ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Πιλιτσίδη Θεοδώρα

1. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣΚΑΙ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥΠ.Μ.Σ. «ΦΥΛΟ ΚΑΙ ΝΕΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ» ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑΠιλιτσίδη Θεοδώρα ΘΕΜΑ: «Διερεύνηση των παραγόντων που επηρεάζουν την ανάπτυξη της Γυναικείας Επιχειρηματικότητας στο Διαδίκτυο» Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Βιτσιλάκη-Σορωνιάτη Χρυσή

2. Εισαγωγή • Με την παρούσα έρευνα επιχειρείται να διερευνηθούν: α) Οι παράγοντες που εμποδίζουν τις ελληνίδες επιχειρηματίες να εισέλθουν στον κόσμο του ηλεκτρονικού «επιχειρείν» β) οι λόγοι που μπορεί να ωθούν ή αντίστοιχα να αποτρέπουν μια ελληνίδα επιχειρηματία να δημιουργήσει ηλεκτρονική επιχείρηση

3. Το Διαδίκτυο ως πηγή επιχειρηματικού ανταγωνισμού • Διαδικτυακό εμπόριο (Goldstein & O’Connor, n.d.) • Βελτίωση της διαθέσιμης πληροφορίας των επιχειρηματιών (Leff, 1984, Garbade & Silber, 1978, όπ. αναφ. στο Goldstein & O’Connor, n.d.) • Μείωση των δαπανών (Leff, 1984, Garbade & Silber, 1978, όπ. αναφ. στο Goldstein & O’Connor, n.d.) • Βελτίωση της αποδοτικότητας (Leff, 1984, Garbade & Silber, 1978, όπ. αναφ. στο Goldstein & O’Connor, n.d.) • Χρήση εφαρμογών ανάλογα τις ανάγκες της επιχείρησης (Cronin, 1996)

4. Γυναίκες και «διαδικτυακό επιχειρείν» Κίνητρα Περιορισμοί Επέκταση των χωρο-χρονικών ευκαιριών εργασίας (Perrons, 2003) Μικρή επένδυση ή επιχειρηματική εμπειρία (Jome, Donahue & Siegel, 2006) Ευκαιρίες δικτύωσης (Petridou, 2008) Απρόσωπες αλληλεπιδράσεις-μείωση ζητημάτων διάκρισης φύλου (Jome, Donahue & Siegel, 2006) Καλύτερη εξισορρόπηση της εργασίας με την οικογενειακή ζωή (Brush, 1992, DeMartino & Barbato, 2003, Petridou, 2006) Δυσκολία καθορισμού ενός κατάλληλου επιχειρηματικού τομέα (Carter, Ouilliams & Reynolds, 1997) Χαμηλό επίπεδο των τεχνικών και επιχειρησιακών δεξιοτήτων Davidsson, 1991, όπ. αναφ. στο Ozgen & Saderson, 2006) Η ιστορικά παγιωμένη διανομή των ρόλων μεταξύ των φύλων και των στερεοτύπων για το ρόλο των γυναικών στην οικογένεια (Simeonidou, 1996) Ο βαθμός αυτοπεποίθησής τους (Hackett & Betz,1981) ο διαχωρισμός των επαγγελμάτων σε «ανδρικά» και «γυναικεία» (Ροσγοβά, 2009)

5. Σκοπός Έρευνας Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να εξετάσει τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες επιχειρηματίες αναφορικά με την επιχειρηματική είσοδό τους στο Διαδίκτυο.

6. Ερευνητικά Ερωτήματα Τα εμπόδια αυτά μπορεί να αφορούν περιβαλλοντικούς/ εξωτερικούς παράγοντες, όπως είναι η παγιωμένη διανομή των ρόλων μεταξύ των φύλων και των στερεοτύπων για το ρόλο των γυναικών στην οικογένεια (Symeonidou, 1996). RQ1: Ο «εγκλωβισμός» των γυναικών στους στερεοτυπικούς ρόλους, που αναπαράγονται από γενιά σε γενιά και καλούνται να φέρουν εις πέρας, όπως είναι ο ρόλος της μητέρας, της συντρόφου, της νοικοκυράς, αποτελούν το γενικό πλαίσιο αποθάρρυνσής τους για την ανάπτυξη επιχειρηματικών πρωτοβουλιών και δη στο Διαδίκτυο;

7. Ερευνητικά Ερωτήματα Τα εμπόδια μπορεί να προκύπτουν αντικειμενικούς παράγοντες, όπως είναι η έλλειψη οικονομικών πόρων καθώς οι γυναίκες φαίνεται να αντιμετωπίζουν τη διάκριση ως προς τη χρηματοδότηση (Tan, 2008). RQ2: Οι διαδικτυακές επιχειρήσεις προωθούν τη γυναικεία επιχειρηματικότητα με το χαμηλό κόστος λειτουργίας τους σε σχέση με τις πραγματικές επιχειρήσεις;

