Możliwość ubiegania się o wsparcie i realizację projektów w ramach Osi 4 Leader

1. Możliwość ubiegania się o wsparcie i realizację projektów w ramach Osi 4 Leader Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 Krzysztof Kołodziejak ARiMR

2. Pilotażowy Program Leader+ a PROW 2007-2013 w Polsce Działanie 2.7. SPO Restrukturyzacja ... 2004-2006 • krótszy okres wdrażania • pilotażowy charakter programu – przygotowanie do wdrażania LEADER w latach 2007-2013 • 2 schematy wdrażania programu • program skupiony wokół dwóch zadań: - wsparcie ZSROW, - powiązanie w sieć wszystkich terenów wiejskich (Krajowa Sieć LEADER+) • Oś 4 • PROW 2007-2013 • Inicjatywa Leader 2000-2006 na poziomie Wspólnoty przekształca się w Oś 4 – Podejście Leader, • nowe znaczenie podejścia Leader, jest podejściem przekrojowym, umożliwiającym realizowanie i osiągnięcie celów co najmniej jednej osi EFRROW

3. Wdrażanie Lokalnych Strategii Rozwoju – wspierane operacje Wnioski mogą dotyczyć operacji (projektów) kwalifikujących się do udzielenia pomocy: w ramach wybranych działań osi 3, tj.: • Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej • Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw • Odnowa i rozwój wsi oraz innych projektów zwanych dalej „małymi projektami”, które nie kwalifikują się do wsparcia w ramach działań osi 3, ale przyczyniają się do osiągnięcia celów tej osi, tj. poprawy jakości życia lub większego zróżnicowania działalności gospodarczej na obszarze działania LGD.

4. Wdrażanie Lokalnych strategii rozwoju – rodzaj beneficjenta W przypadku projektów kwalifikujących się do udzieleniapomocy w ramach działań osi 3 – tak jak określono dla działań Osi 3. W przypadku tzw. „małych projektów” – tak jak określono dla tych projektów.

5. Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej – podejście Leader Cel działania Różnicowanie działalności rolniczej w kierunku podejmowania lub rozwijania przez rolników, domowników i małżonków rolników, działalności nierolniczej lub związanej z rolnictwem, co wpłynie na tworzenie pozarolniczych źródeł dochodów, promocję zatrudnienia poza rolnictwem na obszarach wiejskich. Beneficjent Osoba fizyczna, członek gospodarstwa domowego w gospodarstwie rolnym, która jest ubezpieczona na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników jako rolnik, który uzyskał w drodze decyzji dopłaty bezpośrednie lub domownik lub małżonek rolnika.

6. Różnicowanie … – beneficjent • jest pełnoletni i nie osiągnął wieku emerytalnego • jest obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej • ma miejsce zameldowania na pobyt stały w miejscowości należącej do: • gminy wiejskiej, lub • gminy miejsko-wiejskiej, z wyłączeniem miast liczących powyżej 20 tys. mieszkańców, lub • gminy miejskiej, z wyłączeniem miast liczących powyżej 5 tys. mieszkańców, • w roku poprzedzającym rok złożenia wniosku o przyznanie pomocy uzyskał płatności bezpośrednie • ma miejsce zamieszkania na obszarze objętym LSR

7. Różnicowanie … – beneficjent c.d. • nie podlega wykluczeniu z ubiegania się o przyznanie pomocy na podstawieprzepisów rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez EFRROW oraz przepisów UE wydanych w trybie tego rozporządzenia lub przepisów odrębnych • nie wystąpił o przyznanie lub nie ma ustalonego prawa do renty strukturalnej w ramach Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2004 -2006 lub Programu • jest nieprzerwanie ubezpieczony w pełnym zakresie na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, przez okres co najmniej 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku o przyznanie pomocy • nie zamierza realizować projektu jako wspólnik spółki cywilnej

