Ketenzorg in Midden-Brabant

1. Ketens Netwerken 18 mei 2005 Ketenzorg in Midden-Brabant

2. Terugtrekgedrag Onderling wantrouwen Nieuwe samenwerkingsverbanden Uit: Zorgvisie april 2005

3. Wim van Geffen Arts Maatschappij en Gezondheid Directeur Stichting Zorgnetwerk Midden-Brabant Bestuurssecretaris Projectmanager

4. Opbouw presentatie • Regio Midden-Brabant • Historie ketensamenwerking in Midden-Brabant • Organisatie Zorgnetwerk Midden-Brabant • Projecten Zorgnetwerk Midden-Brabant • Existentiële momenten • Waarom ketensamenwerking • Voorwaarden voor ketensamenwerking • Is ketenzorg haalbaar • Knelpunten transmurale samenwerking • Voorbeelden van ketensamenwerking • Valkuilen in ketensamenwerking • Toekomst ketensamenwerking • Discussie en vragen

5. Kennismaking • profit sector • not for profit sector • wie komen er uit de zorg • patiëntgebonden • organisatie en management • actief in ketenzorg? • cliëntgebonden • organisatie en management • andere ervaringen met ketenzorg?

6. Regio Midden-Brabant • Gemeente Tilburg en omliggende kernen • Overzichtelijke (gesloten) zorgregio • Bijna 400.000 inwoners • Langdurige samenwerkingsrelaties in de zorg • Relatief veel vergrijzing • Veel diabetespatiënten • Relatief veel CVA-patiënten • Relatief veel COPD-patiënten

7. Historie Zorgnetwerk Begint bij St. Gasthuis: 175 jaar oud. Gezamenlijk: • Wasserij • Inkoop • Treasury • Financieel beleid en beheer • ICT • Bouw • Sinds 1997: zorginhoudelijke afstemming (projectgroep transmurale zorg)

8. Formele start transmurale samenwerking: 1999 • 2 regionale conferenties voor strategisch en tactisch management: • 1e: orienteren en kennismaken. Resultaat: “samen gáán voor transmurale zorg”. • 2e: beeldschets van de bestaande situatie en toekomstverkenning. Resultaat: “transmurale samenwerking en ketenzorg is onlosmakelijk onderdeel van de regionale zorg”.

9. Uitwerking missie Gasthuisraad: • Realisatie van een consistent communicatienetwerk (creëren van een ontmoetingsplaats) • Het ontwikkelen van een regiospecifieke handreiking voor de ontwikkelingen van transmurale initiatieven (realiseren van zorgvernieuwing en productinnovatie) • Opzetten van een laagdrempelig regionaal kenniscentrum voor transmurale zorg (centraal punt voor informatie en communicatie)

10. Formele start transmurale samenwerking: 1999 Oprichting van de Gasthuisraad met de missie: “Vanuit een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid, ambitieus, transparant en inspirerend samenwerken aan een zorgaanbod, dat binnen de gegeven financiële en professionele kaders optimaal aansluit op de behoefte van de Midden-Brabantse bevolking”.

11. De projecten in 2000: • CVA-ketenzorgproject • Palliatieve zorg • Regio in Zicht • Geriatrisch Netwerk • Transmurale diabeteszorg Deze projecten werden gefaciliteerd door het ondersteuningsbureau van het Gasthuis

12. Ontwikkelingen in 2002-2003: • Discussie voortbestaan van St. Gasthuis • Alleen zorginhoud blijft binden • Verder bilateraal zaken doen • Discussie over marktwerking in de zorg neemt toe • 23 februari 2003 oprichting Stichting Zorgnetwerk Midden-Brabant

13. De Stichting ZorgnetwerkMidden-Brabant Loskoppeling van het Gasthuis en de naam Gasthuisraad, biedt het Zorgnetwerk meer mogelijkheden tot het onderzoek van nieuwe zorgvormen met andere partijen dan voorheen. Het Zorgnetwerk ambieert een open en transparant samenwerkingsverband te zijn. Het beeldmerk geeft hier uitdrukking aan.

