Modelowanie gospodarki ściekowej w gminach zgodnie z Wytycznymi KPOŚK. Studia przypadków

1. Kujawsko Pomorskie Modelowanie gospodarki ściekowej w gminach zgodnie z Wytycznymi KPOŚK. Studia przypadków Janusz Stanisławski Wyzwania stojące przed samorządami w gospodarce wodno-ściekowej Przysiek, 9 grudnia 2013 r. Seminarium :Wyzwania stojące przed samorządami w gospodarce wodno-ściekowej

2. Kujawsko Pomorskie Tematyka prezentacji 1. Stan aglomeracji wg projektu aktualizacji KPOŚK 2012;2. Podstawowe dokumenty opisujące sposób wyznaczania aglomeracji;3. Konieczność uporządkowania granic i wielkości aglomeracji zgodnie z Wytycznymi KZGW;4. Parametry aglomeracji podlegające konieczności weryfikacji;5. Praktyczny sposób postępowania gminy w zakresie weryfikacji granic i wielkości aglomeracji;6. Procedura administracyjna zmian obszaru i wielkości aglomeracji. Przysiek, 9 grudnia 2013 r. Seminarium :Wyzwania stojące przed samorządami w gospodarce wodno-ściekowej

3. Kujawsko Pomorskie 1. Stan aglomeracji wg projektu aktualizacji KPOŚK 2012 • Aktualizacja KPOŚK jest czwartą aktualizacją, jej wyniki nie zostały opublikowane, w rezultacie stwierdzono, że : • część aglomeracji jest wyznaczona nieprawidłowo (851/RLM, 1502/granice) • wyznaczono nowe aglomeracje o generowanym dodatkowo ładunku zanieczyszczeń; • wystąpiła fluktuacja aglomeracji w grupie 10 – 15 tys. RLM; • zmiana w podejściu do wdrażania Dyrektywy ściekowej (z art.5.4 na art. 5.2) Przysiek, 9 grudnia 2013 r. Seminarium :Wyzwania stojące przed samorządami w gospodarce wodno-ściekowej

4. Kujawsko Pomorskie Tabela 1. Liczba i wielkość aglomeracji wyznaczonych na potrzeby aktualizacji KPOŚK wg danych z 2010/11 r. 1. Stan aglomeracji wg projektu aktualizacji KPOŚK 2012 Przysiek, 9 grudnia 2013 r. Seminarium :Wyzwania stojące przed samorządami w gospodarce wodno-ściekowej

5. Kujawsko Pomorskie Tabela 2. Zakres rzeczowy i koszty realizacji KPOŚK 1. Stan aglomeracji wg projektu aktualizacji KPOŚK 2012 Przysiek, 9 grudnia 2013 r. Seminarium :Wyzwania stojące przed samorządami w gospodarce wodno-ściekowej

6. Kujawsko Pomorskie • Zadania dla woj. kujawsko – pomorskiego • (90 aglomeracji) • 71 aglomeracji z wątpliwie wyznaczonymi granicami; • 41 aglomeracji z błędnie wyznaczoną RLM 1. Stan aglomeracji wg projektu aktualizacji KPOŚK 2012 Przysiek, 9 grudnia 2013 r. Seminarium :Wyzwania stojące przed samorządami w gospodarce wodno-ściekowej

7. Kujawsko Pomorskie 2. Podstawowe dokumenty opisujące sposób wyznaczania aglomeracji Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 lipca 2010 r. w sprawie sposobu wyznaczania obszaru i granic aglomeracji (Dz.U Nr 137 poz 922); http://kzgw.gov.pl/files/file/Materialy_i_Informacje/Programy/KPOSK/ Wytyczne do tworzenia i zmiany aglomeracji Ministerstwa Środowiska i Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej (MŚ i KZGW, Warszawa, 2013r . http://kzgw.gov.pl/files/file/Materialy_i_Informacje/Programy/KPOSK/Wytyczne_KZGW_.pdf Przysiek, 9 grudnia 2013 r. Seminarium :Wyzwania stojące przed samorządami w gospodarce wodno-ściekowej

