Marka Kavramı ve Marka Tescil İşlemleri

1. Marka Kavramı ve Marka Tescil İşlemleri Seçkin ÇELİKTEL Türk Patent Enstitüsü Marka Uzmanı seckin.celiktel@tpe.gov.tr

2. Markanın Önemi • Marka kaliteyi simgeler • Tüketici tercihlerini etkiler • Ürünlere olan talebi artırır • Tüketici bağlılığı sağlar • ...

3. Markanın İşlevleri • Ayırt edicilik ve farklılaştırma • Orijin veya kaynak gösterme • Kalite • Reklam ve Tanıtım

4. MARKALARIN KORUNMASIYLA İLGİLİ ULUSLARARASI ANTLAŞMALAR • Paris Sözleşmesi • TRIPs Anlaşması • Madrid Protokolü • Marka Kanunu Anlaşması • Viyana Anlaşması • Nice Sözleşmesi

5. MARKALARIN KORUNMASIYLA İLGİLİ ULUSLARARASI ANTLAŞMALAR • Sınai Mülkiyetin Korunması için Paris Sözleşmesi (Katılım 1925) • Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Antlaşması Eki Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları Antlaşması (TRIPs) (Katılım 1995) • Markaların Tescilinde Malların ve Hizmetlerin Uluslararası Sınıflandırılmasıyla ilgili Nicé Antlaşması (Katılım 1996) • Markaların Figüratif Unsurlarının Sınıflandırılmasıyla ilgili Viyana Antlaşması (Katılım 1996) • Markaların Uluslararası Tesciliyle ilgili Madrid Protokolü (Katılım 1999) • Marka Kanunu Antlaşması (Katılım 2005) • Singapur Antlaşması (Türkiye tarafından imzalanmış, ancak henüz yürürlüğe girmemiştir)

6. Yürürlükteki Mevzuat • 556 Sayılı Markaların Korunması Hakkında KHK • 556 Sayılı KHK’nın Uygulanmasına Dair Yönetmelik

7. 556 SAYILI MARKALARIN KORUNMASI HAKKINDA KHK’nin KAYNAKLARI • 2008/95/EC (Eski 89/104) sayılı Avrupa Topluluğu Direktifi ile getirilen hükümler. • Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) TRIPs Antlaşması (Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları Antlaşması)’nda yer alan hükümler. • KHK’nın kendisinde yer almayıp KHK’nın Uygulama Şeklini gösterir Yönetmelik’de yer alan hükümlerin çoğunluğu 2005 yılında Marka Kanunu Antlaşması’ (Trademark Law Treaty - TLT)’na Türkiye’nin taraf olmasıyla değiştirilmiştir. Dolayısıyla, 556 sayılı KHK ile getirilen sistemin işleyişini düzenleyen ana metinlerden birisi de Marka Kanunu Antlaşması’dır. 4/31

8. Marka Nedir? • Marka, bir teşebbüsün mal veya hizmetlerini bir başka teşebbüsün mal veya hizmetlerinden ayırt etmeyi sağlaması koşuluyla, kişi adları dahil, özellikle sözcükler, şekiller, harfler, sayılar, malların biçimi veya ambalajları gibi çizimle görüntülenebilen veya benzer biçimde ifade edilebilen, baskı yoluyla yayınlanabilen ve çoğaltılabilen her türlü işaretleri içerir

9. Marka nedir? Buna göre; • Kişi adları ve sözcükler • Şekiller • Harfler ve Sayılar • Renk kombinasyonları

10. Marka Türleri Marka Türleri • Ticaret markası • Hizmet markası • Ortak marka • Garanti markası • Topluluk markası

11. Ticaret Markası • Bir işletmenin imalatını ve/veya ticaretini yaptığı malları, diğer işletmelerin mallarından ayıran bir işarettir. • “Mal” satılan ve dolayısıyla tüketiciye bir seçim olanağı sağlayan herhangi bir üründür. • Malların üzerinde veya ambalajlarında kullanılan marka • Migros, Tansaş vb.

