Download
1 / 45
730 likes | 1.81k Views
به نام خدا بازارهای پولی و مالی بین المللی ؛ فصل دوم روشهای تمرکز یا تشکیل منابع مالی (در سطح کلان و خرد )، محاسبه هزینه تامین مالی و انتخاب منبع تامین مالی تاریخ ارائه:92/12/22 استاد: دکتر یوسف احدی ارائه دهندگان: سمیه رستمی-سمیه یزدانی. سرفصل ها.
E N D
به نام خدا بازارهای پولی و مالی بین المللی ؛فصل دوم روشهای تمرکز یا تشکیل منابع مالی (در سطح کلان و خرد)، محاسبه هزینه تامین مالی و انتخاب منبع تامین مالی تاریخ ارائه:92/12/22 استاد: دکتر یوسف احدی ارائه دهندگان:سمیه رستمی-سمیه یزدانی
سرفصل ها • الف)روشهای تمرکز یا تشکیل منابع مالی: • اهمیت تمرکز یا تشکیل منابع مالی در سطح کلان • تعریف تمرکز منابع مالی یا سرمایه • عوامل موثر بر تمرکز منابع مالی یا سرمایه در سطح کلان • منابع تمرکز منابع مالی یا سرمایه در سطح کلان: • 1. منابع داخلی 2. منابع خارجی • منابع تمرکز منابع مالی یا سرمایه در سطح خرد (بنگاه های اقتصادی): • منابع تامین مالی کوتاه مدت 2. منابع تامین مالی میان مدت و بلند مدت
سرفصل ها • ب) محاسبه هزینه تامین مالی و انتخاب منبع تامین مالی: • محاسبه هزینه سرمایه یا هزینه تامین مالی: • 1.تعریف هزینه تامین مالی یا سرمایه 2 . تعیین نرخهای هزینه تامین مالی یا سرمایه • معیار انتخاب منبع تامین مالی • 1.معیار فریکتو • 2. تاثیر روش تامین مالی بر درآمد سهامداران • 3.تحلیل سود قبل از بهره و مالیات و سود هر سهم • 4.محاسبه اهرم مالی در طرق مختلف تامین مالی • 5. تاثیر منبع مالی بر ریسک سهامداران • 6.اهرم مالی و فاکتور بتا • 7.عوامل اقتصادی موثر بر انتخاب ساختار تامین مالی
اهمیت تمرکز یا تشکیل منابع مالی در سطح کلان • منافع تمرکز یا تشکیل منابع مالی : • از میان بردن دورهای باطل فقر در کشورهای در حال توسعه • از میان بردن کمبود تولید کالاهای سرمایه گذاری بدلیل نازل بودن درآمدهای قابل تصرف در کشورهای در حال توسعه • افزایش عرضه ماشین آلات، ابزارهای تولید و تجهزیات صنعتی و در نتیجه افزایش مقیاس تولید • استفاده مطلوب تر و کامل تر از منابع موجود در اقتصاد • افزایش تولید ملی، درآمد و نرخ اشتغال در جامعه • حل مشکلات مربوط به تورم، بیکاری و کسری در تراز پرداختهای خارجی • سرمایه گذاری در پروژه های سربار اجتماعی و اقتصادی مثل راه آهن، جاده، بیمارستان و ...