8. Różnicowanie … – beneficjent c.d. • został nadany numer identyfikacyjny w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie pomocy, W przypadku gdy o pomoc ubiega się małżonek rolnika lub domownik warunek: • uzyskania płatności bezpośredniej w roku poprzedzającym rok złożenia wniosku o przyznanie pomocy, oraz • nadany numer identyfikacyjny powinien spełniać rolnik, który jest płatnikiem składek na ubezpieczenie społeczne tych osób

9. Różnicowanie … – zakres pomocy Pomocy udziela się z tytułu podjęcia lub rozwoju działalności w zakresie: • usług dla gospodarstw rolnych lub leśnictwa • usług dla ludności • sprzedaży hurtowej i detalicznej • rzemiosła lub rękodzielnictwa • robót i usług budowlanych oraz instalacyjnych • usług turystycznych oraz związanych ze sportem, rekreacją i wypoczynkiem • usług transportowych • usług komunalnych • przetwórstwa produktów rolnych lub jadalnych produktów leśnych; • magazynowania lub przechowywania towarów • wytwarzania materiałów energetycznych z biomasy • rachunkowości, doradztwa lub usług informatycznych

10. Różnicowanie … – max poziom i wysokość pomocy Refundacji podlegają koszty kwalifikowalne poniesione przez beneficjenta, nie więcej jednak niż 50% kosztów kwalifikowalnych. Pomoc przyznana jednemu beneficjentowi w ramach działania w okresie realizacji Programu nie może przekroczyć 100 tys. złotych.

11. Różnicowanie … - zakres kosztów kwalifikowalnych • budowa, przebudowa lub remont połączony z modernizacją niemieszkalnych obiektów budowlanych wraz z zakupem instalacji technicznej oraz koszty rozbiórki i utylizacji materiałów szkodliwych pochodzących z rozbiórki • nadbudowa, przebudowa lub remont połączony z modernizacją istniejących budynków mieszkalnych wraz z zakupem instalacji technicznej oraz koszty rozbiórki i utylizacji materiałów szkodliwych pochodzących z rozbiórki • zagospodarowanie terenu • zakup maszyn, urządzeń, narzędzi, wyposażenia i sprzętu • Zakup sprzętu komputerowego i oprogramowania służącego wsparciu podejmowanej lub rozwijanej działalności nierolniczej

12. Różnicowanie … - zakres kosztów kwalifikowalnych c.d. • zakup środków transportu, z wyłączeniem zakupu samochodów osobowych przeznaczonych do przewozu mniej niż 8 osób wraz z kierowcą: • w wysokości nieprzekraczającej 75% inwestycyjnych kosztów kwalifikowalnych projektu – w przypadku działalności nierolniczej w zakresie świadczenia wyłącznie usług transportowych • w wysokości nieprzekraczającej 50% inwestycyjnych kosztów kwalifikowalnych projektu – w przypadku działalności nierolniczej w zakresie świadczenia innych usług niż usługi transportowe

13. Różnicowanie … - zakres kosztów kwalifikowalnych c.d. • rat zapłaconych tytułem wykonania umowy leasingu, nieprzekraczające ceny netto zakupu ww. rzeczy, jeżeli przeniesienie własności tych rzeczy na beneficjenta nastąpi w okresie realizacji projektu, lecz nie później niż do dnia złożenia wniosku o płatność ostateczną • koszty transportu do miejsca realizacji projektu oraz koszty montażu

14. Różnicowanie … - zakres kosztów kwalifikowalnych c.d. Koszty ogólne – bezpośrednio związane z przygotowaniem i realizacją projektu, w wysokości nieprzekraczającej 10% pozostałych kosztów kwalifikowalnych projektu, obejmujące koszty: • przygotowania dokumentacji technicznej projektu, w szczególności: • kosztorysów • projektów architektonicznych lub budowlanych • ocen lub raportów oddziaływania na środowisko • dokumentacji geologicznej lub hydrologicznej • wypisów i wyrysów z katastru nieruchomości • projektów technologicznych • opłat za patenty lub licencje • nadzoru urbanistycznego, architektonicznego, budowlanego lub konserwatorskiego

15. Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw – podejście Leader Cele działania Wzrost konkurencyjności gospodarczej obszarów wiejskich, rozwój przedsiębiorczości i rynku pracy, a w konsekwencji - wzrost zatrudnienia na obszarach wiejskich. Beneficjent Osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która prowadzi działalność jako mikroprzedsiębiorstwo zatrudniające poniżej 10 osób, i mające obrót nie przekraczający równowartości w zł 2 mln euro.

16. Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw – beneficjent c.d. Mikroprzedsiębiorcą jest przedsiębiorca, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych: • zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników (w przeliczeniu na pełne etaty) oraz • osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 mln euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 mln euro.

17. Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw – beneficjent c.d. Przedsiębiorcą w rozumieniu rozporządzenia jest: 1) osoba fizyczna – podejmująca albo wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą; 2) osoba prawna i jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej – wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Przedsiębiorcą są także wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

18. Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw – zakres pomocy Pomocy udziela się z tytułu podjęcia lub rozwoju działalności w zakresie: • usług dla gospodarstw rolnych lub leśnictwa • usług dla ludności • sprzedaży hurtowej i detalicznej • rzemiosła lub rękodzielnictwa • robót i usług budowlanych oraz instalacyjnych • usług turystycznych oraz związanych ze sportem, rekreacją i wypoczynkiem • usług transportowych • usług komunalnych • przetwórstwa produktów rolnych lub jadalnych produktów leśnych • magazynowania lub przechowywania towarów • wytwarzania materiałów energetycznych z biomasy • rachunkowości, doradztwa lub usług informatycznych

19. Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw – forma oraz max poziom pomocy Forma pomocy Pomoc ma formę zwrotu części kosztów kwalifikowalnych projektu. Poziom pomocy Poziom pomocy finansowej wynosi maksymalnie 50% kosztów kwalifikowalnych projektu.

20. Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw– max wysokość pomocy Maksymalna wysokość pomocy (uzasadniona zakresem rzeczowym projektu) nie może przekroczyć: • 100 tys. zł – jeśli biznesplan przewiduje utworzenie od 1 do 2 miejsc pracy w przeliczeniu na pełne etaty średnioroczne, • 200 tys. zł – powyżej 2 i mniej niż 5 miejsc pracy, • 300 tys. zł – co najmniej 5 miejsc pracy. Maksymalna wysokość pomocy udzielonej jednemu beneficjentowi w okresie realizacji Programu nie może przekroczyć 300 tys. zł. W przypadku przetwórstwa produktów rolnych (objętych załącznikiem nr 1 do TWE) lub jadalnych produktów leśnych, maksymalna wysokość pomocy udzielonej jednemu beneficjentowi w okresie realizacji Programu wynosi 100 tys. zł.

21. Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw - zakres kosztów kwalifikowalnych • budowa, przebudowa lub remont połączony z modernizacją niemieszkalnych obiektów budowlanych wraz z zakupem instalacji technicznej oraz koszty rozbiórki i utylizacji materiałów szkodliwych pochodzących z rozbiórki, • nadbudowa, przebudowa lub remont połączony z modernizacją istniejących budynków mieszkalnych wraz z zakupem instalacji technicznej oraz koszty rozbiórki i utylizacji materiałów szkodliwych pochodzących z rozbiórki, • zagospodarowanie terenu, • zakup maszyn, urządzeń, narzędzi, wyposażenia i sprzętu, • zakup sprzętu komputerowego i oprogramowania służącego wsparciu podejmowanej lub rozwijanej działalności nierolniczej,

22. Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw - zakres kosztów kwalifikowalnych c.d. • zakup środków transportu, z wyłączeniem zakupu samochodów osobowych przeznaczonych do przewozu mniej niż 8 osób wraz z kierowcą: • w wysokości nieprzekraczającej 75% inwestycyjnych kosztów kwalifikowalnych projektu – w przypadku działalności nierolniczej w zakresie świadczenia wyłącznie usług transportowych, • w wysokości nieprzekraczającej 50% inwestycyjnych kosztów kwalifikowalnych projektu – w przypadku działalności nierolniczej w zakresie świadczenia innych usług niż usługi transportowe,

23. Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw - zakres kosztów kwalifikowalnych c.d. • rat zapłaconych tytułem wykonania umowy leasingu, nieprzekraczające ceny netto zakupu ww. rzeczy, jeżeli przeniesienie własności tych rzeczy na beneficjenta nastąpi w okresie realizacji projektu, lecz nie później niż do dnia złożenia wniosku o płatność ostateczną, • koszty transportu do miejsca realizacji projektu oraz koszty montażu.

24. Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw - zakres kosztów kwalifikowalnych c.d. Koszty ogólne – bezpośrednio związane z przygotowaniem i realizacją projektu, w wysokości nieprzekraczającej 10% pozostałych kosztów kwalifikowalnych projektu, obejmujące koszty: • przygotowania dokumentacji technicznej projektu, w szczególności: • kosztorysów, • projektów architektonicznych lub budowlanych, • ocen lub raportów oddziaływania na środowisko, • dokumentacji geologicznej lub hydrologicznej, • wypisów i wyrysów z katastru nieruchomości, • projektów technologicznych; • opłat za patenty lub licencje, • nadzoru urbanistycznego, architektonicznego, budowlanego lub konserwatorskiego.

25. Odnowa i rozwój wsi – podejście Leader Cel działania Działanie będzie wpływać na poprawę jakości życia na obszarach wiejskich przez zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców wsi oraz promowanie obszarów wiejskich. Umożliwi rozwój tożsamości społeczności wiejskiej, zachowanie dziedzictwa kulturowego i specyfiki obszarów wiejskich oraz wpłynie na wzrost atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej obszarów wiejskich.

26. Odnowa i rozwój wsi – beneficjent • gmina; • instytucja kultury, dla której organizatorem jest jednostka samorządu terytorialnego; • kościół lub inny związek wyznaniowy; • organizacja pozarządowa mająca status organizacji pożytku publicznego (w rozumieniu ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie), której cele statutowe są zbieżne z celami działania.

27. Odnowa i rozwój wsi- zakres wsparcia Pomocy finansowej udziela się na inwestycje w zakresie: • budowy, przebudowy, remontu lub wyposażenia obiektów: • pełniących funkcje publiczne, społeczno-kulturalne, rekreacyjne i sportowe, • służących promocji obszarów wiejskich, w tym propagowaniu i zachowaniu dziedzictwa historycznego, tradycji, sztuki oraz kultury, • kształtowania obszaru przestrzeni publicznej; • budowy remontu lub przebudowy infrastruktury związanej z rozwojem funkcji turystycznych, sportowych lub społeczno-kulturalnych; • zakupu obiektów charakterystycznych dla tradycji budownictwa w danym regionie, w tym budynków będących zabytkami, z przeznaczeniem na cele publiczne; • odnawiania, eksponowania lub konserwacji lokalnych pomników historycznych, budynków będących zabytkami lub miejsc pamięci; • kultywowania tradycji społeczności lokalnej oraz tradycyjnych zawodów.

28. Odnowa i rozwój wsi- forma i wysokość pomocy Forma pomocy Pomoc ma formę zwrotu części kosztów kwalifikowalnych projektu. Poziom i wysokość pomocy • poziom pomocy finansowej z EFRROW wynosi maksymalnie 75% kosztów kwalifikowalnych projektu • maksymalna wysokość pomocy na realizację projektów w jednej miejscowości wynosi 500 000 zł w okresie realizacji Programu • nie może być niższa niż 25 000 zł.

