Marka

1. Marka Dr. Özlem Döğerlioğlu IŞIKSUNGUR Yaşar Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği-Ders Notları ozlem@dogerlihukuk.com

2. Markalar

3. MARKANIN ÖNEMİ • Marka kaliteyi simgeler • Tüketici tercihlerini etkiler • Ürünlere olan talebi artırır • Tüketici bağlılığı sağlar

4. MARKANIN İŞLEVLERİ • Ayırdecicilik ve farklılaştrma • Orijin veya kaynak gösterme • Kalite • Reklam ve Tanıtım

5. MARKANIN KORUNMASIYLA İLGİLİ ULUSLARARASI ANTLAŞMALAR • Paris Sözleşmesi • TRIPs Anlaşması • Madrid Protokolü • Marka Kanunu Anlaşması • Viyana Anlaşması • Nice Sözleşmesi

6. MARKALARIN KORUNMASIYLA İLGİLİ ULUSLARARASI ANTLAŞMALAR • Sınai Mülkiyetin Korunması için Paris Sözleşmesi (Katılım 1925) • Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Antlaşması Eki Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları Antlaşması (TRIPs) (Katılım 1995) • Markaların Tescilinde Malların ve Hizmetlerin Uluslararası Sınıflandırılmasıyla ilgili Nicé Antlaşması (Katılım 1996) • Markaların Figüratif Unsurlarının Sınıflandırılmasıyla ilgili Viyana Antlaşması (Katılım 1996) • Markaların Uluslararası Tesciliyle ilgili Madrid Protokolü (Katılım 1999) • Marka Kanunu Antlaşması (Katılım 2005) • Singapur Antlaşması (Türkiye tarafından imzalanmış, ancak henüz yürürlüğe girmemiştir)

7. Yürürlükteki Mevzuat • 556 Sayılı Markaların Korunması Hakkında KHK • 556 Sayılı KHK’nın Uygulanmasına Dair Yönetmelik

8. MARKA NEDİR? 1 Adalet Divanı, Case C-39/97, Canon Kabushiki Kaisha v Metro-Goldwyn-Mayer Inc., formerly Pathe Communications Corporation: “… according to the settled case-law of the Court, the essential function of the trade mark is to guarantee the identity of the origin of the marked product to the consumer or end user by enabling him, without any possibility of confusion, to distinguish the product or service from others which have another origin.”

9. MARKA NEDİR?2 Trips Article 15 - ProtectableSubjectMatter 1. Anysign, or anycombination of signs, capable of distinguishing the goods or services of one undertakingfromthose of otherundertakings, shallbe capable of constituting a trademark. Suchsigns, in particularwordsincludingpersonalnames, letters, numerals, figurative elements and combinations of colours as well as anycombination of suchsigns, shallbeeligible for registration as trademarks. Wheresigns are not inherently capable of distinguishing the relevant goods or services, Membersmaymakeregistrabilitydepend on distinctivenessacquiredthrough use. Membersmayrequire, as a condition of registration, thatsignsbevisually perceptible.

10. MARKA NEDİR?3 89/104 sayılı Direktif: Article 2 - Signs of which a trade mark mayconsist A trade mark mayconsist of anysign capable of beingrepresentedgraphically, particularlywords, includingpersonalnames, designs, letters, numerals, the shape of goods or of their packaging, providedthatsuchsigns are capable of distinguishing the goods or services of one undertakingfromthose of otherundertakings.

11. Marka Nedir? 556 sayILI KHK M.5 • Marka, bir teşebbüsün mal veya hizmetlerini bir başka teşebbüsün mal veya hizmetlerinden ayırt etmeyi sağlaması koşuluyla, kişi adları dahil, özellikle sözcükler, şekiller, harfler, sayılar, malların biçimi veya ambalajları gibi çizimle görüntülenebilen veya benzer biçimde ifade edilebilen, baskı yoluyla yayınlanabilen ve çoğaltılabilen her türlü işaret