اهمیت تمرکز یا تشکیل منابع مالی در سطح کلان • منافع سرمایه گذاری در تولید کالاهای سرمایه ای : • افزایش تولید کالاهای سرمایه ای و در نتیجه آن افزایش امکانات و فرصتهای شغلی • گسترش موسسات علمی و تحقیقاتی و توسعه پیشرفتهای و در نتیجه صرفه جویی های اقتصادی در ابعاد گسترده و گسترش مهارتهای تولیدی • گسترش ابعاد بازار، ایجاد سرمایه های سربار اجتماعی و اقتصادی و تضعیف عوامل مخرب در تکامل بازار، از میان بردن دورهای فقر • غلبه بر مشکل کسری تراز پرداختهای ، هدایت وجوه سرمایه در پروژه های صنعتی، افزایش تولید داخلی و کاهش واردات • کاهش نیاز به منابع خارجی • پاسخگویی به نیازهای رو به افزایش در کشورهای جهان سوم • افزایش سطح درآمد ملی
تعریف تمرکز منابع مالی یا سرمایه • نورکس: معنا و مفهوم تمرکز منابع مالی این است که یک جامعه، تمام ظرفیتهای مولد جاری خود را صرف تامین نیازهای مصرفی خود نمی کند، بلکه بخشی از آنها را صرف تولید کالاهای سرمایه ای می کند. تمام اشکال سرمایه واقعی می تواند در بلند مدت و میان مدت، ظرفیتهای مولد و بازدهی اقتصادی را افزایش دهد. • ماهیت یا جوهره جریان تمرکز منابع مالی عبارت است از: تخصیص بخشی از منابع جاری سرمایه جامعه به بخشهای دیگر به منظور افزایش ذخایر سرمایه بصورت کالاهای سرمایه ای، تا بتوان در آینده، امکان بسط و توسعه بخشهای تولید کالاهای مصرفی را ایجاد کرد. • از تعریف تمرکز سرمایه انسانی غفلت شده است
تعریف تمرکز منابع مالی یا سرمایه • تعریف جامع: • تمرکز منابع مالی و سرمایه عبارت است از: مبالغی که صرف نیازهای مصرفی نشده، بلکه پس انداز گردیده یا به مصرف سرمایه گذاری انسانی و مادی می رسد، به امید اینکه در آینده بازدهی برای صاحبان خود ایجاد کند. • فرایند تمرکز منابع مالی یا سرمایه شامل سه مرحله زیر است: • افزایش در حجم واقعی پس اندازها • بسیج منابع مالی پس انداز شده از طریق موسسات پولی و مالی • سرمایه گذاری وجوه پس انداز شده بمنظور تمرکز مجدد سرمایه
عوامل موثر بر تمرکز منابع مالی یا سرمایه در سطح کلان • میزان درآمد ملی • میزان بازدهی کل جامعه و بنگاه های اقتصادی آن • نرخ رشد جمعیت و عوامل جمعیت شناختی • میزان خلاقیت نیروی انسانی جامعه • میزان سرمایه گذاری سربار اقتصادی و اجتماعی • میزان تجهیزات سرمایه ای • چگونگی توزیع درآمد • ابعاد و محدوده بازارهای اقتصادی • میزان کارایی بازارهای پولی و مالی • درجه رشد اقتصادی • وضعیت فناورانه جامعه • وضعیت بودجه کشور (کسری، مازاد و یا توازن) • نرخ مالیاتها • وضعیت تقلید یا چشم و همچشمی افراد جامعه
منابع تمرکز منابع مالی یا سرمایه در سطح کلان • عمده ترین منابع تمرکز مالی: الف) منابع داخلی ب) منابع خارجی • منابع داخلی: • افزایش درآمد ملی • جذب پس اندازها • تاسیس موسسات پولی و مالی کارا • بسیج پس اندازهای روستایی • احتکار طلا • طولانی تر کردن توزیع ناعادلانه درآمدها • افزایش سود • اعمال سیاستهای پولی و مالی مناسب • استفاده از تورم مصنوعی • منابع خارجی: • کمک های خارجی • محدودیت واردات • مطلوب تر کردن تراز پرداختهای خارجی
منابع تمرکز منابع مالی یا سرمایه در سطح خرد (بنگاه های اقتصادی) • روشهای تشکیل و تمرکز منابع مالی در سطح بنگاه ها: • تامین مالی از محل بدهی ها • تامین مالی از محل حقوق صاحبان سهام (سرمایه) • تقسیم بندی تمرکز منابع مالی در سطح بنگاه ها از نظر مدت زمان: • تامین مالی کوتاه مدت • تامین مالی میان مدت و بلند مدت