8. Ερευνητικά Ερωτήματα Τα εμπόδια μπορεί να προέρχονται απόεσωτερικούς παράγοντες. Όπως αναφέρουν και οι Hackett και Betz (1981), σαν αποτέλεσμα της εμπειρίας κοινωνικοποίησης, οι γυναίκες στερούνται τις ισχυρές προσδοκίες για την προσωπική αποτελεσματικότητα στην καριέρα. Η επιχειρηματικότητα είναι στενά συνδεδεμένη με την αυτοπεποίθηση, καθώς η απόφαση δημιουργίας και διοίκησης μιας επιχείρησης συχνά χαρακτηρίζεται από αβεβαιότητα σχετικά με το βαθμό μελλοντικής επιτυχίας ή αποτυχίας. RQ3: Αποτελεί εμπόδιο για την ανάπτυξη επιχειρηματικής δραστηριότητας στο Διαδίκτυο, από τις γυναίκες, ο βαθμός αυτοπεποίθησής τους αναφορικά με τις ικανότητές τους στο επάγγελμά τους;

9. Ερευνητικά Ερωτήματα Το κίνητρο για την διαδικτυακή επιχειρηματικότητα είναι το γεγονός ότι υπάρχει ευκολία εισόδου σε αυτόν τον κόσμο τόσο από οικονομικής όσο και από τεχνικής πλευράς ενώ ταυτόχρονα δεν απαιτείται διευθυντική εμπειρία για να έλθει η επιτυχία., όμως στην πραγματικότητα οι γυναικεία εκπροσώπηση στον διαδικτυακό επιχειρηματικό κόσμο είναι λιγοστή (Davidsson, 1991, όπ. αναφ. στο Ozgen & Saderson, 2006). RQ4: Το χαμηλό επίπεδο των τεχνικών και επιχειρησιακών δεξιοτήτων θα μπορούσε να αποτρέψει τις γυναίκες επιχειρηματίες από την έναρξη μιας επιχείρησης στο διαδίκτυο;

10. Ερευνητικά Ερωτήματα Οι γυναίκες συχνά παρακινούνται να αρχίσουν μια επιχείρηση όταν αισθανθούν «περιθωριοποιημένες», είτε από την έλλειψη ευκαιριών απασχόλησης, είτε λόγω του φαινομένου της γυάλινης οροφής που περιορίζει το αναπτυξιακό δυναμικό τους στις προηγούμενες εργασίες (Tan, 2008). RQ5: Οι γυναίκες που θα ήθελαν να δημιουργήσουν μια διαδικτυακή επιχείρηση ωθούνται από ανάγκη για μια λύση στα υπάρχοντα προβλήματα της επιχείρησής τους; RQ6: Οι γυναίκες που θα ήθελαν να δημιουργήσουν μια διαδικτυακή επιχείρηση ωθούνται από μια γνήσια επιθυμία (επιχειρηματικότητα ευκαιρίας) δημιουργίας μιας τέτοιας επιχείρησης;

11. Μεθοδολογία Έρευνας • Μέθοδος: Ημιδομημένη συνέντευξη • Δείγμα: 10 ελληνίδες επιχειρηματίες 35-45 ετών Οι 5 έχουν οικογενειακές υποχρεώσεις καιοι 5 δεν έχουν οικογενειακές υποχρεώσεις Οι 5 θα ήθελαν να δημιουργήσουν διαδικτυακή επιχείρηση στο άμεσο μέλλον Οι 5 δεν θα ήθελαν να δημιουργήσουν διαδικτυακή επιχείρηση

12. Αποτελέσματα 1 Γυναίκες επιχειρηματίες που θα ήθελαν να δημιουργήσουν διαδικτυακή επιχείρηση: • Δυσκολία συνδυασμού επαγγελματικής-οικογενειακής ζωής • Υποστηρικτικό περιβάλλον • Διαθέτει η επιχείρησή τους ιστοσελίδα • Συχνή χρήση του Διαδικτύου στην εργασία • Αντιμετώπιση προβλημάτων ρευστότητας της επιχείρησης • Δυσκολία χειρισμού του προσωπικού της επιχείρησης (για όσες διαθέτουν) • Δυσκολία εξεύρεσης και διατήρησης της πελατείας • Χαμηλή αυτοπεποίθηση αναφορικά με τις ικανότητες διαχείρισης της επιχείρησης • Ελλιπείς γνώσεις σχετικά με τις διαδικτυακές επιχειρήσεις

13. Αποτελέσματα 2 Γυναίκες επιχειρηματίες που δεν θα ήθελαν να δημιουργήσουν διαδικτυακή επιχείρηση: • Ικανότητα συνδυασμού επαγγελματικής-οικογενειακής ζωής • Υποστηρικτικό περιβάλλον • Δεν διαθέτει η επιχείρησή τους ιστοσελίδα • Περιστασιακή χρήση του διαδικτύου στην εργασία • Αντιμετώπιση προβλημάτων ρευστότητας της επιχείρησης • Δυσκολία διαχείρισης του προσωπικού της επιχείρησης (όσες διαθέτουν) • Θα επιχειρούσαν να ξεκινήσουν μια διαδικτυακή επιχείρηση μόνο στην περίπτωση που η αγορά το απαιτούσε