29. Odnowa i rozwój wsi- koszty kwalifikowalne • budowy, przebudowy, remontu lub wyposażania budynków pełniących funkcje publiczne, rekreacyjne, sportowe i społeczno-kulturalne, w tym świetlic i domów kultury, z wyłączeniem szkół, przedszkoli, żłobków, • budowy, przebudowy, remontu lub wyposażania obiektów małej architektury, • budowy, przebudowy lub remontu obiektów sportowych, ścieżek rowerowych, szlaków pieszych, placów zabaw, miejsc rekreacji, przeznaczonych do użytku publicznego, • zakupu towarów służących przedsięwzięciom związanym z kultywowaniem tradycji społeczności lokalnych lub tradycyjnych zawodów,

30. Odnowa i rozwój wsi- koszty kwalifikowalne c.d. • związanych z kształtowaniem obszarów o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców, sprzyjających nawiązywaniu kontaktów społecznych ze względu na ich położenie oraz cechy funkcjonalno - przestrzenne, w szczególności poprzez odnawianie lub budowę placów, parkingów, chodników lub oświetlenia ulicznego, • urządzania i porządkowania terenów zielonych, parków lub innych miejsc wypoczynku, • budowy, przebudowy lub remontu infrastruktury turystycznej, • zagospodarowania zbiorników i cieków wodnych w celu rekreacji lub poprawy estetyki miejscowości,

31. Odnowa i rozwój wsi- koszty kwalifikowalne c.d. • rewitalizacji budynków wpisanych do rejestru zabytków lub objętych wojewódzką ewidencją zabytków, użytkowanych na cele publiczne oraz obiektów małej architektury, odnawiania lub konserwacji lokalnych pomników historycznych i miejsc pamięci, • zakupu i odnawiania obiektów charakterystycznych dla danego regionu lub tradycji budownictwa wiejskiego i ich adaptacji na cele publiczne, • budowy, przebudowy, remontu lub wyposażania obiektów budowlanych przeznaczonych na cele promocji lokalnych produktów i usług, w tym pawilonów, punktów wystawowych, sal ekspozycyjnych lub witryn, • odnawiania elewacji zewnętrznych i dachów w budynkach architektury sakralnej wpisanych do rejestru zabytków lub objętych wojewódzką ewidencją zabytków i cmentarzy wpisanych do rejestru zabytków, • wyburzenia i rozbiórki zdewastowanych obiektów budowlanych w celu uporządkowania terenu w miejscowości, jeżeli niemożliwe jest ich odnowienie i dalsze użytkowanie – w zakresie koniecznym do realizacji operacji (pkt. 1-12),

32. Odnowa i rozwój wsi- koszty kwalifikowalne c.d. • zakupu wieloletniego materiału roślinnego, • zakupu sprzętu, materiałów i usług, służących realizacji operacji, • ogólnych, które są bezpośrednio związane z przygotowaniem i realizacją operacji, poniesionych: • po dniu złożenia wniosku o przyznanie pomocy, a w przypadku kosztów stanowiących koszty ogólne – poniesionych nie wcześniej niż dnia 1 stycznia 2007 r., • w formie rozliczenia bezgotówkowego • jeżeli postępowanie o zamówienie publiczne zostało wszczęte po dniu złożenia wniosku o przyznanie pomocy.

33. Odnowa i rozwój wsi- koszty kwalifikowalne c.d. Do kosztów kwalifikowalnych, zalicza się koszty ogólne w wysokości nieprzekraczającej 10% pozostałych kosztów inwestycyjnych, obejmujące koszty: • przygotowania dokumentacji technicznej operacji, w tym: • kosztorysów, • projektów architektonicznych lub budowlanych, • ocen lub raportów oddziaływania na środowisko, • dokumentacji geologicznej lub hydrologicznej, • wypisów i wyrysów z katastru nieruchomości, • usług geodezyjno-kartograficznych, • usług rzeczoznawcy majątkowego; • opłat za patenty lub licencje; • sprawowania nadzoru inwestorskiego lub autorskiego i związane z kierowaniem robotami budowlanymi; • przygotowania innych dokumentów niezbędnych do realizacji operacji. Do kosztów kwalifikowalnych zalicza się także podatek od towarów i usług (VAT), na zasadach określonych w art. 71 ust. 3 lit. a rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005

34. Małe projekty – beneficjent Osoby fizyczne zameldowane na obszarze działania LGD lub posiadające siedzibę na obszarze działania LGD, jeśli prowadzą działalność gospodarczą, organizacje pozarządowe, osoby prawne i jednostki organizacyjne związków wyznaniowych i kościołów, posiadające siedzibę na obszarze działania LGD lub działające na obszarze LGD.

