T. C. ANKARA VALİLİĞİ İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ Eğitim Şube Müdürlüğü asm.tr

1. T. C. ANKARA VALİLİĞİ İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜEğitim Şube Müdürlüğüwww.asm.gov.tr

2. İLK YARDIMDA TEMEL KAVRAMLARUYGULAMALAR ve İNSAN VÜCUDUNU TANIMA

3. AMAÇ • İlk yardımda temel kavramlar ve uygulamalar ile insan vücudu hakkında genel bilgi kazandırmak.

4. HEDEFLER-1 • İlk yardımı tanımlayabilme, • İlk yardımın öncelikli amaçlarını sıralayabilme, • İlk yardımın temel uygulamalarını sayabilme, • Güvenli çevre ile ilgili özellikleri sayabilme, • Acil durumda aranacak telefon numaralarını sayabilme,

5. HEDEFLER-2 • 112 arandığında, gerekli bilgileri önem sırasına göre sayabilme, • İlk yardımcının müdahale ile ilgili yapması gerekenleri sayabilme, • Olay yerinin değerlendirilmesinin amaçlarını söyleyebilme, • Olay yerinin değerlendirilmesinde yapılacak işleri söyleyebilme,

6. HEDEFLER-3 • İlk yardımda insan vücudunu tanımanın önemini söyleyebilme, • Vücut sistemlerinin işleyiş özelliklerini açıklayabilme, • Maket veya resim üzerinde organların yerini gösterebilme.

7. İLK YARDIM NEDİR? • Herhangi bir kaza veya hayatı tehlikeye düşüren bir durumda, • sağlık görevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar, • hayatın kurtarılması ya da durumun kötüye gitmesini önleyebilmek amacı ile • olay yerinde, • tıbbi araç gereç aranmaksızın mevcut araç ve gereçlerle yapılan • ilaçsız uygulamalardır.

8. İLK YARDIMCININ ÖZELLİKLERİ-1 • İnsan vücudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak, • Önce kendi can güvenliğini korumak, • Sakin, kendine güvenli ve pratik olmak, • Eldeki olanakları değerlendirebilmek,

9. İLK YARDIMCININ ÖZELLİKLERİ-2 • Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112’yi aramak), • Çevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek, • İyi bir iletişim becerisine sahip olmak.

10. İLK YARDIMIN ÖNCELİKLİ AMAÇLARI • Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak, • Yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesini sağlamak, • Yaralının durumunun kötüleşmesini önlemek, • İyileşmeyi kolaylaştırmak.

11. İLK YARDIMIN TEMEL UYGULAMALARI • Koruma, • Bildirme, • Kurtarma

12. KORUMA • Kaza sonuçlarının ağırlaşmasını önlemek için olay yerinin değerlendirilmesini kapsar. • En önemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek güvenli bir çevre oluşturmaktır.

13. BİLDİRME • Olay/kaza, mümkün olduğu kadar hızlı bir şekilde iletişim araçları veya kaza yerinde bulunan diğer kişiler aracılığı ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir. • Türkiye’de ilk yardım gerektiren her durumda telefon iletişimleri, 112 acil telefon numarası üzerinden gerçekleştirilir.

14. KURTARMA (MÜDAHALE) • Olay yerinde hastalara/yaralılara müdahale, hızlı ancak sakin bir şekilde yapılmalıdır.

15. Acil Durumda Aranacak Telefonlar • 110 - İtfaiye • 112 - Acil yardım (Ambulans) • 154 - Trafik • 155 - Polis İmdat • 156 - Jandarma

16. 112 ARANMASINDA GEREKLİ BİLGİLER-1 • Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır. • 112 tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir. • Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da çok bilinen bir yerin adı verilmelidir. • Kimin, hangi numaradan aradığı bildirilmelidir.

17. 112 ARANMASINDA GEREKLİ BİLGİLER-2 • Hastanın/yaralının adı ve olayın tanımı yapılmalıdır. • Hasta/yaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir. • Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği belirtilmelidir. • 112 hattında bilgi alan kişi, gerekli olan tüm bilgileri aldığını söyleyinceye kadar telefon kapatılmamalıdır.

