Partnerzy społeczni 2007-2013 wyzwania i szanse

1. Partnerzy społeczni 2007-2013wyzwania i szanse Marzena Chmielewska mchmielewska@pkpplewiatan.pl

2. Organizacje pracodawców

3. Organizacje pracowników

4. Cechy wspólne • Rozproszone struktury (KT: 4 organizacje pracodawców, 3 związki zawodowe) • Relatywnie silne struktury krajowe, ale słabe i bardzo słabe struktury regionalne • Trudności z dotarciem do sektora prywatnego, zwłaszcza MŚP • Stosunkowo mała ilość układów zbiorowych - dominuje dialog trójstronny • Koncentracja na tradycyjnie pojętych funkcjach

5. Fundusze unijne: nowe wyzwania i możliwości • Uprawnienia formalne: partnerzy społeczni jako uczestnicy/aktorzy polityki spójności • Uprawnienia merytoryczne: szczególne kompetencje związane z interwencją na rynku pracy – realizacja Strategii Lizbońskiej

6. Fundusze unijne – partnerstwo • Rozporządzenie Rady ustanawiające ogólne zasady dla Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego i Funduszu Spójności (WE) nr 1083/2006 • Art. 11 „Partnerstwo” • Państwo organizuje partnerstwo z… partnerami społecznymi i ekonomicznymi • Każde państwo wyznacza najbardziej reprezentatywnych partnerów na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym w sferze gospodarczej, społecznej, środowiska naturalnego … • Państwo zapewni szerokie i SKUTECZNE zaangażowanie wszystkich właściwych organizacji, zgodnie z zasadami i praktykami krajowymi… • Partnerstwo obejmuje przygotowanie, realizację, monitorowanie i ocenę programów operacyjnych • Co roku Komisja konsultuje się z organizacjami partnerów gospodarczych i społecznych na poziomie europejskim w sprawie pomocy funduszy

7. Strategia lizbońska: zadania partnerów społecznych Wytyczne dla polityki zatrudnienia Państw Członkowskich (2005/600/WE) Państwa członkowskie, we współpracy z partnerami społecznymi, prowadzą swoje polityki w celu realizacji następujących priorytetów • Pełne zatrudnienie (większy popyt i podaż pracy) • Poprawa jakości i wydajności pracy (atrakcyjność miejsca pracy, jakość pracy) • Wzmacnianie spójności społecznej i terytorialnej (walka wykluczeniem z rynku pracy, dostęp do zatrudnienia dla osób w niekorzystnej sytuacji)

8. Strategia lizbońska: zadania partnerów społecznych • Promocja elastyczności przy równoczesnym zapewnianiu bezpieczeństwa zatrudnienia • Dostosowywanie legislacji • Szara strefa • Przewidywanie i zarządzanie zmianą (restrukturyzacja) • Innowacyjne i elastyczne formy organizacji pracy • Zmiany statusu zawodowego (mobilność) • Zwiększanie i poprawa inwestycji w kapitał ludzki • Strategie uczenia się przez całe życie • Nowe potrzeby zawodowe i wymagania • Zapobieganie niedostosowaniu podaży i popytu na rynku pracy

9. Wyzwania 2007-2013: pracownicy i przedsiębiorcy • Zatrudnialność • Aktualne kompetencje i umiejętności, równouprawnienie, gotowość do podjęcia lub zmiany pracy Pracownicy = kapitał/inwestycja • Adaptacyjność • Przewidywanie trendów i zmian na rynku, strategie dostosowawcze, modernizacyjne Proaktywna restrukturyzacja

10. Konkurencyjność → adaptacyjność→ elastyczność (1) Elastyczność organizacji • Zmiany w otoczeniu firm: gwałtowne, niejednoznaczne, złożone • Monitoring: aktywna analiza otoczenia, procesy dostosowawcze • Różnorodność (funkcji, procesów, zasobów) • Kreowanie zmian • Nierutynowe procesy strategiczne

11. Konkurencyjność → adaptacyjność → elastyczność (2) Elastyczność zasobów – kapitału ludzkiego • Job security → employment security • Nowe ramy bezpieczeństwa socjalnego: • Rozwój modelu flexicurity • Rozwój work – life balance • Rozwój dostępności life long learning • Podział odpowiedzialności: państwo, firma, człowiek Źródło: Michał Boni: „ FUNKCJE ELASTYCZNOŚCI RYNKU PRACY(wybrane problemy)”

12. Funkcje elastyczności zasobów pracy  Zatrudnienie na czas określony – adaptacyjność, sezonowość, start zawodowy, projekty  Part-time job – funkcje zawodowe, funkcje rodzinne, uzupełnianie dochodów rodziny  Organizacja, czas pracy – adaptacyjność, just in time, funkcje zawodowe/rodzinne  Samozatrudnienie – outsourcing, homesourcing, przedsiębiorczość, kontrakty (poza rolnictwem)  Telepraca – adaptacyjność, praca w domu, mobilność, zarządzanie przepływem pracy  Praca czasowa (APT) – sezonowość, chwilowe potrzeby, praca jako uzupełnienie, „bramka” wejścia na rynek pracy, dynamika Źródło: Michał Boni: „ FUNKCJE ELASTYCZNOŚCI RYNKU PRACY(wybrane problemy)”