35. Małe projekty – zakres wsparcia • podnoszenie świadomości społeczności lokalnej, w tym poprzez organizację szkoleń i innych przedsięwzięć o charakterze edukacyjnym i warsztatowym dla podmiotów z obszaru objętego LSR; • podniesienia jakości życia ludności na obszarze realizacji LSR, w tym: • udostępnianie na potrzeby społeczności lokalnej urządzeń i sprzętu komputerowego, w tym urządzeń i sprzętu umożliwiającego dostęp do Internetu, • organizację imprez kulturalnych, rekreacyjnych lub sportowych na obszarze realizacji • rozwój aktywności społeczności lokalnej, w tym: • promocję lokalnej twórczości ludowej, kulturalnej i artystycznej z wykorzystaniem lokalnego dziedzictwa kulturowego, historycznego oraz przyrodniczego, • kultywowanie miejscowych tradycji, obrzędów i zwyczajów, • kultywowanie tradycyjnych zawodów i rzemiosła;

36. Małe projekty – zakres wsparcia c.d. • rozwój agroturystyki i turystyki na obszarze realizacji LSR; w tym: • utworzenie lub zmodernizowanie bazy informacji turystycznej oraz stron internetowych, przygotowanie i wydanie folderów oraz innych publikacji informacyjnych dotyczących obszaru objętego LSR • budowę lub odbudowę małej infrastruktury turystycznej, w szczególności punktów widokowych, miejsc wypoczynkowych i biwakowych, tras narciarstwa biegowego i zjazdowego, tras rowerowych, szlaków konnych, ścieżek spacerowych i dydaktycznych • zachowanie lub odtworzenie, zabezpieczenie i oznakowanie cennego dziedzictwa przyrodniczego i krajobrazowego, w szczególności obszarów objętych poszczególnymi formami ochrony przyrody, w tym obszarów Natura 2000

37. Małe projekty – zakres wsparcia c.d. • zachowanie dziedzictwa kulturowego i historycznego, w tym: • prowadzenie badań, gromadzenie danych, odbudowę lub renowację, zabezpieczanie, uporządkowanie i oznakowanie obiektów kulturowych i historycznych ważnych lub charakterystycznych dla danej miejscowości • odnawianie, uporządkowanie i oznakowanie prywatnych budynków i obiektów charakterystycznych dla budownictwa i krajobrazu danego regionu • remont świetlic wiejskich i ich wyposażenie • rozwój lokalnej aktywności i współpracy gospodarczej poprzez inicjowanie powstawania, rozwoju, przetwarzania, wprowadzenia na rynek oraz podnoszenia jakości produktów i usług bazujących na lokalnych zasobach, w tym naturalnych surowcach i produktach rolnych i leśnych, tradycyjnych sektorach gospodarki oraz lokalnym dziedzictwie kulturowym, historycznym i przyrodniczym

38. Małe projekty – kryteria dostępu O pomoc na operacje może ubiegać się podmiot będący: • osobą fizyczną, która m.in.: • jest obywatelem państwa członkowskiego UE, • jest pełnoletnia, • nie ma ustalonego prawa do okresowej lub stałej renty przyznanej w związku z całkowitą niezdolnością do pracy lub z tytułu niezdolności do pełnienia służby, • jest zameldowana na pobyt stały na obszarze objętym LSR lub prowadzi działalność gospodarczą na tym obszarze albo

39. Małe projekty – kryteria dostępu c.d. • osoba prawną lub jednostka organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, działającą na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w RP, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, która posiada siedzibę na obszarze objętym LSR lub prowadzi działalność na tym obszarze, albo • osoba prawną lub jednostka organizacyjna nieposiadającą osobowości prawnej, utworzona na podstawie przepisów ustaw, w tym fundacja albo stowarzyszenie, które posiada siedzibę na obszarze objętym LSR lub prowadzi działalność na tym obszarze.

