Üst Solunum Yolu İnfeksiyonları

1. Üst Solunum Yolu İnfeksiyonları Yrd. Doç. Dr. Aynur Engin Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi, İnfeksiyon Hst. ve Kln. Mikrobiyoloji A.B.D, Sivas

2. Üst Solunum Yolu İnfeksiyonları • Akut tonsillofarenjit • Akut otitis media • Akut sinüzit • Soğuk algınlığı • Akut larenjit • Otitis eksterna • Mastoidit • Akut epiglottit

3. Bakteri S. pyogenes C. diphteriae N. gonorrhoeae Viruslar Epstein-Barr virus Adenovirus Influenza A, B Coxsackie A virus Parainfluenzae virus Akut Tonsillofarenjit

4. Etken Sıklığı • < 3 yaş •  % 100 viral • 5-15 yaş • % 15-30 AGBHS (A grubu ß hemolitik streptokok) • Erişkin • % 10 AGBHS

5. STREPTOKOKSİK TONSİLLOFARENJİT • AGBHS’lar sıklıkla hava yolu ve yakın temasla bulaşır • Toplu yaşam yerlerinde (kışla, okul, kreş) bulaşma yaygındır. • En sık 5-15 yaş grubunda görülür • Sosyoekonomik düzeyi düşük toplumlarda sık • Sıklıkla kış ve ilkbahar aylarında görülür • İnkübasyon süresi 2-4 gün

6. Boğaz ağrısı Ön servikal LAP 38C üzerinde ateş Yutma güçlüğü Baş ağrısı, halsizlik Kas ağrısı Bulantı, kusma Tonsiller hiperemi / eksudasyon Yumuşak damakta peteşi Öksürük olmaması Burun akıntısı olmaması Ses kısıklığı olmaması Klinik Bulgular

7. VİRAL TONSİLLOFARENJİT • Tonsillofarenjitle beraber ses kısıklığı, rinit, konjunktivit ve öksürük olması viral etyolojiyi düşündürür • Adenovirüs infeksiyonlarında farenjite konjunktivit eşlik eder • Ağız içinde vezikül, ülseratif lezyonlar herpangina, HSV ve enteroviral infeksiyonlarda sık

8. AGBHS EBV Adenovirus Primer HIV infeksiyonu Candida albicans Francisella tularensis Tonsilde Eksudasyon

9. AGBHS Epstein-Barr virus Adenovirus Human herpesvirus tip 6 Tularemi HIV infeksiyonu Lenfadenopati

10. Boğaz kültürü Altın standart Hızlı antijen testi Negatif ise boğaz kültürü yapılmalıdır ASO (Antistreptolizin O) 1 yıla kadar pozitif kalabilir Beyaz küre sayımı Periferik yayma LaboratuvarTanı

11. Boğaz Kültürü • Aranan patojenler • A grubu beta hemolitik streptokok (%5 koyun kanlı agar besiyeri) Nadiren ise; • C. diphteriae (Loeffler besiyeri) • N. gonorrhoeae • AGBHS için antibiyograma gerek yoktur • Penisiline direnç yok

12. STREPTOKOKSİK TONSİLLOFARENJİT: KOMPLİKASYONLAR • Süpüratif komplikasyonlar: • Peritonsiller apse, Retrofarengial apse • Sinuzit, otit, mastoidit • Kavernöz sinüs trombozu • Streptokokal toksik şok sendromu • Servikal lenfadenit • Septik artrit, osteomiyelit • Tekrarlayan tonsillofarenjit • Nonsüpüratif komplikasyonlar; • Akut romatizmal ateş ve akut glomerülonefrit

13. STREPTOKOKSİK TONSİLLOFARENJİT: KOMPLİKASYONLAR • Akut romatizmal ateş (ARA) sadece tonsillit sonrasında gelişir, streptokokal deri infeksiyonu sonrasında görülmez

14. Tedavide Amaç • Komplikasyonların önlenmesi • Süpüratif • Nonsüpüratif • Semptomatik iyileşme • Bakteriyel eradikasyon • Bulaştırıcılığın önlenmesi • Gereksiz yere antibiyotik kullanımının önlenmesi

15. AGBHS tonsillofarenjitinde tedavi • Bir çok antibiyotik ile AGBHS farenksten eradike edilebilir • ARA’yı önlediği gösterilen tek antibiyotik penisilin • AGBHS’de penisilin direnci yok • Tedaviye ilk 9 gün içinde başlanması ARA gelişimini önler

16. Oral penisilin V Aminopenisilinler Makrolidler Sefalosporinler Tedavi süresi 10 gün Benzatin penisilin G Tek doz AGBHS tonsillofarenjitinde tedavi

17. Benzatin Penisilin G • Hasta oral tedaviyi tolere edemeyecekse • Oral tedaviye uyum sağlayamazsa • Tekrarlayan AGBHS farenjit atakları • Romatizmal kalp hastalığı olanlarda tercih edilir

18. Kullanılmaması gereken ab’ler • Tetrasiklin • Sülfonamid • Kotrimoksazol • Kloramfenikol • Aminoglikozid streptokok tonsillofarenjitinin tedavisinde kullanılmamalıdır

19. STREPTOKOKSİK TONSİLLOFARENJİT • Yeterli süre tedavisi görmüş, asemptomatik bireylerden tedavi sonrası kontrol boğaz kültürü alınmasına gerek yok • Anamnezinde ARA olan hastalarda tedavi sonrası kontrol boğaz kültürü yapılmalıdır