13. Zagrożenia elastyczności zasobów pracy • Segmentacja rynku pracy (pracownicy trwale rotacyjni, nieciągłość pracy – norma, wpływ na przyszłą emeryturę) • Specyficzna dyskryminacja kobiet na rynku pracy • Niepełne wykorzystanie potencjału kobiet (słaby rozwój usług) • Trudny start zawodowy i restarting • Obawa o karierę hamuje rozwój funkcji rodzinnych (dzietność, korzystanie z urlopów wychowawczych) • Brak komfortu/krótszy staż zawodowy • Wymuszona elastyczność • Przymus umów cywilno-prawnych, umów na czas określony • „sztuczne” samozatrudnienie • Problem klina podatkowego a zatrudnienie przy pracach prostych w „szarej” strefie • Wczesne wychodzenie z rynku pracy (pozór elastyczności) • Łatwość „wypychania” starszych z pracy • Brak warunków dla dopasowania kwalifikacji • Osłabienie stabilności systemu emerytalnego Źródło: Michał Boni: „ FUNKCJE ELASTYCZNOŚCI RYNKU PRACY(wybrane problemy)”

14. Źródło: Employment in Europe 2006

15. Źródło: Employment in Europe 2006

16. Unia Europejska a Polska: rynek pracy 2006 • 4 najniższy poziom zatrudnienia kobiet • Najniższy poziom zatrudnienia osób starszych (55-64) • 4 najniższy poziom aktywności zawodowej • Najwyższa stopa bezrobocia • 2 najwyższy poziom bezrobocia długoterminowego Źródło: „Employment in Europe, 2006”

17. Nowe zjawisko na rynku pracy: luka podażowa Aż 11,5% MŚP potrzebowała w ciągu ostatniego 1,5 roku pracowników i nie może ich do dzisiaj znaleźć. Źródło: Badanie „Monitoring kondycji sektora MŚP 2007”, PKPP Lewiatan

18. Nowe zjawisko na rynku pracy: luka podażowa Źródło: Badanie „Monitoring kondycji sektora MŚP 2007”, PKPP Lewiatan

19. Rośnie znaczenie kapitału ludzkiego w MŚP… Źródło: Badanie „Monitoring kondycji sektora MŚP” za kolejne lata, PKPP Lewiatan

20. …ale to nie jest priorytet dla firm Wg badań Lewiatana: • szkolenia pracowników są priorytetem inwestycyjnym dla 0,6% MŚP • Szkolenia pracowników są jednym z 4 najważniejszych priorytetów inwestycyjnych dla 13,6% MŚP

21. Pracownicy Gdyby stracił(a) Pan(i) swoją obecną pracę, to czy miał(a) by Pan(i) kłopoty ze znalezieniem nowej? Źródło: Badanie „Pracujący Polacy 2007”, PKPP Lewiatan

22. Kwalifikacje zawodowe a status na rynku pracy • Stopa bezrobocia wśród osób z wyższym wykształceniem- 6,8%, z zawodowym: 30,1% • 67% bezrobotnych to osoby z wykształceniem zawodowym i podstawowym • 12% osób w wieku 25+ uczestniczyło w ciągu ostatnich 2 lat w aktywności związanej z podnoszeniem kwalifikacji • z czego 50% z wyższym wykształceniem • z czego 47% w wieku 25-34 lata i 6% powyżej 55 lat • 4% niepracujących wskazało jako powód brak wymaganych kwalifikacji • 30% pracujących uważa że nie wykorzystuje swoich kwalifikacji • z czego 53% kobiet • z czego 59% z wykształceniem zawodowym Źródło: Raport „Diagnoza Społeczna 2007”, „Employment in Europe, 2006”

23. Partnerzy społeczni 2007-2013: podsumowanie • Zatrudnialność → system kształcenia (LLL,VET) dopasowany do potrzeb rynku pracy • Adaptacyjność → procesy restrukturyzacyjne i modernizacyjne w przedsiębiorstwach + inwestycje w kapitał ludzki

24. Partnerzy społeczni 2007-2013: podsumowanie Nowe kompetencje ? • Wdrażanie funduszy unijnych (element systemu → nowy zakres odpowiedzialności) • Korzystanie z funduszy unijnych (projekty → nowa formuła funkcjonowania) • Dynamika procesów gospodarczych i zmiany na rynku pracy (rozwiązanie problemów → nowe podejście i funkcje organizacji)

25. Partnerzy społeczni 2007-2013: podsumowanie Nowa (?) rola organizacji pracodawców i pracowników MAKRO • Monitoring luki kompetencyjnej oraz badanie potrzeb kompetencyjnych i kwalifikacyjnych (przedsiębiorcy i pracownicy) • Bieżący monitoring sytuacji gospodarczej (trendy w makro i mikro skali) – systemy „wczesnego ostrzegania” • Rekomendacje dla uczestników procesu • Promocja najlepszych praktyk • Społeczna odpowiedzialność biznesu MIKRO • Wczesne komunikowanie zmian na poziomie przedsiębiorstwa (przyczyny, przebieg) • Przygotowywanie zmian (rozwój nowych kwalifikacji pracowników – zwiększanie szans na zatrudnienie, pomoc w poszukiwaniu pracy) • Współpraca z władzami lokalnymi { partnerstwo

26. Oferta Europejskiego Funduszu Społecznego Uprzywilejowany udział partnerów społecznych w interwencji funduszu: • Capacity building • Adaptacyjność pracowników i przedsiębiorstw

27. Partnerzy społeczni 2007-2013: zagrożenia • Rytualizacja i rutynizacja dialogu społecznego • Konfrontacja (wartości vs interesy) • Brak profesjonalnego zaplecza Dziękuję