8. Kujawsko Pomorskie • Podstawę wyznaczenia obszaru i granic aglomeracji stanowią: • studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy; • miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego; • decyzje o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego; • wieloletnie plany rozwoju i modernizacji urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych 2 Podstawowe dokumenty opisujące sposób wyznaczania aglomeracji • Na ich podstawie powstaje propozycja Planu Aglomeracji złożona z: • części graficznej; • części opisowej. Przysiek, 9 grudnia 2013 r. Seminarium :Wyzwania stojące przed samorządami w gospodarce wodno-ściekowej

9. Kujawsko Pomorskie Część opisowa Planu Aglomeracji zawiera : tabelę z długościami wg rodzaju istniejącej i planowanej sieci kanalizacyjnej; tabelę z liczbą mieszkańców i turystów obsługiwanych przez tę sieć; opis oczyszczalni ścieków; bilans ilości i jakości ścieków komunalnych; bilans ilości i skład ścieków przemysłowych; uzasadnienie dla określonej dla aglomeracji RLM; informację o strefach ochronnych ujęć wody; informację o obszarach ochronnych zbiorników wód śródlądowych; i. informację o formach ochrony przyrody . 2 Podstawowe dokumenty opisujące sposób wyznaczania aglomeracji Przysiek, 9 grudnia 2013 r. Seminarium :Wyzwania stojące przed samorządami w gospodarce wodno-ściekowej

10. Kujawsko Pomorskie Część graficzna Planu Aglomeracji zawiera : oznaczenie granic obszaru objętego lub przewi- dzianego do objęcia zasięgiem systemu kanalizacji zbiorczej; oznaczenie znajdujących się na terenie gminy oczyszczalni ścieków komunalnych; oznaczenie granic administracyjnych; oznaczenie granic stref ochronnych ujęć wody; oznaczenie granic obszarów ochronnych zbior- ników wód śródlądowych; oznaczenie granic terenów objętych formami ochrony przyrody; określenie skali planu w formie liczbowej i liniowej; 2 Podstawowe dokumenty opisujące sposób wyznaczania aglomeracji Przysiek, 9 grudnia 2013 r. Seminarium :Wyzwania stojące przed samorządami w gospodarce wodno-ściekowej

11. Kujawsko Pomorskie 3. Konieczność uporządkowania granic i wielkości aglomeracji zgodnie z Wytycznymi KZGW. Najczęstsze błędy związane z nieprawidłowo wyznaczonymi aglomeracjami: nierealnie duży obszar - gmina ≠ aglomeracja; większa niż jest możliwa do osiągnięcia RLM; niedostosowana do wielkości aglomeracji wielkość obsługującej/cych oczyszczalni ścieków; pomijanie mozliwości pracy ze szczelnymi zbiornikami Przysiek, 9 grudnia 2013 r. Seminarium :Wyzwania stojące przed samorządami w gospodarce wodno-ściekowej

12. Kujawsko Pomorskie Należy pamiętać ! • Aglomeracja w sensie KPOŚK jest elementem do rozliczeń gminy z: • efektu ekologicznego; • wydatkowania środków finansowych Termin na uporządkowanie 31 grudnia 2014 r. 3 Konieczność uporządkowania granic i wielkości aglomeracji zgodnie z Wytycznymi Termin rozliczenia 31 grudnia 2015 r. a czas ucieka…….. Przysiek, 9 grudnia 2013 r. Seminarium :Wyzwania stojące przed samorządami w gospodarce wodno-ściekowej

13. Kujawsko Pomorskie 3 Konieczność uporządkowania granic i wielkości aglomeracji zgodnie z Wytycznymi Konsekwencje niespełnienia wymagań KPOŚK • brak możliwości osiągnięcia stopnia zbierania ścieków systemem kanalizacji (w % zależnym od wielkości aglomeracji); • brak możliwości osiągnięcia docelowej RLM , najczęściej : • RLM plan > RLM real Groźba płacenia kar Przysiek, 9 grudnia 2013 r. Seminarium :Wyzwania stojące przed samorządami w gospodarce wodno-ściekowej

14. Kujawsko Pomorskie 4. Parametry aglomeracji podlegające konieczności weryfikacji: - tworzenie mapy aglomeracji - określenie obszaru; - wyznaczanie RLM rzeczywistego - określenie wielkości; Przysiek, 9 grudnia 2013 r. Seminarium :Wyzwania stojące przed samorządami w gospodarce wodno-ściekowej