منابع تمرکز منابع مالی یا سرمایه در سطح خرد (بنگاه های اقتصادی) • منابع تامین مالی کوتاه مدت: • اعتبارات تجاری • استقراض از بانک های تجاری • اسناد تجاری • منابع تامین مالی میان مدت و بلند مدت: • استقراض از بانک های تجاری • انتشار و عرضه اوراق بهادار(سهام عادی، سهام ممتاز و اوراق قرضه) به عموم • انتشار و عرضه اوراق بهادار(سهام عادی، سهام ممتاز و اوراق قرضه)بصورت محدود (عرضه خصوصی) • سایر منابع
منابع تمرکز منابع مالی یا سرمایه در سطح خرد (بنگاه های اقتصادی) • تمرکز منابع مالی (سرمایه) از نظر محل منبع تامین کننده: • تامین مالی داخلی (تامین مالی از درون بنگاه اقتصادی) • تامین مالی خارجی (تامین مالی از خارج از بنگاه اقتصادی)
منابع تمرکز منابع مالی یا سرمایه در سطح خرد (بنگاه های اقتصادی) • تامین مالی از داخل بنگاه اقتصادی: • سود انباشته • اندوخته ها • تامین مالی از خارج از بنگاه اقتصادی: • تامین مالی از طریق بدهی یا استقراض (وام و اوراق قرضه) • تامین مالی از طریق سهام ممتاز • تامین مالی از طریق سهام عادی
ویژگیهای طرق تامین منابع مالی • استقراض (وام – اوراق قرضه) • شرکت مجبور به پرداخت اصل و بهره آن است • بر اساس ریسک اصل و فرع مورد تصور وام دهنده تعیین می شود • مقدار پولی که باید بازپرداخت شود را قرارداد وام مشخص می کند • وام دهندگان می توانند برای دریافت خود قانوناً اقدام کنند • در هنگام تصفیه وام دهندگان ارجحیت خاص دارند • بهره وام هزینه قابل قبول مالیاتی است
ویژگیهای طرق تامین منابع مالی • سهام ممتاز • سود سهام مانند بهره وام محدود به مقدار مشخص شده در توافق اولیه است • پرداخت سود سهام قانوناً ضروری نیست. اما بر سود سهام عادی ارجح است. عدم پرداخت سود سهام برای چند سال، برای سهامداران ممتاز حق رای ایجاد می کند. • حق رای ندارند، مگر در مورد خاص ذکر شده • سود سهام ممتاز جزء هزینه های قابل قبول مالیاتی نیست
ویژگیهای طرق تامین منابع مالی • سهام عادی • پول با فروش حق مالکیت تامین می شود • ارزش سهام را سرمایه گذاران تامین می کنند • پرداخت سود سهام قانوناً ضروری نیست • در مالکیت تغییر ایجاد می کند • سهامداران دارای حق رای هستند • سود سهام عادی هزینه قابل قبول مالیاتی نیست
ویژگیهای طرق تامین منابع مالی • سود انباشته و اندوخته ها • باعث کاهش مقدار سود سهام در زمان حال، اما افزایش آن در آینده می گردد • سهامداران از درآمد سود سهام خود چشم پوشی می کنند، اما حق مالکیت خود را از دست نمی دهند • منابع مالی متعلق به شرکت است (داخلی) • هزینه انتشار اوراق بهادار را ندارند • هزینه ندارند
محاسبه هزینه سرمایه یا هزینه تامین مالی • تعریف: • عبارت است از حداقل نرخ بازدهی که شرکت باید به دست آورد تا بازده • مورد نظر سرمایه گذاران (تامین کنندگان منابع مالی) در شرکت تامین شود.
منابع تمرکز منابع مالی یا سرمایه در سطح خرد (بنگاه های اقتصادی) n: تعداد روش مختلف تامین مالی j: روش تامین منبع مالی Kj: هزینه تامین مالی روش j Pj: نسبت روش تامین مالی به کل Ka: هزینه تامین مالی یا سرمایه شرکت Ka= P1K1+P2K2+…+PnKn
سئوال • اگر شما بعنوان یک سرمایه گذار ایرانی، اولیت اول تان، پیشرفت جامعه (منافع آتی) و اولویت دومتان سود شخصی (منافع آنی) باشد، با شرایط کنونی اقتصادی و اجتماعی کشور، در چه حوزه ای سرمایه گذاری می کنید ؟
تعیین نرخهای هزینه تأمین مالی یا سرمایه (Kj ) نحوه تخمین نرخ های هزینه سرمایه ( Kj) هریک از منابع تامین مالی مورد استفاده شرکت جهت محاسبه متوسط هزینه تامین مالی یا سرمایه ضروری است. چهار روش تامین مالی مورد استفاده بنگاه های اقتصادی الف)استقراض(وام ، انتشار اوراق قرضه عمومی) ب)سهام ممتاز ج)سهام عادی د)سود انباشته و اندوخته ها الف)محاسبه نرخ هزینه تأمین مالی یا سرمایه تأمین شده از محل استقراض(وام،اوراق قرضه عمومی) • چگونه باید استفاده از انواع مختلف وام یا استقراض را در نظر بگیریم؟ • چگونه باید مالیات بر در آمد را در نظر بگیریم؟