14. Aangesloten partijen Zorgnetwerk: • St. Elisabeth Ziekenhuis • TweeSteden ziekenhuis • Thebe (thuiszorg) • Amarant (gehandicaptensector) • De Volckaert (verpleeghuis) • Zorgcentrum Tilburg-Zuid (verpleeghuis) • De Wever (verpleeghuis) • ZoLa (zorgaanbieders Langstraat, waaronder VPH Eikendonk) • De Runne (verpleeghuis) • Revalidatiecentrum Leijpark • Dr. Bernard Verbeeten Instituut (bestralingsinstituut) • De Regionale Huisartsenvereniging Midden-Brabant • GGZ Midden-Brabant • GGD Hart voor Brabant

15. OrganisatieZorgnetwerk Midden-Brabant Ontmoeten Informeren Initiëren Soms regisseren Bestuur Zorgnetwerk Projectmanagement Voortgangsbewaking Interveniëren waar nodig Terugkoppeling naar bestuur Platform transmurale zorg projectbureau Faciliteren Zorgnetwerk Projectmanagement en ondersteuning Beleidsmatige ondersteuning Ketenzorgprojecten en programma’s

16. Waarom ketenzorg • Toename kwaliteit dienstverlening • Continuïteit van zorg/dienstverlening • Toename arbeidsvreugde • (Toename) klanttevredenheid (??) • Kostenreductie (macro) • Efficiencyverbetering

17. Is ketenzorg haalbaar?

18. Fase 1: Activiteit georiënteerd In zijn eigen werksituatie streeft ieder voor zich ernaar het werk zo goed mogelijk uit te voeren. Vakmanschap wordt hoog gewaardeerd en door opleidingen ondersteund. Als er klachten zijn probeert de organisatie deze te verhelpen. INK-model

19. Fase 2: Proces georiënteerd Het voortbrengings- en primaire proces wordt beheerst. De wederzijdse afhankelijkheid komt in beeld. De afzonderlijke procestappen zijn geïdentificeerd, taken en verantwoordelijkheden liggen vast. Prestatie-indicatoren fungeren als stuurmiddel. Processen worden verbeterd op basis van geconstateerde afwijkingen. INK-model

20. Fase 3: Systeem georiënteerd Er wordt op alle niveaus systematisch gewerkt aan verbetering van de organisatie als geheel. De PDCA-cirkel wordt toegepast in de primaire, ondersteunende en besturingsprocessen. Klantfocus is dominant voor het beleid, dat erop gericht is om problemen te voorkomen in plaats van te verhelpen. INK-model

21. INK-model Activiteit georiënteerd Proces georiënteerd Systeem georiënteerd Keten georiënteerd Excelleren en transformeren

22. INK-model Fase 4: Keten georiënteerd Samen met de partners in de keten wordt gestreefd naar maximale toegevoegde waarde. Per partner wordt bepaald wie het meest geschikt is om een bepaalde taak uit te voeren. Besturingssystemen worden met elkaar verbonden, innovatie staat voorop.

23. INK-model Activiteit georiënteerd Proces georiënteerd Systeem georiënteerd Keten georiënteerd Excelleren en transformeren

24. Voorwaarden voor een netwerk/ketenzorg • Gezamenlijk geïnitieerd • Legitimering door bestuur én professionals • Betrokkenheid van managers • Netwerk draagt bij aan de belangen van de individuele organisaties • Organisaties zijn in staat en bereid om af en toe hun organisatiebelang te overstijgen • Kritisch zijn bij ´binnenhalen´ nieuwe participanten Onderzoek D. van Raaij, organisatiewetenschappen Tranzo, UvT