12. Marka nedir? Buna göre; • Kişi adları ve sözcükler • Şekiller • Harfler ve Sayılar • Renk kombinasyonları

13. Marka Türleri • Ticaret markası • Hizmet markası • Ortak marka • Garanti markası • Topluluk markası • Coğrafi işaretler marka olarak tescil edilemez. • Belirgin niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibariyle kökenin bulunduğu bir yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş bir ürünü gösteren işaretler • Çorum leblebisi, şile bezi

14. Ticaret Markası • Bir işletmenin imalatını ve/veya ticaretini yaptığı malları, diğer işletmelerin mallarından ayıran bir işarettir. • “Mal” satılan ve dolayısıyla tüketiciye bir seçim olanağı sağlayan herhangi bir üründür. • Malların üzerinde veya ambalajlarında kullanılan marka • Migros, Tansaş vb.

15. Hizmet Markası • Bir işletmenin hizmetlerini diğer işletmelerin hizmetlerinden ayırt etmeye yarayan işaretlerdir. • Turizm, sağlık, bankacılık hizmetleri vb... • Türkiye’de koruma 1995 yılından itibaren • Metro Seyahat, İş Bankası, Şifa Hastanesi

16. Ortak Marka • Ortak Marka, üretim veya ticaret veya hizmet işletmelerinden oluşan bir grup tarafından kullanılan işarettir • Gruptaki işletmelerin mal/hizmetlerini diğer işletmelerinkinden ayırt etmeye yarar • Teknik yönetmelik (tescil için yapılacak başvuruya markanın kullanılma ve şeklini gösteren teknik yönetmeliğin eklenmesi gerekir) • Ör. Tariş

17. Garanti Markası • Garanti markası, marka sahibinin kontrolü altında birçok işletme tarafından o işletmelerin ortak özelliklerini, üretim usullerini, coğrafi menşelerini ve kalitesini garanti etmeye yarayan işarettir • Garanti markasının marka sahibinin veya marka sahibine iktisaden bağlı olan bir işletmenin mal veya hizmetlerinde kullanılması yasaktır • Teknik yönetmelik

18. Garanti Markası

19. Topluluk Markası • AB çerçevesinde hüküm ifade eden bir marka türü • Tek başvuru • Tüm Topluluk ülkelerinde geçerli marka • Türkiye’ den başvuru

20. Tanınmış Markalar • Paris Sözleşmesi • Herkesce bilindiği mütalaa edilen markalar • Coca Cola, Arçelik, Ülker vb.

21. Marka ile Ticaret Unvanı Arasındaki Fark Yeni Ticaret Kanunu 39. Maddesine göre ticaret unvanı, her tacirin ticari işletmesine ilişkin iş ve işletmelerde kullandığı addır, taciri tanıtır. • Oysa marka, taciri değil , belirli bir mal veya hizmeti tanıtır.

22. Markada Aranan Asgari Koşullar • Ayırt edicilik • Yanıltıcı nitelikte olmama • Kamu düzeni ile genel ahlaka aykırı olmama

