EZMONA DAWÎ Pû şper 2008

1. EZMONA DAWÎ Pûşper 2008 1. Di zimanê kurdî da, navdêr yan serenav´e, yan jî hevenav´e. Ji kerema xwe çar navdêrên serenav û çar navdêrên hevenav li jêr binivîsîne: serenav hevenav a1) b1) a2) b2) a3) b3) a4) b4) 4 pint

2. 2. Navdêr ji aliyê zayend va, yan nêr´e û yan jî mê´ye. Ji kerema xwe çar navdêrên nêr û çar navdêrên mê li jêr binivîsîne: nêr mê a1) b1) a2) b2) a3) b3) a4) b4) 4 pint

3. 3. Navdêr ji aliyê mêjer va, yan yekejimar´e, yan jî gelejimar´e. Ji kerema xwe çar hevokan binivîsîne, ku navdêr di yên pêşîn da yekejimar be û di yên paşîn da gelejimar be: yekejimar gelejimar a1) b1) a2) b2) a3) b3) a4) b4) 4 pint

4. 4. Wek em di waneyên Kurmancî da hînbûn, lêkara „bûn“ bi du awayên têvel (cuda) tê kesandin. Ev yek li gor tîpa dawîn ya gotina pêşiya lêkera „bûn“ê pêktê. Ji kerema xwe herdu awayên kesandina lêkera „bûn“ li jêr bi nimûneyekê binivîsîne. Ez Ez Tu Tu Ew Ew Em Em Hûn hûn Ew Ew 6 pint

5. 5. Di van hevokên jêrîn da cihê vala dagire: Bira_ _ Sînem_ çû mal_ met_ xwe.   Serdar_ _ welat_ _ rojava_ _ li hevdu civiyan.   Birîn_ Hesen_ Alîbeg_ pir kûr bû.   Îsal cejn_ newrôz_ pir bi coş bû.   Xezal_ Mendal_ _ bi deng_ _ _ gazî Cehfer_ Teyar kir.   Havîn_ me bi tîn _, payîz_ me pelweşîn _, zivistan_ me gergîn _, bihar_ me rengîn _; xweş bi xêr _.   Tu bi qeter û merheb_ _ gulî_ _ _ min bigire bavêje terkî_ _ hedban_ nêr _.   Li poz_ Qirm_ Qerejdax_, li Çiya_ _ Mêrizît_ ber bi erdê de Şilf_ Dar_ Erc_ Begêre.   Bila hedban_ nêr bere çem û zozan_ _ here, were û biçêre.   Ezê wê hîngê ramûsan_ _ _ bidim Delêl, ji xumxuma gewrî_ _, ji bin_ pel_ guhêre.   Bila wê hîngê li nav heyştê û yek êl_ _ me kurd_ _ bigotana Edûl_ Paşa_ _ Mil_ _ li bin kon_ Evd_ Şerqî bi mêr _ . 11 pint

6. 6. Ji kerema xwe van lêkerên jêrîn di dema niha da bikesîne: 10 pint

7. 7. Ji kerema xwe van lêkeran di dema bihurî da tenê ji bo kesê sêyem bikesîne: 7 pint

8. 8. Mîr Celadet Bedirxan dibêje: Hêmanên zimên çar´in. Ev hêman çi´ne? 1) 2) 3) 4) 4 pint 9. Heya çend tîpan kît di zimanê me da peyda dibin? Li gor hejmara wan, ji her terzekî 2 bêjeyan wek nimûne binivîsîne: ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. 8 pint

9. 10. Di van hevokên jêrîn da li cihê hemû navdêran pronavên pirsiyarkî (kî, kê, çi, kû, çend, kengê) bi kar bîne: • Remo hespê Soro dibe ser kaniyê. 2) Şemdîn bi hevalê xwe ra hat. ………………………………………… ………………………………….. • 3) Soro keça Zînê ji kurê xwe ra dixwaze. 4) Fêrgînberî du rojan ji Mûşê hat. ………………………………………… ………………………………….. • 5) Cemşîd çûbû ser Kaniya Qesaran. 6) Fehlemez li Amedê diçe zanîngehê. ………………………………………… ………………………………….. • 7) SiyamendXec revand û bir Sîpanê. 8) Besê çû zozanan. ………………………………………… ………………………………….. • 9) Xezalêav ji kaniyê vexwar. 10) Gulênameyek ji bo Azad nivîsand. ………………………………………… ………………………………….. • 10 pint