18. İlk Yardımcının Müdahale İle İlgili Yapması Gerekenler -1 • Yaralıların durumunu değerlendirmek ve öncelikli müdahale edilecekleri belirlemek, • Yaralının korku ve endişelerini gidermek, • Yaralıya müdahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek,

19. İlk Yardımcının Müdahale İle İlgili Yapması Gerekenler -2 • Yaralının durumunun ağırlaşmasını önlemek için kendi kişisel olanakları ile gerekli müdahalelerde bulunmak, • Kırıklara yerinde müdahale etmek, • Yaralıyı sıcak tutmak,

20. İlk Yardımcının Müdahale İle İlgili Yapması Gerekenler -3 • Yaralının yarasını görmesine izin vermemek, • Yaralıyı hareket ettirmeden müdahale yapmak, • Yaralının en uygun yöntemlerle, en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak (112).

21. AĞIR YARALI BİR KİŞİ, HAYATİ TEHLİKESİ OLMADIĞI SÜRECE ASLA YERİNDEN HAREKET ETTİRİLMEMELİDİR!

22. Yaralının Değerlendirilmesinin Amacı • Yaralanmanın ciddiyetini değerlendirmek, • İlk yardım önceliklerini belirlemek, • Yapılacak ilk yardım yöntemini belirlemek, • Güvenli bir müdahale sağlamak.

23. Olay Yerini Değerlendirmenin Amacı • Olay yerinde tekrar kaza olma riskini ortadan kaldırmak, • Olay yerindeki yaralı sayısını ve türlerini belirlemek, • Yapılacak müdahaleleri planlamaktır.

24. Olay Yerinin Değerlendirilmesinde Yapılacak İşler-1 • Kazaya uğrayan araç; • Mümkünse yolun dışına ve güvenli bir alana alınmalı, • Kontağı kapatılmalı, • El freni çekilmeli, • Araç LPG’li ise aracın bagajında bulunan tüpün vanası kapatılmalıdır.

25. Olay Yerinin Değerlendirilmesinde Yapılacak İşler-2 • Olay yeri, yeterince görünebilir biçimde işaretlenmelidir. • Olası bir kaza tehlikesini önlemek için uyarı işaretleri yerleştirilmelidir. Bunun için üçgen reflektörler kullanılmalıdır.

26. Olay Yerinin Değerlendirilmesinde Yapılacak İşler-3 • Olay yerinde yaralıya yapılacak yardımı güçleştirebilecek veya engelleyebilecek meraklı kişiler uzaklaştırılmalıdır. • Olası patlama ve yangın riskini önlemek için olay yerinde sigara içilmemelidir. • Gaz varlığı söz konusu ise oluşabilecek zehirlenmelerin önlenmesi için gerekli önlemler alınmalıdır.

27. Olay Yerinin Değerlendirilmesinde Yapılacak İşler-4 • Kıvılcım oluşturabilecek ışıklandırma veya çağrı araçlarının kullanılmasına izin verilmemelidir. • Hasta/yaralı, yerinden oynatılmamalıdır. • Hasta/yaralı hızla, yaşam bulguları (ABC) yönünden değerlendirilmelidir.

28. Olay Yerinin Değerlendirilmesinde Yapılacak İşler-5 • Hasta/yaralı, kırık ve kanama yönünden değerlendirilmelidir. • Hasta/yaralı, sıcak tutulmalıdır. • Hastanın/yaralının bilinci kapalı ise ağızdan hiçbir şey verilmemelidir. • Tıbbi yardım istenmelidir (112).

29. Olay Yerinin Değerlendirilmesinde Yapılacak İşler-6 • Hastanın/yaralının endişeleri giderilmeli, nazik ve hoşgörülü olunmalıdır. • Hastanın/yaralının paniğe kapılmasını engellemek için yarasını görmesine izin verilmemelidir. • Hasta/yaralı ve olay hakkındaki bilgiler kaydedilmelidir. • Yardım ekibi gelene kadar olay yerinde kalınmalıdır.

30. İlk Yardımda İnsan Vücudunu Tanımanın Önemi • İlk yardım, sağlıkla ilgili bazı uygulamaları içerir. • Başarılı bir uygulama için ilk yardımcının bilmesi gerekenler; • organların yeri • insan vücudunun yapısı ve işleyişi hakkında temel kavramlar organların ve sistemlerin görevleri

31. Vücudu Oluşturan Yapılar • Vücudun esas yapı taşı hücredir. • Benzer hücreler birleşerek dokuları, • Benzer dokular birleşerek organları, • Organlar birleşerek sistemleri oluşturur. Hücre Doku Organ Sistem

32. Hücre • İnsan vücudunun en temel birimidir. • Görev aldığı dokuya göre yapısı biçimlenir. • Çoğalma, genetik yapıyı oluşturma, besin alışverişi gibi görevleri vardır.