23. Marka olarak tescil edilemeyecek işaretler • Mutlak Red Nedenleri • Nisbi Red Nedenleri

24. MUTLAK RED NEDENLERİ-556 sayILI KHK m.7 • Marka tescilinde red için mutlak nedenler • Madde 7 - Aşağıda yazılı işaretler marka olarak tescil edilemez: • a) 5 inci madde kapsamına girmeyen işaretler, • b) (Değişik: 5194 - 22.6.2004 /m.13) Aynı veya aynı türdeki mal veya hizmetle ilgili olarak tescil edilmiş veya daha önce tescil için başvurusu yapılmış bir marka ile aynı veya ayırt edilemeyecek kadar benzer markalar, • c) Ticaret alanında cins, çeşit, (Ek ibare: 4128 - 3.11.1995 / m.5) "vasıf", kalite, miktar, amaç, değer, coğrafi kaynak belirten veya malların üretildiği, hizmetlerin yapıldığı zamanı gösteren veya malların ve hizmetlerin diğer karakteristik özelliklerini belirten işaret ve adlandırmaları münhasıran veya esas unsur olarak içeren markalar, • d) Ticaret alanında herkes tarafından kullanılan veya belirli bir meslek, sanat veya ticaret grubuna mensup olanları ayırt etmeye yarayan işaret ve adları münhasıran veya esas unsur olarak içeren markalar, • e) Malın özgün doğal yapısından ortaya çıkan şeklini veya bir teknik sonucu elde etmek için zorunlu olan, kendine malın şeklini veya mala asli değerini veren şekli içeren işaretler, • f) Mal veya hizmeti niteliği, kalitesi veya üretim yeri, coğrafi kaynığı gibi konularda halkı yanıltacak markalar, • g) Yetkili mercilerden kullanmak için izin alınmamış ve dolayısıyla Paris Sözleşmesinin 2 nci mükerrer 6 ncı maddesine göre reddedilecek markalar, • h) Paris Sözleşmesinin 2 nci mükerrer 6 ncı maddesi kapsamı dışında kalan ancak kamuyu ilgilendiren, tarihi, kültürel değerler bakımından halka mal olmuş ve ilgili mercilerin tescil izni vermediği diğer armalar, amblemler veya nişanlar içeren markalar, • ı) Sahibi tarafından izin verilmeyen Paris Sözleşmesinin 1 inci mükerrer 6 ncı maddesine göre tanınmış markalar, • j) Dini değerleri ve sembolleri içeren markalar, • k) Kamu düzenine ve genel ahlaka aykırı markalar. • (Değişik 2. fıkra: 5194 - 22.6.2004 / m.13) Bir marka tescil tarihinden önce kullanılmış ve tescile konu mallar veya hizmetlerle ilgili olarak bu kullanım sonucu ayırt edici bir nitelik kazanmış ise (a), (c) ve (d) bentlerine göre tescili reddedilemez.

25. Marka Tescilinde Mutlak Ret Nedenleri 556 sayılı KHK’ nın 7/1. Maddesine göre; • Ayırt edici niteliği bulunmayan işaretler • Tescil edilmiş veya tescil için başvurusu yapılmış marka ile aynı veya ayırtedilemeyecek kadar benzer olan markalar (Relax- Relaks) • Tanımlayıcı işaretler • Ticaret alanında herkes tarafından kullanılan veya belirli bir meslek, sanat vb. grubuna mensup olanları ayırt etmeye yarayan işaretler-Ör. Sanayi • Malın özgün doğal yapısından ortaya çıkan şeklini veya bir teknik sonucunu elde etmek için zorunlu olan, kendine malın şeklini veya mala asli değerini veren şekli içeren işaretler

26. Mutlak Red Nedenleri f) Mal veya hizmetin niteliği, kalitesi veya üretim yeri, coğrafi kaynağı gibi konularda halkı yanıltacak markalar g) Yetkili mercilerden kullanmak için izin alınmamış ve dolayısıyla Paris Sözleşmesi hükümlerine göre reddedilecek markalar

27. Mutlak Red Nedenleri h)Halka mal olmuş, tarihi, kültürel değerler içeren markalar

28. Mutlak Red Nedenleri ı) Sahibi tarafından izin verilmeyen Paris Sözleşmesi hükümlerine göre tanınmış markalar

29. Mutlak Red Nedenleri j) Dini değerleri ve sembolleri içeren markalar KUR’AN-I KERİM k)Kamu düzenine ve genel ahlaka aykırı markalar • Yasa dışı örgüt adları, işaretleri • Genel ahlaka aykırı kelimeler, semboller

