Witam Państwa na wykładzie z podstaw makro-ekonomii, :)…

1. Witam Państwa na wykładzie z podstaw makro-ekonomii, :)…

2. WAHANIA WIELKOŚCI PRODUKCJI W GOSPODARCE ZAMKNIĘTEJ

3. MODEL AD/AS opisuje CYKL KONIUNKTURALNY, czyli od-chylenia rzeczywistej wielkości produkcji, YE, od produkcji poten-cjalnej, Yp, i pochodne zmiany cen, P, i bezrobocia, U.

4. DYGRESJA BARDZO długookresowe (np. 40 lat) zmiany potencjalnej pro-dukcji, Yp, stanowią WZROST GOSPODARCZY. W okresie krót-szym (np. 6 lat) zmiany zagregowanych wydatków, AEPL, powodu-ją, że rzeczywista produkcja, YE, waha się wokół produkcji poten-cjalnej, YP. Rzeczywista i potencjalna produkcja w USA, lata1960 - 2000 4 KONIEC DYGRESJI

5. OTO MODEL AD/AS: P LAS SAS E AD 0 Y Y P • Model AD/AS składa się z: • LINII ZAGREGOWANEGO POPYTU, AD, która jest ujemnie nachylona.

6. OTO MODEL AD/AS: P LAS SAS E AD 0 Y Y P • Model AD/AS składa się z: • LINII ZAGREGOWANEGO POPYTU, AD, która jest ujemnie nachylona. • LINII ZAGREGOWANEJ PODAŻY KRÓTKOOKRESOWEJ, SAS, która jest dodatnio nachylona i płaska.

7. OTO MODEL AD/AS: P LAS SAS E AD 0 Y Y P • Model AD/AS składa się z: • LINII ZAGREGOWANEGO POPYTU, AD, która jest ujemnie nachylona. • LINII ZAGREGOWANEJ PODAŻY KRÓTKOOKRESOWEJ, SAS, która jest dodatnio nachylona i płaska. • - LINII ZAGREGOWANEJ PODAŻY DŁUGOOKRESOWEJ, LAS, która jest pionowa.

8. 1. UJEMNIE NACHYLONA LINIA ZAGREGOWANEGO PO-PYTU, AD

9. P AD Linia AD ilustruje odwrotną zależność średniego poziomu cen w gospodarce, P, i wielkości zagregowanych wydatków, AEPL. Jak widać, wzrost cen tłumi zagregowane wydatki. 0 Y

10. P AD Po pierwsze, zmiany średniego poziomu cen w gospodarce, P, zmieniają zagregowane wydatki, AEPL, poprzez EFEKT STOPY PROCENTOWEJ. Po drugie, zmiany średniego poziomu cen, P, zmieniają zagrego-wane wydatki, AEPL, poprzez EFEKT MAJĄTKOWY. 0 Y

11. P AD EFEKT STOPY PROCENTOWEJ polega na tym, że zmiana poziomu cen, P, wpływa na realną podaż pieniądza MSN/P i po-ziom stopy procentowej, ir czyli ceny kredytów, powodując od-wrotną zmianę wydatków na konsumpcję, C, i (lub) inwestycje, I. 0 Y

12. P EFEKT MAJĄTKOWY polega np. na tym, że spadek poziomu cen, P, zwiększa realną wartość aktywów (np. aktywów finanso-wych), zachęcając ich posiadaczy do zwiększenia wydatków (np. konsumpcji, C). AD 0 Y

13. Poza cenami wpływ na zagregowane wydatki mogą wywierać np. zmiany poziomu podatków, wydatkow państwa, sytuacji na gieł-dzie itp., które również zmieniają majątek ludzi.

14. P AD1 AD AD2 0 Y Przesunięcia całej linii zagregowanego popytu, AD, pokazują skutki MAKROEKONOMICZNYCH SZOKÓW POPYTOWYCH. Ich przyczyną są, inne niż spowodowane ruchem cen, P, zmiany skład-ników zagregowanych wydatków, AEPL. Np. dla każdego poziomu cen, P, wzrost wydatków pań-stwa, G, zwiększa zagregowane wydatki, AEPL, i produkcję, Y, w gospodarce: (GAEPLY).

15. WAŻNE ZJAWISKO: „WYPIERANIE” (ang. crowding out): GAEPLYMDiC+IAEPL. Rosnące wydatki publiczne (G) zastępują wydatki prywatne (C+I). W efekcie zagregowane wydatki, AEPL, zmieniają się stosun-kowo słabo.

