1 / 41

Stanisława Golinowska, Ewa Kocot, Zofia Morecka, Agnieszka Sowa 1.03. 2011

Spójność społeczna: aktywność, solidarność wsparcie Aktualizacja Strategii Rozwoju Kraju na lata 207 - 2015. Stanisława Golinowska, Ewa Kocot, Zofia Morecka, Agnieszka Sowa 1.03. 2011. Treść wystąpienia.

vinson
Download Presentation

Stanisława Golinowska, Ewa Kocot, Zofia Morecka, Agnieszka Sowa 1.03. 2011

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Spójność społeczna: aktywność, solidarność wsparcieAktualizacja Strategii Rozwoju Kraju na lata 207 - 2015 Stanisława Golinowska, Ewa Kocot, Zofia Morecka, Agnieszka Sowa 1.03. 2011

  2. Treść wystąpienia • Europejska polityka spójności; integracja wymiaru ekonomicznego, społecznego i przestrzennego w rozwoju • Realizacja polityki spójności w kontekście współczesnych wyzwań: demograficznego, technologicznego, ekologicznego i globalizacyjnego • Polityka spójności w Polsce • Społeczny wymiar spójności przedmiotowo: • nierównomierność rozwoju materialnego, • warunków mieszkaniowych • zdrowia i edukacji • Społeczny wymiar spójności podmiotowo: grupy ludności podatne na ubóstwo i wykluczenie społeczne: • dzieci • osoby niepełnosprawne • osoby starsze • Polityka spójności społecznej w strategiach rozwoju

  3. Polityka spójności; wymiar europejski Zapisy Traktatu z Maastricht z 1992 r. (artykuły 158 – 162) zdefiniowały początkowo zasadę spójności jako zasadę terytorialnej solidarności między krajami i regionami Unii Europejskiej. Celem takiej polityki spójności jest wyrównany rozwój obszarów zjednoczonej Europy, likwidacja strukturalnych czynników nierówności regionalnej i promocja prawdziwie równych szans dla wszystkich, niezależnie od tego, gdzie żyją. Pod koniec lat 90. polityka spójności integrowała trzy wymiary: także ekonomiczny i społeczny, definiując jej cel jako rozwój krajów europejskich, w którym obok równomiernej poprawy rozwoju ekonomicznego i warunków życia ludności robi się najlepszy użytek z zasobów naturalnych regionów, poprawia stan środowiska naturalnego, pielęgnuje wartości kulturalne oraz krajobrazowe.

  4. Komponenty zintegrowanej polityki spójności • Polityczny: rozwój i podtrzymywanie demokracji, stabilizację polityczną oraz promocję europejskiej integracji • Ekonomiczny: nie tylko wzrost gospodarczy, ale także zmniejszanie zróżnicowań europejskich regionów na drodze wzrostu gospodarczego; wyrównywanie przez specyficzne regionalnie inwestycje w endogeniczne czynniki wzrostu (zasoby) • Społeczny: zarówno wyrównywanie poziomu i jakości życia mieszkańców Europy, jak i o zapewnienie satysfakcjonującego standardu usług publicznych na całym obszarze UE, sprzyjając rozwojowi kapitału ludzkiego, mobilności bez ograniczania dostępu do społecznego zabezpieczenia • Kulturalny: poszanowanie korzeni rozwoju kultury krajów i regionów europejskich, czerpania z jej źródeł (budowanie europejskiej tożsamości) a jednocześnie budowanie otwartości na wartości uniwersalne • Ekologiczny: troska o zasoby naturalne, o planetę i środowiskowe czynniki zdrowia. Sprawa globalna > Europa staje na czele ekologicznego frontu.

  5. Strategie społeczne Unii Europejskiej Europa zaczęła od Strategii Zatrudnienia (ESZ 1997) – brak pracy – to główna przyczyna ubóstwa a także zagrożenie dla dalszego rozwoju hojnego państwa opiekuńczego Globalizacja i wzrost międzynarodowej konkurencji – poszukiwanie strategii dla krajów europejskich – Strategia Lizbońska – sposób na wykorzystanie przewagi wynikającej z rozwoju kapitału ludzkiego i rozwój gospodarki opartej na wiedzy Starzenie się populacji – w Europie najwcześniej: • Mniejszy dopływ młodych ludzi na rynek pracy • Mniejsze i starsze zasoby pracy • Wyższy odpływ z rynku pracy na emeryturę Agenda Socjalna 2000 i 2005: • Strategia integracji społecznej • Strategia emerytalna • Opieka długoterminowa i ochrona zdrowia Europa 2020: inteligentny wzrost i zatrudnienie, zrównoważony rozwój, silniejsza integracja