30. Marka Tescilinde Ret İçin Nispi Nedenler- 556 KHK m. 8 • Marka tescilinde red için nispi nedenler • Madde 8 - Tescil edilmiş veya tescil için başvuru yapılmış bir markanın sahibi tarafından itiraz yapılması durumunda, aşağıdaki hallerde marka tescil edilemez: • a) Tescil için başvurusu yapılan marka, tescil edilmiş veya tescil için daha önce başvurusu yapılmış bir marka ile aynı ise ve aynı mal veya hizmetleri kapsıyorsa, • b) Tescil için başvurusu yapılan marka, tescil edilmiş veya tescil için daha önce başvurusu yapılmış bir marka ile aynı veya benzer ise ve tescil edilmiş veya tescil için başvurusu yapılmış bir markanın kapsadığı mal veya hizmetlerle aynı veya benzer ise, tescil edilmiş veya tescil için başvurusu yapılmış markanın halk tarafından karıştırılma ihtimali varsa ve bu karıştırılma ihtimali tescil edilmiş veya tescil için başvurusu yapılmış bir marka ile ilişkili olduğu ihtimalini de kapsıyorsa. • Marka sahibinin ticari vekili veya temsilcisi tarafından markanın kendi adına tescili için, marka sahibinin izni olmadan ve geçerli bir gerekçe gösterilmeden yapılan başvuru, marka sahibinin itirazı üzerine red edilir. • Tescilsiz bir markanın veya ticaret sırasında kulanılan bir başka işaretin sahibinin itiraz etmesi üzerine, tescili istenen marka, aşağıdaki hallerde tescil edilmez. • a) Markanın tescili için yapılan başvuru tarihinden önce veya markanın tescili için yapılan başvuruda belirtilen rüçhan tarihinden önce bu işaret için hak elde edilmiş ise, • b) Belirtilen işaret, sahibine daha sonraki bir markanın kullanımını yasaklama hakkını veriyorsa. • Marka, tescil edilmiş veya tescil için başvurusu daha önce yapılmış bir markanın aynı veya benzeri olmakla birlikte, farklı mallar veya hizmetlerde kullanılabilir. Ancak, tescil edilmiş veya tescil için başvurusu yapılmış markanın, toplumda ulaştığı tanınmışlık düzeyi nedeniyle haksız bir yararın sağlanabileceği, markanın itibarına zarar verebileceği veya tescil için başvurusu yapılmış markanın ayırt edici karakterini zedeleyici sonuçlar doğurabileceği durumda, tescil edilmiş veya tescil için başvurusu daha önce yapılmış bir marka sahibinin itirazı üzerine, farklı mal veya hizmetlerde kullanılacak olsa bile, sonraki markanın tescil başvurusu reddedilir. • Tescil için başvurusu yapılmış markanın, başkasına ait kişi ismi, fotoğrafı, telif hakkı veya herhangi bir sınai mülkiyet hakkını kapsaması halinde, hak sahibinin itirazı üzerine tescil başvurusu reddedilir. • Ortak ve garanti markalarının sona ermesinden itibaren üç yıl içinde ortak marka veya garanti markası ile aynı veya benzeri olan marka tescil başvurusu itiraz üzerine reddedilir. • Bir markanın yenilenmeme nedeniyle koruma süresinin dolmasından sonra iki yıl içerisinde aynı veya benzer markanın, aynı veya benzer mal ve hizmetler için yapılan tescil başvurusu itiraz üzerine reddedilir.

31. Marka Tescilinde Ret İçin Nispi Nedenler • İtiraz üzerine (tescil edilmiş veya tescili için başvuruda bulunulmuş markanın sahibi tarafından) • Nispi ret nedenleri; • Aynı ya da ayırt edilemeyecek kadar aynı markalara yapılan itiraz • Ticari temsilci veya vekil adına yapılan başvuruya itiraz • Tescilsiz kullanılan marka sahibinin itirazı (geçmişe dayalı kullanım) • Farklı mal veya hizmetler için itiraz hakkı • Kişilik hakkı kapsamında itiraz • Ortak ve garanti marka sahiplerinin itiraz etme hakkı • Yenilenmeyen marka sahibinin itiraz hakkı

32. Marka Başvurusu ve Ekleri • Gerçek ve tüzel kişiler, veya bunların vekilleri • Marka tescil başvurusu için aşağıda belirtilen unsurlar ile başvuruda bulunulması şarttır; • Başvuru dilekçesi • Marka örneği • Markanın kullanılacağı malların veya hizmetlerin listesi • Marka başvuru ücretinin ödendiğini gösterir belge • Her marka tescili için ayrı başvuru yapılması zorunludur.