16. P AD1 AD AD2 0 Y POZYTYWNE MAKROEKONOMICZNE SZOKI POPYTOWE (np. ekspansywna polityka pieniężna banku centralnego) zwięk-szają zagregowane zapotrzebowanie na dobra finalne, AE, odpo-wiadające poszczególnym poziomom cen, P (zob. ADAD1).

17. P AD1 AD AD2 0 Y POZYTYWNE MAKROEKONOMICZNE SZOKI POPYTOWE (np. ekspansywna polityka pieniężna banku centralnego) zwięk-szają zagregowane zapotrzebowanie na dobra finalne, AE, odpo-wiadające poszczególnym poziomom cen, P (zob. ADAD1). Odwrotny skutek mają SZOKI NEGATYWNE (np. spadek wy-datków prywatnych inwestorów) (zob. ADAD2).

18. 2. LINIE ZAGREGOWANEJ PODAŻY: SAS I LAS

19. Ekonomiści opisujący reakcje gospodarki na różne zdarzenia (np. zmiany zagregowanej podaży) rozróżniają KRÓTKI i DŁUGI OKRES. KRYTERIUM STANOWI STOPIEŃ DOSTOSOWANIA SIĘ PŁAC I CEN DO ZMIENIONYCH WARUNKÓW GOSPO-DAROWANIA.

20. Ekonomiści opisujący reakcje gospodarki na różne zdarzenia (np. zmiany zagregowanej podaży) rozróżniają KRÓTKI i DŁUGI OKRES. Kryterium stanowi stopień dostosowania się płac i cen do zmienionych warunków gospodarowania. OKRES KRÓTKI (kilkanaście miesięcy? dwa lata?) jest za krótki, aby płace i ceny mogły się zmienić i dostosować do nowej sytuacji. OKRES DŁUGI (pięć lat?) jest na to wystarczająco długi.

21. W krótkim okresie rzeczywista gospodarka zachowuje się zwykle „PO KEYNESOWSKU” (po szoku zmienia się raczej produkcja, Y, niż ceny, P), a w długim „KLASYCZNIE” (po szoku zmieniają się raczej ceny, P, a nie produkcja, Y).

22. 2.1. PŁASKA LINIA ZAGREGOWANEJ PODAŻY KRÓTKO-OKRESOWEJ, SAS

23. P SAS 1 0 Y Linia SAS ilustruje dotyczącą krótkiego okresu prostą zależność średniego poziomu cen w gospodarce, P, i wielkości produkcji Y. Np. w krótkim okresie na szok popytowy firmy reagują „po keynesowsku”, czyli raczej zmianą wielkości produkcji, a nie zmianą cen.

24. W krótkim okresie na zmiany zapotrzebowania firmy reagują ra-czej ZMIANĄ WIELKOŚCI PRODUKCJI, NIE CEN. Nawet, gdy produkcja jest bliska potencjalnej, na krótko można ją zwiększyć, intensywnie eksploatując zasoby. Ogólnie, CENY SĄ „LEPKIE” (ANG. STICKY), PO-NIEWAŻ PŁACE NOMINALNE SĄ „LEPKIE” (w warunkach konkurencji „lepkość płac” powoduje „lepkość” cen).

25. CENY SĄ „LEPKIE”, PONIEWAŻ PŁACE NOMINALNE SĄ „LEPKIE”. A PŁACE SĄ „LEPKIE”, BO: • Umowy o pracę są długoterminowe i zdecentralizowane.

26. CENY SĄ „LEPKIE”, PONIEWAŻ PŁACE NOMINALNE SĄ „LEPKIE”. A PŁACE SĄ „LEPKIE”, BO: a. Umowy o pracę są długoterminowe i zdecentralizowane. b. Niektóre firmy w trosce o wydajność pracy i stabilność zatrud-nienia oferują wysokie i stabilne płace (ang. efficiency wages).

27. CENY SĄ „LEPKIE”, PONIEWAŻ PŁACE NOMINALNE SĄ „LEPKIE”. A PŁACE SĄ „LEPKIE”, BO: a. Umowy o pracę są długoterminowe i zdecentralizowane. b. Niektóre firmy w trosce o wydajność pracy i stabilność zatrud-nienia oferują wysokie i stabilne płace (ang. efficiency wages). c. Konkurencja na rynku pracy jest słaba: koszty zwalniania i re-krutowania pracowników są wysokie; to zatrudnieni insiders (a nie bezrobotni outsiders) biorą udział w negocjacjach płacowych. Utrudnia to spadek płac pod presją bezrobocia.

