LỚP:KCN2005 MÔN HỌC: ĐỒ ÁN SỬA CHỮA SVTH:NGUYỄN THỊ KIM TUYẾN

1. TỔNG CỤC DẠY NGHỀ TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM KỸ THUẬT VĨNH LONG KHOA CƠ KHÍ ĐỘNG LỰCĐỒ ÁN MÔN HỌC  LỚP:KCN2005 MÔN HỌC: ĐỒ ÁN SỬA CHỮA SVTH:NGUYỄN THỊ KIM TUYẾN

2. NỘI DUNG THUYẾT MINH MÁY PHÁT XOAY CHIỀU A.MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU • NHIỆM VỤ • YÊU CẦU • PHÂN LOẠI B.MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU KÍCH THÍCH BẰNGĐIỆN TỪ CÓ VÒNG TIẾP ĐIỆN • CẤU TẠO • NGUYÊN LÝ LÀM VIỆC • NHỮNG HƯ HỎNG THƯỜNG GẶP • TRÌNH TỰ THÁO LẮP • KIỂM TRA SỬA CHỮA • KIỂM TRA SỨC PHÁT ĐIỆN SAU KHI LẮP

3. A. MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU I. NHIỆM VỤ Máy phát điện xoay chiều là nguồn năng lượng chính trên ô tô. Nó có nhiệm vụ cấp điện cho phụ tải và nạp điện cho ắc quy trong lúc ô tô làm việc ở ngưỡng chế độ nhất định

4. II. Yêu cầu • Để đảm bảo những điều kiện làm việc đặc biệt trên động cơ ô tô, máy kéo, máy phát điện phải thoả mãn những yêu cầu sau: • Máy phát luôn tạo ra một hiệu điện áp ổn định (đơn 13,8v – 14.2v đối với hệ thống điện 14v) trong mọi chế độ làm việc của phụ tải. • Có công suất và độ tin cậy cao, chịu đựng được sự rung lắc, bụi bẫn, hơi dầu máy, hơi nhiên liệu và do ảnh hưởng bởi nhiệt độ khá cao của động cơ. • Có công suất cao kích thước và trọng lượng nhỏ gọn. Đặc biệt giá thành thấp. • Việc chăm sóc và bảo dưỡng trong quá trình sử dụng càng ít càng tốt. • Đảm bảo thời gian làm việc lâu dài.

5. III. Phân loại • Trong hệ thống điện ô tô hiện nay thường sử dụng ba loại máy phát xoay chiều sau: - Máy phát điện xoay chiều kích thích bằng nam châm vĩnh cửu, thường sử dụng trên các xe gắn máy. - máy phát điện xoay chiều kích thích bằng điện từ có vòng tiếp điện, sử dụng trên các ô tô. - Máy phát điện xoay chiều kích thích bằng điện từ không có vòng tiếp điện, thường sử dụng chủ yếu trên máy kéo và các xe chuyên dụng

6. B.MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU KÍCH THÍCH BẰNG ĐIỆN TỪ CÓ DÒNG TIẾP ĐIỆN I. CẤU TẠO: 1. Rotor phần cảm:

7. Hình vẽ: Cấu tạo rotor 1.Chùm cực từ tính S 2.Chùm cực từ tính N 3.Cuộn dây kích thích 4.Trục rotor 5.Đường sức từ 6.ổ bi 7.Vòng tiếp điện

8. 2.Stator phần ứng:

9. Các kiểu đấu dây

10. Sơ đồ cuộn dây ba pha mắc theo kiểu hình sao

11. Dùng 6 diotDùng để chỉnh lưu dòng điện xoay chiều thành dòng một chiều trong máy phát.Bộ chỉnh lưu có thể dùng 6diot ,8diot hay 14diot.

12. Bộ chỉnh lưu dùng 8 diot

13. Bộ chỉnh lưu dùng 14 diot

14. NGUYÊN LÝ LÀM VIỆC: • Khi rotor trường điện từ trên các cực của rotor sẽ lần lượt cắt ngang qua các vòng dây dẫn của các bối dây pha ở stator . Như vậy trong mỗi cuộn dây pha sẽ xuất hiện một xuất điện động cảm ứng có dạng hình sin và lệch nhau 120 độ • Sức điện động của máy phát phụ thuộc vào số vòng quay của rotor , cường độ từ trường của rotor hay từ thông Φ và kết cấu của máy phát. E = C .n.Φ E : sức điện động . C : kết cấu máy phát. Φ : Từ thông.

15. HÌNH CẤU TẠO VÀ NGUYÊN LÝ LÀM ViỆC

16. Nguyên lý chỉnh lưu dòng điện xoay chiều:  Đặc điểm của diot là nếu cực dương của diot có điện áp lớn hơn so với cực âm thì diot sẽ cho dòng điện đi qua , ngược lại nếu điện áp cực dương nhỏ hơn so với cực âm thì dòng điện bị chặn lại không qua được.Bộ chỉnh lưu máy phát điện xoay chiều trong máy phát điện ba pha thường dùng 6diot chỉnh lưu như hình vẽ trên .Trong đó nối ba cực âm của các diot D1,D3,D5 với nhau ,một trong 3 diot trên sẽ cho dòng điện đi qua nếu nó có điện áp cao nhất; Và nối ba cực dương của các diot D2,D4,D6 với nhau,và một trong 3 diot này sẻ cho dòng điện đi qua nếu cái nào có điện áp nhỏ nhất tại các điểm nối với các dây pha của máy phát.