14. Συζήτηση • Μειωμένη ρευστότητα λόγω μειωμένων πωλήσεων και δύσκολης πρόσβασης σε τραπεζική δανειοδότηση (επιβεβαίωση RQ2) • Μειώσεις προσωπικού τα ινία της επιχείρησης τα αναλαμβάνει ο σύζυγος οι γυναίκες έχουν τη δυνατότητα να βρίσκονται περισσότερο στο σπίτι και την οικογένεια (επιβεβαίωση RQ1) • Δυσκολία συνδυασμού οικογενειακής-επαγγελματικής ζωής οι γυναίκες που επιθυμούν να δημιουργήσουν διαδικτυακή επιχείρηση αναζητούν σε αυτή την κίνηση λύση στο συγκεκριμένο πρόβλημα (επιβεβαίωση RQ5)

15. Συζήτηση • Η δημιουργία διαδικτυακών επιχειρήσεων φαντάζει ως λύση στο πρόβλημα συγκερασμού οικογένειας-καριέρας (επιβεβαίωση RQ6) • Οι γυναίκες της έρευνας που ασχολούνται με επαγγέλματα που παραδοσιακά θεωρούνται γυναικεία τείνουν να έχουν υψηλότερη αυτοπεποίθηση για τις ικανότητές τους από αυτή των γυναικών που ασχολούνται με λιγότερο παραδοσιακά γυναικεία επαγγέλματα η θέση που κατέχει η γυναίκα «στον κόσμο της εργασίας» είναι απόλυτα εξαρτημένη με τη θέση που κατέχει στην κοινωνία (επιβεβαίωση RQ3)

16. Συζήτηση • Σημαντικός ανασταλτικός παράγοντα στα επιχειρηματικά σχέδια των γυναικών της έρευνας είναι η έλλειψη εξειδικευμένων τεχνικών γνώσεων πάνω στο θέμα του ηλεκτρονικού επιχειρείν (επιβεβαίωση RQ4) χαμηλή αυτοεκτίμηση αναφορικά με τις ικανότητές τους στη χρήση της Τεχνολογίας στερεοτυπική αντίληψη περί ασυμβίβαστου τηςγυναικείας φύσης με τηχρήση της τεχνολογίας πραγματική έλλειψη ευκαιριών μάθησης

17. Βιβλιογραφικές Αναφορές • Brush, C. (1993). The irresistible rise of female entrepreneurs, Innovation and employment, OECD 14. • De Martino, R. & Barbato, R. (2003). Differences between women and men MBA entrepreneurs: Exploring family flexibility and wealth creation as career motivators, Journal of Business Venturing, 18 (6), 815–833 • Cronin, J. (1996). The Internet as a competitive business resource. Στο Cronin, M. J. (Επιμ.), The Internet strategy handbook: lessons from the new frontier of business (σελ. 1-24). USA: Harvard Business Press • Hackett, G. & Betz, N. E. (1981). The relationship of career-related self-efficacy expectations to perceived career options in college women and men, Journal of Counseling Psychology, 28(5), 399-410 • Goldstein, A. & O’Connor, D. (n.d.). E-commerce for Development: Prospects and Policy Issues. OECD • Jome, L.R., M., Donahue, M. P. & Siegel, L. A. (2006). Working in the Uncharted Technology Frontier: Characteristics of Women Web Entrepreneurs, Journal of Business and Psychology, 21 (1), 127-147

18. Βιβλιογραφικές Αναφορές • Ozgen, E. & Sanderson, S. (2006, July 1). Do Men And Women Entrepreneurs Differ In Their Reliance On Sources Of Information In Opportunity...Academy of Entrepreneurship Journal. • Perrons, D. (2003). The New Economy and the Work–Life Balance: Conceptual Explorations and a Case Study of New Media, Gender, Work & Organization, 10 (1), 65–93 • Petridou, E. (2008). E-mentoring women entrepreneurs: discussing participants' reactions, Gender in Management: An International Journal, 24(7) • Sarri, K. & Trihopoulou, A. (2005). Female entrepreneurs’ personal characteristics and motivation: a review of the Greek situation, Women in Management Review, 20 (5), 24-36 • Simeonidou, H, (1996). The exclusion of Women from the labor market in Greece: Dimensions of social exclusion in Greece (Vol. A), Athens: National Institution of Social Research. • Tan, J. (2008). Breaking the ‘‘Bamboo Curtain’’ and the ‘‘Glass Ceiling’’: The Experience of Women Entrepreneurs in High-Tech Industries in an Emerging Market, Journal of Business Ethics, 80, 547–564 • Ροσγοβά, Γ. (2009). Γυναικεία Επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα. Μη δημοσιευμένη διπλωματική εργασία.

19. Ευχαριστώ για την προσοχή!