10. 11. Di van hevokên jêrîn da daçekan di cihê vala da binivîsîne: Sînem nameyekê __ hevala xwe __ dişîne. Destan 12 salan __ zîndanê __ ma. Ez sê caran __ Amedê __ derbas bûme. Destmala Feleknazê __ avê __ çû. Bavê Ciwan hefteyekê __ roj û hefteyekê __ şev dixebite. Berfîn __ Gulnazê __ bihostekê mezintir´e. __ gelemperî baran __ havînê __ nabare. Min wêneyekî nû __ dîwarê odeya xwe __ daleqand. Ew __ zimanê farisî baş nizane, lê __ tirkî bilbil´e. 5 pint

11. 12. Di van hevokên jêrîn da cihê vala bi pronavên “yê, ya, yên” dagire: 1. Cihgirê yekem __ serokê komela karkeran __ bajarê Hamburgê hat civînê. 2. Berpirsiyarê baskê ciwanan __ rêxistina Rizgarî __ Başûrê Kurdistanê hat Amedê. 3. Seroka komîteya jinan __ Wanê bi serokê komela karkeran __ Geverê re çû Mûşê. 4. Berpirsiyarê rêxistina UNESCO __ Neteweyên Yekbûyî __ ku hemwelatiyê Misirê bû çû ber dilovaniya Xwedê. 8 pint

12. 13. Çend birên bêjeyan(peyvan) di zimanê me da hene? • ……. • Navên wan binivîsîne: • ………………………………………………………………………………. • Kîjan ji wan di nivîsandinê da nayê cihêkirin? • ………………………………... • 4 pint

13. 14. Di van hevokên jêrîn da kîjan peyv hatiye veqetandin û kîjan hatiye tewandin? Ji kerema xwe di kevanan da (v) ji bo veqetandinê û (t) ji bo tewangê binivîsîne. 1. Xwîşka( ) Zînê( ) bi birayê( ) Remo ra hat mala( ) Kejê( ). 2. Meşk bi lewlebanên( ) xwe va çiriyabûn û nivînên( ) ji liva( ) berxan( ) li ser yanan( ) bûbûn şikêra( ) toza( ) reş. 3. Şax û guliyên( ) darên( ) hurmiyan( ) û darên zerdeloyan( ) bi tîrên( ) reş birîndar kiribûn, sozên( ) keç û lawên( ) hezkirî giriyabûn. 4. Evîna( ) wê ji birûskên( ) taviyên( ) biharê( ) bû. 4 pint

14. 15. Di van hevokên jêrîn da li pişt veqetandeka bi navdêrê binavkirî ra (vb) û li pişt ya bi navdêrê nebinavkirî ra (vn) binivîsîne: 1. Hefteya( ) derbasbûyî li herêma( ) Mergeverê baraneka( ) xurt bariya. Tê gotin, ku mirovina( ) pir bi lehiyê da çûne. 2. Li herêma( ) Botan newaleka( ) kûr bi navê newala( ) Hespêstê heye. 3. Embarên( ) genim û ceh, kuwareyên( ) nîsk û êrd berdabûne erdê, şekir û dema( ) çayê tev li hevdu kiribûn, rûnê( ) malê helandibûn, bi ser werkiribûn û bi darikekî( ) kuftikê, agir berdabûnê. 4. Mirovekî( ) xerzî rojekê( ) hat mala( ) apekî( ) min û stranina( ) gelek xweş gotin. 4 pint

15. 16. Ji kerema xwe van hevokên jêrîn di dema bihurî da binivîsîne: a) Bêrîvan sêvekê ji darê dike û dide dest Gulnazê. …………………………………………………………………………………. b) Gurgîn ji hevalê xwe re serpêhatiya xwe dibêje. …………………………………………………………………………………. c) Remo keça xwe dişîne dibistanê. …………………………………………………………………………………. d) Ev deh sal´in, ku Ferzende û Ferman bi hev ra di kana komirê da dixebitin. …………………………………………………………………………………. e) Cegerxwîn bi awayekî xemgîn serpêhatiya Pîra Torê digihîne me. …………………………………………………………………………………. 7 pint