33. İŞLEM BASAMAKLARI • Şekli İnceleme • Esasa Dair İnceleme • İtiraz Süreci • Tescil

34. İŞLEM BASAMAKLARI • Tescil • 556 Sayılı KHK ve ilgili Yönetmelik hükümlerine göre başvuru şartlarını sağlamış, süresi içinde hakkında itiraz yapılmamış veya yapılan itiraz kesin olarak reddedilmiş bir başvuru tescil edilerek sicile kaydedilir. • Başvuru sahibine “Marka Tescil Belgesi” verilir • Sicil kaydında tescilli markaya ilişkin bilgiler yer alır • Marka sicili alenidir

36. Tescilin hüküm ve sonuçları • Bir markayı tescil ettiren kişi o markanın sahibi olur ve 556 sayılı özel korumadan yararlanır. Tescil kurucu etkiye sahiptir. • Markanın sağladığı haklar, üçüncü kişilere karşı marka tescilinin yayım tarihi itibariyle hüküm ifade eder.

37. Marka Korumasından Yararlanacak Kişiler 556 sayılı KHK hükümlerine göre marka korumasından; • Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde ikametgahı olan veya sınai veya ticari faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişiler ile • Paris Sözleşmesi veya Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması hükümlerince başvuru yapma hakkına sahip kişiler • Karşılıklılık ilkesi

38. Marka Korumasının Kapsamı • Marka koruması tescil yoluyla elde edilir • Markanın sağladığı haklar, üçüncü kişilere karşı marka tescilinin yayın tarihi itibariyle hüküm ifade eder • Marka sahibinin, izni alınmadan markasının kullanılmasının önlenmesini talep etme yetkisi

39. Marka sahibinin hak ve yükümlülükeri • Hakları • (556 sayılı KHK m. 9/I) • a) Markanın tescil kapsamına giren aynı mal ve/veya hizmetlerle ilgili olarak, tescilli marka ile aynı olan herhangi bir işaretin • b) Tescilli marka ile aynı veya benzer olan ve tescilli markanın kapsadığı mal ve/veya hizmetlerin aynı veya benzeri mal ve/veya hizmetleri kapsayan ve bu nedenle halk tarafından, işaret ile tescilli marka arasında ilişkilendirilme ihtimali de dahil, karıştırılma ihtimali bulunan herhangi bir işaretin • c) Tescilli marka ile aynı veya benzer olan ve tescilli markanın kapsamına giren mal ve/veya hizmetlerle benzer olmayan, ancak Türkiye'de ulaştığı tanınmışlık düzeyi nedeniyle • tescilli markanın itibarından dolayı haksız bir yarar elde edecek veya tescilli markanın itibarına zarar verecek veya tescilli markanın ayırt edici karakterini zedeleyecek nitelikteki herhangi bir işaretin kendisinden izin alınmadan kullanılmasının yasaklanmasını talep edebilir.

40. Marka sahibinin hak ve yükümlülükeri • 556 sayılı KHK m.9/II) • İşaretin mal veya ambalajı üzerine konulması. • b) İşareti taşıyan malın piyasaya sürülmesi veya bu amaçla stoklanması, teslim edilebileceğinin teklif edilmesi veya o işaret altında hizmetlerin sunulması veya sağlanması. • c) İşareti taşıyan malın gümrük bölgesine girmesi, gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması. • d) İşaretin, teşebbüsün iş evrakı ve reklamlarında kullanılması. • e) İşareti kullanan kişinin, işaretin kullanımına ilişkin hakkı veya meşru bir bağlantısı olmaması koşuluyla, işaretin aynı veya benzerinin internet ortamında ticari etki yaratacak biçimde, alan adı, yönlendirici kod, anahtar sözcük veya benzeri biçimlerde kullanılması.

41. KORUNMA SÜRESİ • Süre bakımından sınırlı bir hak • Başvuru tarihinden itibaren 10 yıl • 10ar yıllık dönemler halinde yenileme • Marka sahibinin taleb • Yenileme ücretinin ödenmesi • Koruma süresinin sona erdiği ayın son gününden önceki altı ay içinde (6 ay içinde yenilenmeyen markalar hükümsüz) • Yenileme süresi mevcut tescilin sona erdiği gün başlar ve yenileme sicile kaydedilerek yayımlanır.

