ZUURSTOF VOOR NEDERLANDS Taalscreenings en taalontwikkeling

1. ZUURSTOF VOOR NEDERLANDSTaalscreenings en taalontwikkeling 05-05-2014

2. Vanaf volgend schooljaar zullen scholen het Nederlands onderzoeken van leerlingen die pas gestart zijn in het lager en het secundair. Op basis van het resultaat werken ze een taaltraject of maatregelen uit op maat van de leerling, bijvoorbeeld een taalbad (basisonderwijs) of extra lessen Nederlands (secundair onderwijs). (Klasse, 25 november 2013)

3. Tekst hierover in BREEDBEELD • Visietekst op site met kijkwijzers en voorbeeldmateriaal • Zie ook: www.dpbbrugge.be/nederlands • CTO (Centrum voor Taal en Onderwijs) verzorgt een nascholing, zie ook www.cteno.be

4. Met dit nascholingstraject reiken we scholen handvatten aan om zoveel mogelijk de taalontwikkeling Nederlands te bevorderen van leerlingen die deze onvoldoende beheersen om mee te kunnen op school. We willen scholen in de eerste plaats ondersteunen bij het optimaal inzetten op taalontwikkelend lesgeven in alle vakken en bij het vormgeven van hun talenbeleid hierrond . Daarnaast willen we samen met hen nadenken over het opzetten van mogelijke extra vormen vanondersteuning die aan leerlingeneffectieve mogelijkheden bieden tot het opbouwen van de nodige taalvaardigheid complementair aan de reguliere klascontext.

5. Visietekst VVKSO: aanleiding • teams denken na over • aanpak taalscreenings • acties in functie van taalvaardigheidsonderwijs NIET ENKEL VOOR TAALVAKKEN!!!

6. Visietekst VVKSO: situering TALIG onderwijs Taalontwikkeling leerling in kaart brengen • info uit basisonderwijs • eigen observaties NIET ENKEL VOOR TAALVAKKEN!!! taalbeleid

7. Visietekst VVKSO: regelgeving • Art. 256/11: verplichte taalscreening leerling die voor het eerst in het secundair onderwijs instroomt. • nooit VÓÓR de inschrijving van de leerling • valide en betrouwbaar screeningsinstrument • taalzwakke leerling: maatregelen treffen die aansluiten bij de specifieke beginsituatie van de leerling

8. Visietekst VVKSO: regelgeving bij taalactherstand • EXTRA TAALLESSEN NEDERLANDS • maximaal drie uren per week bovenop het leerprogramma • klassenraad beslist hierover • school staat zelf in voor organisatie, samenwerking tussen verschillende scholen kan • looptijd: afhankelijk van wat de klassenraad beslist

9. Visietekst VVKSO: visie • PROCES is belangrijk • Beginsituatie in kaart brengen tijdens klassenraad • September: observatie door alle vakleraren • Screenings (best eind september) • Hoe, waarom en waartoe? • Hoe communiceren over de resultaten tijdens klassenraad, met leerling, met ouders? • Actieplan opstellen • Hoe kun je zicht krijgen op het resultaat van de acties? = TAALBELEIDSPLAN

10. Visietekst VVKSO: visie • GUN JEZELF DE TIJD!! • nadenken over aanpak • van elkaars ervaringen en expertise leren • professionalisering waar dat nodig blijkt

11. Visietekst VVKSOInformatie over taalontwikkeling en taalbeheersing • Secundair onderwijs • via screenen en toetsen • via observaties en reflectiegesprek • via leerling • uit basisonderwijs • Welke info is belangrijk en wat wordt doorgegeven? • Basofiche en rapporten • niveauoverschrijdend overleg op basis van evaluatiegegevens • uit onthaalonderwijs (OKAN)

12. Visie VVKSOTaalscreening: keuze instrument • Toolkit Breed Evalueren vanaf p. 164 overzicht screeningsinstrumenten • valide • betrouwbaar • transparant • Taalvaardigheid is niet concreet meetbaar • criteria vooraf vastleggen met klemtoon op communicatieve aspect • praktische haalbaarheid

13. Visie VVKSOTaalscreening: keuze instrument • Toetsen voorgesteld in toolkit • niet altijd valide, betrouwbaar • beperkt tot eerste graad – ex-OKAN? • te weinig instrumenten voor de productieve taalvaardigheden • veel materiaal rond spelling en grammatica • Nederland heeft meer screeningsmateriaal dan wij

14. Visie VVKSOTaalscreening: keuze instrument • Welke toetsen komen in aanmerking? • breed kijken: resultaten via verschillende instrumenten • screenen wat je nog niet weet met bijvoorbeeld een deel van de TAS-toets of DIATAAL

15. Visie VVKSOTaalscreening: keuze instrument • Taalscreening als deel van het proces

16. Visie VVKSONa de screening? • klassenraad – overleg zorgteam en klassenleraar: resultaten bespreken • gegevensverzameling • bespreken gegevens • bijkomende informatie raadplegen • bijsturing aanpak op school-, klas- en leerlingenniveau

17. Visie VVKSONa de screening? • Klassenraad • aanpak taalontwikkelend lesgeven • differentiatie, remediëring, verdieping • werken aan taalbeleid • Alle leraren • samenwerken aan taalgericht vakonderwijs, uitwisseling, observatie …

18. Visie VVKSONa de screening?

19. Visie VVKSONa de screening? • Organisatie • klasgroep opsplitsen in niveaugroepen • twee leraren samen voor een klas: taalleraar tijdens zaakvak • inhaallessen Nederlands • Nederlands in keuze- of complementair gedeelte • flexibel leertraject: aangepast programma voor leerlingen met taalachterstand • School mag leerling verplichten tot extra taallessen Nederlands • Engagementsverklaring ouders, leerling, school via schoolreglement

20. Visie VVKSODrie uur extra Nederlands • Beslissing door klassenraad (basisvorming, niet enkel door de leraar Nederlands of door zorgteam • voor wie 3 uur extra? • duur?

21. Effect?

22. Ondersteuning school en leraar • VVKSO • pedagogische begeleiding: werkgroep talenbeleid • bijlagen visietekst • CTO