20. AGBHS Taşıyıcıları Tedavi Edilmeli mi? • Hastalık belirtisi göstermediği halde boğaz kültüründe AGBHS üreyen kişi taşıyıcı kabul edilir • Taşıyıcıların kanlarında ASO titresi artmaz • Taşıyıcıların boğazlarındaki streptokoklar avirulandır ve hastalık bulaştırma riski yoktur • Kreş ve okul gibi yerlerde sağlam çocuklarda taşıyıcılık aramak gereksizdir • Taşıyıcı çocukların tedavisi gereksizdir

21. STREPTOKOKSİK TONSİLLOFARENJİT TEDAVİ BAŞARISIZLIĞI • Yetersiz tedavi (doz ve süre !) • Yanlış AGBHS infeksiyonu tanısı • Tedavi uyumsuzluğu ve uygunsuz antibiyotik • Bakteriyel direnç (Eritromisin % 5) • Yakın temasla yeniden infeksiyonun alınması • AGBHS taşıyıcılığı, taşıyıcıda viral koinfeksiyon

22. Akut otitis media • Akut otitis media: Akut orta kulak infeksiyonu • Tedaviye yanıtsız akut otitis media: 48-72 saatlik tedaviye rağmen akut orta kulak infeksiyonunun klinik ve otoskopik bulgularının sürmesi • Rekürren otitis media: 6 ayda 3 AOM atağı ya da 1 yılda 4 AOM atağı

23. AOM’da etken bakteriler • S. pneumoniae %30 • H. İnfluenzae %20 • M. Catarrhalis %15 • S. pyogenes %3 • S. aureus %2 • Üreme yok %10-30 • Kronik otitis media’da:P. aeruginosa, S. aureus, anaerob bakteriler

24. Belirtiler Kulak ağrısı Kulak akıntısı İşitme kaybı Ateş Halsizlik İrritabilite Tinnitus,vertigo Otoskopik bulgular Kulak zarında eritem İnflamasyon Bombeleşme Effüzyon İşitme kaybı Klinik ve FM

25. AOM komplikasyonlar • kronik otit • mastoidit • beyin absesi • subdural ampiyem • menenjit • labirentit • fasyal sinir paralizisi

26. AOM tanı • Fizik muayene • Otoskopik muayene • Orta kulak sıvısından iğne aspirasyonu • Gram boyama • Kültür • Timpanometri

27. AOM tedavi • Amoksisilin • Betalaktamaz inhibitörlü aminopenisilinler • Amoksisilin klavulonik asid, ampisilin sulbaktam • 2. kuşak oral sefalosporinler • Sefaklor, sefuroksim aksetil, lorakarbef • Makrolidler • Eritromisin, azitromisin, klaritromisin • Analjezik, dekonjestan, mukolitik Tedavi süresi 10-14 gün

28. Akut Rinosinüzit • Paranazal sinüsler: • Frontal • Etmoid • Maksiller • Sfenoid • Nazal kavite ile ilişkilidirler • Solunan havanın nemlendirilmesi, filtrasyonu, ısı regülasyonu burun ve paranazal sinüslerin önemli bir fonksiyonudur

29. Akut Rinosinüzit • Sinüzit; paranazal sinüs mükoz membranlarının inflamatuar patolojisidir • Akut ya da kronik olabilir

30. Akut sinüzit Str. pneumoniae %41 H. influenzae %35 M. catarrhalis %8 Diğerleri %16 Strep. pyogenes S. aureus Rhinovirüs Parainfluenza Veilonella, peptokoklar Kronik sinüzit Anaerob bakteriler: Bactroides Fusobacterium S. aureus Strep. pyogenes Str. pneumoniae Gram (-) bakteriler Mantarlar Etyoloji

31. SİNÜZİT: PREDİSPOZE FAKTÖRLER • Anatomik bozukluk: Septum deviasyonu, • Mukosilier bozukluk: Kistik fibrozis, hareketsiz silia sendromu • Sistemik hastalık, immün yetm.: DM, AIDS, KBY • Allerji: Nazal polipozis, astma • Neoplaziler • Çevresel faktörler: Sigara, hava kirliliği, travma ...

32. Akut Rinosinüzit: Klinik • En önemli belirti baş ağrısı ve postnazal akıntıdır • Yüzde konjesyon / dolgunluk • Ateş,halsizlik, baş ağrısı (öne eğilmekle artan) • Burun tıkanıklığı • Burun akıntısı • Rinoskopide pürülan sekresyon görülür • Sinüs valleks noktalarına basmakla hassasiyet

33. Akut Rinosinüzit Rinitte • 5 günden sonra semptomlarda artış • Semptomların > 10 gün sürmesi • Viral semptomların azlığı, nazal akıntının pürülans kazanması Akut rinosinüziti düşündürmelidir

34. Sinüs grafisi Diffüz opasifikasyon 4 mm mukozal kalınlaşma Hava-sıvı seviyesi Sinüs aspirasyonu Nadiren yapılır Nazal endoskopi Tomografi Direkt grafiye göre daha duyarlı Cerrahi öncesi yapılmalı Tanı

35. Tedavi • Ampirik Tedavi • Özgül mikrobiyolojik tanı güç • Öncelikli patojenler • S. pneumoniae • H. influenzae

36. Erişkin hastalarda toplumdan kazanılmış akut sinüzitte tedavi • Amoksisilin-klavulonat • Sefuroksim aksetil • Yeni kinolonlar • Levofloksasin • Moksifloksasin • Makrolidler,kotrimoksazol,tetrasiklin • Tedavi süresi 10-14 gün

37. Destek Tedavisi • Dekonjestan • Kısa süreli 3-5 gün • Antihistaminik • Allerji varsa verilmeli • Serum fizyolojik • Lokal steroid