مسئله اول، امکان استفاده شرکت از بیش از یک نوع وام را مطرح می کند. هنگامی که شرکت بیش از یک نوع اوراق قرضه منتشر می کند، می توانیم نرخ جاری وام را با محاسبه میانگین نرخهای وامها پیش بینی کنیم. مسئله دوم، اثر نرخهای مالیات بردر آمد بر نرخهای بهره وامها ست. چون شرکت می تواند هزینه بهره وامها را جزء هزینه های قابل قبول برای مقاصد مالیاتی به منظور رسیدن به در آمد مشمول مالیات از در آمد خود کسر کند، هزینه مؤثر بهره وامها کمتر از نرخ بهره پرداختی به وامها یا اوراق قرضه است. میزان کاهش مالیاتها و نرخ مؤثر بهره وامها به نرخ مالیات بستگی دارد. هرچه نرخ مالیات بالاتر باشد، نرخ بهره مؤثر وامها پایین تر خواهد بود. (نرخ مالیات-1) × نرخ بهره = نرخ بهره مؤثروام یا اوراق قرضه نرخ بهره مورد استفاده در فرمول فوق، متوسط نرخ بهره بازاربرای اوراق قرضه یا وامهای شرکت است.
مانده جبرانی بانکها معمولاًاز مشتریانی که وام کوتاه مدت دریافت می کنند، می خواهند یک متوسط حداقل سپرده دیداری نزد بانک داشته باشند. این مقدار را اصطلاحاً «مانده جبرانی» می گویند که اصولاً بر حسب درصدی از وام بیان می شود.
اگر نرخ بهره مؤثر از نرخ بهره اعلام شده توسط بانک بیشتر باشد به صورت زیر حساب می شود:
بهره وام را توافق بین وام گیرنده و وام دهنده(بانک)مشخص می کند و هزینه بهره وام به شکل پرداخت آن بستگی دارد. بهره وامهای بانکی می تواند به سه روش پرداخت شود. در روش اول، معمولاً بهره عادی در سررسید وام پرداخت می شود. در روش دوم، پرداخت بهره به شکل تنزیل اوراق بهادار شرکت است؛ یعنی بانک ابتدا بهره را محاسبه و آن را از اصل مبلغ وام کسر می کند و مابقی را به وام دهنده می پردازد، ولی در سر رسید، اصل مبلغ وام را از وام گیرنده مطالبه می کند. در روش سوم پرداخت بر اساس نرخ شناور( نرخ متداول و مرسوم در بازارهای پولی) است. هزینه واقعی وام تنها پس از پرداخت اصل و فرع وام قابل تعیین است.
ب) محاسبه نرخ هزینه تأمین مالی یا سرمایه تأمین شده از انتشار سهام ممتاز زمانی که شرکتی سهام ممتاز می فروشد، خریداران انتظار دارند در ازای پولی که در آن شرکت سرمایه گذاری می کنند،سود سهام دریافت دارند. پرداخت سود سهام، هزینه ای است که شرکت بابت سهام ممتاز می پردازد.
ج) محاسبه نرخ هزینه تأمین مالی یا سرمایه تأمین شده از انتشار سهام عادی « هزینه تأمین مالی یا سرمایه سهام عادی، تقریباً برابر با نرخ بازده مورد انتظار سهامداران عادی شرکت است.» روشهای مختلفی برای پیش بینی نرخ سود سهام عادی وجود دارد: 1. روش نرخهای بازده تاریخی: شامل سود سهام و هر گونه تغییر در قیمت سهام از آغاز تا پایان دوره مورد مطالعه و بررسی است. یعنی تقریباً به طور متوسط سود یکسانی را مورد انتظاردارد. علاوه بر این، شرایط لازم برای استفاده از روش مذکور این است: • تغییرات قابل ملاحظه ای در انتظارات سر مایه گذاران ( سهام داران عادی) نسبت به عملکرد آینده شرکت در دوره مورد بررسی وجود نداشته باشد • تغییرات قابل ملاحظه ای در نرخ بهره رایج در بازار ایجاد نگردیده است. • طرز تلقی سرمایه گذاران در قبال ریسک سرمایه گذاری تغییر نکرده باشد. متاسفانه این شرایط به ندرت وجود دارند و این روش باید با محافظه کاری بسیار مورد استفاده قرار گیرد.