42. MARKA SAHİBİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ • Marka sahibinin tescil ettirdiği markasını aralıksız kullanma yükümlülüğü • Markanın kullanılması, markanın mal veya ambalaj üzerine konulmasını ifade eder.

43. Markanın Kullanılması • Markanın mutlaka mal sahibi tarafından kullanılması gerekmez. • 14üncü maddeye göre; • Tescilli markanın ayırt edici karakterini değiştirmeden markanın farklı unsurlarla kullanılması, • Ör. Renksiz tescil edilen markanın renkli kullanılması •  Markanın yalnız ihracat amacıyla mal ya da ambalajlarında kullanılması, •  Markanın, marka sahibinin izni ile başkası tarafından (ör. Lisans alan) kullanılması, • Markayı taşıyan malın ithalatı,markanın kullanılması olarak kabul edilir. 19/31

44. Markanın Kullanılması • Tescil Edilmiş Markaların Kullanılması Zorunluluğu • 14üncü madde; “Markanın, tescil tarihinden itibaren beş yıl içinde, haklı bir neden olmadan kullanılmaması veya bu kullanıma beş yıllık bir süre için kesintisiz ara verilmesi halinde, marka iptal edilir.” • Markanın kullanılmama nedeniyle hükümsüz kılınması yetkisi 42nci maddeye göre yetkili Mahkemeler’e aittir. • Birçok modern sınai mülkiyet sisteminde öngörülenin aksine 556 sayılı KHK ile getirilen sistemde, TPE’nin kullanılmama nedeniyle markaları hükümsüz kılma yetkisi bulunmamaktadır. 18/31

45. Markanın Hukuki İşlemlere Konu Olması • Tescilli bir marka; • Devrolunabilir • Miras yolu ile intikal edebilir • Lisansa konu olabilir • Rehin edilebilir • İşletmeden bağımsız olarak haciz edilebilir • Teminat olarak gösterilebilir • Bu işlemler yazılı şekle tabidir • Marka başvurularına da uygulanır

46. Markanın Devri • Marka, tescil edildiği mal veya hizmetlerin tümü veya bir kısmı için devredilebilir • Markanın devri yazılı olarak yapılır ve devir sözleşmesi taraflarca imzalanır • Devir taraflardan birinin talebi üzerine sicile kaydedilir ve yayınlanır. Devir sicile kaydedilmediği sürece taraflar tescilden doğan yetkilerini üçüncü kişilere karşı ileri süremezler. Sicile kayıt--BİLDİRİCİ

47. Markalarla ilgili Çeşitli Talepler • Tescilli veya başvuru halinde bulunan markalar; devir, lisans, adres / unvan / nevi değişikliği, mal / hizmet listesinde sınırlandırma, feragat, bölünme, birleşme vb. işlemlere tabii olabilirler. • Belirtilen işlemlerin tamamı talep üzerine TPE tarafından sicile kaydedilir. 23/31

48. Lisans • Tescilli bir markanın kullanım hakkı, tescil edildiği mal veya hizmetlerin bir kısmı veya tamamı için lisans sözleşmesine konu olabilir • Sözleşme yazılı • Lisans söz. İyiniyetli 3. kişiye karşı ileri sürülebilmesi için marka siciline kayıt gerekli • Sicile kayıttan sonra marka sahibinin hakkını 3.kişiye devri– yeni malik lisans söz. Hükümleriyle bağlı • İnhisari lisans • İnhisari olmayan lisans

49. Lisans • Lisans sahipleri lisanstan doğan haklarını üçüncü kişilere devredemez veya alt lisans veremez • İnhisari lisansa sahip lisans alanın dava açma hakkı İnhisari olmayan lisans sahiplerinin dava açma hususu?

50. Lisans • Marka sahibi, lisans alan tarafından üretilen malın veya sunulacak hizmetin kalitesini garanti edecek önlemleri alır • Sözleşme şartlarının lisans alan tarafından ihlali halinde, tescilli markadan doğan haklar lisans alana karşı dava yoluyla ileri sürülebilir • Lisans sicile kayıt edilmediği sürece, iyiniyetli üçüncü kişilere karşı ileri sürülemez