Áhrif lyfjaskömmtunar á meðferðarfylgni aldraðra

Áhrif lyfjaskömmtunar á meðferðarfylgni aldraðra Anna Sólmundsdóttir

Meðferðarfylgni (adherence) • Lýsir að hve miklu leyti sjúklingur fylgir fyrirmælum læknis um lyfjatöku • Slæm meðferðarfylgni er þar af leiðandi ósamræmi milli lyfjanotkunar sjúklings og þeirra fyrirmæla sem hann ætti að fara eftir • Vannotkun • Ofnotkun • Ruglingur

Afleiðingar slæmrar meðferðarfylgni • Minni líkur á bata • Óþarfa breytingar á lyfjameðferð • Innlagnir á spítala sem ekki kæmu til ef fylgnin væri góð • Aukinn kostnaður í heilbrigðiskerfinu sem fer stigvaxandi

Markmið • Rannsaka meðferðarfylgni aldraðra sjúklinga • SkömmtunarhópurN = 44 • Viðmiðunarhópur N = 44 • Rannsaka ýmsa þætti sem hafa áhrif á meðferðarfylgni

Mat á meðferðarfylgni • Töflutalning • Úttektir í apótekum • Sjálfsmat sjúklinga • Lyfjaglös sem sýna tímasetningu er þau eru opnuð (electronic pillboxes) • Líffræðilegar prófanir

Framkvæmd • Hver sjúklingur heimsóttur og allar lyfjabirgðir kannaðar og töflutalning framkvæmd. • Sjúklingur spurður um tilgang hvers lyfs er hann notaði • Staðlaðar spurningar lagðar fyrir sjúkling til að sjá viðhorf hans til lyfjaskömmtunar, meta ýmsa áhrifaþætti á meðferðarfylgni og meta meðferðarfylgni út frá sjálfsmati sjúklings

Framkvæmd • Lyfjaúttektir sjúklings skoðaðar yfir 12 mánaða tímabil út frá tölvu apóteksins • %fylgni = (Magn keypt á x mánuðum – það magn sem eftir er við talningu) *100x mánuðir að töflutalningu * fjöldi taflna sem sjúkl. á að taka á mánuði < 80 % fylgni = léleg meðferðarfylgni 80-90% fylgni = sæmileg meðferðarfylgni >90% fylgni = góð meðferðarfylgni

Niðurstöður - meðferðarfylgni Skömmtunarhópur Viðmiðunarhópur

Niðurstöður - þekking Skömmtunarhópur Viðmiðunarhópur

Áhrifaþættir meðferðarfylgni • Hærri aldur • Aukinn fjöldi lyfja • Aukinn lyfjakostnaður • Að búa ein(n) • Kynferði

Áhrifaþættir á meðferðarfylgni • Þekking / Skilningur • Reglusemi • Hjálpartæki við lyfjatöku

Pn lyf - skömmtunarhópur Pn lyf - viðmiðunarhópur 20 18 16 14 12 Fjöldi 10 sjúklinga 8 6 4 2 0 0 1 2 3 4 5 13 Fjöldi lyfja Niðurstöður Notkun lyfja eftir þörfum

Niðurstöður Viðhorf sjúklinga til lyfjaskömmtunar • Skömmtunarhópur • Almenn ánægja • Viðmiðunarhópur • 73% vildi ekki lyfjaskömmtun að svo stöddu • Almennt jákvætt viðhorf • Gott að vita til þessarar þjónustu

Niðurstöður • Viðhorf sjúklinga til lyfjaskömmtunar -Kostir- • Öryggi • Man betur eftir að taka lyfin • Þægindi • Engin fyrirhöfn • Engin hætta á að ruglast • Minni áhyggjur • Sé hvort ég hafi tekið lyfin rétt inn

Niðurstöður • Viðhorf sjúklinga til lyfjaskömmtunar -Gallar - • Þekki lyfin ekki jafn vel • Þarf að treysta því að rétt lyf séu í öskjunum • Maður hefur ekki auka lyf ef þess þarf • Hætta á að missa lyfin í gólfið

Niðurstöður Viðhorf lækna til lyfjaskömmtunar • Ekki góð svörun • Ráðleggja öldruðum með mörg lyf lyfjaskömmtun • Helstu kostir, öruggari lyfjataka og þægindi fyrir sjúkling • Helsti ókostur, minna samband milli læknis og sjúklings

Meginályktun • Skömmtun lyfja í lyfjaöskjur frá apóteki er æskileg þróun • Nauðsynlegt er að samhliða fylgi viðeigandi eftirlit, ráðgjöf og fræðsla

Lyfjaskömmtun á Íslandi í dag

Lyfjaskömmtun • Hjálpartæki við töku lyfja í hylkja- eða töfluformi • Skömmtun lyfja í lyfjaöskjur box = handskömmtun pokar = tölvuskömmtun

Lyfjaskömmtun • Ný löggjöf

Lyfjaskömmtun • Hvenær á lyfjaskömmtun við • Fyrir þá sem eru 3 lyfjum eða feiri. • Elliglöp • Geðfatlaðir og fl. sjúklingshópar

Lyfjaskömmtun • Sú þjónusta að fá lyfin skömmtuð fæst nú í flestum apótekum á landinu • Skammtað fyrir heimahjúkrun og ýmsar heilbrigðisstofnanir • Tölvustýrð skömmtun á 2 stöðum: • Lyfju kringlunni • Lyfjaveri • Þróun úr handskömmtun í vélskömmtun

Áhrif lyfjaskömmtunar á meðferðarfylgni aldraðra