Schemat 1. Źródło: S. Dubisz, M. Nagajowa, J. Puzynina, Język i my , Warszawa 1996, str. 30

3. Schemat 1. Źródło: S. Dubisz, M. Nagajowa, J. Puzynina, Język i my, Warszawa 1996, str. 30

4. Nadawca • Odbiorca • Kontakt – relacja między nadawcą a odbiorcą • Kod – system znaków (język), którym posługuje się nadawca i odbiorca • Komunikat – przekaz, tekst skierowany przez nadawcę do odbiorcy • Kontekst – elementy rzeczywistości pozajęzykowej, do której odnosi się komunikat

5. Funkcje tekstów • Komunikatywna [Język jako narzędzie porozumiewania się między nadawcą i odbiorcą] • Stanowiąca • Magiczna [Język oddziałujący na rzeczywistość]

6. Funkcja komunikatywna • Informatywna • Ekspresywna • Impresywna • Poetycka • Fatyczna

7. Funkcja informatywna • Polega na komunikowaniu faktów, przekazywaniu informacji dotyczących otaczającej rzeczywistości • „Pada deszcz” • „To jest moja młodsza siostra”

8. Dla   tekstów o funkcji informatywnej charakterystyczne są: • wypowiedzenia oznajmujące, często złożone • brak wykrzyknień, wypowiedzi eliptycznych, czy rozkaźników • brak słownictwa nacechowanego emocjonalnie • jednoznaczność, spójność, prawdziwość tekst

9. Funkcja ekspresywna • Polega na wyrażaniu uczuć nadawcy, informowaniu o jego nastrojach, emocjach, poglądach np. • „Denerwuje mnie to, że cały czas pada” • „Nie lubię poniedziałku”

10. Dla tekstów o funkcji ekspresywnej charakterystyczne są: • zdania wykrzyknikowe, często urwane • zdania eliptyczne • apostrofy • brak spójności tekstu • liczne równoważniki zdania

11. Funkcja impresywna • Związana jest z oddziaływaniem komunikatu na zachowanie odbiorcy. Nadawca za pomocą języka nakłania odbiorcę do pewnych zachowań np. • „Weź parasol” • „zaufaj mi. Wiem, co mówię”

12. Dla tekstów o funkcji impresywnej charakterystyczne są: • zdania oznajmujące z orzeczeniami o znaczeniu normatywnym np. powinien, należy wolno, wskazane jest itp. • zdania oznajmujące z oceną np. dobry, podły itp. • zdania rozkazujące • teksty te są najczęściej niezwykle spójne, posiadają tezę, wyraźną argumentację • slogany są jasne, dobitne, odnoszące się do wartości

13. Funkcja poetycka • Polega na zwróceniu uwagi na formę tekstu, na to, jak jest on zbudowany, jakie środki językowe zostały w nim użyte np. • „Gdy się miało szczęście, które się trafiaczyjeś ciało i ziemię całą…”

14. Dla tekstów o funkcji poetyckiej charakterystyczne są: • poetyzacja tekstu • różnorodność stylistyczna i gatunkowa • uczuciowość tekstu • zróżnicowanie budowy

15. Funkcja fatyczna • Wynika ze skierowania komunikatu na nawiązanie i podtrzymanie kontaktu z odbiorcą np. • „Aha!” • „Rozumiesz co do ciebie mówię”

16. Dla tekstów o funkcji fatycznej charakterystyczne są: • wszelkie pozdrowienia • elementy zbędne dla tekstu, typu: aha, tak tak, ech, uf itp. • brak spójności tekstu

17. Funkcja metajęzykowa • Wynika ze zorientowania komunikatu na kod , czyli język jako system znaków. Występuje ona na przykład wtedy, gdy pytamy o znaczenie jakiegoś wyrazu, obecna jest w słownikach, podręcznikach do gramatyki np. • „komunikat – krótka informacja przekazywana w procesie komunikacji z druga osobą”

18. Jaka to funkcja? • „ By znaleźć jakąś realną paralelę sytuacji człowieka, musimy zwrócić się ku członkom innej gromady, mianowicie ku owadom.” Linton R., Kulturowe podstawy osobowości

19. Jaka to funkcja? • Ach to wspaniale! • Niebywały facet! • O roku ów! Kto Ciebie widział w naszym kraju! Ciebie lud zowie dotąd rokiem urodzaju! [...]

20. Wyraża dążność nadawcy do kształtowania postaw i zachowań odbiorców Uprzejmie proszę o zwolnienie z pracy... W lewo patrz! „A jeśli komu droga otwarta do nieba, Tym co, służą ojczyźnie” Funkcja .............

21. Funkcja ....................... • Zwraca uwagę odbiorcy na same znaki językowe, ich niezwykłość pod jakimś względem • Nadawca chce zachwycić, zaskoczyć lub rozśmieszyć odbiorcę

22. Fatyczna • Funkcja nawiązywania, podtrzymywania kontaktów lub sygnalizowania jego zakończenia • Tak, aha...

23. Stanowiąca i Magiczna • „Mianuję Pana .....” • Czary, zaklęcia