15. Kujawsko Pomorskie 4 Parametry aglomeracji podlegające konieczności weryfikacji Należy tak planować granice aglomeracji, aby: w jak największym stopniu cały produkowany przez aglomerację ładunek ścieków był zbierany siecią kanalizacyjną i odprowadzany na oczyszczalnię ścieków; ludność nieobsługiwana przez zbiorcze systemy kanalizacyjne mogła korzystać mogła z indywidualnych systemów oczyszczania ścieków (tj.: zbiorniki bezodpływowe oraz przydomowe oczyszczalnie ścieków). Ścieki ze szczelnych zbiorników bezodpływowych dostarczane będą taborem asenizacyjnym do oczyszczalni ścieków komunalnych Przysiek, 9 grudnia 2013 r. Seminarium :Wyzwania stojące przed samorządami w gospodarce wodno-ściekowej

16. Kujawsko Pomorskie 4 Parametry aglomeracji podlegające konieczności weryfikacji Obowiązuje tylko dla projektowanych systemów Realizacja sieci kanalizacyjnej na obszarze aglomeracji z doprowadzeniem do oczysz- czalni ścieków powinna być uzasadniona finansowo i technicznie; uzasadnia to wskaźnik koncentracji , który: wsk koncentracji ≥ 120 Mk/km Jak zwykle są wyjątki: • Przepisu nie stosuje się, w przypadku gdy • sieć kanalizacyjna będzie zlokalizowana na terenie: • jednoprocentowym spadku kanalizacji w kierunku OŚ; • stref ochronnych ujęć wody ; • obszarów ochronnych zbiorników wód śródlądowych; • objętym przynajmniej jedną formą ochrony przyrody Wówczas wskaźnik ten ≥ 90 Mk/km Przysiek, 9 grudnia 2013 r. Seminarium :Wyzwania stojące przed samorządami w gospodarce wodno-ściekowej

17. Kujawsko Pomorskie 4 Parametry aglomeracji podlegające konieczności weryfikacji Wskaźnik koncentracji Tabela 2 Oszacowanie wskaźnika koncentracji w Aglomeracji Przysiek, 9 grudnia 2013 r. Seminarium :Wyzwania stojące przed samorządami w gospodarce wodno-ściekowej

18. Kujawsko Pomorskie 4 Parametry aglomeracji podlegające konieczności weryfikacji Rys. 1 Fragment przykładowej mapy aglomeracji Przysiek, 9 grudnia 2013 r. Seminarium :Wyzwania stojące przed samorządami w gospodarce wodno-ściekowej

19. Kujawsko Pomorskie 4 Parametry aglomeracji podlegające konieczności weryfikacji Weryfikacja RLM aglomeracji: RLM = RLMrzecz + RLMczas + RLMprzem RLMrzecz jest równe liczbie mieszkańców stale zamieszkałych w granicach miejscowości (niekoniecznie zameldowanych) 1 Mk = 1 RLM; RLMczas jest równe liczbie osób czasowo przebywających w miejscowościach - (liczba łóżek hotelowych, szpitalnych) 1 mc = 1 RLM; RLMprzem oblicza się biorąc pod uwagę średnie stężenie zanieczyszczeń i prognozowaną liczbę ścieków przemysłowych RLMprzem = Qśr d * CBZT5: 60g/m3 Przysiek, 9 grudnia 2013 r. Seminarium :Wyzwania stojące przed samorządami w gospodarce wodno-ściekowej

20. Kujawsko Pomorskie 5. Postepowanie gminy w zakresie weryfikacji granic i obszarów aglomeracji Weryfikacja bilansu ścieków; Opracowanie koncepcji gospodarki ściekowej dla gminy; PFU a koncepcja projektowa; Plan aglomeracji Gospodarka ściekowa na obszarach poza aglomeracją Przysiek, 9 grudnia 2013 r. Seminarium :Wyzwania stojące przed samorządami w gospodarce wodno-ściekowej

21. Kujawsko Pomorskie 5 Postepowanie gminy w zakresie weryfikacji granic i obszarów aglomeracji Weryfikacja bilansu ścieków – jest zawsze poprzedzona analizą demograficzną i zużycia wody Tabela 2 Bilans ścieków dla Aglomeracji Przysiek, 9 grudnia 2013 r. Seminarium :Wyzwania stojące przed samorządami w gospodarce wodno-ściekowej

