükümler içermektedir. • bu bölümde atıkların ithalatı, ihracatı, uluslar arası taşınımda uygulanacak usul ve esaslar ile yasadışı trafik konularında hükümler yer almaktadır.

31. atık ürün bertaraf Geri dönüşüm yeşil liste Liste lenmemiş amber liste Kırmızı liste Madde 11 belge notifikasyon prosedürü ATIK TANIMI VE SINIFLANDIRMASI

32. ATIKLARIN SINIRLAR ÖTESİ TAŞINIMINDA • Uluslararası paketleme, etiketleme ve taşıma standartlarına uyulur, • Atıkların sınırlar ötesi taşınımının ilgili Yönetmeliğe göre tamamlanamadığı durumlarda, ihracatçı devlet, ithalatçı devletin bilgi verdiği tarihten itibaren doksan gün içinde veya ilgili devletlerin mutabık kalacakları başka bir süre içinde geri almayı temin eder. Aksi durumda, yasadışı trafik olarak değerlendirilir.

33. YASADIŞI TRAFİK • Atıkların taşınmasında; • a) Yönetmelik gereğince yapılması gereken bildirimlerde bulunulmaması, • b) Yetkili otoritenin Yönetmelik ile belirtilen izninin bulunmaması, • c) Yetkili otoritenin izninin hileli veya yalan beyan sonucu elde edilmesi, • d) Belgelerin içeriğine tümüyle veya kısmen uymadan ülke yetki alanına girilmesi, • e) Uluslararası sözleşmelere ve ilgili Yönetmeliğe aykırı olarak atıkların bertaraf, boşaltım ve/veya nakil aracıyla birlikte terk edilmesi, durumlarında atıkların taşınımı yasadışı trafiktir.

34. YASADIŞI TRAFİK • İhracatçı, kendisine yasadışı trafik hakkında bilgi verildiği tarihten itibaren otuz gün içinde veya ilgili devletlerin mutabık kalacağı başka bir süre içinde, atıkların ihracatçı veya üretici ya da ihracatçı devletin kendisi tarafından ülkesine iadesini temin edecektir.

35. İHRACATTA GENEL BİLDİRİM İhracatçının bir yıllık süre için genel bir bildirimde bulunmasına izin verilebilir. Bunun için; • a) Sevk edilecek atıkların cinsi, kesin miktarı veya periyodik listesi gibi Bakanlığın isteyeceği bilgilerin bulunması, • b) Atıkların aynı fiziksel ve kimyasal özellikleri taşıması, • c) İhracatçı devletin aynı gümrük giriş-çıkış kapısını kullanması, • d) Atıkların aynı bertaraf tesisine sevk edilmesi, zorunludur.

36. TEHLİKELİ ATIKLARIN İHRACI (Madde 42) • Atıklar; • a) Ülkemizde atıkların bertarafı için gerekli teknik kapasiteye sahip tesislerin bulunmaması halinde, • b) Söz konusu atıkları ithalatçı devletin yetkili otoritesinin kabul etmesi durumunda, • ihraç edilebilir. • Bu durumda, atıkların sınırlar ötesi taşınımına izin verilmeden önce transit devletlerin ve atığı ithal edecek devletin yazılı onayları Bakanlıkça alınır.

39. TRANSİT GEÇİŞ • Ülkemizin transit devlet olması halinde, Bakanlığa taşımanın planlandığı tarihten en az altmış gün önce bildirimde bulunulması zorunludur. • Bakanlık söz konusu transit taşıma işlemine şartlı veya şartsız izin verebilir, izin vermeyi reddedebilir veya en geç altmış gün içinde bildirimde bulunan taraftan bilgi isteyerek yazılı cevabını bildirir. • Bakanlığın izni alınmadan transit geçiş yapılmaz, ulusal yetki alanımız içinde atık yükü limbo yapılamaz ve aktarılamaz.

40. 1013/2006/EC Atık Taşıma Tüzüğü • 259/93 sayılı Atık Taşıma Tüzüğü yürürlükten kaldırılmış ve 1013/2006/EC sayılı Tüzük 12 Temmuz 2007 tarihinden itibaren AB ülkeleri tarafından uygulanmaya başlanmıştır.

41. 1013/2006/EC Atık Taşıma Tüzüğü • Söz konusu tüzük, atıkların AB içinde ve AB sınırları dışına atık nakliyesi ile ilgili hükümleri içermekte ve sevkiyatın menşei, varış noktası ve rotasına bağlı olarak atıkların sevkiyatı, sevk edilen atığın türü ve atığa varış noktasında uygulanacak işleme şekli konusunda gerekli prosedür ve kontrol rejimlerini ortaya koymaktadır

42. 1013/2006/EC Atık Taşıma Tüzüğü • Bu tüzükte, OECD, Basel Sözleşmesi ve Avrupa Atık Kataloğu Listeleri birleştirilerek; - Yeşil Liste Atıkları (Genel Bilgi Gereklilikleri) - Tek bir madde altında sınıflandırılmamış ve Ek 3’te listelenmiş iki veya daha fazla atığın karışımları

43. 1013/2006/EC Atık Taşıma Tüzüğü - OECD Kararı veya Basel Sözleşmesinin ilgili eklerine dahil edilmek üzere olan yeşil listeye ek atıklar • Ön Yazılı Bildirim ve Onay işlemlerine Tabi Atıklar (Amber Listed Waste) • İhracatı Yasak Atıklar

44. (EC) No 1013/2006 Tüzüğüne göre Atık Taşınmasındaki Temel Prosedür(Üye devletler arasında) Geri Kazanıma gidecek Atık Bertaraf edilecek Atık Ek III “Yeşil liste" Metal ve metal alaşımları, kağıt, cam, plastik, seramik ve anorganikler gibi; G-Kodları (OECD) B-Kodları (Basel) Ek IV “Sarı liste" Demir çelik ürünleri ve organik atıklar dahilA-Kodları (Basel) • Bu listelerin herhangi birinde bulunmayan atıklar • Karışık Atıklar Notification Notification Notification Madde 18 Bilgi

45. Yeni AB üyesi ülkeler • Bulgaristan • Yunanistan • Romanya • Letonya • Slovakya Gönderilecek tüm atıklar için Notifikasyon Prosedürü uygulanmaktadır.

46. Atıkların Sınırötesi Taşınımları Kılavuzu http://www.atikyonetimi.cevreorman.gov.tr/life/klavuzlar.htm

47. China. December 2001. Basel Action Network.

48. DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER SORULARINIZ İÇİN Telefon :0.312. 207 65 22- Faks: 0.312. 207 64 46