  6. Znaczenie polityki spójności • Serce europejskiego modelu społecznego • Ukierunkowanie rozwoju na wspólne cele w kontekście wyzwań przyszłości (demograficznego, technologicznego, ekologicznego i globalizacyjnego) • Podstawa alokacji funduszy strukturalnych i funduszu spójności między europejskie regiony

  7. Realizacja polityki spójności w Polsce Strategia Rozwoju Kraju (SRK) na lata 2007-2015 podstawowy dokument realizacji polityki spójności w Polsce – odniesienie dla innych strategii (sektorowych i wojewódzkich) oraz programów operacyjnych. Nastawiona na osiąganie wysokiej dynamiki wzrostu gospodarczego oraz wzrost zatrudnienia. Komponent socjalny uwzględniony w nieznacznym zakresie, pominięto cele Narodowej Strategii Integracji Społecznej – NSIS na lata 2004 – 2010. Program operacyjny – kapitał ludzki –komponent główny

  8. Terytorialny wymiar polityki spójności Krajowa Strategia Regionalna 2010 – 2020: spójność, wzrost konkurencyjności i sprawność. Budowanie kapitału społecznego – jeden z 11- tu celów operacyjnych.

  9. Społeczny wymiar polityki spójności Polityka spójności zakłada inkluzywny wzrost gospodarczy, czyli taki, w którym wszyscy uczestniczą i wszyscy z niego korzystają. Aktywność i inkluzywność to działania umożliwiające powszechne uczestnictwo w sferze pracy, ułatwiające rozwój rodziny oraz innych sfer życia społeczno – kulturalnego ludzi. Zatrudnienie, mieszkanie, warunki godzenia życia zawodowego i rodzinnego – to podstawa dobrostanu obywateli.

  10. Społeczny wymiar polityki spójności cd Rozwój inkluzywny zakłada też respekt dla wolności człowieka, jego prawa do wykorzystywania własnych możliwości, zdolności i wyborów. Jednocześnie wymaga dostrzegania i uwzględniania potrzeb innych; posiadania informacji, narzędzi i płaszczyzn komunikowania się, a także prawa do oceny. Wzmocnienie zdolności i umiejętności obywatelskich sprzyja dojrzewaniu demokracji (społeczeństwa obywatelskiego) i to zarówno na szczeblu kraju jak i lokalnym.

  11. Polityka spójności społecznej w Polsce Teza diagnostyczna: dynamicznemu rozwojowi kraju towarzyszy znaczące rozwarstwienie, przebiegające w wielu wymiarach: dochodowym, generacyjnym, zdrowotnym, edukacyjnym, warunków mieszkaniowych oraz terytorialnym

  12. Poziom PKB per capita według subregionów

  13. Przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na osobę w 2009 r.

  14. Zróżnicowanie dochodów Współczynnik Giniego

  15. Warunki mieszkaniowe • Ograniczona podaż mieszkań • Ograniczony dostęp do mieszkań młodych gospodarstw domowych z ograniczoną zdolnością kredytową (za wysokie dochody na uprawnienia do mieszkań socjalnych i komunalnych a za niskie na możliwość wzięcia kredytu) • Stare zasoby mieszkaniowe – zasoby problemowe – brak rozwiązań dotyczących kapitalnych remontów • Substandardowe mieszkania socjalne, dostęp lokalnie zróżnicowany; gminy nie mają odpowiednich nieruchomości oraz terenów (zostały wysprzedane) • Spadek wypłat na dodatki mieszkaniowe

  16. Rekomendacje w sprawie mieszkań • Zwiększenie dostępu do mieszkań tej ludności, która nie posiada zdolności kredytowej (mieszkania na wynajem?) • Rozwój budownictwa socjalnego o bezpiecznym standardzie • Opracowanie strategii i określenie źródeł finansowania remontów starych zasobów mieszkaniowych, uwzględniając specyficzne wymagania osób zamieszkających te zasoby: starszych i mniej sprawnych • Analiza przyczyn i weryfikacji dotychczasowego trybu przyznawania dodatków mieszkaniowych.