28. CENY SĄ „LEPKIE”, PONIEWAŻ PŁACE NOMINALNE SĄ „LEPKIE”. A PŁACE SĄ „LEPKIE”, BO: a. Umowy o pracę są długoterminowe i zdecentralizowane. b. Niektóre firmy w trosce o wydajność pracy i stabilność zatrud-nienia oferują wysokie i stabilne płace (ang. efficiency wages). c. Konkurencja na rynku pracy jest słaba: koszty zwalniania i re-krutowania pracowników są wysokie; to zatrudnieni insiders (a nie bezrobotni outsiders) biorą udział w negocjacjach płacowych. Utrudnia to spadek płac pod presją bezrobocia. d. W dodatku normy kulturowe czynią płace „lepkimi”.

29. CENY SĄ „LEPKIE” TAKŻE DLATEGO, ŻE: a. Występuje „problem koordynacji” (na konkurencyjnych ryn-kach firmy zwlekają z podwyżkami cen, aby „nie wyrwać się przed szereg”).

30. CENY SĄ „LEPKIE” TAKŻE DLATEGO, ŻE: a. Występuje „problem koordynacji” (na konkurencyjnych ryn-kach firmy zwlekają z podwyżkami cen, aby „nie wyrwać się przed szereg”). b. Państwo kontroluje wiele cen.

31. CENY SĄ „LEPKIE” TAKŻE DLATEGO, ŻE: a. Występuje „problem koordynacji” (na konkurencyjnych ryn-kach firmy zwlekają z podwyżkami cen, aby „nie wyrwać się przed szereg”). b. Państwo kontroluje wiele cen. c. Niektóre firmy wolno zmieniają ceny, ponieważ koszty zmie-nianych jadłospisów (ang. menu costs) są wysokie.

32. 2.2. PIONOWA LINIA ZAGREGOWANEJ PODAŻY DŁUGOOK-RESOWEJ, LAS.

33. P LAS 0 Y Y W długim okresie wszystkie ceny, w tym ceny czynników produk-cji, są doskonale „giętkie” (a nie „lepkie”), więc na rynkach czyn-ników panuje stale równowaga. W efekcie - PRZY DANYM POŁOŻENIU LINII PO-PYTU I PODAŻY NA RYNKU PRACY, A TAKŻE STAŁEJ PRODUKTYWNOSCI PRACY – rzeczywista produkcja, Y, równa się stałej produkcji potencjalnej, Yp. P

34. P LAS W długim okresie linia podaży zagregowanej, LAS, przebiega pio-nowo. Zmiany poziomu cen, P, nie wpływają na wielkość produkcji potencjalnej, YP. 0 Y Y P

35. P LAS Inaczej: wielkość zasobów pracy, kapitału i ziemi, którymi dyspo-nuje gospodarka, nie zależy od poziomu cen w gospodarce. A to przecież dostępna w gospodarce ilość pracy (i jej – zależna m. in. od ilości kapitału i ziemi w gospodarce – produkcyjność) decydują o wielkości produkcji potencjalnej, YP. 0 Y Y P

36. P LAS2 LAS LAS1 0 Y Y2 Y1 Y P • Zmiany wielkości produkcji potencjalnej, Yp, (czyli przesunięcia linii LAS) następują na skutek: • Szoków podażowych np. na rynkach pracy (np. skutki niżu demograficznego na rynku pracy).

37. P LAS2 LAS LAS1 0 Y Y2 Y1 Y P • Zmiany wielkości produkcji potencjalnej, Yp, (czyli przesunięcia linii LAS) następują na skutek: • Szoków podażowych np. na rynkach pracy (np. skutki niżu demograficznego na rynku pracy). • 2. Zmian produktywności pracy (np. postęp techniczny).

38. ZADANIE a) Narysuj długookresową linię podaży zagregowanej, LAS, w gos-podarce.

39. a) Narysuj długookresową linię podaży zagregowanej, LAS, w gos-podarce. Oto stosowny rysunek: P LAS Y Yp

40. a) Narysuj długookresową linię podaży zagregowanej, LAS, w gos-podarce. Oto stosowny rysunek: b) Dlaczego jest ona pionowa? Co wspólnego ma z tym ilość zaso-bów w tej gospodarce? P LAS Y Yp

41. a) Narysuj długookresową linię podaży zagregowanej, LAS, w gos-podarce. Oto stosowny rysunek: b) Dlaczego jest ona pionowa? Co wspólnego ma z tym ilość zaso-bów w tej gospodarce? Pionowy przebieg linii zagregowanej podaży długookresowej, LAS, oznacza, że wielkość produkcji w gospodarce w długim okresie nie zależy od średniego poziomu cen w gospodarce, lecz od ilości czynni-ków produkcji dostępnych w gospodarce (i od ich produkcyjności). P LAS Y Yp