2. روش پیش بینی سود سهام آتی: با داشتن قیمت سهام و سود سهام مورد انتظار ، می توانیم نرخ بازده مورد انتظار را با استفاده از فرمول زیر بدست آوریم : • شرکتها با گذشت زمان سود سهام پرداختی را افزایش می دهند. • در این صورت اصطلاحاً به این گونه سهام عادی، « سهام با الگوی ساده رشد» می گویند.
P = قیمت جاری سهام عادی در بازارKs= هزینه تأمین مالی تأمین شده از محل سهام عادی شرکت • اگر وضعیت اقتصادی به طور کلی و وضعیت شرکت با الگوی نرخ رشد ثابت سازگار نباشد، پیش بینی نرخ بازده مورد انتظار سرمایه گذاران مشکل تر می شود.
3. روش استفاده از بتای سهام: بتا × نرخ ریسک بازار + نرخ بهره بدون ریسک =Ks نرخ بهره بدون ریسک را می توان با استفاده از نرخهای جاری بهره اوراق قرضه بلند مدت دولتی به دست آورد. برای به دست آوردن ارزش تقریبی نرخ ریسک بازار می توانیم از تفاوت بین متوسط بلند مدت نرخ بازده سهام عادی و اوراق قرضه دولتی استفاده کنیم. ارزش بتا به رابطه بین نرخ بازده سهام و نرخ بازده بازار بستگی دارد. از این ارزش تنها زمانی می توان استفاده کرد که ریسک بازار و ریسک مالی برای شرکت در دوره مورد بررسی تغییر نکرده باشد و تغییر آن نیز انتظار نرود.
4. استفاده از نرخهای وام در تعیین هزینه تأمین مالی از محل سهام عادی: در برخی از کشورها یی که از بازارهای مالی مطلوبی بر خودارند( بازار های پولی کاملاً بازار محور) نشان داده اند که نرخهای بازده سهام عادی به طور متوسط 4تا 6 درصد بالاتر از نرخهای بازده اوراق قرضۀ بخش خصوصی هستند. این روش، تخمینی غیر دقیق از نرخ سود سهام عادی به دست می دهد، اما این تخمین بر نرخهای جاری بازار مبتنی است و هنگامی که استفاده از سه روش قبلی به دلایل معقول نیست، می توان از این روش استفاده کرد.
د) محاسبه نرخ هزینه تأمین مالی یا سرمایه تأمین شده از محل حقوق صاحبان سهام (سود انباشته و اندوخته ها) دو مشکل بر سر راه محاسبه هزینه تأمین مالی یا سرمایه تأمین شده از محل سود انباشته قرار دارد. سود انباشته، یکی از منابع تأمین مالی داخلی شرکت است، نه یک منبع تأمین مالی خارجی. مشکل اول این است که سود انباشته، مثل سهام ممتاز و اوراق قرضه، نوعی اوراق بهادار نیست که بتوان از طریق قیمت آن در بازار، هزینه خاص آن را محاسبه کرد. مشکل دوم این است که سود انباشته نمایانگر وجوهی نیست که سرمایه گذاران مستقیماً تأمین می کنند و لذا عده ای معتقدند که هزینه این طریقه تأمین مالی، صفر است.