22. Kujawsko Pomorskie 5 Postepowanie gminy w zakresie weryfikacji granic i obszarów aglomeracji Opracowanie koncepcji gospodarki ściekowej dla gminy Selekcja miejscowości do zbiorczej kanalizacji wg wskaźnika koncentracji; Trasowanie sieci głównych kolektorów w wybranych miejscowościach; Koncepcja technologii oczyszczalni ścieków o przepustowości wyrażonej w RLM zgodnej z wielkością aglomeracji; Analiza finansowa pod kątem wysokości opłat za usługę zbierania, gromadzenia i oczyszczania ścieków. Przysiek, 9 grudnia 2013 r. Seminarium :Wyzwania stojące przed samorządami w gospodarce wodno-ściekowej

23. Kujawsko Pomorskie 5 Postepowanie gminy w zakresie weryfikacji granic i obszarów aglomeracji PFU a koncepcja projektowa PFU - Program Funkcjonalno – Użytkowy Podlega rygorom rozporządzenia; Przydatny do wstępnej oceny kosztów inwestycji; Niezbędny przy przetargach typu „projektuj i buduj”. Koncepcja projektowa Pozostawia swobodę co do stopnia szczegółowości; Pozwala na wybór technologii wykonawstwa i rodzaju materiałów; Przydatna przy weryfikacji wielkości aglomeracji Przysiek, 9 grudnia 2013 r. Seminarium :Wyzwania stojące przed samorządami w gospodarce wodno-ściekowej

24. Kujawsko Pomorskie 5 Postepowanie gminy w zakresie weryfikacji granic i obszarów aglomeracji Plan aglomeracji – szczegółowo omówiono w pkt. 2 Jest podstawą do wszczęcia postępowania administracyjnego o ustanowienie aglomeracji; Ma rangę planu miejscowego - staje się wytyczną dla władz gmin co do zakresu finansowania przedsięwzięcć kanalizacyjnych – przyjmowany uchwałą Rady Gminy; Określa sposób postępowania ze ściekami na terenach przeznaczonych do inwestycji kanalizacyjnych i posiadajacych kanalizację. Przysiek, 9 grudnia 2013 r. Seminarium :Wyzwania stojące przed samorządami w gospodarce wodno-ściekowej

25. Kujawsko Pomorskie 5 Postepowanie gminy w zakresie weryfikacji granic i obszarów aglomeracji Gospodarka ściekowa na obszarach poza aglomeracją Poza aglomeracją teren gminy można podzielić na obszary gospodarowania ściekami o RLM< 2000; Obszary takie nie wchodzą w skład KPOŚK; Okres rozliczeniowy dla takich obszarów wykracza poza 1 stycznia 2016 r.; Mogą być stosowane indywidualne systemy oczyszczania ścieków. Przysiek, 9 grudnia 2013 r. Seminarium :Wyzwania stojące przed samorządami w gospodarce wodno-ściekowej

26. Kujawsko Pomorskie 6. Procedura administracyjna zmian obszaru i wielkości aglomeracji Wystąpienie sejmiku do zainteresowanych gmin z wnioskiem o przedstawienie propozycji planu aglomeracji; Uchwała Rady Gminy o przyjęciu planu aglomeracji i wszczęciu postępowania weryfikacyjnego; Weryfikacja, przez Urząd Marszałkowski, wniosku Gminy o zmianę wielkości i obszaru aglomeracji; Uchwała sejmiku o likwidacji dotychczasowej aglomeracji; Uchwała sejmiku o ustanowieniu nowej aglomeracji. Przysiek, 9 grudnia 2013 r. Seminarium :Wyzwania stojące przed samorządami w gospodarce wodno-ściekowej

27. Kujawsko Pomorskie Dziękuję za uwagę Przysiek, 9 grudnia 2013 r. ul. Warsztatowa 47 55-010 Biestrzyków k/Wrocławia tel./fax: +48 71/338 41 89 e-mail: biuro@imeconsulting.com.pl www.imeconsulting.com.pl Przysiek, 9 grudnia 2013 r. Seminarium :Wyzwania stojące przed samorządami w gospodarce wodno-ściekowej