25. Casuïstiek

26. Probleemstelling ANW-zorg Midden-Brabant 2003 • toenemend aantal zelfverwijzers op Spoed Eisende Eerste Hulpafdelingen (SEH) • toenemende zorgvraag, met name ook buiten kantoortijd • onduidelijkheid voor de cliënt; waar kan men met welke klacht terecht • door komst centrale huisartsenpost minder geografische spreiding huisartsenzorg • afnemend aantal (huis-)artsen te verwachten • toenemend aantal artsen werkzaam in deeltijd • bij artsen toenemende wens tot ‘normale’ werktijden • wens tot levering van de juiste zorg op de juiste plaats en het juiste moment

27. Acute avond-, nacht-, en weekendzorg Dependance zelfverwijzers Dependance HAP Waalwijk Waalwijk Call Center Acute ANW Zorg Validering en HAP b Triage door TweeSteden TweeSteden a telefonisch Medisch l ziekenhuis Ziekenhuis Patiënt i spreekuur door centralisten SEH e Call Center arts HAP b Elisabeth Elisabeth a l Ziekenhuis Ziekenhuis i SEH e Ambulance

28. Stroomschema CVA-patiënten Midden-Brabant Overleden 20% Thuiszorg 15% Thuissituatie 60% Rev.centrum 5% 90 dagen Ziekenhuis Stroke unit 100% 15 dagen Thuiszorg 25% Overleden 20% Verpleeghuis herstelunit 14% 110 dagen Thuissituatie 50% Thuiszorg 70% Chronische zorg 30% Verpleeghuis terminaal 1% Herstel fase Chronische fase Acute fase

29. Resultaten CVA-ketenzorg • Managementinformatie van juli 2004 t/m februari 2005: • Ligduur ziekenhuizen: gemiddeld 12 dagen (in 2002: 17 dagen, aanvang project 23 dagen) • Ontslagbestemming naar huis: 54% (in 2002: 51%; landelijke benchmark: 46%) • Ligduur herstelunits: ontslag naar huis: gem. 76 dagen (in 2002: 113 dagen; bij aanvang project rond de 200 dagen)

30. Diabeteszorg MB

31. Resultaten transmurale diabeteszorg: • > 90% van de bekende diabeten in programma • Bijna alle huisartsen doen mee • Gemiddeld lager HbA1c waarde dan landelijk • Gewijzigd voorschrijfgedrag huisartsen (generiek) • Toenemend goede (verwijs-)afspraken tussen huisartsen, diabetologen, ziekenhuizen en thuiszorg • Ontwikkeling transmurale regionale diabetesrichtlijn (2e editie november 2005) • Afspraken over terugverwijzing van 2e naar 1e lijn

32. Valkuilen ketensamenwerking • Terugtrekgedrag • Te weinig overzicht

33. Valkuilen ketensamenwerking Onderling wantrouwen

34. Valkuilen ketensamenwerking Onevenwichtige regio

35. Valkuilen ketensamenwerking • Verkeerde beeldvorming • Nieuwe samenwerkings-verbanden • Te weinig onderlinge communicatie

36. Valkuilen ketensamenwerking • Prestatiecontracten • Marktwerking • Ontbreken voldoende regie in de keten • Eén partij trekt regie naar zich toe • Fusies en reorganisaties (interne oriëntatie)

37. Onvoldoende betrokkenheid

38. Te weinig aandacht voor onderhoud

39. Golden Gate bridge San Francisco

40. Heeft ketenzorg toekomst? • Ketenzorg is speerpunt van VWS • Financiering van ketenzorgprogramma’s is in ontwikkeling (keten-DBC?) • Spanningsveld marktwerking en samenwerking zal toenemen • Verwachtingen van de patiënt • En wat ons verder boven het hoofd hangt…..

42. Ten slotte: • Probeer in een vroeg stadium ieders belang (geld, kennis, breekijzer, publiciteit) voor ketensamenwerking te zien en waar nodig (en mogelijk) te bespreken • Probeer hiermee een win-win situatie te creëren voor alle partijen en zoek waar mogelijk naar incentives

43. Optimale patiëntenzorg moet het uitgangspunt blijven en is een gezamenlijke (regionale) verantwoordelijkheid

44. ? Dank voor uw aandacht