معمولاً سود انباشته را سودی می پندارند که باید به صاحبان سهام عادی پرداخت شود، ولی شرکت به نمایندگی از جانب آنان دوباره آن را در شرکت سرمایه گذاری می کند. بنابراین، هزینه منابع مالی تأمین شده از محل سود انباشته با هزینه منابع مالی تأمین شده از محل سهام عادی برابر است.P= قیمت جاری سهام عادی در بازارKs= هزینه تأمین مالی تأمین شده از محل سهام عادی شرکت
معیار انتخاب منبع تأمین مالی معیار فریکتو تأمین مالی، روش ارزیابی «فریکتو» است.«فریکتو» از حروف اول کلمات لاتین انعطاف پذیری F،ریسک R،درآمدI ،کنترلC ،زمانبندیT، و سایر عوامل O. اولین عامل، انعطاف پذیری (F) است که به تأثیر تصمیمات جاری تأمین مالی بر حق انتخابهای تأمین مالی در دسترس شرکت در آینده اشاره دارد. ریسک (R) ودر آمد(I)، کنترل(C) ، اگر اکثر سهام شرکت در مالکیت تعدادی محدودی از سهامدارن باشد، کنترل شرکت در اختیار آنها خواهد بود. در مورد شرکتهای بزرگ که تعداد سهامدارانشان بسیار زیاد است، از نظر تصمیم گیری مالی، کنترل، عامل مهمی نیست. زمانبندی(T) ؛ مواقعی وجود دارد که تنها شرکتهای پر قدرت از نظر مالی می توانند اوراق قرضه انتشار دهند. در عین حال، موقعیتهایی وجود دارد که با هزینه معقول، شرکتها نسبتاً ضعیف نیز اوراق قرضه انتشار داده اند
سایر عوامل(O) وثیقه: به منظور تضمین وام چه نوع داراییها یی در دسترس هستند. هزینه انتشار: هزینه انتشار اوراق قرضه چقدر است؟ سرعت : با چه سرعتی می توان منابع مالی را به دست آورد؟ آثار جانبی: آیا انشار اوراق بهادار در زمان حال، انتشار آنها را در آینده به علت آشنایی بیشتر سرمایه گذاران با شرکت تسهیل می کند؟ روش فریکتو برای ارزیابی تصمیم گیری مالی، یک پاسخ یا جواب خاص به دست نمی دهد، بلکه روشی منظم و سیستماتیک برای اتخاذ تصمیمات آگاهانه است
تحلیل سود قبل از بهره و مالیات و سود هر سهم (EBIT-EPS) یکی از روشهای متداول برای ارزیابی تأثیر تصمیمات تأمین مالی بر درآمد سهامداران، تحلیل رابطه بین سود قبل از بهره و مالیات (EBIT) وسود هر سهم (EPS) است. از آنجا که سهامداران اولیه، بدون توجه به نحوه تأمین مالی، مالک تعداد مشخصی از سهام هستند، سود هر سهم( سود سهام عادی تقسیم بر تعداد سهام عادی) مستقیما با درآمدی که نصیب سهامداران اولیه می گردد ارتباط پیدا می کند( درآمد مالکین اولیه= تعداد سهام اولیه×EPS). مبالغ سود قبل از بهره و مالیات، بسته به میزان موفقیت عملیات شرکت در بعضی سالهای مختلف نوسان می کند. این روش، شامل در نظر گرفتن کلیه اشکال تأمین مالی ورسم نموداری است که سود هر سهم و درآمد قبل از بهره و مالیات برای هر یک از روشهای تأمین مالی، خطی مسقیم است.
برای هر یک از روشهای تأمین مالی انتخابی، میزان نرخ بهره، تعداد سهام و سود سهام ممتاز ثابت هستند. اگر نرخ مالیات نیز ثابت فرض شود، رابطه مذکور خطی خواهد بود.
محاسبه اهرم مالی در طرق مختلف تأمین مالی اهرم مالی در هر دو جهت عمل می کند. در صد کاهش سود هر سهم به ازای در صد مشخص کاهش سود قبل از کسر بهره و مالیات، هنگام تأمین مالی از طریق اوراق قرضه و سهام ممتاز در مقایسه با انتشار سهام عادی بزرگ تراست. شرکتهایی که در مقایسه با داراییهای خود، بدهی بسیار زیادی دارند، از اهرم مالی بالایی برخودارند، زیرا در آمد سهامداران آنها در مقایسه با شرکتهایی که از وام و بدهی کمتری استفاده می کنند تمایل به تغییر بیشتر دارد. یکی از معیارهای اندازه گیری میزان تأثیر اهرم مالی که دقیق تر از نسبت بدهی و وام است، نسبت بهره پرداختی به سود قبل از کسر بهره و مالیات است. با فرض عدم وجود سهام ممتاز، میزان تأثیر اهرم مالی را می توان به شکلی کلی تر به عنوان ضریب افزایش در صد تغییرات سود قبل از کسر بهره ومالیات نشان داد یعنی: درصد تغییر سود قبل از کسر بهره و مالیات× ضریب افزایش اهرم مالی = درصد تغییر سود هر سهم
تأثیر منبع مالی بر ریسک سهامداران پر ریسک ترین روش تأمین مالی از نظر سهامدارن، تأمین مالی از طریق وام یا انتشار اوراق قرضه است، زیرا پرداخت اصل و فرع وام، تعهد قطعی شرکت است. هنگامی که درآمد شرکت در سطح پایین قرار دارد پرداخت سود سهام ممتاز الزامی نیست و پول حاصل از انتشار سهام ممتاز، سر رسید پرداخت ندارد. سهامداران شرکت با دو نوع ریسک روبه رو هستند: ریسک تجاری و ریسک مالی. ریسک مالی به روش تأمین مالی و ریسک تجاری به ماهیت عملیات شرکت بستگی دارد. ریسک تجاری، شامل عدم اطمینان در مورد تقاضا برای محصولات شرکت و قیمت آنها است.