12. Hizmet Markası • Bir işletmenin hizmetlerini diğer işletmelerin hizmetlerinden ayırt etmeye yarayan işaretlerdir. • Turizm, sağlık, bankacılık hizmetleri vb... • Türkiye’de koruma 1995 yılından itibaren • Metro Seyahat, İş Bankası, Şifa Hastanesi

13. Ortak Marka • Ortak Marka, üretim veya ticaret veya hizmet işletmelerinden oluşan bir grup tarafından kullanılan işarettir • Gruptaki işletmelerin mal/hizmetlerini diğer işletmelerinkinden ayırt etmeye yarar • Teknik yönetmelik • Tariş

14. Garanti Markası • Garanti markası, marka sahibinin kontrolü altında birçok işletme tarafından o işletmelerin ortak özelliklerini, üretim usullerini, coğrafi menşelerini ve kalitesini garanti etmeye yarayan işarettir • Garanti markasının marka sahibinin veya marka sahibine iktisaden bağlı olan bir işletmenin mal veya hizmetlerinde kullanılması yasaktır • Teknik yönetmelik

15. Diş sağlığını etkilemeyen şekerli ürünleri gösteren; Diş Dostu Türk Standartları Enstitüsü’nce kabul edilen standartları sağlayan mal veya hizmetlerde kullanma izni verilen Garanti Markası

16. Topluluk Markası • AB çerçevesinde hüküm ifade eden bir marka türü • Tek başvuru • Tüm Topluluk ülkelerinde geçerli marka • Türkiye’ den başvuru

17. Tanınmış Markalar • Paris Sözleşmesi • Herkesce bilindiği mütalaa edilen markalar • Coca Cola, Arçelik, Ülker vb.

18. Marka ile Ticaret Unvanı Arasındaki Fark Ticaret Kanunu 40. Maddesine göre ticaret unvanı, her tacirin ticari işletmesine ilişkin iş ve işletmelerde kullandığı addır, taciri tanıtır. • Oysa marka, taciri değil , belirli bir mal veya hizmeti tanıtır.

19. Markada Aranan Asgari Koşullar • Ayırt edicilik • Yanıltıcı nitelikte olmama • Kamu düzeni ile genel ahlaka aykırı olmama

20. Marka Tescilinde Mutlak Ret Nedenleri 556 sayılı KHK’ nın 7/1. Maddesine göre; • Ayırt edici niteliği bulunmayan işaretler A 1

21. Mutlak Red Nedenleri b) Tescil edilmiş veya tescil için başvurusu yapılmış marka ile aynı veya ayırtedilemeyecek kadar benzer olan markalar (Relax- Relaks) GÖKHAN GIDA gökhan

24. Mutlak Red Nedenleri c) Tanımlayıcı işaretler Yüzük Gıda Diabetic PIRLANTA

25. Mutlak Red Nedenleri d) Ticaret alanında herkes tarafından kullanılan veya belirli bir meslek, sanat vb. grubuna mensup olanları ayırt etmeye yarayan işaretler

26. Mutlak Red Nedenleri e) Malın özgün doğal yapısından ortaya çıkan şeklini veya bir teknik sonucunu elde etmek için zorunlu olan, kendine malın şeklini veya mala asli değerini veren şekli içeren işaretler

27. Mutlak Red Nedenleri f) Mal veya hizmetin niteliği, kalitesi veya üretim yeri, coğrafi kaynağı gibi konularda halkı yanıltacak markalar

28. Mutlak Red Nedenleri g) Yetkili mercilerden kullanmak için izin alınmamış ve dolayısıyla Paris Sözleşmesi hükümlerine göre reddedilecek markalar

29. Mutlak Red Nedenleri h)Halka mal olmuş, tarihi, kültürel değerler içeren markalar

30. Mutlak Red Nedenleri ı) Sahibi tarafından izin verilmeyen Paris Sözleşmesi hükümlerine göre tanınmış markalar

31. Mutlak Red Nedenleri j) Dini değerleri ve sembolleri içeren markalar KUR’AN-I KERİM k)Kamu düzenine ve genel ahlaka aykırı markalar • Yasa dışı örgüt adları, işaretleri • Genel ahlaka aykırı kelimeler, semboller

