การวิจัยดำเนินงานทางเศรษฐศาสตร์ 1 Operation Research Method in Economic Analysis I

การวิจัยดำเนินงานทางเศรษฐศาสตร์ 1Operation Research Method in Economic Analysis I ภาคการศึกษา 1/2552 อ.นัทธปราชญ์ นันทิวัฒน์กุล

บทเรียน • การกำหนดปัญหาและการจำลองเหตุการณ์ (Problem and Simulation) • ทฤษฎีการตัดสินใจ (Decision Theory) • ทฤษฎีเกม (Game Theory) • ปัญหาการจัดสรร (Assignment) • โปรแกรมเชิงเส้น(Linear Programming) • กระบวนการจำนวนเต็ม (Integration Problem) • การควบคุมคลังสินค้า (Warehouse Control) • ปัญหาการขนส่ง (Transportation Problem) • ปัญหาแถวคอย (Queue Problem) • การวิเคราะห์ข่ายโครงการ (PERT/CPM) • สารสนเทศเพื่อการวิจัยดำเนินงานฯ

การวัดผล ประเมินผล • ผ่านเกณฑ์ 50 % • สอบ 90 % แยกเป็น กลางภาค 45 % ปลายภาค 45 % • เก็บคะแนน 10 % -

บทที่ 1 บทนำ • ความเป็นมาและความสำคัญของการวิจัยดำเนินงานฯ • ความหมายการวิจัยดำเนินงานฯ • วิธีการศึกษาการวิจัยดำเนินงานฯ • ประโยชน์ของวิชาการวิจัยดำเนินงานฯ

ความเป็นมาและความสำคัญของการวิจัยดำเนินงานฯความเป็นมาและความสำคัญของการวิจัยดำเนินงานฯ • ค.ศ. 1832 Charles Babbage นำหลักการทางคณิตศาสตร์เข้าแก้ไขปัญหาการผลิตจากการใช้เครื่องจักรและแรงงานให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุด • ค.ศ. 1886 Henry R.Towne เสนอวิธีการเทคนิคการผลิตและการจัดการด้วยวิศวกรรม อุตสาหการ และแนวคิดของ Towne ได้ทำให้ Taylor พัฒนาแนวคิดการประยุกต์ใช้หลักการทางวิทยาศาสตร์กับงานอุตสาหกรรม • Henery L. Gantt นำเอาหลักการสร้างกราฟที่แสดงให้เห็นถึงสายงานการผลิต • Frank B. และ Lillian E. Gilbreth ขยายแนวทางการศึกษาของ Towne และ Gantt เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงาน

George Babcock ได้พัฒนาแนวคิดพื้นฐานเชิงปริมาณเพิ่มเป็นวิธีการนำไปสู่การผลิตที่ประหยัด • Thomas Edison นำหลักการวิจัยดำเนินงานไปสู่การหาเส้นทางการเดินเรือ ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 1 ได้อย่างปลอดภัย จึงลดความเสียหายจากการขนส่งสินค้าได้มาก • ค.ศ. 1937 HoraceC.Levenson นำหลักการทางคณิตศาสตร์ที่ซับซ้อนมาประยุกต์กับการแก้ไขปัญหาการผลิตจนประสพความสำเร็จ • ค.ศ. 1950 นำหลักการ Linear Programming เข้าแก้ปัญหาการจัดสรรทรัพยากร และหลักการ PERT ในการแก้ปัญหาการกำหนดงานและการบริหารโครงการ

ความสำคัญของการวิจัยดำเนินงาน คือ • ปัจจัยการผลิต • สามารถนำเครื่องจักรมาใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ลดค่าใช้จ่าย • ลดต้นทุนการผลิต เพิ่มผลิตผล • สามารถใช้ปัจจัยการผลิตได้อย่างเหมาะสม • หน่วยธุรกิจ • สามารถกำหนดทิศทางการดำเนินงานของหน่วยธุรกิจได้ • พัฒนากระบวนการทำงานขององค์กรได้ • ช่วยลดการบริหารจัดการและลดความเสี่ยง • รัฐบาล • การปฏิบัติงานของภาครัฐบาลมีประสิทธิ • สามารถกำหนดนโยบายในการแก้ปัญหาต่างได้อย่างมีประสิทธิภาพ

วิธีคิด • พิจารณาปัญหาที่กำหนดให้ • แยกประเด็นปัญหาออกเป็นส่วนๆ • ขมวดรวมปัญหาแยกตามส่วน อย่างเป็นระบบ การคิดคือกิจกรรมทางความคิดที่มีวัตถุประสงค์เฉพาะเจาะจงเรารู้ว่าเรากำลังคิด เพื่อวัตถุประสงค์อะไรบางอย่างและสามารถควบคุมให้คิดจนบรรลุเป้าหมายได้

เขามีส่วนเลวบ้างช่างหัวเขา จงเลือกเอาส่วนที่ดีเขามีอยู่เขามีส่วนเลวบ้างช่างหัวเขา จงเลือกเอาส่วนที่ดีเขามีอยู่ เป็นประโยชน์แก่โลกบ้างยังน่าดู ส่วนที่ชั่วอย่าไปรู้ของเขาเลย จะหาคนมีดีเพียงส่วนเดียว อย่าไปเที่ยวค้นหาสหายเอย เหมือนเที่ยวหาหนวดเต่าตายเปล่าเอย ฝึกให้เคยมองแต่ดีมีคุณจริง พุทธทาสภิกขุ