33. Doku • Hücrelerden oluşur. • İşlevlerine göre dokular: Epitel Doku Bağ Doku Kas Doku Sinir Doku

34. Epitel Doku • Deri, mukoza ve salgı bezlerini oluşturur. • En önemli görevi vücudu dış etkenlerden korumaktır.

35. Bağ Doku • Kemik, kıkırdak, tendon ve damarları oluşturan dokulardır. • Vücutta destek oluşturur.

36. Kas Doku • Çizgili ve düz kaslar olarak ikiye ayrılır. • Hareket ve desteği sağlayan çizgili kaslardır. • Düz kaslar iç organlarda bulunur.

37. Sinir Doku • Sinir hücresi ve liflerinden oluşur. • Duyu ve ağrıyı iletir. • Beyinden alınan emirleri vücuda iletir.

38. Organ - Sistem • Organ: Ortak işlevleri olan dokular birleşerek organları oluşturur. • Kalp, böbrek, beyin vb. • Sistem: Vücutta bir işleyişi yerine getirmek için bir araya gelen organlar topluluğudur. • Solunum sistemi, sindirim sistemi, dolaşım sistemi vb.

39. VÜCUT SİSTEMLERİ • Hareket Sistemi • Dolaşım Sistemi • Sinir Sistemi • Solunum Sistemi • Boşaltım Sistemi • Sindirim Sistemi

40. HAREKET SİSTEMİ • Vücudun hareket etmesini, desteklenmesini sağlar ve • İç organlara koruyucu görev yapar. • Hareket sistemi şu yapılardan oluşur; • Kemikler, • Eklemler, • Bağlar, • Kaslar.

42. DOLAŞIM SİSTEMİ • Vücut dokularına oksijen, besin, hormon, bağışıklık elemanı vb. taşır ve yeniden geriye toplar. • Dolaşım sistemi şu yapılardan oluşur; • Kalp • Kan Damarları • Kan

43. KANIN GÖREVLERİ-1 • Dolaşım sistemi içinde bulunan kırmızı renkli, bazı taşıyıcı maddeleri içinde bulunduran sıvıdır. • Yetişkinde 4-5 litre kan bulunmaktadır. • Oksijeni ve diğer besleyici ögeleri hücrelere taşır. • Vücut ısısını korur. • Hücre atıklarını toplar ve boşaltım sistemine taşır.

44. KANIN GÖREVLERİ-2 • Vücudu iç ve dış enfeksiyonlara karşı koruyan savunma elemanları (antikor) ve hücreleri bulundurur. • Kanamanın durdurulması için gerekli hücre ve maddeleri bulundurur.

45. SİNİR SİSTEMİ • Bilinç, anlama, düşünme, algılama, hareketlerin uyumu, dengesi ve solunum ile dolaşımı sağlar. • Sinir Sistemi Şu Yapılardan Oluşur: • Beyin, • Beyincik, • Omurilik, • Sinirler, • Omurilik Soğanı.

46. SOLUNUM SİSTEMİ • Vücuda gerekli olan gaz alışverişi görevini yaparak hücre ve dokuların oksijenlenmesini sağlar. • Solunum sistemi şu organlardan oluşur: • Ağız ve burun, • Solunum yolları, • Akciğerler.

47. BOŞALTIM SİSTEMİ-1 • Kanı süzerek gerekli maddelerin vücutta tutulması, zararlı olanların atılması görevlerini yaparak vücutta iç dengeyi korur. • Boşaltım sistemi şu organlardan oluşur: • İdrar borusu, • İdrar kesesi, • İdrar kanalları, • Böbrekler.

48. BOŞALTIM SİSTEMİ-2

49. SİNDİRİM SİSTEMİ-1 • Ağızdan alınan besinlerin öğütülerek, sindirilmesi ve kan dolaşımı vasıtasıyla vücuda dağıtılmasını sağlar.

50. SİNDİRİM SİSTEMİ-2 • Sindirim sistemi şu organlardan oluşur: • Ağız, • Dil ve dişler, • Yemek borusu, • Mide, • Safra kesesi, • Pankreas, • Bağırsaklar.