42. a) Narysuj długookresową linię podaży zagregowanej, LAS, w gos-podarce. Oto stosowny rysunek: b) Dlaczego jest ona pionowa? Co wspólnego ma z tym ilość zaso-bów w tej gospodarce? Pionowy przebieg linii zagregowanej podaży długookresowej, LAS, oznacza, że wielkość produkcji w gospodarce w długim okresie nie zależy od średniego poziomu cen w gospodarce, lecz od ilości czynni-ków produkcji dostępnych w gospodarce (i od ich produkcyjności). c) Dlaczego położenie linii LAS odpowiada wielkości produkcji po-tencjalnej? Co wspólnego ma z tym „giętkość” cen w gospodarce w długim okresie? P LAS Y Yp

43. a) Narysuj długookresową linię podaży zagregowanej, LAS, w gos-podarce. Oto stosowny rysunek: b) Dlaczego jest ona pionowa? Co wspólnego ma z tym ilość zaso-bów w tej gospodarce? Pionowy przebieg linii zagregowanej podaży długookresowej, LAS, oznacza, że wielkość produkcji w gospodarce w długim okresie nie zależy od średniego poziomu cen w gospodarce, lecz od ilości czynni-ków produkcji dostępnych w gospodarce. c) Dlaczego położenie linii LAS odpowiada wielkości produkcji po-tencjalnej? Co wspólnego ma z tym „giętkość” cen w gospodarce w długim okresie? Linia LAS przecina oś poziomą w punkcie, który odpowiada pro-dukcji potencjalnej, Yp. Przyczyną jest „giętkość” cen w długim ok-resie. GWARANTUJE ONA POWSTANIE RÓWNOWAGI M. IN. NA RYNKACH CZYNNIKÓW PRODUKCJI, a wielkość produkcji potencjalnej, Yp, odpowiada właśnie pełnemu wykorzystaniu zaso-bów czynników produkcji istniejących w gospodarce, czyli – równo-wadze na wszystkich rynkach czynników. P LAS Y Yp

44. P LAS2 LAS LAS1 SAS2 SAS SAS1 0 YP SAS, LAS Ogólnie, przyczyną MAKROEKONOMICZNYCH SZOKÓW PO-DAŻOWYCH są w gospodarce wszystkie te zdarzenia, które po-wodują zmianę wielkości zagregowanej oferty dóbr, odpowiadają-cej różnym poziomom cen w gospodarce. Ich graficzną ilustracją są przesunięcia linii zagregowanej podaży, SAS i (lub) LAS.

45. P LAS2 LAS LAS1 SAS2 SAS SAS1 0 YP SAS, LAS POZYTYWNEMU makroekonomicznemu SZOKOWI podażowe-mu odpowiada przesunięcie linii zagregowanej podaży w prawo. Np. skutkiem zawodowej aktywizacji kobiet jest przesunięcie linii LAS w prawo.

46. P LAS2 LAS LAS1 SAS2 SAS SAS1 0 YP SAS, LAS POZYTYWNEMU makroekonomicznemu SZOKOWI podażowe-mu odpowiada przesunięcie linii zagregowanej podaży w prawo. Np. skutkiem zawodowej aktywizacji kobiet jest przesunięcie linii LAS w prawo. NEGATYWNEMU makroekonomicznemu SZOKOWI podażowe-mu odpowiada przesunięcie linii zagregowanej podaży w lewo (w górę). Np. skutkiem wzrostu ceny ropy naftowej jest przesunięcie linii SAS w lewo (w górę).

47. 3.RÓWNOWAGA MAKROEKONOMICZNA I JEJ ZAKŁÓ-CENIA

48. P LAS SAS E P* AD 0 YP ADpl, AS MAKROEKONOMICZNĄ RÓWNOWAGĄ oznacza, że wydatki zagregowane, AEpl, są równe zagregowanej podaży, AS (krótkook-resowej, SAS, i (lub) długookresowej, LAS). Kiedy AEpl=SAS= LAS, istnieje jednocześnie równowaga krótkookresowa i długook-resowa.

49. P LAS SAS E P* AD 0 YP ADpl, AS Otóż „siły rynkowe” zapewniają makroekonomiczną równowagę w gospodarce.

50. KRÓTKOOKRESOWE I DŁUGOOKRESOWE SKUTKI ZMIAN POPYTU W GOSPODARCE (PRZYKŁADY)