40. Małe projekty - poziom i wysokość pomocy W przypadku małych projektów wysokość pomocy na projekt nie może przekroczyć 70% kosztów kwalifikowanych i nie więcej niż 25 000 zł. Poziom dofinansowania dla danego beneficjenta nie może przekroczyć w okresie programowania kwoty 100 000 zł.

41. Małe projekty - koszty kwalifikowalne c.d. W zakres kosztów kwalifikowanych m.in. koszty: • ogólne, w tym: • przygotowania dokumentacji technicznej operacji, obejmujące koszty: kosztorysów, projektów architektonicznych lub budowlanych, dokumentacji geologicznej lub hydrologicznej, wypisów lub wyrysów z katastru nieruchomości, • opłat za patenty lub licencje, • nadzoru urbanistycznego, architektonicznego, budowlanego lub konserwatorskiego, • usług dotyczących zarządzania operacją; • obsługi finansowo-księgowej; • gwarancji udzielonych przez bank lub inne instytucje finansowe; • usług budowlanych, materiałów budowlanych służących realizacji operacji oraz innych usług i materiałów służących realizacji operacji; • zakupu lub najmu przedmiotów niezbędnych do realizacji operacji, w tym urządzeń, narzędzi, sprzętu audiowizualnego, sprzętu komputerowego, instrumentów muzycznych, strojów regionalnych lub mebli;

42. Małe projekty - koszty kwalifikowalne • oprogramowania niezbędnego do wykonania operacji; • usługi dostępu do Internetu; • najmu sal i innych niezbędnych powierzchni wraz z niezbędnym sprzętem; • wynagrodzenia osób prowadzących szkolenie; • podróży, noclegu i wyżywienia osób prowadzących szkolenie; • wyżywienia uczestników szkolenia; • noclegu uczestników szkolenia w przypadku szkolenia co najmniej dwudniowego; • podróży uczestników szkolenia w przypadku, gdy miejsce szkolenia jest oddalone o ponad 150 km od ich miejsca zamieszkania; • tłumaczenia, jeżeli osoba prowadząca szkolenie nie posługuje się językiem polskim, w tym koszty tłumaczenia materiałów szkoleniowych; • organizacji i przeprowadzenia wydarzeń promocyjnych, kulturalnych, rekreacyjnych lub sportowych w szczególności targów, konferencji, zawodów, festiwali lub festynów;

43. Małe projekty - koszty kwalifikowalne • upominków i nagród niezbędnych do realizacji operacji, do łącznej wysokości 10% pozostałych kwalifikowanych kosztów operacji; • wynagrodzenia artystów i animatorów niezbędnych do realizacji operacji; • materiałów potrzebnych do wykonania dekoracji lub aranżacji pomieszczeń niezbędnych do realizacji operacji; • wytyczenia lub oznakowania szlaków turystycznych; • wytyczenia lub oznakowania ścieżek dydaktycznych, przyrodniczych, obiektów i miejsc przyrodniczo cennych, w tym pomników przyrody; • przygotowania tablic informacyjnych i oznaczenia obiektów ważnych lub charakterystycznych; • opracowania, przygotowania, druku i dystrybucji materiałów informacyjnych , szkoleniowych lub promocyjnych; • opracowania, przygotowania i dystrybucji audiowizualnych materiałów szkoleniowych, informacyjnych lub promocyjnych; • utworzenia lub zmodernizowania bazy informacji turystycznej; • tworzenia stron internetowych;

