Jak studiować w warunkach reformy szkolnictwa wyższego?

1. Jak studiować w warunkach reformy szkolnictwa wyższego? Marek Wilczyński – Ekspert Boloński Uniwersytet Pedagogiczny im Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie I Liceum Ogólnokształcące im. Kazimierza Brodzińskiego w Tarnowie 17. kwietnia 2012 r.

2. Europejski Obszar Szkolnictwa Wyższego – co to właściwie jest? EHEA ?! EOSW

3. Zaczynało się od Procesu Bolońskiego • Pierwszy sygnał – Deklaracja Sorbońska 1998 r. – Francja, Niemcy, Wielka Brytania i Włochy • Początek – Deklaracja Bolońska 1999 r. – podpisana przez 29 krajów w tym Polskę • Okresowo, co dwa lata odbywają się konferencje ministrów odpowiedzialnych za szkolnictwo wyższe w krajach realizujących założenia Procesu Bolońskiego

4. Proces Boloński w świetle mitów • Ma ułatwić wprowadzenie studiów odpłatnych • Zamyka drogę do dalszego wykształcenia części studentów, którzy zakończą studia licencjackie. • Obniża poziom kształcenia • Narzucony został przez Unię Europejską aby zniszczyć krajowe struktury kształcenia, często dużo lepsze • Można bez problemu studiować co się chce • Możliwe są przeskoki z najbardziej odległych dyscyplin naukowych do innych. • Bez wysiłku można studiować w uczelniach całej Europy

5. A liczba ich … 44 ? 47! Deklarację Bolońska w 1999 r. podpisało 29 krajów wśród nich Rzeczpospolita Polska Obecnie Proces Boloński realizowany jest w 47 krajach Krajem ostatnio włączonym do realizacji Procesu Bolońskiego jest Kazachstan

6. Cele Procesu Bolońskiego Budowa Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego Powszechnie zrozumiały, godny zaufania i zróżnicowany system szkolnictwa wyższego w Europie Podniesienie atrakcyjności i zwiększenie konkurencyjności systemu szkolnictwa wyższego w Europie Zatrzymanie „odpływu talentów” z Europy Dążenie do większego dostosowania systemu kształcenia do potrzeb rynku pracy Budowa społeczeństwa obywatelskiego opartego na wiedzy

7. Od PB do EOSW • Szerokie upowszechnienie studiów trójstopniowych. • Uczenie się zamiast nauczania – indywidualizacja: SCL • Tworzenie elastycznych programów studiów z przyjęciem efektów uczenia się (learning outcomes - LO) za punkt wyjścia • Kształtowanie LO tak by przygotować absolwenta do podejmowania i utrzymania pracy w warunkach zmian na rynku. (employability). • Upowszechnienie systemu punktów ECTS (European Credit Transfer and AccumulationSystem) • Ciągłość kształcenia przez całe życie lifelong learning – LLL • Promocja mobilności nauczycieli akademickich, badaczy i studentów (mobility). • Powstanie wspólnych mechanizmów zapewniania jakości kształcenia • Porównywalność i uznawalność kolejnych etapów kształcenia. (Ważnym elementem EQF i KRK)

8. Co czeka maturzystę – przyszłego studenta? • Różnorodność wyboru. • Studia I, II i III stopnia, prócz tego podyplomowe • Zaliczanie semestru przez zebranie odpowiedniej puli punktów ETCS • Wybór przedmiotów w elastycznym programie studiów • Zamykanie poszczególnych etapów studiów dyplomem i suplementem do dyplomu • Uczestnictwo w systemie zapewniania jakości w uczelni • Możliwości stwarzane przez różne rodzaje mobilności • Studia w nowych warunkach tworzonych przez wprowadzenie w życie europejskich (EQF) i krajowych (KRK) ram kwalifikacji • Stałe uzupełnianie kwalifikacji, także po studiach

9. Różne możliwości kształcenia i pracy Studia III stopnia Praca 3 Studia podyplomowe Praca 2 Jednolite 5 letnie studia magisterskie Studia II stopnia Studia I stopnia Kursy, kolegia, szkoły policealne Praca 1 Matura

10. Punkty ECTS – co to jest? • Uczelnia tworząc program studiów określa najpierw efekty kształcenia(LO) dla kierunku i dla poszczególnych kursów i przypisuje kursom odpowiednią ilość punktów ECTS biorąc pod uwagę wymiar czasu ,jaki przeciętny student poświęca, by osiągnąć zamierzone efekty uczenia się. • Ilość uzyskanych punktów ECTS nie zależy od oceny, jaką uzyskało się zaliczając kurs. • Przyjmowano, że jeden punkt ECTS powinien odpowiadać 25 – 30 godzinom pracy studenta (w ramach zajęć i własnej).

11. ECTS i program kształcenia • Art. 164a Ustawy – studia I stopnia co najmniej 180ECTS, studia II stopnia co najmniej 90 ECTS, studia jednolite magisterskie 300 lub 360 ECTS. • Art. 170a Ustawy – dodatkowo na każdym poziomie studiów 30 ECTS, a w przypadku studiów miedzyobszarowych90ECTS. • Za punkty poza tymi limitami studenci, którzy nie zaliczają się do czołówki wnoszą opłaty. • Uczelnie powinny sobie zdać sprawę, że punkty ECTS stały się czymś w rodzaju „talarów” należącymi do studentów, którymi uczelnie muszą gospodarować rozważnie.