17. Hình vẽ nguyên lý chỉnh lưu dòng điện xoay chiều

18. NHỮNG HƯ HỎNG THƯỜNG GẶP: • Thông thường máy phát điện xoay trên ô tô làm việc có độ tin cậy cao hơn máy phát điện một chiều . Khi máy phát điện xoay chiều có chế độ làm việc không bình thường thì phải xem xét kỹ hiện tượng để phán đoán vị trí hư hỏng rồi từ đó mới tiến hành kiểm tra cụ thể để khắc phục .Sau đây là một số hiện tượng hư hỏng : • Máy phát điện bị nóng quá mức qui định : • Điện áp phát ra không ổn định : • Máy phát không phát ra điện: • Máy phát không nạp điện cho acquy: (ampemet chỉ sự phóng điện của acquy khi tốc độ quay của động cơ lớn. • Máy phát không phát đủ công suất: • Máy phát khi quay có tiếng kêu:

19. TRÌNH TỰ THÁO LẮP 1.TRÌNH TỰ THÁO: a.Tháo ra khỏi động cơ: Tháo các đầu dây đến máy phát: - Tháo cáp âm ắc quy

20. - Tháo cáp và giắc nối máy phát

21. -nới lỏng đay ốc giữ pully-giảm lực căn dây đai, tháo dây đai ra khỏi pully-tháo máy phát ra khỏi động cơ

22. b.Tháo chi tiết: -vệ sinh bên ngoài -tháo đai ốc giữ pully

23. -Vam lấy pully ra ngoài(tránh chờn ren đầu truc)

24. -Vam lấy then bán nguyệt ra-Làm dấu nắp trước, nắp sau với stator-Tháo bốn vít giữ nắp trước, nắp sau

25. -Tháo nắp trước ra khỏi stator(phía có pully)-Tháo rotor(1)nắp trước (2) rotor (3)khung bộ nắn dòng

26. -tháo các đầu dây stator với giàn diot -tháo giàn diot ra khỏi nắp sau(1)vỏ cách điện (2)giá đỡ chổi than(3)nắp sau

27. 2. Trình tự lắp:Được thực hiện ngược với khi tháo: -các chi tiết phải được vệ sinh sạch sẽ và sấy khô, cho một ít mỡ bò vào ổ bi. -Lắp giàn diot vào nắp sau -Lắp các đầu dây của giàn doit với stator

28. -lắp cụm rotor

29. -lắp nắp trước, nắp sau và stator phải đúng dấu-lắp pully

31. -xiết đai ốc giữ pully

32. -lắp máy lên động cơ-lắp dây đai lên pully của máy phát 1.thanh dẫn 2.máy phát 3.dây đai

33. -lắp các đầu dây đến máy phát • nối các đầu dây điện vá giắc cấm

34. Nối kết dây điện từ máy phát vào cực âm ắc quy

35. Chú ý:Sau khi lắp lên động cơ phải căng dây đai và kiểm tra sự phát điện tùy theo kết cấu của từng loại máy phát mà ta tháo chổi than trước hoặc sau. Đối với loại máy phát tháo chổi than sau, khi lắp phải dùng que chêm chổi than

36. V.KiỂM TRA SỮA CHỮA 1.Kiểm tra sửa chữa phần cơ: a.Kiểm tra tổng quát: kiểm tra nắp trước và nắp sau xem có biến dạng nứt mẻ không, ren đầu trục rotor có bị chờn ren không

37. b.Kiểm tra rotor:Dùng panme kiểm tra độ côn méo của vành trượt

38. c.Kiểm tra chổi than:Sử dụng thước kẹp để đo chiều dài chổi than

39. 2.Kiểm tra sửa chữa phần điện:a.kiểm tra phần ứng stator: Kiểm tra sự cách mass: Dùng đồng hồ ôm kiểm tra như hình vẽ

40. Kiểm tra sự thông mạch cuộn staor: dùng đồng hồ hoặc bóng đèn kiểm tra như hình vẽ

41. Kiểm tra sự chạm chập:Dùng đồng hồ ôm lần lượt đo giá trị điện trở của hai cuộn dây như hình vẽ

42. b.Kiểm tra rotor cuộn cảm:kiểm tra sự cách mass cuộn dây: Dùng bóng đèn hoặc đồng hồ ôm để kiểm tra như hình vẽ sau:

43. Kiểm tra sự thông mạch của cuộn dây: Dùng bóng đèn hoặc đồng hồ ôm để kiểm tra. Nếu đèn sáng hoặc kim đồng hồ báo là tốt.

44. Kiểm tra sự chạm chập: kiểm tra như trên nhưng điện trở nhỏ hơn quy định và cuộn dây bị chạm chập

45. 3.Kiểm tra diot -dùng bóng đèn và nguồn điện ắc quy để kiểm tra -Dùng đồng hồ để kiểm tra: nếu đồng hồ ôm chỉ ở vị trí như hình vẽ thì diot còn tốt

46. VI.KiỂM TRA SỨC PHÁT ĐiỆN SAU KHI LẮP Sau khi lắp máy phát lên động cơ ta có thể kiểm tra sức phát điện của máy phát như sau:  Đấu dương với cọc kích thích của máy phát như hình vẽ.  Dùng đồng hồ vôn kiểm tra điện áp máy phát phải lớn , nếu không có đồng hồ vôn thì dùng bóng đèn ,yêu cầu cường độ sáng phải mạnh (khi dùng bóng đèn tăng tốc động cơ từ từ để xem cường sáng, không được tăng tốc quá caosẽ làm đứt bóng đèn .

47. CHÚ Ý: Khi kiểm tra sức phát điện của máy phát xoay chiều tuyệt đối không dùng đoạn dây nối từ dương máy phát quẹt ra mát . Vì như thế sẽ làm thủng diốt.