  17. Stopy ubóstwa 2000- 2009

  18. Jakie ubóstwo w Polsce? • Zróżnicowanie sytuacji materialnej: w Polsce i w regionach bardzo duże, lokalnie mniejsze • Brak pracy i niska zatrudnialność – podstawowe źródło ubóstwa • Ubóstwo rodzin z dziećmi • Problemy dysfunkcji rodzin; zagrożenie rozwoju dzieci i młodzieży • Ubóstwo kobiet - problemy niskiej aktywizacji kobiet po 50-tym roku życia • Niepełnosprawność • Niesamodzielna starość

  19. Nowe przyczyny i cechy ubóstwa • Elastyczne zatrudnienie i serwicyzacja gospodarki – niestabilne i niskie zarobki – wzrost zatrudnienia w niskopłatnych zawodach • Zadłużenie gospodarstw domowych; kredyty konsumpcyjne i mieszkaniowe • Wzrost cen energii – ubóstwo energetyczne • Dysfunkcje i problemy rodziny na tle wzrostu emigracji i mobilności pracowniczej • Samorząd lokalny jako główny podmiot polityki zwalczania ubóstwa i wykluczenia społecznego ogranicza swe działania do pomocy społecznej

  20. Beneficjenci pomocy społecznej wg województw

  21. Zróżnicowanie stopy ubóstwa wg województw

  22. Nierówności zdrowia Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych Współczynnik umieralności ogólnej na 100 tys. mieszkańców, 2008 • Zmniejszająca się dynamika poprawy stanu zdrowia • Mimo spadku umieralności, stan zdrowia nie poprawia się równomiernie: • szybciej - ściana zachodnia i północ • wolniej – centrum (łódzkie) • Znaczne zróżnicowania w przekroju miasto/wieś

  23. Rekomendacje w sprawie polityki zdrowotnej w zgodzie ze społecznym wymiarem PS • Priorytet dla zdrowia publicznego i poprawy jakości życia (życia w dobrym zdrowiu i sprawności fizycznej) osób starszych – kluczowy warunek dla utrzymania ich aktywności, również ekonomicznej • Rozwój geriatrycznej opieki zdrowotnej – sieć przychodni – Centra Zdrowia Seniora • Realizowanie celów zawartych w NPZ 2007-2015: • Zmniejszenie zróżnicowań regionalnych stanu zdrowia • Monitorowanie i przeciwdziałanie zróżnicowaniom społecznymstanu zdrowia (w przekroju wykształcenia, dochodu)

  24. Nierówności edukacyjne - najmłodsi Wskaźnik liczby dzieci uczęszczających do placówek wychowania przedszkolnego w stosunku do liczby dzieci ogółem w wieku 3-5 lat (%) Źródło: dane MEN

  25. Szkolnictwo wyższe na tle krajów europejskich Udział osób w wieku 20-24 lata w wyższej edukacji (ISCED 5-6) relatywnie do wielkości populacji w tym wieku Źródło: baza danych Eurostat, listopad 2010

  26. Rekomendacje w sprawach edukacji • Dalszy rozwoju oświaty wśród dzieci najmłodszych, ze szczególnym uwzględnieniem wsi i małych miast, gdzie dzietność jest wyższa a dostęp do placówek edukacyjnych znacznie niższy • Podniesienie jakości i innowacyjności polskiego szkolnictwa średniego i wyższego przez wprowadzenie dość istotnych zmian w systemie jego funkcjonowania; przeorientowania go na efekty jakościowe i otwarcia na zmiany społeczne.

  27. Rekomendacje w sprawach edukacji c.d. • Pobudzanie i wspieranie inicjatywności i innowacyjności uczniów i studentów. • Otwarcie szkół i uczelni na rynek pracy i przedsiębiorców. • Rozwoju kształcenia umiejętności, także kwalifikacji miękkich: elastyczność, mobilność, otwartość na innych, kreatywność jako wartość dodana każdego poziomu kształcenia • Wyzwanie największe - rozwój kształcenia dorosłych. Z punktu widzenia strategii spójności priorytetem powinna być strategia kształcenia ustawicznego ludności w tzw. wieku niemobilnym – po 45 roku życia.

  28. Grupy ludności podatne na ubóstwo i wykluczenie społeczne • Dzieci i młodzież • Osoby z niepełnosprawnością • Osoby starsze

  29. Ubóstwo dzieci w Polsce porównawczo

  30. Stopa ubóstwa w Polsce

  31. Stopa zatrudnienia osób z niepełnosprawnością

  32. Osoby starsze • Sytuacja osób starszych obecnie: • Zapewnione zabezpieczenie materialne > relatywnie niska stopa ubóstwa • Niskie zatrudnienie • Ograniczony dostęp do właściwej opieki zdrowotnej • Wysokie wydatki na leki > tzw. poziom katastroficzny • Opieka długoterminowa > głównie nieformalna i w rodzinie 2. Wyzwania i zagrożenia w przyszłości: • Zagrożenie ubóstwem osób starszych w wyniku spadku stopy zastąpienia płacy przez emeryturę w rezultacie zmiany formuły emerytalnej w zreformowanym systemie emerytalnym • Dostęp do adekwatnej opieki zdrowotnej • Dostęp do opieki długoterminowej