44. Małe projekty - koszty kwalifikowalne • zakupu lub wynajęcie powierzchni reklamowych; wynajmu stoisk na specjalistycznych targach, udziału w nich podmiotów i osób działających na obszarze objętym LSR; • doradztwa prawnego; • zastosowania innowacyjnych rozwiązań, nowych technologii mających na celu podnoszenie jakości produktów i usług bazujących na zasobach lokalnych; • materiału siewnego, w szczególności nasion, sadzonek, kłączy lub bulw; • zagospodarowanie terenów zieleni; • usług pielęgnacyjnych; usług rekultywacyjnych; • tworzenia i prowadzenia baz danych niezbędnych do realizacji operacji; • prowadzenia badań, analiz, opracowań niezbędnych do realizacji operacji; • zakupu czasu antenowego w telewizji i radio; • zamieszczenia materiałów prasowych w prasie; • dzierżawy, użytkowania gruntu na potrzeby realizacji operacji; • strojów, eksponatów i innego wyposażenia dla zespołów artystycznych, zespołów folklorystycznych, sportowych oraz innych grup i zespołów kultywujących miejscowe tradycje i zwyczaje;

45. Wybór przez LGD projektów w ramach osi3 oraz „małych projektów” Lista wybranych do sfinansowania projektów Decyzja Wybór wniosków do finansowania w ramach LSR Organ decyzyjny LGD LGD weryfikacja zgodności WOPP z LSR, z kryteriami dostępu i wyboru; sprawdzenie dostępności środków WOPP LGD LSR Wnioskodawca

46. Umowa przyznania pomocy i kontrola operacji w ramach LSR ARiMR- Agencja Płatnicza Samorząd Województwa - podmiot wdrażający informacja o zawarciu umowy Odnowa i rozwój wsi; „Małe projekty” Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw; Różnicowanie … przekazanie WOPP LGD umowa przyznania pomocy umowa przyznania pomocy LGD LSR Wnioskodawca

47. Wdrażanie projektów współpracy – rodzaj beneficjenta i zakres działania Beneficjent Lokalne grupy działania Zakres działania W ramach działania pomoc jest przyznawana LGD na realizację projektów współpracy międzyregionalnej i międzynarodowej: • zawartych w LSR; • nieuwzględnionych w LSR, ale zgodnych z celami LSR, opracowanej i realizowanej przez LGD. Na projekt współpracy składa się: • przygotowanie projektu, w tym opracowanie koncepcji projektu; • realizacja projektu.

48. Przygotowanie projektów współpracy Projekt współpracy dotyczący jego przygotowania, musi: • być zgodny z LSR • spełniać warunki, o których mowa w art. 65 rozporządzenia nr 1698/2005, oraz w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1974/2006 • być związany z: • lokalną historią lub kulturą, lub • lokalnymi warunkami przyrodniczymi, lub społeczno-gospodarczymi • nie przewidywać finansowania z udziałem innych środków publicznych • być skierowany do mieszkańców obszaru objętego realizacją tego projektu lub do innych podmiotów, o których mowa w art. 6 ust. 1 lit. b i c rozporządzenia nr 1698/2005, posiadających siedzibę lub prowadzących działalność na obszarze objętym realizacją tego projektu, lub zakłada ich udział w realizacji tego projektu

49. Przygotowanie projektów współpracy c.d. Pomoc na operację polegającą na przygotowaniu projektu współpracy jest przyznawana, jeżeli operacja ta będzie realizowana w nie więcej niż dwóch etapach, a jej zakończenie i złożenie wniosku o płatność ostateczną nastąpi w terminie 12 miesięcy od dnia zawarcia umowy, na podstawie której została przyznana ta pomoc, lecz nie później niż do dnia 31 grudnia 2013 r.

50. Realizacja projektów współpracy Projekt współpracy dotyczący jego realizacji, musi: • być zgodny z LSR • spełniać warunki, o których mowa w art. 65 rozporządzenia nr 1698/2005 oraz w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1974/2006 • być związany z: • lokalną historią lub kulturą, lub • lokalnymi warunkami przyrodniczymi, lub społeczno-gospodarczymi; • nie przewidywać finansowania z udziałem innych środków publicznych • być skierowany do mieszkańców obszaru objętego realizacją tego projektu lub do innych podmiotów, o których mowa w art. 6 ust. 1 lit. b i c rozporządzenia nr 1698/2005, posiadających siedzibę lub prowadzących działalność na obszarze objętym realizacją tego projektu, lub zakłada ich udział w realizacji tego projektu,