12. ECTS i kolejne etapy studiów. Studia III stopnia (bez ECTS) Jednolite studia magisterskie 300 – 360 ECTS Studia II stopnia 60 – 120 ECTS Studia II stopnia 60 – 120 ECTS Studia II stopnia 60 – 120 ECTS Studia II stopnia 60 – 120 ECTS Studia 1 stopnia 180- 240 ECTS Studia 1 stopnia 180- 240 ECTS Studia 1 stopnia 180- 240 ECTS Studia 1 stopnia 180- 240 ECTS

13. „Filary ziemi” – czyli jak budować … Translatoria Mobilność Grupa I Ekonomia Języki obce Przedmioty kierunkowe Przedmioty ogólne Elastyczność Grupa II Praktyki Praktyka Erasmus

14. Najnowsze zmianyKrajowe Ramy Kwalifikacji • Europejskie Ramy Kwalifikacji (EQF) – 8 poziomów • Krajowe ramy kwalifikacji od 5 (Francja) do 12 (Szkocja) • Polska Ustawą z 11. marca 2011 r. wprowadziła Krajowe Ramy Kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego, a prace nad całością KRK trwają – w Polsce mamy 8 poziomów www.krk.org.pl

15. „Tłumaczenie” kwalifikacji A ERK B 10 8 7 9 7 6 6 8 5 5 7 4 4 3 6 3 2 5 2 1 1 4 Model – Tomasz Saryusz - Wolski

16. Kategorie efektów kształcenia • Wiedza : powiązane ze sobą teorie, zasady, doświadczenia i fakty przyswojone przez studenta • Umiejętności : zdolność wykorzystania wiedzy i wyćwiczonych umiejętności praktycznych do wykonywania zadań i rozwiązywania problemów • Kompetencje społeczne • Umiejętność współdziałania w zespole w roli członka i lidera zespołu • Sprawność komunikowania się • Zdolność do samodzielnego i odpowiedzialnego wykonywania zadań • Gotowość uczenia się przez całe życie

17. Co centralnie a co lokalnie? Krajowe Ramy Kwalifikacji Efekty kształcenia dla obszarów Efekty kształcenia dla kierunku Efekty kształcenia dla grupy kierunków Efekty kształcenia dla modułu

18. Budowa nowego programu studiów w warunkach określonych przez ustawę Krajowe Ramy Kwalifikacji Efekty kształcenia dla obszarów Misja uczelni Zakładane efekty kształcenia Potrzeby rynku pracy • Program kształcenia: • Efekty kształcenia dla kierunku • Opis metod ich realizacji • Opis metod ich ewaluacji Potrzeby społeczne Dobre praktyki Zasoby ludzkie i sprzętowe Inne czynniki

19. Co z istniejącymi, sprawdzonymi programami studiów? Nie musi się z nich rezygnować. Trzeba jednak opisać je i zweryfikować przy pomocy efektów kształcenia. Wyłonione dla programu studiów efekty kształcenia Istniejący program studiów Weryfikacja Program studiów po weryfikacji

20. Cechy prawidłowych efektów kształcenia • SPECIFIC – konkretne – EK powinny konkretnie określać jaką wiedzę i umiejętności powinien osiągać student po zakończeniu kursu. • MEASURABLE – mierzalne – każdemu efektowi towarzyszą przejrzyste kryteria oceny, pozwalające określić czy i na ile został osiągnięty • ACCTEPTABLE – akceptowalny – przedyskutowany z interesariuszami i skonsultowany z zewnętrznymi wytycznymi • REALISTIC – możliwy do osiągnięcia w ramach realizacji przedmiotu • TIME-SCALED – osiągalne - EK powinny być osiągalne w czasie zaplanowanym w programie

21. Sprawdzanie osiągniecia efektów kształcenia przez studenta. • Ocena kształtująca – formatywna - dokonywana kilkakrotnie w semestrze . Służy studentowi i prowadzącemu do oszacowania postępów w nauce i weryfikacji stosowanych metod • Ocena podsumowująca – sumatywna – dokonywana na koniec semestru pozwala stwierdzić, czy i w jakim stopniu student osiągnął zakładane efekty kształcenia

22. Gradacja oceny za osiągnięcie efektu kształcenia Moduł – Paleografia i neografia historyczna • Zofia– interpretuje dokument w powiązaniu z szerokim tłem historycznym epoki • Agata– interpretuje dokument, rozwija opis faktów, których dokument dotyczy • Barbara– odczytuje i streszcza dokument rękopiśmienny bdb db dst

23. Suplement do dyplomu • W suplemencie do dyplomu wymienione są wszystkie osiągnięcia absolwenta w dziedzinie uczenia się innych form aktywności podczas studiów. • Suplement do dyplomu ułatwia mobilność pionową stanowiąc podstawę do uznawania kwalifikacji absolwenta w dalszym toku kształcenia • Suplement do dyplomu jest dla przyszłego pracodawcy pierwszym źródłem wiadomości o kompetencjach absolwenta.

24. Jakość, jakość i jeszcze raz jakość ! • Ważnym elementem zachodzących zmian jest nieustanny monitoring i zapewnienie jakości • Dobra uczelnia powinna posiadać sprawny wewnętrzny system zapewniania jakości. • Oficjalnym polskim organem sprawdzającym jakość, uznawanym przez instytucje europejskie jest Polska Komisja Akredytacyjna

25. Studencijako „eksperci” w oparciu o doświadczenie Mogą oceniać: 1. Program 2. Proces nauczania 3. Nauczycieli 4. Organizację 5. Instytucję 6. Ogólną satysfakcję z odbytych studiów

26. Dziękuję za uwagę i zapraszam do dyskusji ! wilczynski.m@wp.pl www.ekspercibolonscy.org.pl