  33. Stopa ubóstwa według grup społeczno – ekonomicznych

  34. Wskaźnik obciążenia demograficznego

  35. Strategie rozwoju i polityka spójności społecznej • Niedostateczne respektowanie wszystkich wymiarów polityki spójności w licznie opracowywanych strategiach (sektorowych i samorządów terytorialnych) oraz programach operacyjnych • Wzrost inwestycji w warunki rozwoju kapitału ludzkiego i społecznego: zasoby kadrowe i infrastruktura (szczególnie dla mobilności i poprawy jakości - nie ograniczanie społecznego wymiaru spójności wyłącznie do redystrybucji dochodów w podstawowych przekrojach)

  36. Wymiar krajowyNarodowa Strategia Integracji Społecznej • Pierwszy polski dokument – NSIS – przygotowany samodzielnie w ramach szerokiej współpracy i konsultacji - 2004 rok • Kolejne dokumenty – ściśle związane z przygotowaniem planów działań w ramach metody otwartej koordynacji • Polskie priorytety: - więcej pracy: wzrost stopy zatrudnienia - aktywizacja osób o niskiej zatrudnialności: długookresowo bezrobotnych, niepełnosprawnych, o niskich oraz niedostosowanych kwalifikacjach - wsparcie rodzin z dziećmi - poprawa edukacji – powiązanie z potrzebami rynku pracy

  37. Przedłużenie i rozszerzenie NSISna kolejny okres programowania rozwoju Priorytety na lata 2010 – 2020 • Pokonywanie wyzwań związanych ze starzeniem się populacji: • aktywizacja edukacyjna i zawodowa osób w wieku niemobilnym • priorytety w ochronie zdrowia: zdrowe starzenie się i leczenie chorób przewlekłych, tworzenie poradni geriatrycznych i rozwój wiedzy geriatrycznej w ramach innych specjalizacji medycznych • zorganizowanie sektora opieki długoterminowej jako wyodrębnionego komponentu systemu zabezpieczenia społecznego • Pokonywanie wyzwań związanych ze zmniejszaniem dopływu zasobów pracy na rynek pracy • polityka przyjazna rodzinie w warunkach zwiększania aktywności zawodowej kobiet • rozwój infrastruktury mobilności: transport, komunikacja publiczna i dostępne mieszkania

  38. Priorytety NSIS na lata 2010 – 2020 c.d. • Inwestowanie w jakość usług społecznych na rzecz rozwoju kapitału ludzkiego i społecznego • zdrowe żywienie dzieci • zajęcia pozaszkolne dla młodzieży • innowacyjność i kreatywność w szkole i uczelni • kształcenie umiejętności i orientacja na potrzeby rynku pracy w warunkach dynamicznej zmiany • adaptacja programów nauczania dzieci i młodzieży > włączanie socjalnych i ekologicznych elementów do programów edukacyjnych • Budowa społeczeństwa zintegrowanego społecznie i przestrzennie • rozwój i dobra jakość usług publicznych • wspieranie tzw. pomostowych organizacji społecznych • koordynacja programów rozwoju wszystkich szczebli i współpraca w działaniu na rzecz ich realizacji

  39. Regionalne strategie zwalczania ubóstwa i wykluczenia społecznego Samorząd wojewódzki jest odpowiedzialny za rozwój społeczno – gospodarczy regionu (efekt decentralizacji oraz polityki integracji UE – dopływ funduszy strukturalnych via samorządy regionalne). Tymczasem regionalne dokumenty strategiczne niedostatecznie identyfikują i uwzględniają wewnętrzne czynniki rozwoju i mają słabe oddziaływanie na strategie niższych szczebli samorządu terytorialnego. Wyzwanie – wzmocnić samorząd wojewódzki w funkcjach realizacji polityki spójności w jej głównych wymiarach w odniesieniu do całego obszaru regionu (?)

  40. Lokalne strategie zwalczania ubóstwa i wykluczenia społecznego problemy tworzenia i realizacji Własne strategie lokalne – ogólne, niedostatecznie internalizowane strategie poziomu wojewódzkiego Napięcia między celami społecznymi: oświatowymi, zdrowotnymi, mieszkaniowymi, pomocy społecznej i rynku pracy a pozostałymi, szczególnie utrzymania infrastruktury Finansowanie: niedostateczne środki własne, a dotacje, subwencje i finansowanie ze środków UE zarówno ograniczone jak i skanalizowane na cele nie zawsze lokalnie trafne.

  41. Podstawowe wyzwanie Przezwyciężenie podzielonego problemowo i rozproszonego terytorialnie oraz sektorowo podejścia do polityki spójności ! Dziękuję za uwagę !

More Related