ความสำคัญของการวิจัยดำเนินงาน คือ • ช่วยแก้ปัญหาทางเศรษฐศาสตร์ในระดับจุลภาคและระดับมหภาคได้อย่างมีประสิทธิภาพ • ก่อให้เกิดแนวทาง วิธีการใช้ทรัพยากรที่มีอย่างจำกัดให้เกิดประโยชน์สูงสุด • ก่อให้เกิดการประหยัดภายในและภายนอกหน่วยธุรกิจ ตลอดจนระดับภาครัฐบาล • เพิ่มศักยภาพการแข่งขันของหน่วยธุรกิจ ตลอดจนระดับภาครัฐบาล • ลดรายจ่าย เพิ่มรายได้ • สามารถควบคุมการทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ • มีการจัดการทรัพยากรในองค์กรอย่างมีประสิทธิภาพ

ความหมายการวิจัยดำเนินงานฯความหมายการวิจัยดำเนินงานฯ • Morss และ Kimball(P.M. Morss and G.E. Kimball, 1951; P.1) การวิจัยดำเนินงาน หมายถึง วิธีการทางวิทยาศาสตร์ทางด้านเชิงปริมาณพื้นฐานที่ช่วยฝ่ายบริหารในการตัดสินใจ บริหาร ควบคุมงานที่รับผิดชอบ • Miller และ Starr(D.W. Miller and M.K. Starr, 1960; P.104) การวิจัยดำเนินงาน หมายถึง การประยุกต์หลักการทางวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ หรือตรรกศาสตร์ ที่ครอบคลุมการแก้ไขปัญหาการตัดสินใจ อย่างสมเหตุสมผลของฝ่ายบริหาร • Richmond(Samuel B. Richmond, 1968) การวิจัยดำเนินงาน หมายถึง วิธีการที่นำไปสู่การตัดสินใจ จากประเด็นปัญหา เป้าหมาย วัตถุประสงค์เฉพาะ ซึ่งวิธีการเหล่านั้นจะอาศัยหลักการทางสถิติเพื่อแสดงความสัมพันธ์ของปัจจัยที่เกี่ยวข้อง

Wagner(H.M. Wagner, 1969; P.4) การวิจัยดำเนินงาน หมายถึง หลักวิธีการทางวิทยาศาสตร์ที่เข้ามาช่วยในการแก้ไขปัญหาในการตัดสินใจ • บุญสม ศิริโสภณา(บุญสม ศิริโสภณา, 2539; 14) การวิจัยดำเนินงาน หมายถึง ระเบียบวิธีการอย่างมีหลักเกณฑ์ทางวิทยาศาสตร์ เข้าประยุกต์ใช้หลักการของสาขาวิชาการอื่นๆ เพื่อช่วยในการวิเคราะห์แนวทางการตัดสินใจเลือกดำเนินงานให้เป็นไปตามเป้าหมายของหน่วยงาน

ความสำคัญของการวิจัยดำเนินงาน คือ ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

การคิดแบบบูรณาการ (Integration Thinking) • การคิดนำสิ่งหนึ่งเข้ามารวมกันกับอีกสิ่งหนึ่ง เพื่อทำให้มีสิ่งใหม่ เพิ่มพูน เกิดความสมบูรณ์มากกว่านี้ โดยการเอื้อประโยชน์ต่อกัน

วิธีการศึกษาการวิจัยดำเนินงานฯวิธีการศึกษาการวิจัยดำเนินงานฯ • กระบวนการวิจัยดำเนินงาน • มี 8 ขั้นตอน • วิธีการวิจัยดำเนินงาน • แยกเป็น 2 ส่วน ได้แก่ • ส่วนของหลักการวิจัย • เทคนิควิธีการทางคณิตศาสตร์เข้ามาประยุกต์ใช้

กระบวนการวิจัย กำหนดปัญหา ส่วนของหลักการวิจัย ประเมินผล ลัพธ์ กำหนดกรอบ ปัญหา กระแสวิธี การวิจัยดำเนินงานฯ กำหนดวิธีการ ศึกษาปัญหา ตัดสินใจ เลือกทางแก้ปัญหา ส่วนคณิตศาสตร์ เก็บข้อมูล ทดสอบผล ลัพธ์ วิเคราะห์ข้อมูล

ประโยชน์ของวิชาการวิจัยดำเนินงานฯประโยชน์ของวิชาการวิจัยดำเนินงานฯ • ช่วยในการวิเคราะห์ทางเลือกของปัญหา อันนำไปสู่การตัดสินใจในการบริหารได้อย่างมีประสิทธิภาพ • เป็นวิธีการวิเคราะห์ที่นำเอาแขนงวิชาต่างเข้ามาประสานรวมกันในการวิเคราะห์แก้ไขอย่างเป็นระบบตามหลักการวิจัย ทำให้ผลลัพธ์ที่ได้สมบูรณ์แบบที่สุด • ช่วยในการบริหารงานในด้านต่างๆ ให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุดไม่ว่าจะเป็นต้นทุน เวลา แรงงาน พื้นที่ หรือระยะทาง เป็นต้น • ...................................

การวิจัยดำเนินงานทางเศรษฐศาสตร์ 1 Operation Research Method in Economic Analysis I