ریسک تجاری، شامل عدم اطمینان در مورد سود آوری بلند مدت شرکت و سرمایه گذاریهای آن و ارزش با لقوه شرکت هنگام تصفیه می شود. اگر قیمت واقعی، قیمت متوسط یا قیمت بالا باشد، تأمین مالی از طریق وام یا انتشار اوراق قرضه مشکلی ایجاد نخواهد کرد. سومین جنبه ریسک، تأثیر آن بر نوسان سود سهامداران است. بنابراین، استفاده از وام- یا سهام ممتاز- نوسان ذاتی سود قبل از بهره و مالیات را افزایش داده، تغییرات سود سهام سهامداران را شدت می بخشد. اهرم مالی و فاکتور بتا از آنجا که ریسک سهامداران با افزایش اهرم مالی افزایش می یابد، نرخ بازده مورد انتظار سهامداران نیز افزایش پیدا می کند. مدیر مالی باید تأثیر این مسئله را بر ارزش سهام شرکت تعیین کند. درآمد بالاتر ناشی از اهرم مالی باید با نرخ بالاتری تنزیل گردد. بنابراین، این توازی یا معاوضه بین ریسک و بازده باید با توجه به تأثیر تصمیمات تأمین مالی بر ارزش سهام شرکت تحلیل گردد
عوامل اقتصادی مؤثر بر انتخاب ساختار تأمین مالی الف) سطح درآمد: با فرض ثابت بودن سایر عوامل، هر چه احتمال اهرم مالی نامطلوب پایین تر باشد باید استفاده از اهرم مالی بیشتر گردد. بدین ترتیب، شرکتهایی که دارای نرخ بالای سود عملیاتی هستند برای پذیرش ریسک اهرم مالی بیشتر در وضعیت مطلوب تر قرار دارند. از طرف دیگر، هنگامی که شرکتها با سود عملیاتی نا مناسب مواجه اند، به کارگیری اهرم مالی، تبدیل به یک راهبرد خطرناک می شود. ب) ثبات فروش و درآمد: هر چه درآمد با ثبات تر باشد، احتمال اینکه شرکت بتواند تعهدات پرداختی ثابت خود را ایفا بکند، بیشتر می شود. بنابراین انتظار می رود شرکتها با درآمد نسبتاً با ثبات، بخش بزرگی از نیازهای مالی خود را از طریق وام تأمین کنند.
ج) ساختار داراییها: در شرکتهایی که در صد بالایی از دارایی، دارایی ثابت است مقابله با ریسک به خوبی شرکتهایی که دارای داراییها با نقدینگی بالا هستند انجام نمی شود. هر چه نقدینگی شرکت بیشتر باشد، یعنی بتواند سریع تر بخشی از داراییها خود را به وجه نقد تبدیل کند، خطر ورشکستگی آن کمتر می گردد. چنین شرکتهایی بیشتر تمایل به استفاده از وام خواهند داشت. د) سیاست تقسیم سود سهام: هر چه نسبت اهرم مالی در شرکتها بزرگ تر باشد احتمال اینکه شرکت نتواند از محل درآمد عملیاتی جاری، سود سهام پرداخت کند، بیشتر خواهد بود. ه) کنترل: اگر شرکت به منظور تأمین نیازهای مالی خود. سهام عادی منتشر کند، ممکن است مدیران کنترل شرکت را از دست بدهند. حتی با وجود اینکه ممکن است وام بیشتر، ریسک را بیش از اندازه افزایش دهد، شرکتهایی که در آنها مدیریت، علاقه مند به حفظ کنترل شرکت است، ممکن است منابع مورد نیاز از طریق دریافت وام بیشتر تأمین شود.
منابع • بازارهای پولی و مالی بین المللی ، محمد شبانی