32. Marka Tescilinde Ret İçin Nispi Nedenler • İtiraz üzerine • Nispi ret nedenleri; • Aynı ya da ayırt edilemeyecek kadar aynı markalara yapılan itiraz • Ticari temsilci veya vekil adına yapılan başvuruya itiraz • Tescilsiz kullanılan marka sahibinin itirazı (geçmişe dayalı kullanım) • Farklı mal veya hizmetler için itiraz hakkı • Kişilik hakkı kapsamında itiraz • Ortak ve garanti marka sahiplerinin itiraz etme hakkı • Yenilenmeyen marka sahibinin itiraz hakkı

33. Marka Korumasından Yararlanacak Kişiler 556 sayılı KHK hükümlerine göre marka korumasından; • Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde ikametgahı olan veya sınai veya ticari faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişiler ile • Paris Sözleşmesi veya Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması hükümlerince başvuru yapma hakkına sahip kişiler • Karşılıklılık ilkesi

34. Marka Korumasının Kapsamı • Marka koruması tescil yoluyla elde edilir • Markanın sağladığı haklar, üçüncü kişilere karşı marka tescilinin yayın tarihi itibariyle hüküm ifade eder • Marka sahibinin, izni alınmadan markasının kullanılmasının önlenmesini talep etme yetkisi

35. Markanın Kullanılması • 14üncü maddeye göre; • Tescilli markanın ayırt edici karakterini değiştirmeden markanın farklı unsurlarla kullanılması, •  Markanın yalnız ihracat amacıyla mal ya da ambalajlarında kullanılması, •  Markanın, marka sahibinin izni ile kullanılması, • Markayı taşıyan malın ithalatı,markanın kullanılması olarak kabul edilir. 19/31

36. Markanın Kullanılması • Tescil Edilmiş Markaların Kullanılması Zorunluluğu • 14üncü madde; “Markanın, tescil tarihinden itibaren beş yıl içinde, haklı bir neden olmadan kullanılmaması veya bu kullanıma beş yıllık bir süre için kesintisiz ara verilmesi halinde, marka iptal edilir.” • Markanın kullanılmama nedeniyle hükümsüz kılınması yetkisi 42nci maddeye göre yetkili Mahkemeler’e aittir. • Birçok modern sınai mülkiyet sisteminde öngörülenin aksine 556 sayılı KHK ile getirilen sistemde, TPE’nin kullanılmama nedeniyle markaları hükümsüz kılma yetkisi bulunmamaktadır. 18/31

37. Marka Başvurusu ve Ekleri • Gerçek ve tüzel kişiler, veya bunların vekilleri • Marka tescil başvurusu için aşağıda belirtilen unsurlar ile başvuruda bulunulması şarttır; • Başvuru dilekçesi • Marka örneği • Markanın kullanılacağı malların veya hizmetlerin listesi • Marka başvuru ücretinin ödendiğini gösterir belge • Her marka tescili için ayrı başvuru yapılması zorunludur.

44. SINIFLANDIRMA • NiceAnlaşması • 45 adet mal/hizmet sınıfı • 1. - 34. Sınıflar mal sınıfları 35. – 45. Sınıflar hizmet sınıfları

45. 1-34 Mal Sınıfları 35-45 Hizmet Sınıfları

47. İŞLEM BASAMAKLARI • Şekli İnceleme • Esasa Dair İnceleme • İtiraz Süreci • Tescil

48. İŞLEM BASAMAKLARI Şekli İnceleme • Başvuru şartlarına uygunluk • Eksiklik yoksa marka tescil başvurusu başvurunun Enstitüye verildiği tarih, saat ve dakika itibariyle kesinleşir • Eksiklik varsa 2 aylık süre

49. İŞLEM BASAMAKLARI Başvuru yapma hakkı yönünden inceleme • KHK madde 3 kapsamına girmeyen gerçek veya tüzel kişilerin başvurusu yapılan inceleme sonucunda reddedilir Esasa Dair İnceleme • Şekli yönden eksiklik yoksa 7inci Madde incelemesi • Başvuru, 7. Madde incelemesi sonucunda, uygun görülmeyen mallar/ hizmetlerin bir kısmı veya tamamı için reddedilir.

50. İŞLEM BASAMAKLARI Başvurunun Yayınlanması • Başvuru şartları eksiksiz • 7nci Madde incelemesi sonucunda reddedilmemiş • Başvurunun reddedilmesine başvuru yayınlandıktan sonra karar verilirse, redde ilişkin bu karar da ayrıca yayınlanır.